Զաւարեանական

ՍԱՐԳԻՍ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ «... Որքան չերգուած երգեր կան փակ վանդակներում, Որքան երգեր, որոնք երբեք չեն լսուելու...» Միութիւն կը կոչուի այն խումբը, որ կը բաղկանայ մարդոցմէ, որոնք ունին նոյնանման նպատակներ եւ միասնաբար կ՛աշխատին այդ նպատակներու իրագործման ի խնդիր: Մարդիկ կազմած են միութիւններ, որովհետեւ աւելի դիւրին է խումբով աշխատիլ նպատակի մը համար, քան` անհատաբար, եւ արդէն այդպէս ալ կ՛ըսեն` «Միութիւնը զօրութիւն է», ինչ...

ԱԼԵՔ ԷԼՊԷՔԵԱՆ Այս յօդուածը կը նպատակադրէ ընթերցողին ծանօթացնել Հայաստանի մէջ գործող, Երեւանէն 36 քմ հեռաւորութեան վրայ գտնուող Մեծամօր քաղաքի հիւլէական  ելեկտրակայանին: Մեծամօրի հիւլէական ելեկտրակայանը` իբրեւ կառոյց, իւրայատուկ է Կովկասի մէջ` նկատի ունենալով, որ անոր երկու հնոցները (reactors) VVER-440 (Water-water energetic reactors) տեսակի են: Հարկ է նշել, թէ անոնցմէ միայն մէկն է, որ կ՛աշխատի այսօրուան դրութեամբ եւ կ՛ապահովէ Հայաստանի ելեկտրականութեան 40...

«Զաւարեանական էջ»-ով լոյս տեսած Կոմիտաս վարդապետին անդրադարձող յօդուածներէն մեկնելով եւ քաջ գիտակցելով հայապահպանման ու ազգային նկարագիրի կազմաւորման մէջ մշակոյթին խաղացած դերին ու կարեւորութեան եւ, վերջապէս, հաւատալով այն սկզբունքին, որ մշակոյթը  ազգային խմորումի պատրաստութեան կարեւորագոյն երաշխիքներէն է, ԶՈՄ-ը որոշեց հարցազրոյց մը ունենալ Զաքար Քէշիշեանին հետ` բիւրեղացնելու համար հայապահպանման եւ ազգապահպանման աշխատանքին մէջ մշակոյթի խաղացած դերին շուրջ երիտասարդութեան մէջ տեղ գտած հարցականները:...

 Հ. ԱԴԱՄԵԱՆ Ո՞վ էր Կոմիտաս եւ ո՞վ կրնայ ըլլալ անոր յաջորդը... Ընդհանրապէս, երբ որեւէ բանի մասին մտածենք, մեր միտքերուն մէջ կը պատկերացնենք այն բանը, որուն մասին մտածեցինք: Այս մասին քննարկած են բազմաթիւ փիլիսոփաներ, որոնցմէ են Արիստոտէլն ու Պղատոնը: Հոգեբաններ կը բացատրեն, որ մտածելու եւ մտային պատկերացումի միջեւ գոյութիւն ունեցող կապը անհրաժեշտ է ընկալելու համար որեւէ միտք: Փիլիսոփայութիւններ պիտի չընեմ, այլ...

ՆԺԴԵՀ ՊՈՏՐՈՒՄԵԱՆ 2019 թուականը հայ ժողովուրդին համար յատկանշական եղաւ, որովհետեւ Կոմիտաս վարդապետին ծննդեան 150-ամեակը ամբողջացաւ: Ամբողջ տարուան ընթացքին լիբանանահայ զանազան միութիւններ եւ կազմակերպութիւններ աշխատեցան տարբեր ձեռնարկներ կազմակերպել` ի յիշատակ Կոմիտաս վարդապետին: Այս ձեռնարկներուն շարքին էր Համազգայինի «Գուսան» երգչախումբին տուած համերգը, որ տեղի ունեցաւ յունիս ամսուն վերջաւորութեան: Կ՛արժէ յիշել, որ  Համազգայինի «Գուսան» երգչախումբը շարունակութիւնն է նոյնինքն Կոմիտասի կազմած «Գուսան» երգչախումբին, որ...

