Մշակութային եւ Այլազան

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ - Բանակային Միաւորներ Հարաւային Լիբանանի Մէջ Լիբանանեան բանակին հարաւ մուտքը Լիբանան 1978 հոկտեմբերի ծանր ռմբակոծումներէն ետք թեւակոխեց համեմատական հանդարտութեան շրջան մը եւ Պէյրութի ու արուարձաններուն մէջ արաբական զսպիչ ուժերու դիրքերու նոր դասաւորումներ կատարուեցան: Սուրիական ուժեր քաշուեցան կարգ մը դիրքերէ եւ որոշ դիրքեր ստանձնեցին սէուտական ուժերը, իսկ 1979 մարտին սկսաւ սէուտական ուժերը լիբանանեան օրինական ուժերով փոխարինելու զինուորական ծրագիրը: Արդարեւ...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Վազգէն Ա. վեհափառ Լիբանանի հայութեան վերականգնման աշխատանքները եւ աշխարհի չորս ծագերէն օժանդակութիւնները լայն ծաւալ ստացան: Իր կարգին Վազգէն Ա. վեհափառ կոչ ուղղեց համայն հայութեան, անոնցմէ խնդրելով որ օգնեն Լիբանանի իրենց հայրենակիցներուն: «Խորունկ վիշտով իմացանք, որ բազմաթիւ հայեր մեռած են Պէյրութի մէջ, թէ 20 հազարէ աւելի անձեր կը մնան անպատսպար կամ ապրուստի միջոցներէ զուրկ, թէ եկեղեցիներ, դպրոցներ եւ հայկական...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Պէյրութի արեւելեան շրջաններու եւ արուարձաններու ապահովութեան կացութեան ամրապնդումը 1978-ի նոյեմբերի սկիզբը կ՛ընթանար քայլ առ քայլ: Արաբական զսպիչ ուժերու հրամանատարութեան եւ Սին էլ Ֆիլի բնակչութեան միջեւ զինադուլ հաստատուեցաւ եւ երկու կողմերը որոշեցին վերաբանալ շրջանի գլխաւոր ճամբաները: Ճսըր Պաշայի արաբական զսպիչ ուժերու սուրիական միաւորները քաշուեցան իրենց դիրքերէն, իսկ Ճըսր Ուաթիի ուղղութեամբ երթեւեկի աշխուժացումը քաջալերեց քաղաքացիները: Այսպիսով գործածելի եղան Սալոմէի, Հայէքի...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ - Բարեսիրական Միութեանց Գործունէութիւն Պիքֆայայի նահատակաց յուշարձանին դէմ գործուած ոճրափորձէն (26 հոկտեմբեր 1978) ետք, Պէյրութի արեւելեան եւ արեւմտեան  թաղամասերու հայկական հաստատութիւնները նոյեմբեր 1-ին ընդհանուր գործադուլի դիմեցին, բողոքելու համար հակահայ գրգռութեանց դէմ, որուն ամէնէն ընդվզեցուցիչ արտայայտութիւնը եղաւ Պիքֆայայի նահատակաց յուշարձանին դէմ գործուած խափանարարական անարգ ոճիրը: Գործադուլին իրենց մասնակցութիւնը բերին նաեւ հայկական կրթական հաստատութիւնները, ինչպէս նաեւ` Հայկազեան քոլէճի, Պէյրութի Ամերիկեան...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Խորէն Ա. եւ Գարեգին Բ. աթոռակից կաթողիկոսներու այցելութիւնը Խալիլ Պատաուի 1978 հոկտեմբերին Պէյրութի արեւելեան շրջաններու ապահովութեան միջոցառումներու ծիրէն ներս, Նահրի կամուրջին վրայէն սուրիացի զինուորները քաշուեցան: Սուրիացի զինուորներու հեռացումէն ետք, սէուտցի եւ լիբանանցի զինուորներ եւ ոստիկաններ ստանձնեցին կամուրջին հսկողութիւնը: Կամուրջէն անդին, Նոր Հաճըն եւ Խալիլ Պատաուի հայաբնակ թաղերը իրենց կարգին ծանր վնասներու ենթարկուած էին: Հաճընի Սուրբ Գէորգ եկեղեցւոյ մէջ...