Արուեստ - Մշակոյթ

Ոտնակոխ Տունը

Երեւանի Կատարողական Շողշողուն Փառատօնը

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Կատարողական արուեստներու  23-րդ «Hi-Fest» (կարդալ` Հայ-ֆեստ կամ High Fest) փառատօնը կայացաւ հոկտեմբերի 1-8` Երեւանի զանազան սրահներու մէջ, ինչպէս նաեւ` բացօթեայ: Կազմակերպող մարմինն է Հայաստանի Թատերական գործիչներու միութիւնը: Մասնակցած էին շուրջ 20 խումբեր: Ֆինանսաւորումը  կատարած է Հայաստանի մշակոյթի նախարարութիւնը, ինչպէս նաեւ`  դեսպանատուներ, որոնց առաջին շարքին` Միացեալ Նահանգներ, Բրիտանիա եւ Ֆրանսա (1): Ինչպէս վերնագիրը կը թելադրէ, փառատօնը, խօսուն թատրոնի կողքին,...

Ոտնակոխ Տունը

Նախնիներու Անմոռաց Ստուերներ #

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Սեպտեմբեր 10-ին վաւերագրական ժապաւէններու ծանօթ Écrans du Réel (Իրականութեան պաստառներ) ծրագիրի ծիրին մէջ  ցուցադրուեցաւ Թամարա Ստեփանեանի բեմադրած «Իմ հայկական ուրուականներս» ժապաւէնը (Mes fantômes arméniens 75վ. 2025) (1): Շուրջ 200 հանդիսատեսներու ջախջախիչ մեծամասնութիւնը ոչ հայ սինեմասէրներ (cinephile) են, որոնք այժմ կը խմբուին  վերայարուցեալ փոքր, բայց մթնոլորտային «Մեթրոփոլիս սինեմա»-ին շուրջ, որովհետեւ գրեթէ միայն այդտեղ կը ցուցադրուին ոչ շուկայական գործերը: Ժապաւէնը...

Արտոյի Երկրի Փշոտ Արահետներով

Արտոյի Երկրի Փշոտ Արահետներով

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Շուէտական «Լոքարնօ 78» փառատօնի բացման ժապաւէնն էր Թամարա Ստեփանեանի խաղարկային առաջնեկ (debut) «Արտոյի երկիրը» (Le Pays D՛arto, 105վ, 2025) (1, 2): Մօտ  8 հազար աթոռ ընդունող  հրապարակի վրայ կայացող  փառատօնը շուկայադրական առումով առաջնահերթ չէ, բայց իւրայատուկ է ոչ միայն իր ծաւալով եւ մթնոլորտով, այլ որովհետեւ նախապատուութիւն կու տայ անտեսուած երկիրներու (ինչպէս Հայաստան) եւ առաջնեկ գործերու (ինչպէս Արտոյի երկիրը):...

Ոտնակոխ Տունը

«Ոսկէ Ծիրան»-ի 22-րդ Բերքափակը Բ.

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Ծանօթ.- Յօդուածին Ա. մասը կը վերաբերէր այն ժապաւէններուն, որոնք մրցանակակիր են եւ կամ բեմադրուած են արտասահմանի մէջ գործող հայկական ծագումով երեւելի բեմադրիչներու կողմէ, ինչպէս` Էկոյեան: «Թեւաւոր լարեր»  (Fibers). Աննա Գրիգորեան, 15 վ Վաւերագրութիւն հիմնուած շրջափակուած Արցախի մէջ ազերիական ռմբակոծումէն պաշտպանուելու համար ապաստանարանի մը մէջ մնացած 18 կիներու վկայութիւններուն: Վերնագիրը թերեւս ակնարկ է կանաչիով ուտեստեղէն պատրաստող կանացի թեւերուն: Ցաւօք...

Ոտնակոխ Տունը

«Ոսկէ Ծիրան»-ի 22-րդ Բերքափակը

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Փառատօնին կրկին ու կրկին անդրադարձած եմ: Հասկնալի պատճառներով այս տարուան ակնբախ բացականերն էին ռուսական եւ թրքական ժապաւէնները: Անգամ մը եւս բացակայ էր նախապէս փառատօնին հիմնական բաժինը կազմող  «Հայկական համայնապատկեր»-ը: Հայկական շարժապատկերի շարունակուող տագնապը կը կարօտի առանձին ուսումնասիրութեան: Որմազդը ցուց կու տայ իրերանման ամերիկեան տիպի ինքնաշարժներու քիթ-բերան ջարդող բախում, որուն զուգահեռ են համբուրուող բոսոր շուրթեր: Ընթերցողը թերեւս կարենայ դրական...