ԱԼԵԱԿ ԼԱՏՈՅԵԱՆ Այսօրուան աշխարհը լեցուն է փորձութիւններով, որոնք ունին իրենց ե՛ւ ժխտական, ե՛ւ երբեմն դրական ազդեցութիւնը: Անցեալին ծանօթ չեմ, բայց լսած եմ, թէ ինչպէ՛ս նախապէս կեանքը աւելի պարզ ու անմեղ էր: Ինչպէս կ՛ըսեն` «Simpler Times». Բայց ի՞նչ կը նշանակէ «պարզ կեանք»: Ինչպէ՞ս պատերազմի օրերուն, նուազագոյն ապահովութեան բացակայութեամբ, համացանցի ու ելեկտրոնային գործիքներու չգոյութեամբ, կեանքը կ՛ընթանար աւելի պարզ եւ դիւրին: Արդեօք յառաջդիմութիւնը...

Հ. ԱԴԱՄԵԱՆ Այս տարի նշանաւոր երգիծաբան, վիպասան, թատերագիր եւ հրապարակագիր Երուանդ Օտեանի ծննդեան 150-ամեակն է: Երուանդ Օտեան իր երգիծական տարբեր ստեղծագործութիւններուն ընդմէջէն ներկայացուցած է ներգաղութային եւ ընդհանրապէս քաղաքական, ընկերային եւ տնտեսական խնդիրներ, որոնք մինչեւ օրս կը մնան այժմէական: Երուանդ Օտեանի «Ընկեր Փանջունի» եռահատոր շարքը հաճելի եւ դիւրըմբռնելի կերպով ծաղրանքի առարկայ կը դարձնէ «հայ ընկերվարական յեղափոխական»-ի կերպարը: Ան կը խօսի այնպիսի...

Ուրբաթ, 3 մայիս 2019-ին ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչ Յակոբ Տէր Խաչատուրեանը ընդունեց ՀՅԴ Զաւարեան ուսանողական միութեան վարչութիւնը «Շաղզոյեան» կեդրոնին մէջ: Հանդիպման ընթացքին օրակարգի հիմնական կէտեր հանդիսացան Հայաստանի եւ Արցախի ներքին ու արտաքին քաղաքականութիւնները, ինչպէս նաեւ` հայ ուսանողութեան եւ երիտասարդութեան դէմ յանդիման գտնուող մարտահրաւէրները: Յ. Տէր Խաչատուրեան գնահատեց ԶՈՄ-ի աշխուժութիւնը եւ կոչ ուղղեց անոր` շարունակելու քննական մտքի զարգացման աշխատանքը` ընդգծելով անոր կարեւորութիւնը:...

Թշուառութեան չափը, որ անցնի, աղէկ նշան է` կ’ըսեն: Եւ այդպէս ալ եղաւ: Թշուառութիւնը յորդեցուց հայրենի ժողովուրդին համբերութիւնը եւ զայն ուղղեց «աքթիվիզմ»-ի դաշտ` յաղթահարելու համար վաղուց գերիշխող սթաթիւս քոն: Ողջունելի է հայրենի ժողովուրդին եռանդը, ողջունելի է երկրին հանդէպ յոյսի վերահաստատումը, ժպիտի վերադարձը, ողջունելի է մութ հեռանկարներու լուսաւորումը, եւ յատկապէս ողջունելի է այն յեղափոխութիւնը, որ հարթեց այս բոլորին ուղին: Միւս կողմէ պարզուած...

Հ. ԱԴԱՄԵԱՆ Մարդկային պատմութեան տարբեր փուլերու ընթացքին, եթէ ուսումնասիրենք ղեկավարութեան իմաստը եւ ղեկավարի մը առանձնայատկութիւնները, ուղղակիօրէն տարբերութիւններ պիտի զգանք իւրաքաչիւր ժամանակաշրջանի մէջ` անոր իմաստը ըմբռնելու կամ զայն կիրարկելու ձեւին մէջ: Օրինակ` սկզբնական շրջանին, երբ մարդիկ տակաւին կ՛ապրէին ցեղախումբերով, անոնք կը հաւատային, որ իրենց ղեկավարը ընտրուած է գերբնական ուժի մը կողմէ եւ օժտուած է գերբնական կարողութիւններով: Ապա, երբ մարդիկ սկսան ընդունիլ...

