Անդրադարձ

ՅԱԿՈԲ ԼԱՏՈՅԵԱՆ Նախորդ շաբաթ լիբանանահայութիւնը առիթ ունեցաւ վայելելու Ջիւան Աւետիսեանի «Դրախտի դարպասը» ժապաւէնին ցուցադրութիւնը: Ժապաւէնը շրջագայեցաւ Այնճարէն մինչեւ դպրեվանք, գրեթէ բոլոր վարժարանները, շաբաթ օր ժողովրդային ցուցադրութիւն ունեցաւ եւ երկուշաբթի Հայկազեան համալսարանի ուսանողներուն ու անձնակազմին ներկայացումով եզրափակեց իր լիբանանեան երթը` այսպիսով Արցախով ոգեւորելով եւ գեղարուեստական լաւ ժապաւէնի մը ցուցադրութեամբ տարբեր ճաշակի, զգացումի, գոյնի եւ երաժշտութեան վայելքը շնորհելով մեզի: Այս բոլորէն անդին`...

Ն. ԲԱՐՍԵՂԵԱՆ «Երկուքս ալ մեր անցեալին բանտարկեալներն էինք, հալածուած` նոյն դէմքին կողմէ»... Ջիւան Աւետիսեանի «Դրախտի դարպասը» ժապաւէնին գլխաւոր հերոսուհի` օփերայի երիտասարդ երգչուհի Սոֆիա Մարտիի (35 տարեկան, աշխարհահռչակ ջութակահար Վլատիմիր Սփիվաքովի եւ հայ դերասանուհի Սաթի Սփիվաքովայի դուստրը` Թաթիանա Սփիվաքովա) այս խօսքը, որ շեշտակի կերպով փորագրուած է ժապաւէնին մէջ անոր ունեցած մտորումներուն ընթացքին, շատ խօսուն ու բովանդակալից է: Երկուքը` մէկը ինքն է,...

Յ. ՊԱԼԵԱՆ Հայոց պատմութեամբ եւ մշակոյթով կազմաւորուած ազգային մտաւորականութիւնը գաղափարախօսը պէտք է ըլլայ հայոց իրաւունքին, լիիրաւ վերականգնումին եւ անսեթեւեթ ինքնութեան պաշտպանութեան պայքարին: Խօսքը վերջին պահակագունդին կը վերաբերի: Այսինքն մտաւորականութիւնը, ինչ ալ ըլլան ընկերաքաղաքական բացասական պայմանները, էականէն պէտք չէ հեռանայ, վասն պատշաճեցումներու` կիսամիջոցները չչատագովէ, անոնցմով տուրք չտայ նահանջական գործնապաշտութեան առաջնորդներուն, անոնք ըլլան պետական-քաղաքական, թէ մոլորակի վրայ տարտղնուած եւ մանրուող համայնքներու հարազատութեան...

ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ Քանի մը օր առաջ լուրերը յայտարարեցին, որ մարդկութիւնը անցած է ութ միլիառի թուաքանակը, իսկ եօթը միլիառէն ութ անցումը կատարուած է տասներկու տարուան ընթացքին: Դեռ այս աճը տեղի ունեցած է եւ կ'ունենայ անկախ Սոմալի, Եմէնի կամ Ափրիկէի մէկ այլ պետութեան մէջ տեղի ունեցող պատերազմէն կամ կրկնուող սովէն, կլիմայական փոփոխութիւններու, երաշտի ու հեղեղներու ստեղծած պայմաններէն: Համարեա՛ նոյն օրերուն Եգիպտոսի մէջ...

ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ 7, 8 եւ 9 դեկտեմբեր 2022-ին Անթիլիասի մայրավանքին մէջ պիտի գումարուի Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան Ազգային ընդհանուր ժողովը: Ժողովին կը մասնակցին կաթողիկոսութեան 13 թեմերէն եւ մէկ հոգեւոր հովուութենէ 105 պատգամաւորներ, որոնց մէկ եօթներորդը (15 պատգամաւոր) եկեղեցականներ են, իսկ վեց եօթներորդը (90 պատգամաւոր)` աշխարհականներ: Կեդրոնական վարչութեան կրօնական եւ քաղաքական ժողովներու անդամներու եւ հրաւիրեալներու յաւելումով, Ընդհանուր ժողովի մասնակիցներուն թիւը կը...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Հայ ազատագրական շարժման ականաւոր գործիչ Ռուբէն Տէր Մինասեան ծնած է 7 մայիս 1882¬ին, Ախալքալաք: Նախնական ուսումը ստացած է ծննդավայրի ծխական դպրոցին մէջ: Այնուհետեւ մեկնած է Էջմիածին եւ ուսումը շարունակած Գէորգեան ճեմարանին մէջ: Ապա անցած է Մոսկուա` իբրեւ Լազարեան ճեմարանի ուսանող: Մոսկուա գտնուած ժամանակ մասնակցած է ուսանողական յեղափոխական շարժումներուն եւ անդամագրուած է նորաստեղծ Հայ յեղափոխական դաշնակցութեան: Մոսկուայէն Թիֆլիս մեկնած...

ՎԵՐԺԻՆ ԵՒ ԿԱՐՕ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ Յաճախ կը լսենք ու կը կարդանք, թէ որքա՛ն կարեւոր է մանկապատանեկան գրականութիւնը հայ նոր սերունդի հայեցի դաստիարակութեան համար: Դժբախտաբար, սակայն, անբաւարար են այդ մարզին մէջ աշխատանքի նախաձեռնողները, եւ հազուագիւտ` մասնագէտները: Պատճա՞ռը, կ՛անգիտանանք, բայց կը հաւատանք, որ եթէ ընթերցասէր սերունդ մը կ՛ուզենք պատրաստել, պէտք է փոքր տարիքէն մանուկները վարժեցնել կարդալու` անոնց տրամադրելի դարձնելով բազմաբնոյթ գրականութիւն, դաստիարակչական խաղեր`...

ՅԱՐՈՒԹ ՉԷՔԻՃԵԱՆ Քանիցս փաստուածին նոր հաստատում մը եւս աւելցաւ: «Գիտութիւն»` «Սայենս» ամսաթերթի օգոստոս 2022 համարին կողքը եւ հինգ յօդուածներ ծինային նոր ուսումնասիրութիւններու յատկացուած են, որոնք կը փաստեն, որ հնդեւրոպական ծինային եւ լեզուական տարածումը` ծագումը Հայաստանէն սկսած է թէ՛ դէպի հիւսիս` Եամնայա եւ թէ՛ ալ դէպի արեւմուտք` հարաւարեւելեան Եւրոպա` Պալքաններ եւ Յունաստան. ստորեւ` քարտէսը (1): «Մերձաւոր Արեւելքի հնամենի ծիները կը յայտնաբերեն...

ԹԱՄԱՐ ՉՈԼԱՔԵԱՆ-ՍՏԵՓԱՆԵԱՆ Կեանքի մէջ հազուադէպօրէն կը հանդիպիս մարդոց, որոնք, հակառակ իրենց ունեցած գիտութեան, պաշարին, կարողութիւններուն եւ նուաճած բարձր դիրքերուն, կը մնան այնքան համեստ, այնքան խոնարհ ու ազնիւ, ինչպէս դուն էիր, սիրելի՛ քեռիս: Ազնուական էիր ամէ՛ն պարագայի մէջ, ամէ՛ն մարդու հետ: Աշխատեցար լուռ, միշտ քուլիսներու ետին: Զոհուեցար ընտանիքիդ, ազգիդ եւ բարեկամներուդ համար` առանց որեւէ ակնկալութեան: ՀՅԴ «Տիգրան Ծամհուր»-ի շրջանին մէջ եղար...

ՍԻՄՈՆ ԱՅՆԷՃԵԱՆ Սիրելի՛ Շողիկ, Արդէն մէկ տարի է, որ առյաւէտ բաժնուած ես մեզմէ: Մխիթարական խօսքեր չունիմ` ուղղուած հարազատներուդ եւ ընկերներուդ, որոնց հետ տարի մըն է, որ կ՛ապրինք ու ծանրօրէն կը զգանք քու բացակայութիւնդ: Չունիմ բառեր, որոնցմով կարենամ նուազեցնել ամուսինիդ` Լեւոնի եւ զաւակներուդ ցաւը: Կը յիշեմ, թէ ինչպէ՛ս քու փայլուն, հեզ ու հանդարտ ներկայութիւնդ կը վարակէր քեզ շրջապատողները ու կը սփռէր...