Ոտնակոխ Տունը

Դեգերումներ Դար Մը Լիբանանահայ Թատրոնի Հետքերով Բ. 50-ականներէն Ետք

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Յօդուածին առաջին մասը կը վերաբերէր գլխաւորաբար 1920-50-ական թուականներուն: «Արա Գեղեցիկ»` Արմէն Եանըքեանի բեմադրութեամբ: Նայիրի Զարեան 1943-ին` Համաշխարհային Բ. պատերազմի դժնդակ օրերուն յօրինած է գործը թերեւս ալ պետական պատուէրով, որպէսզի հայրենիքի պահպանման ի խնդիր զոհողութեան ոգի, թերեւս եւ անկաշառելի վեհ ղեկավարի (գիտցա՞ք, թէ ով) հանդէպ ակնածանք ներշնչելու առաջադրանքով: Յիշենք, որ նոյն օրերուն Համօ Բէկնազարեանի արտօնուեցաւ ազգային (թապու) այլ գործի...

Ոտնակոխ Տունը

Դեգերումներ Դար Մը Լիբանանահայ Թատրոնի Հետքերով Ա. Մինչեւ 50-ականներ

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Վաստակաշատ բեմադրիչ եւ դերասան Յարութ Գնդունիի երկար սպասուած «Լիբանահայ թատրոնը (1920-2020)» ծաւալուն աշխատութիւնը շնորհակալ եւ եզակի աշխատանք մըն է: Այս մասին երկու կարծիք չկայ: Հրատարակուած են շարք մը դրուատական ակնարկներ. փառս արժանաւորաց: Շա՛տ բարի: Գիրքին տրամադրած վաւերագրական լայն տեղեկութիւնները ունին անգնահատելի  կարեւորութիւն: Ինչպէս հեղինակը վերջաբանին մէջ կը նշէ` «Կրնան ծառայել հետագայ ուսումնասիրութիւններու հիմք»: Այո՛, անկասկած որ` անփոխարինելի, հաւաստի...

Ոտնակոխ Տունը

Ծափահարութեան Թուայնացում

ԴՈԿՏ. ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Թատրոնի մէջ սրահի հակազդեցութեան գլխաւոր արտայայտութիւններն են ծիծաղն ու ծափահարութիւնը: Առաջինի թուաբանական ձեւաւորումը (modelling) գրեթէ անկարելի է: Այս ուղղութեամբ ուսումնասիրութիւններու չեմ հանդիպած: Ծափահարութեան շուրջ կան սակաւաթիւ հասանելի ուսումնասիրութիւններ: Ինծի ծանօթ փորձերը կատարուած են տուեալ համալսարաններու (քանի մը տասնեակ) ուսանողի  վրայ: Մասնակիցներու սահմանափակ թիւը վիճակագրական-գործնական (բայց ոչ` ընկերային-հոգեբանական) առումով ընդունելի է, զարմանալի, բայց իրաւ, անոնք, որոնք ծանօթ են...

«Ականեալ Ձայներ»-ի Զօրութիւնը

Այնճարում Հայակերտ Արուեստի Ցուցասրահը

ԹԱՄԱՐ ՅՈՎՀԱՆՆԻՍԵԱՆ Արուեստագիտութեան դոկտոր Լիբանանի գեղատեսիլ հայաւան Այնճարում գործում է արուեստի ցուցասրահ, որը 2024 թ.ին բոլորելով իր յոբելենական 5-ամեակը` շարունակում է հարստացնել Այնճարի մշակութային մթնոլորտը: Այն բացուել է 2019 թուականի սեպտեմբերին, Այնճարի 80-ամեակի առիթով, յայտնի ազգանուէր բարերարներ Կայծակ եւ Ծովիկ Զէյթլեանների նախաձեռնութեամբ եւ հովանաւորութեամբ: Առաջին օրուանից ցայսօր դրա տնօրէնուհին ճանաչուած մանկապարտիզպանուհի, մշակութասէր Նաթալի Քենտիրճեանն է, որի քրտնաջան նուիրումով արուեստի ցուցասրահն...

Ոտնակոխ Տունը

Ընտրովի Մահաքուն Բ. Կատարում Եւ Մեկնաբանութիւն

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Ա.- Որմազդը.- Չոր ճաթռտած (մասնատուա՞ծ) տափաստանի (սփի՞ւռք) մէջ առանձին (արուեստագէ՞տ), ջլատուած կիզուած արմատներով (ածխացած անաւիշ աւա՞նդ) եւ ջարդուած ճիւղերով (յօտուած ապագա՞յ) ծառը ակնբախօրէն ՄԱ՛Հ , ոչնչացում կը թելադրէ, եւ ոչ` «կեանք»: Ո՛չ բարի: Այդ հակադիր է  «Պարոն Կարպիս»-ի ցանել մտադրած ծառին, որ գեղեցիկ խորհրդանիշ մըն է: Խորհրդանշական ծառ մը կը յայտնուի ներկայ թատերակին մէջ եւս` իբրեւ անխնամ մնացած...