ԱԼԵԱԿ ԼԱՏՈՅԵԱՆ Մեծ հայրս ծնած է 1912-ին: Թէեւ երբեք չեմ ճանչցած զինք, սակայն անոր եւ իր սերնդակիցներուն ապրած ժամանակաշրջանը միշտ ալ հմայած է զիս: Անոնք ապրած են այն տարիներուն, երբ կերտուած է պատմութիւն: Անոնք ճանչցած են Արամ Մանուկեանը, Լեւոն Շանթը, Սողոմոն Թեհլիրեանը. վկայ եղած են Հիթլերի, Լենինի եւ Ստալինի փառքի օրերուն, Խորհրդային Միութեան հիմնադրութեան, համաշխարհային երկու պատերազմներուն... Կը մտածեմ. մենք...

ՄՀԵՐ ԳԱՎԼԱԳԵԱՆ Պարզ է, որ ամէն մարդ նոյն ձեւով չի մտածեր, ո՛չ ալ նոյն ձեւով կը գործէ. նկարագիրները կը տարբերին, նաեւ` մտածելակերպերը, տրամադրութիւնը, ճիշդի ու սխալի ըմբռնումը, ընդունելիի եւ անընդունելիի տարբերութիւնը, սկզբունքը, անկեղծութիւնն ու անոր պակասը, եւ նոյնիսկ` ԵՍ-ի գործօնը: Հետեւաբար, որոշ զննումներէ ետք, կարելի է ընկերութեան մը մէջ եղող, ապրող ու գործողները դասակարգել տարբեր ենթաբաժանումներով: Առաջինը անոնք են, որոնք...

ՃՕ ՊԱՍԹԱՃԵԱՆ Երեսուն տարիներ անցած են արդէն Արցախի ազատագրական պայքարի սկզբնաւորումէն, եւ ահա այսօր ունինք գործնապէս անկախ պետութիւն մը, որ կը գործէ իր բոլոր քաղաքական, օրինական, եւ էական գործառոյթներով` ունենալով իր կողքին համայն հայութիւնը: Մեկնելով զինուորական եւ քաղաքական անկարելի վիճակէ մը, մարդկային եւ նիւթական շարք մը զոհողութիւններէ ետք հասանք, այսպէս կոչուած, երազի մը, որուն դժուար էր հաւատալ 1994-էն առաջ. վերահաստատել`...

ԽԱՉԻԿ-ՀՐԱԿ ՏԷՄԻՐՃԵԱՆ 24 մարտ 2018-ին իր մահկանացուն կնքեց վենեզուելացի երաժիշտ եւ տնտեսագէտ Ժոզէ Անթոնիօ Ապրէոն` իր ետին ձգելով հազարաւոր երախտապարտ պատանիներ եւ երիտասարդներ, ինչպէս նաեւ` «Էլ Սիսթեմա» կոչուած երաժշտական դաստիարակութեան դպրոցը, որուն կը հետեւին աւելի քան 300.000 վենեզուելացի պատանիներ եւ երիտասարդներ` երկրի ընկերային միջին եւ ցած խաւերէն: Ո՞վ է Ժոզէ Անթոնիօ Ապրէոն Ժոզէ Անթոնիօ Ապրէօ վենեզուելացի երաժիշտ է, որ իր...

ԱԼԵՔՍԱՆՏՐ Օ. ԷԼՊԷՔԵԱՆ Իրավիճակ Շատեր կ՛ընդունին, որ պէտք է աշխարհի տնտեսութիւնը որոշ փոփոխութիւններէ անցնի: Սակայն բոլորս կ՛անտեսենք դրամատիրութեան մեծագոյն քննադատը` Քարլ Մարքսը: Տարօրինակ պէտք չէ թուի մեզի, որ զինք կ՛անտեսենք,  որովհետեւ ընդհանրապէս իր միտքերուն եւ գաղափարախօսութեան գործադրումը վատ գործնականացում ունեցած է: Բայց պէտք չէ անմիջապէս անտեսենք զինք: Դրամատիրութիւնը պէտք է բարեկարգուի, եւ Մարքսի միտքերը մաս պիտի կազմեն այդ բարեկարգման: Դրամատիրութեան...