«Ազդակ-ի խմբագրութիւնը շնորհակալութեամբ ստացաւ Գրիգոր Կէօզիւգարայեանի (Գրիգոր Սեւակ) գիրքերու հաւաքածոն: Հալէպէն մինչեւ  Թրիփոլի Գրիգոր Սեւակ մնաց կառչած հայ գիրին ու գրականութեան եւ իր կեանքի իւրաքանչիւր փուլին կարդաց, հաւաքեց եւ իր անհատական գրադարանը մնայունօրէն համալրեց հայ գիրքերով: Հայ գրականութեան, բանասիրութեան եւ պատմագիտական նիւթերու նոր հաւաքածոյով կը հարստանայ «Ազդակ»-ի գրադարանը Գրիգոր Սեւակի ընտանեկան պարագաներուն կատարած գիրքերու այս նուիրատուութեամբ: Ստորեւ կը հրատարակենք  իր...

(1921-ի Մոսկուայի Եւ Կարսի Դաշնագիրներու Հարիւրամեակին Նուիրուած Միջազգային Գիտաժողովի Զեկուցումներու Ժողովածու) ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Երեւանի մէջ 2022-ին լոյս տեսաւ «Հայաստանը եւ տարածաշրջանը. դասեր, արժեւորումներ, հեռանկարներ» խորագրեալ հատորը, որ 1921-ի Մոսկուայի եւ Կարսի դաշնագիրներու հարիւրամեակին նուիրուած միջազգային գիտաժողովի զեկուցումներու ժողովածու է: Անոր հրատարակութիւնը երաշխաւորուած է Հայաստանի գիտութիւններու Ազգային ակադեմիայի պատմութեան եւ արեւելագիտութեան հաստատութիւններուն գիտական խորհուրդներուն կողմէ: Ժողովածուն կը բացուի ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչ...

ՄԱՔՐՈՒՀԻ Պ. ՅԱԿՈԲԵԱՆ Ե՜ս ալ գացի վերջապէս Գումգաբուի Որդւոց Որոտման եկեղեցւոյ սրահը` հետեւելու համար «Եոլճու թիաթրօ» խումբին անունով, երկար ամիսներէ ի վեր ներկայացուած եւ թատերական հեղինակաւոր կեդրոններու կողմէ բազում մրցանակներու արժանացած թատերախաղին, որ կը կրէր «Կոմիտաս» խորագիրը, եւ որ նուիրուած էր հայ երգարուեստի անմահանուն ռահվիրայ Կոմիտաս վարդապետին: Կոմիտաս վարդապետին, որ ծնած էր 1869-ին, օսմանեան շրջանին, Կուտինայի  մէջ, եւ որ ամէնուր...

Լիբանանահայ գաղութի մտաւորական խաւի տերեւաթափը կը շարունակուի: Երեքշաբթի, 22  նոյեմբեր 2022-ին լիբանանահայութիւնը  կորսնցուց իր արժանաւոր զաւակը` հայագէտ-բանասէր, մշակութային գործիչ, գրադարանագէտ, խմբագիր եւ հրատարակիչ, լրագրութեան պատմաբան, մատենագէտ, մանկավարժ, Հայաստանի Գիտութիւններու ազգային ակադեմիայի պատուաւոր դոկտոր Ժիրայր Դանիէլեան: Ան ծնած է 1941 թուականին, Ճիւնիի մէջ, Լիբանան: Դոկտ. Ժիրայր Դանիէլեան կը յաճախէ նախ Պէյրութի Վիեննական Մխիթարեան վարժարանը, Ապա կը ստանայ իր միջնակարգ կրթութիւնը ՀԲԸՄ...

Ն. ԱՒԱԳԵԱՆ Կեանքի պայմաններու բերումով մեր  առօրեային մէջ կը հանդիպինք տեսակ-տեսակ արժանիքներու տէր մարդոց, ինչպէս` համեստին, հաւատարիմին, ծառայասէրին, ազգասէրին, համբերատարին, շահախնդիրին, անտարբերին, երախտագէտին, գոռոզին եւ այլն, որոնք անպայման իրենց դրական թէ ժխտական անդրադարձը կ՛ունենան մեր կեանքին մէջ: Անոնցմէ շատերուն հետ կ՛ընկերանանք, բարեկամութիւններ կը մշակենք, ծրագիրներու շուրջ կը գործակցինք եւ չենք անդրադառնար, թէ անոնցմէ ոմանք դրական կեցուածքներով յատկանշական մթնոլորտ մը կը...

