Խմբագրական

Յառաջիկայ խորհրդարանական ընտրութիւններուն ընդառաջ երկու հիմնական հարց կ՛արծարծուի: Առաջինը ճշդուած թուականը անփոփոխ պահելու եւ երկրորդը` ընտրական օրէնքը մասնակի փոփոխութեան ենթարկելու: Իրենց ատենին ընտրութիւնները կայացնելու առաջադրանքը հրապարակաւ բոլորին պահանջն է սահմանադրական ժամկէտներն ու համապատասխան օրէնքները յարգելու առումով: Վճռականութիւն կրնայ դրսեւորուիլ ճշդուած ժամկէտին ընտրութիւնները կայացնելու նոր իշխանութիւններուն կողմէ, որոնք կը ներկայանան նախագահով եւ վարչապետով: Ճշդուած օրինական ժամկէտներուն կառչած մնալու այս մօտեցումը առարկայացաւ...

Կազայի հարցի լուծման համար ամերիկեան 21 կէտնոց նախագիծի հրապարակումը չի նշանակեր անշուշտ, որ միանգամայն խաղաղութիւն պիտի հաստատուի: Առաւել եւս` ընդհանրապէս Միջին Արեւելքի հրաբխային իրավիճակը հանդարտի, ինչպէս կը նշեն ամերիկեան պաշտօնական յայտարարութիւնները: Հիմա գնդակը գլորուած է Համասի կիսադաշտ: Համասը ընտրանքի առջեւ է, ինքզինք լուծարելով Կազան փրկելու: Այդ փրկութիւնը սակայն իր իւրայատուկ նախապայմանները ունի եւ ըստ էութեան Կազան կը դարձնէ Իսրայէլի համար...

ՄԱԿ-ի Ընդհանուր ժողովի 80-րդ նստաշրջանի Հայաստանի վարչապետին խօսքը քանի մը կարեւոր բացթողում ունէր: Նախ, տարածքային ամբողջականութեան մասով. ըստ վարչապետին, «Ալմա Աթայի հռչակագրին յղումը նշանակում է, որ երկու երկրները ճանաչում են, որ Հայաստանի Հանրապետութեան տարածքը նոյնական է Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետութեան տարածքի հետ, իսկ Ազրպէյճանի Հանրապետութեան տարածքը նոյնական է Ազրպէյճանական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետութեան տարածքի հետ եւ այդ տարածքները ներառող սահմաններն անխախտելի...

Արդէն քանիերորդ անգամն է, որ Թուրքիոյ նախագահը ցեղասպանութիւն գործադրելու յանցանքով կ՛ամբաստանէ Իսրայէլի վարչապետը, Կազայի մէջ իր գործադրած զանգուածային սպանդներուն համար: Եւ փոխամբաստանութիւնները կը շարունակուին. Նեթանիահուն յանկարծ կը յիշէ, որ իր պետութիւնը արդէն ճանչցած է, եւ եթէ տարակուսելի է, ապա հիմա կը ճանչնայ Հայոց ցեղասպանութիւնը: Թուրքիան արաբական աշխարհին ուղղուած դրական ուղերձ ուղարկելու համար Կազայի ցեղասպանութեան մասին կը խօսի, մինչ իր իսրայէլացի...

Իշխող կուսակցութեան համագումարի ընդունած հռչակագիրը կարելի է ընկալել իբրեւ Անկախութեան հռչակագիրի առաջադրուած այլընտրանք, իբրեւ «իրական Հայաստան»-ի գաղափարախօսութեան բանաձեւ, իբրեւ ենթադրեալ 4-րդ հանրապետութեան հանրահռչակում: Առանցքային բաժինը, որ հիմնականօրէն անմիջական առաջադրանքն է, բանաձեւուած է «հռչակագիր»-ին առաջին կէտին մէջ. «2026-ի խորհրդարանական ընտրութիւններուն Հայաստանի Հանրապետութեան կառավարման իր լիազօրութիւններն ու կարգավիճակը եւս 5 տարիով երկարաձգելու առաջադրանքով, կը դիմէ ժողովուրդին ակնկալելով ձեւաւորել սահմանադրական մեծամասնութիւն»: Մնացեալ 8...