Ոտնակոխ Տունը

Ընտրովի Մահաքուն Ա.

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ «Թեաթրոն» թատերախումբը 10-30 մայիսի ընթացքին, Սուրէն Խտըշեանի բեմադրութեամբ, լեցուն սրահներու դիմաց ներկայացուց Վահէ Պէրպէրեանի «Կեանք» թատերակը` հինգ ելոյթներով: Դիտած եմ վերջին երկուքը: Ողջունելի է հայկական ժամանակակից թատրերգութեան մը ընտրութիւնը: Այս մասին երկու կարծիք չկայ: Իսկ հեղինակին ներկայութեամբ նման բարդ գործով բեմ բարձրանալու փորձը կը ստանայ արիութեան երկաթեայ շքանշան: Շա՛տ բարի: Ցարդ հրապարակուած են հինգ գնահատական ակնարկներ: Պարզ է,...

Ոտնակոխ Տունը

Բեմականացուած Գրական Քառեակ

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Համազգայինի Սօս Սարգսեանի անուան թատերախումբը 14 եւ 15 մարտ 2025-ին «Յակոբ Տէր Մելքոնեան» թատերասրահին մէջ, նախաձեռնութեամբ Համազգայինի «Գասպար Իփէկեան» մասնագիտացած թատերական մասնաճիւղին, երկու ելոյթներով ներկայացուց ոչ թէ թատրերգութիւն մը, այլ` Պարոյր Սեւակի «Մարդը ափի մէջ» բանաստեղծական շարքի բեմականացումը: Ասիկա Նարինէ Գրիգորեանի չորրորդ նման բեմադրութիւնն էր: Նախորդ երեքն էին` «Եւ նորից գարուն...» (նորավէպեր), Հ. Մաթեւոսեանի «Գոմէշը» (վիպակ), եւ «Յաղթանակի...

Ոտնակոխ Տունը

Արցունքոտ Ժպիտներ – Բ. – Բնագրեր Եւ Կատարում

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Ծանօթ.- Յօդուածի Ա. մասը կը վերաբերէր Համազգայինի Սօս Սարգսեանի անուան թատերախումբի հիւրախաղ «... Եւ նորից գարուն» թատերակներու սեռին եւ հեղինակին: Նարինէ Գրիգորեանի կողմէ բեմականացուած ամերիկացի հեղինակ Օ. Հենրիի պատմուածքներու բնագիրները ելոյթի շարքով հետեւեալներն էին. Ա.- Կախարդական հացեր (Witches՛ Loaves – թարգմանաբար` «Վհուկի նկանակներ»).- Օրիորդ Մարթա Միչըմ (Martha Meacham = «Յարգելի տիկին») քառասուննոց  կին մըն է, որ ունի կոկիկ...

Ոտնակոխ Տունը

Արցունքոտ Ժպիտներ – Ա. Սեռ Եւ Հեղինակ

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Համազգայինի Սօս Սարգսեանի անուան թատրոնը «Յակոբ Տէր Մելքոնեան» սրահի մէջ հիւրախաղով ներկայացուց Օ Հենրիի  նորավէպերէն հինգին վրայ հիմնուած ելոյթ մը` «... Եւ նորից գարուն» վերնագիրով երաժշտական կատակերգութիւն: Անցեալ տասնամեակին ներկայացուած էին հինգ ելոյթներ, որոնք նոյնպէս կարճ թատերակներու համադրութիւններն էին, եւ որոնցմէ  չորսին առանձին անդրադարձած եմ «Ազդակ»-ի մէջ: Ժամանակագրական կարգով` Ա. «Զրադաշտը շուն դարձաւ» Բ. «Քաղաքավարութեան վնասները» Գ. «Բարի...

Ոտնակոխ Տունը

Կանացի Աչքերով Ե.

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ «Կին» շարժապատկերի միջազգային փառատօնին 21-րդը  պահպանած է իր ծաւալն ու առաջնահերթութիւնները: Ուրախալի է նկատել, որ անոր հովանաւորներու թիւը աճ արձանագրած է: Մասնակցող մրցութային առաւել հիւր դասի 47 ցուցադրուած գործերուն շուրջ 70 տոկոսը խաղարկային է: Մնացեալը գրեթէ հաւասարապէս կը պատկանի վաւերագրական եւ գծանկարային (animation) սերերու: Որպէս նորութիւն` ներառուած էր «տարասեռ» (hybrid) գծանկարային-վաւերագրական գործ մը, որուն շուրջ տեղի ունեցած են...