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Լիբանանահայութեան Վերականգնումի Ծրագիրներ Պէյթէտտինի մէջ 1978-ի հոկտեմբեր 15-էն 17 գումարուած արաբական արտակարգ ժողովէն ետք, լիբանանցի ժողովուրդը լիայոյս սպասեց, որ ժողովին կայացուցած որոշումներուն գործադրութիւնը սկսի շուտով ու իրագործուի արագօրէն, նկատի ունենալով որ լիբանանեան տագնապին քաղաքական թէ ապահովութեան հարցերուն հարթումը նպատակադրող որոշումները կու գային թարգմանը հանդիսանալու արաբական եւ լիբանանեան տրամադրութիւններուն, ու կը համապատասխանէին տագնապահար ժողովուրդի ակնկալութեանց: Ապահովութեան կացութեան բարելաւումին ձգտող...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Պէյրութի արեւելեան շրջանները ահաւոր ցնցումներու ենթարկած 1978 հոկտեմբերի ռմբակոծումները հոկտեմբեր 7-ի երեկոյեան դադրեցան, եւ կացութիւնը հետզհետէ խաղաղեցաւ: Նախագահ Իլիաս Սարգիս, տագնապին լուծում մը գտնելու առաջադրանքով Դամասկոս այցելելէ եւ նախագահ Հաֆէզ Ասատի հետ բանակցութիւններէ ետք, ձեռնարկեց արաբական երկիրներ շրջապտոյտի մը, այցելելով Սէուտական Արաբիա, Արաբական Միացեալ Էմիրութիւններ, Քաթար, Քուէյթ եւ Յորդանան: Սարգիս արաբ պատասխանատուներուն պարզեց Լիբանանի սպառնացող վտանգները եւ զանոնք...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Պէյրութի արեւելեան թաղամասերը եւ շրջակայ արուարձանները 1978-ի սեպտեմբերի վերջաւորութենէն սկսեալ անխնայ կը ռմբակոծուէին: Ռումբերու որոտումին տակ, արաբական զսպիչ ուժերը եւ քրիստոնեայ միլիսները կը շարունակէին բախումները, քաղաքացիներու շարքերէն նորանոր զոհեր կը հնձուէին եւ աւերածութիւնները կը բազմապատկուէին: Շարունակուող բախումները պատերազմ չէին, այլ` միջդիրքային բախումներ` առանց հակառակորդի դիրքերու գրաւման, եւ պարզապէս` անմեղ բնակչութեան մաշեցում: Յատկապէս Նահրի կամուրջներու տիրապետութեան համար, Պուրճ Համուտի...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Պէյրութի եւ արուարձաններուն մէջ 1978-ի սեպտեմբերի վերջաւորութեան սաստկացած կռիւները եւ փաղանգաւորներու ու արաբական զսպիչ ուժերու ձեռնարկած անխնայ ռմբակոծումները ուրբաթ, սեպտեմբեր 29-ի առաւօտուն դադրեցան, բայց ընդհատ հրացանաձգութիւնները շարունակուեցան: Քանի մը ժամուան զինադուլէ ետք, ուշ երեկոյեան ծանր բախումները վերսկսան եւ Հատէթ ամբողջովին պաշարուեցաւ արաբական զսպիչ ուժերու սուրիացի չորս հազար զինուորներու կողմէ: Շուրջ 40 հազար բնակչութիւն ունեցող շրջանին ելեկտրականութեան եւ ջուրի...