«Պէյրութալքում», եւ ոչ միայն Գաղտնիք չէ արդէն, որ ոեւէ անհատի համար իր ծննդավայրը աշխարհի ամէնէն սիրելի վայրն է: Ծնունդ, յետոյ կենսուրախ մանկութիւն, ժիր պատանեկութիւն, ապա սպասուած` երիտասարդութիւն: Այս բոլորէն կ՛անցնի մարդ անհատը` անընդհատ որոնելով իր գոն, իր գոյութեան իմաստը, իր ներկայութիւնը հաւաքականութեան մէջ եւ ի վերջոյ իր գտնելու իր կեանքի իմաստը: Մինչեւ կեանքի «վարդահեղեղ» գարուններու աւարտը, ինչպէս ամէն բանի համար,...

ՏԻԳՐԱՆ ՊԷՕՃԷՔԵԱՆ Անիրաւութեան, զրկանքի եւ հալածանքի ծնունդ էր Հայ յեղափոխական դաշնակցութիւնը: 132 տարիներ առաջ խումբ մը երիտասարդներ,  գլխաւորութեամբ Քրիստափոր Միքայէլեանի, Ռոստոմի (Ստեփան Զօրեան) եւ Սիմոն Զաւարեանի, վառեցին ջահ մը, որ մինչեւ օրս կը բոցավառի` փոխանցուելով սերունդէ սերունդ: Այս ջահին ու անոր վառ մնալուն համար գործողները պայքարեցան, տակաւին կը պայքարին ու պիտի շարունակեն պայքարիլ` ունենալով մէկ նպատակ` ազատ, անկախ ու միացեալ...

ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ «Քալիֆորնիա Քուրիըր» թերթի հրատարակիչ Հայերը իրենց երկարատեւ պատմութեան ընթացքին միշտ ակնկալած են, որ օտար ուժ մը զիրենք փրկէ թշնամիներէն: Դարեր շարունակ անոնք օգնութեան յոյս ունեցած են` հռոմէացիներէն, բիւզանդացիներէն, ռուսերէն, ֆրանսացիներէն, ամերիկացիներէն, իսկ ներկայիս` իրանցիներէն: Բայց ոչ ոք երբեք չէ եկած փրկելու զիրենք: Կը թուի, թէ հիասթափութիւններու այսքան երկար շարանէն ետք, հայերը վերջապէս դասեր կը քաղեն, որ ո՛չ ոք...

ԳԱՌՆԻԿ Ա. ՔՀՆՅ. ԳՈՅՈՒՆԵԱՆ 3.- Վահէ Օշական (5). «Սփիւռք»-ը անուն մը չէ լոկ, այլեւ ու մանաւանդ` օրէնք եւ տրամաբանութիւն: Վ. Օշական երկմաս յօդուած մը ունի, որուն ենթավերնագիրն իսկ կ’արձակէ գայթակղեցնող զօրաւոր հով մը. «Փորձ` սփիւռքի տեսութեան (հերետիկոս մտածումներ)»: Չարաճճիութիւն մը չէ ասիկա, այլ` հարազատագոյն գիտակցումը օրէնքի մը, տրամաբանութեան մը, որ` «անխնայ է ու անվիճելի»: Անով կը տեսնուի վախճանը գաղութներու եւ...

Անկախութեան տօնը բերկրանքի եւ հպարտութեան առիթ մըն է: Ասիկա կասկած չ՛ուզեր: Անկախութիւնը, ինչպէս անհատական մակարդակի վրայ, նաեւ ժողովուրդներու եւ երկիրներու համար կենսական է, որպէսզի տուեալ ժողովուրդը իբրեւ ազգ գոյատեւէ, ծաղկի եւ բարգաւաճի իր անկախ հայրենիքին մէջ: Պետութիւնները, որոնք անկախութիւն ձեռք բերած են մեծ զոհողութիւններու գնով, պէտք է գիտակցին, որ չի բաւեր միայն անկախանալ: Կարեւորը անկախութեան արժանի պետական համակարգ եւ ազգ...