Ոտնակոխ Տունը

Կորուսեալ Կիլիկիոյ Բեմական Արքաներ

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Կորուսեալ հայրենիքը մնայուն բներգ է արուեստի այլազան մարզերու մէջ: Թատրոնը ունի տիրական դիրք, որովհետեւ անոր ընկալումը հաւաքական է, ինչպէս հաւաքական է կորուսեալ հայրենիքի խոցը: Թատրոնը ի սկզբանէ ծիսական եղած է (1): Պատրանք թատրոնի ամէնէն մօտիկ արուեստը գրականութիւնն է, որուն երկերէն ոմանք բեմականացուած են: Լիբանանահայ թատրոնին մասին հրատարակուած սակաւ յուշագրութիւններու մէջ (Դ. Էվերեկլեան եւ Պ. Ֆազլեան) կայ շատ հակիրճ...

Ոտնակոխ Տունը

Կարճ Ծանուցում

 ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Պէյրութի Գեղարուեստական ժապաւէններու 10-րդ փառատօնի (Beirut Art Film Festival BAFF) նախաձեռնութիւնները տեղի կ՛ունենան Ս. Ժոզեֆ համալսարանին կից Արեւելագիտութեան գրադարանի թատերասրահին մէջ (1): Տակաւին ընթացող կործանարար պատերազմին հակադրուած ծրագիրը այս տարի կազմուած է ականաւոր արուեստագէտներ ծանօթացնող 25 վաւերագրական գործերէ, առաւել` այժմ պատմութեան անցած, Թրիփոլիի «Սինեմա Փարատիզօ»-ն համարուող շարժապատկերի սրահին լուսանկարներու ցուցահանդէսէ մը, որ հաւաքական յիշողութեան «հնախուզութիւն» մըն է, ինչպէս ...

Ոտնակոխ Տունը

Թատերական «Լռատուութիւն»

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Հոկտեմբերի առաջին շաբթուան երկայնքին Երեւանի մէջ տեղի ունեցաւ  «Հայ ֆեստ» (հնչիւնախաղով` High Fest) կատարողական արուեստներու 16-րդ փառատօնը: Վերնագրի «լռատուութիւն»-ը ունի կրկնակի իմաստ: Նախ` այն, որ այս տողերը խիստ անբաւարար են եօթը օրերու վրայ երկարող միջոցառում մը արժեւորող ակնարկ մը սեպուելու համար: Երկրորդ`     նկատառումը, որ խորքին մէջ ցաւոտ պատճառն է առաջինին, այն է, որ փառատօնի հայկական ելոյթներէն ոչ մէկը...

Ոտնակոխ Տունը

Նամակներ Անանուն Տատիկի Մը

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Լրատուական.- «Ակօս», «Արմենփրես», «Առաւօտ» եւ այլ հայկական կայքեր «Էրմենի Հապեր» թրքալեզու լրատուութենէն հրապարակած են լուսանկարչուհիի Սերրա Աքճանի բեմադրած «Սիրելի Ֆ.» (10 վ. 2024)  ժապաւէնի շուրջ ակնարկ մը (1): Կարճամեթրաժ վաւերագրութիւնը «Ենթագիր» (Ալթեազը) շարժապատկերի պարբերականի  «Տեսանելի/Ան-տեսանելի», «Ինքնա-գրաքննութիւն» (Կէօրիւնիւր /Կէօրիւնմեզ Օթօսանսիւր) վերնագրուած ծաղկաքաղ (anthology) պրակի (Fascicle) տեսերիզներէն մէկն է: Տակաւին հասանելի չէ համացանցի վրայ, որովհետեւ կը մասնակցի միջազգային մրցանքներու: Նոյն...

Ոտնակոխ Տունը

Զուգահեռ Որոնումներ. «Քաղցր Տուն Ատանա»

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Բեմադրիչը.- Ատանացի հայկական արմատներ  ունեցող Նակեհան Ուսքան հաստատուած է Թուրքիոյ մօտակայ յունական Լեպոս կղզիի վրայ (1): Արտադրիչն է «Տերտօ մայրիկը եւ ընկուզենին»  (Mother Derdo and the Walnut Tree, 68 վ. 2017) վաւերագրական ժապաւէնին, որուն անդրադարձած եմ «Ոսկէ ծիրան» փառատօնի ծիրին մէջ (2): Ներկայ գործը ֆինանսաւորած է «Կիւլպէնկեան» հաստատութիւնը: Վերնագիրը հետեւողութեամբ է «Sweet Home Alabama» (Andy Tennant 2002) ժապաւէնին,...

Page 1 of 15 1 2 15

Արխիւներ

Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?