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ - Փաղանգաւոր-Արաբական Զսպիչ Ուժեր Բուռն Բախումներ Արեւելեան Պէյրութի ռմբակոծումներէն եւ արաբական զսպիչ ուժերու ապահովութեան նոր ծրագիրի գործադրութենէն ետք, 1978-ի ամրան վերջաւորութեան, փաղանգաւոր միլիսները նոր կեդրոնացումներ կատարեցին եւ նոր դիրքեր հաստատեցին: Սակայն, արեւելեան շրջաններուն մէջ, Պուրճ Համուտի հայաբնակ թաղերը փաղանգաւորներու զինուորական գօտիէն դուրս կը մնային: Կուսակցական պիտակի տակ գործող զինեալներ եւ մամուլի ներկայացուցիչներ, որոնք օրին լիբանանեան ճակատին կողմէ երրորդ...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ -Իմամ Մուսա Սատրի Անհետացումը Եւ Տաճատ Սրբազանի Վախճանումը Նախագահ Իլիաս Սարգիս Հանրապետութեան նախագահ Իլիաս Սարգիս, զինուորական գահավէժ ընթացքին եւ Պէյրութի արեւելեան թաղամասերու ռմբակոծումին ի տես, 1978-ի յուլիսի սկիզբը հրաժարելու տրամադրութիւն յայտնեց: Ան անդրդուելի մնաց իր հրաժարականին վրայ, որովհետեւ ներքին թէ արտաքին այն կողմերը, որոնց ուղղուած էր հրաժարականը, որեւէ տրամադրութիւն չէին ցուցաբերեր հրաժարելու երկիրը հրաբուխի վրայ պահող իրենց ուղեգիծերէն....

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Պէյրութի կեդրոնական գօտին Ֆայատիէի եւ արեւելեան Պէյրութի կռիւներէն եւ անոր յաջորդած իսրայէլեան բանակի հարաւային Լիբանան ներխուժումէն ետք, երկրին քաղաքական իրավիճակը հետզհետէ սկսաւ սուր բնոյթ ստանալ: 9 ապրիլ 1978-էն սկսեալ Պէյրութի մէջ պատահեցան ամբողջական անդորրութիւնը խախտող միջադէպեր, որոնք իրենց անդրադարձը ունեցան դէպքերու հետագայ հոլովոյթին վրայ: Արդարեւ կիրակի, 9 ապրիլ 1978-ին Պէյրութի կեդրոնական Նահատակաց հրապարակին վրայ ծագեցաւ վէճ մը` քանի...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Պաղեստինցի ֆետայիներու կողմէ Իսրայէլի մէջ 11 մարտ 1978-ին կատարած ահաբեկչական գործողութենէն ետք, Իսրայէլ սպառնաց պատժել պաղեստինցիները: Զինուորական գործողութեան մը սպառնալիքը կախուեցաւ Լիբանանի գլխուն, իսկ հարաւի բնակչութեան մօտ ծայր առաւ գաղթի ալիք մը: Իսրայէլեան հակադարձութեան մը սպառնալիքը խոր մտահոգութեան մատնեց լիբանանցի ժողովուրդը եւ պետական պատասխանատուները: Տեղի ունեցան դիւանագիտական շփումներ, կանխարգիլելու համար որեւէ ժխտական անակնկալ: Չորեքշաբթի, 15 մարտ 1978-ին, կէս...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Քամալ Ժոմպլաթ Սուրիական ուժերու Լիբանան մուտքէն եւ պատերազմի դադրեցումէն ետք, 1976-ի աշնան, երկիրը թեւակոխեց համեմատական հանդարտութեան ժամանակաշրջան մը: 16 մարտ 1977-ին, Պէյրութէն Մուխթարա ճամբուն վրայ, Շուֆի մէջ, Տէյր Տուրիթի եւ Պաաքլինի միջեւ, զօրաւոր դարձուածքներու վրայ ահաբեկուեցաւ ընկերվարական յառաջդիմական կուսակցութեան ղեկավար Քամալ Ժոմպլաթ: Քաղաքացիական պատերազմի առաջին օրէն իսկ Ժոմպլաթ միացած էր ձախակողմեան ճակատին եւ հրապարակ նետած քաղաքական, ընկերային եւ...