Պաշտօնապէս ձեւակերպուած Հայաստանի Հանրապետութեան անկախութեան օրը ըստ էութեան հայրենիքի վերանկախացման օրն է: Սերտօրէն առնչուած Խորհրդային Միութեան կազմաքանդումին հետ, մեր երկիրը առաջինն էր, որ հռչակեց իր անկախ պետութիւն ըլլալը: Ընդ որում ժողովրդավար կարգերու ամէնէն օրինաչափ ձեւաչափով` համաժողովրդային հանրաքուէով: Խորհրդային Միութենէն անջատուելով անկախութիւն յայտարարելը արձանագրեց նաեւ Արցախը: Եւ այս իրաւաչափութիւնը, որ խեղաթիւրուեցաւ Ազրպէյճանի կողմէ եւ ենթահող գտաւ միջազգային ընտանիքին մօտ` ներկայացնելով Արցախը...

Մուսա լերան հերոսամարտի յոբելենական նշումը այսօր քաղաքական ուղերձներ կրնայ ներառել: Անձնատուութեան դէմ գոյապայքար մղելու, հայութեան բոլոր հատուածներն ու Մուսա լերան տարածքին գործող հայկական ուժերը համախմբելու կարեւորագոյն օրինակ է այս հաւաքական ծառացումը: Առընթեր, կազմակերպական տաղանդը, ժողովուրդի զինման, դիրքերու ճշդումի, գումարտակներու տեղաբաշխման եւ նման ռազմագիտական նշանակութիւն ունեցող որոշումներ, որոնք անձնուիրութեան կողքին կանոնաւոր բանակներու դէմ մարտնչելու պատմական գեղեցկագոյն օրինակ տրամադրած են մեր ժողովուրդին:...

Քաթարի մէջ տեղի ունեցած արաբական-իսլամական պետութիւններու վեհաժողովին քիչ էին այն երկիրները, որոնք կը մասնակցէին ոչ առաջին դէմքերով: Անոնցմէ ուշագրաւ ներկայութիւն էր Ազրպէյճանը, որ մասնակցեցաւ արտաքին գործոց նախարարի մակարդակով: Այս երեւոյթը անմիջապէս համեմատական տրամաբանութիւն կը յուշէ Անգարայի հետ, որուն առաջնորդին խօսքը կը բնութագրուի իբրեւ վեհաժողովին հնչած ամէնէն շատ հակաիսրայէլականը: Յատուկ վերլուծումի կը կարօտին իւրաքանչիւրի խօսքին հասցէականութեան տարբերութիւնները: Համասի շրջանցումը, պաղեստինցի ժողովուրդին...

Հայաստան-Թուրքիա կարգաւորման հոլովոյթին մէջ Թուրքիոյ յատուկ ներկայացուցիչ Սերտար Քըլըչին Մարգարայի անցակէտով Հայաստան հասնիլն ու իր պաշտօնակիցին հետ հանդիպում ունենալը քանի մը ուշագրաւ ուղղութիւն կը փոխանցէ: Առաջին` այն, որ որեւէ բեկումնային պահ չէ ստեղծուած, հակառակ այդ ուղղութեամբ առնուած քարոզչաքաղաքական քայլերուն: Հետեւելով այս մասին կատարուող հրապարակումներուն, կարելի է ընդգծել քանի մը կէտ: Առաջին` այն, որ նոր ձեւակերպումը օգտագործուած է թրքական կողմէն` թրամփեան...

Քաթարի մէջ Իսրայէլի կատարած գործողութեան արձագանգները անհրաժեշտ է մանրադիտակի տակ առնել` փորձել վերլուծելու համար, կարելի է ըսել, ոչ այնքան նախատեսելի այս իրադարձութեան պատճառահետեւանքային հիւսուածքը: Համասի պատասխանատուները մեկնած էին Քաթար ամերիկեան առաջարկները քննարկելու` դէպի հրադադար ձգտող ենթադրեալ համաձայնութեան կէտերը: Այս դրուածքը անուղղակի կամ միջնորդաւորուած բանակցութիւններու գործընթաց է, որ տարբեր ուղղութիւններով տեղի կ՛ունենայ Ուաշինկթընի համակարգումով: Ուրեմն շրջագիծը, այս պարագային, եռանկիւն դրուածք ունի`...