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Խորէն Ա. կաթողիկոսի յոբելինական հանդիսութենէն եւ Գարեգին Բ. աթոռակից կաթողիկոսի ընտրութենէն քանի մը օր ետք, եւ ընտրեալ աթոռակիցի օծումէն մէկ օր առաջ, շաբաթ, 28 մայիս 1977-ին, Անթիլիասի Մըզհէրի բլուրին վրայ տեղի ունեցաւ Մելանքթոն եւ Հայկ Արսլանեան Ճեմարանի հիմնարկէքի հանդիսութիւնը: Անթիլիասէն դէպի Մըզհէր բարձրացող եւ նոր բացուած ճամբուն վրայ ցուցատախտակ մը զետեղուած էր «Համազգային» արձանագրութեամբ: Անթիլիասի կաթողիկոսարանէն շքախումբը շաբաթ...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Խորէն Ա. եւ նորօծ Գարեգին Բ. կաթողիկոսներ շրջապատուած եպիսկոպոսական դասով Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Խորէն Ա. կաթողիկոս, յառաջացած տարիքի եւ առողջական պատճառներով, 20 յունուար 1977 թուակիր կոնդակով ցանկութիւն յայտնեց իր կողքին ունենալ աթոռակից կաթողիկոս մը, որուն յանձնելու էր կաթողիկոսական գործունէութիւն ու պատասխանատուութիւն: Միաբանութիւն եւ Ազգային կեդրոնական վարչութիւն ընդառաջեցին վեհափառ հայրապետի կամքին եւ 22 մայիս 1977-ին պատգամաւորական ժողով հրաւիրեցին Անթիլիասի...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմին առաջին հանգրուանը աւարտեցաւ 1976-ի աշնան, սուրիական զօրքերու Լիբանան մուտքէն ետք: Պաղեստինեան եւ յառաջդիմական ուժերը ծանր հարուած ստացան եւ քաշուեցան շատ մը շրջաններէ: Ռիատի եւ Գահիրէի արաբական գերաստիճաններուն որոշումով Լիբանանի ապահովութիւնը ստանձնեցին արաբական զսպիչ ուժերը, որոնք սկզբնական շրջանին միայն սուրիական զօրքերէ բաղկացած էին: Այնուհետեւ Լիբանան ժամանեցին նաեւ սուտանցի, սուէտցի եւ լիպիացի հինգ հազար զինուորներ, զսպիչ ուժերուն...

ԷՏԿԱՐ ՏԱՒԻՏԵԱՆ Ճամբորդութենէն առաջ Իբրեւ գրականագէտ եւ արուեստաբան` գնահատուած ու փնտռուած անուն մըն է Էտկար Տաւիտեանը միջինարեւելեան մշակութային կեանքին մէջ: Ան բազմաթիւ էջեր ստորագրած է «Ռէվէյ»-ի, «Ֆըրսթ Լուք»-ի եւ յատկապէս «Լ՛Օրիան լը Ժուր»-ի մէջ, որոնց մէջ նաեւ պարբերաբար կ՛երեւին հայ մշակոյթին վերաբերող ակնարկներ ու յօդուածներ: Սակայն աւելի յատկանշականը այն է, որ բարձր հեղինակութիւն ձեռք բերած այս մտաւորականը ամէն տարի ապրիլին...

Առասպելական այծը, Վահրամ Տրուած ըլլալով, որ 2015-ի յունուարի կէսերուն «Նոազ Արք» արուեստի հիմնարկը հայ գեղանկարչութիւնը պիտի ներկայացնէ Արթ սթէյճ Սինկափուր 2015 միջազգային արուեստի փառատօնին, հանդիպում մը ունեցանք «Նոազ Արք»-ի տնօրէնութեան հետ, ուրկէ քաղեցինք հետեւեալ տեղեկութիւնները: Անցնող տարուան մայիսին «Նոազ Արք» Մոնաքոյէն ետք մասնակցեցաւ Սինկափուրի «Էֆորտըպըլ արթ ֆէր» միջազգային ցուցահանդէսին, ուր ներկայացուց տասնեակ մը հայ գեղանկարիչներու շուրջ քառասուն ստեղծագործութիւնները, ինչպէս` Եուրոզ,...