Հայաստան-Թուրքիա երկխօսութեան մասնակցող թրքական պատուիրակութիւնը պիտի ժամանէ Հայաստան: Երկխօսութեան նիստը պիտի գումարուի Երեւանի մէջ: Այստեղ յատկանշականը այն է, որ պատուիրակութիւնը Հայաստան պիտի գայ Մարգարայի սահմանով, որ այսպիսով պաշտօնապէս երրորդ անգամն ըլլալով պիտի օգտագործուի: Առաջինը Թուրքիոյ երկրաշարժին առիթով էր, երկրորդը` դէպի Սուրիա մարդասիրական օժանդակութիւններ առաքելու համար: Հիմա արդէն` պատուիրակութեան պաշտօնական այցելութեան: Հրապարակուած լրատուութիւնները յատուկ նորութիւն չեն փոխանցեր: Պիտի քննարկուին արդէն իսկ...

Լիբանանի կառավարութեան սպասուած նիստը նոյնքան սպասուած արդիւնք ունէր: Շիի համայնքի նախարարները լքած են կառավարութեան նիստերու դահլիճը այն պահուն, որ զինաթափումի օրակարգը քննարկումի հուն մտած է: Դիրքորոշումի քաղաքական տրամաբանութիւնը պարզ է: Զինաթափում կարելի չէ քննել, այնքան ատեն որ Իսրայէլ չի յարգեր իրեն վերապահուած յանձնառութիւնները: Կը շարունակէ վերահսկել լիբանանեան գերիշխան տարածքներ, խախտել հրադադարը, հատել լիբանանեան օդային տարածքները եւ թիրախաւորել ու հարուածել Հըզպալլայի...

Շաբաթ մը առաջ Իրանի արտաքին գործոց նախարարին յղած ուղերձը Սէուտական Արաբիոյ, անհրաժեշտ է մանրադիտակի առնել եւ յայտարարութիւնը կարդալ տարածաշրջանի ծիրին մէջ: Յայտարարութիւնը կը սկսի Լիբանանի ներքին գործերուն չմիջամտելու հաստատումով` պարզելով, որ տեսակէտ տալը չի նշանակեր միջամուխ ըլլալ: Հոս անմիջապէս կը յիշուի Սէուտական Արաբիոյ պահուածքը, որ տեսակէտ ունի, սակայն այդ տեսակէտը կը յայտնէ առանց միջամտելու Լիբանանի ներքին խնդիրներուն: Հաւասարեցնելով իր երկրին...

Ներկայ պահու դրութեամբ, երբ Երեւանը ընդհանրապէս փակած է արցախեան հակամարտութեան էջը եւ կը նախապատրաստուի փոխել Սահմանադրութիւնը, հասարակական գետնի վրայ անհրաժեշտութիւնը կը ծագի Արցախի իրաւունքներու պաշտպանութեան առաջադրանքով տարուող աշխատանքներու համակարգումը կատարելու եւ գործողութիւններու նոր ծրագիր մշակելու: Արցախեան հակամարտութեան էջը բաց պահելու համար պէտք է վերադառնալ բանակցային փիլիսոփայութեան առանցքային կէտին` ինքնորոշման իրաւունքին: Պատահական չէր, որ Պաքուին համար առաջնային առաջադրանք է ԵԱՀԿ-ի Մինսքի...

Իսրայէլի վարչապետին կատարած յայտարարութիւնը Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման ուղղութեամբ առիթ ծառայեցուած է Հայաստանի վարչապետին կողմէ հերթական անգամ հակապետական միտքեր արտայայտելու: Հակապետականութիւն դրսեւորած ըլլալուն կ՛անդրադառնանք քիչ ետք: Հիմա փորձենք վերլուծել այս բոլորին շարժառիթն ու նպատակը: Քաղաքականօրէն պարզ է եւ գուցէ դասագրքային ճշմարտութիւն, որ որեւէ պետութիւն ցեղասպանութեան ճանաչումի քայլը իբրեւ խաղաթուղթ կ՛օգտագործէ Անգարայի հետ իր յարաբերութիւններու ընթացքին: Այդպէս ըրին եւ հաւանաբար պիտի շարունակեն...

Ազրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարին յայտարարութիւնը Պաքուի ակնկալութեան մասին է: Կ՛ակնկալեն, որ 1 սեպտեմբերին կողմերը որոշեն լուծարել ԵԱՀԿ-ի Մինսքի համապատասխան ձեւաչափն ու անոր առնչուած կառոյցները: Յիշեցումը չէ ուշացած անշուշտ: Կայ հիմնական ակնկալութիւնը մի՛շտ: Երեւանը, ըստ արտաքին գործոց նախարարին, պէտք է փոխէ Հայաստանի Հանրապետութեան սահմանադրութիւնը եւ ամբողջովին վերցնէ Ազրպէյճանի նկատմամբ տարածքային պահանջները` խաղաղութեան համաձայնագիր ստորագրելու համար: Շրջանցենք այս յայտարարութեան մէջ գոյութիւն ունեցող...

Պէյրութին յղուած ամերիկեան փաստաթուղթին պիտի հետեւէր Թել Աւիւին ուղղուած մը: Բեմագրութիւնը այնպէս էր, որ նախ Պէյրութէն պիտի ակնկալուէր որոշ գործողութիւններ, յետոյ իբրեւ հակակշիռ քայլ նման փաստաթուղթ մը ուղղուէր Թել Աւիւին: Ենթադրելի էր, որ իբրեւ թէ փոխզիջումնային բանաձեւը պիտի ըլլար երկու կողմերէն ակնկալել համընթաց, համաժամանակակից քայլեր: Ամերիկեան «Աքսիոս»-ը յատկապէս միջինարեւելեան տարածաշրջանի իրադարձութիւններուն նկատմամբ «պաշտօնական» խօսափողի դեր ստանձնած է: Կը նախանշէ հետագայ...

Քաղաքական ներկայ պայմաններուն մէջ Անկախութեան հռչակագիրին օրուան նշումը որոշ դիրքորոշումներու մասին ընդգծումներ կը կատարէ: Պարզ է, որ Պաքուն կը ճնշէ Երեւանի վրայ, որպէսզի փոխուի սահմանադրութիւնը: Պաքուն շահագրգռող բաժինը Անկախութեան հռչակագիր-սահմանադրութիւն իրաւական կապն է: Անկախութեան հռչակագիրը չի կրնար չեղարկուիլ: Պատմական փաստ է, փաստաթուղթ, որուն հիմնադրոյթներուն վրայ հիմնուած է Հայաստանի վերանկախացած Հանրապետութիւնը: Այդ դրոյթները վերափոխուեցան իրաւադրոյթի, որովհետեւ սահմանադրութեան նախաբանը յղում կատարեց այդ...

Լիբանանեան որոշ շրջանակներ ամերիկացի յատուկ պատուիրակին կատարած վերջին յայտարարութիւններուն մէջ ոչ միայն ոճային, այլ նաեւ բովանդակային փոփոխութիւն կը նշմարեն: Եթէ ամերիկեան փաստաթուղթին հաւանութիւն չտար լիբանանեան կողմը, ապա ընդհանրապէս խնդրոյ առարկայ կը դառնար երկրին գերիշխանութիւնը, նոյնիսկ ակնարկ կը կատարուէր «Պիլատ Շամ»-ի վերաձեւաւորման մասին: Հիմա, առանց ըսելու, որ ամերիկեան փաստաթուղթ մըն ալ պիտի յղուի Թել Աւիւին, Պարրաք ըստ էութեան նման նախագիծի մասին...

Ալասքայի հանդիպումը ընդհանուր հաշուով Ռուսիա-Միացեալ Նահանգներ Ուքրանիոյ հաշուոյն ընդհանուր համաձայնութեան գալն է: Կանուխ է անշուշտ վերջնական եզրակացութեան յանգիլը, այդուհանդերձ, որոշ նախադրեալներու մասին կարելի է արձանագրումներ կատարել: Հայաստան-Ազրպէյճան ուաշինկթընեան հռչակագիրէն անմիջապէս ետք Ալասքայի հանդիպումի թուականի հրապարակումը իրադարձութիւններու առումով որոշ փոխկապակցուածութիւն կը յուշէ: Եթէ Ուաշինկթընեան հռչակագիրը շատ ընդհանուր ուրուագծումով Միացեալ Նահանգներու Հարաւային Կովկասի տեղակայումը կ՛ենթադրէ, ապա այդ կը նշանակէ ռուսական նահանջ այդ...