Մարդկութեան արժանիքներու հոլովոյթը, ինչպէս նաեւ գիտութեան յառաջխաղացքը Ժամանակի ընթացքին բազմաթիւ եւ բազմատեսակ փուլերէ անցած են եւ նոյնպէս պիտի շարունակեն զարգանալ: Կը մնայ որոշել, թէ ժամանակի ո՛ր կողմն ենք մենք, եւ ո՞ր կողմը պէտք է ըլլանք: Յեղափոխական մեր դիմագիծը մեզի կը պարտադրէ ըլլալ յառաջադէմ, սակայն յաճախ կ’անտեսենք այդ բառին իմաստն ու կամքը` զայն փոխարինելով վաղեմի ու դասական խորհուրդներով: Քսաներորդ դարու սկիզբի...

ՀՐԱԿ «Հայր Մեսրոպէն ետք... անտէր մնացինք», կ՛ըսէ պոլսահայ բարեկամուհի մը մեր առաջին հանդիպումին` մշակութային կեդրոնի մը մէջ: Պոլսոյ հայոց պատրիարքի ընտրութիւնը անգամ մը եւս դարձաւ գաղութի հիմնահարց: Ամբողջ գաղութը ելեկտրականացած վիճակ մը կ՛ապրէր: Տարիներէ սպասուած պահը հասած էր, Ազգային ժողովի ընտրութիւններ եւ ապա Կրօնական ժողով տեղի պիտի ունենային` օժտելով գաղութը նոր հոգեւոր առաջնորդով մը: Գաղութին մէկ կարեւոր մասը փոփոխութիւն կ՛ուզէր...

ՀՐԱԿ ՏԷՏԷԵԱՆ Հայաստանը Հարաւային Կովկասի մէջ Ռուսիոյ միակ դաշնակիցը կը համարուի. Վրաստանը արեւմտայնացուած է, Ազրպէյճանը, խուսափելով Ռուսիայէն, մտերմացած է Կեդրոնական Ասիոյ շարք մը երկիրներու հետ, իսկ Հայաստանը վերջին տարիներուն աւելի կը խորացնէ իր բարեկամութիւնը Ռուսիոյ հետ: Այս անհաւասար կապը երկու երկիրներուն միջեւ` կ՛ընդգրկէ երկկողմանի առեւտրական համաձայնագիրներ, լայնածաւալ ռուսական սեփականութիւն` հայկական կարեւորագոյն կալուածներու, ռուսական ռազմական ներկայութիւն` հայկական հողի վրայ, ինչպէս նաեւ`...

ԱԼԵԱԿ ԼԱՏՈՅԵԱՆ Կ’ըսեն, որ լաւատեսութիւնը բնականօրէն կը ներգրաւէ լաւ երեւոյթներ: Կ’ըսեն, որ լաւատեսութիւնը յառաջ կը տանի մեզ` տալով յոյս եւ ստեղծելով հոգեպէս ուրախ ու խաղաղ վիճակ մը: Կ’ըսեն, որ պէտք է աշխարհը տեսնենք վարդագոյն: Կ’ըսեն, որ պէտք է միշտ տեսնենք ամէն երեւոյթի դրական կողմը: Այո՛... Դիւրին է ըսելը... Բոլորս ալ կը փորձենք տեսնել լաւը` կեանքի ամէնէն դժուար պահերուն մէջ: Տեսնել...

Հ. ԱԴԱՄԵԱՆ Աշխարհիս պատմութեան որեւէ ժամանակաշրջան եթէ ուսումնասիրենք, պիտի տեսնենք, որ մարդ արարածը միշտ ունեցած է բանի մը կամ ուժի մը հաւատալու տրամադրութիւնը: Իսկ այսօր այդ հաւատալիքներու ընտանիքին մաս կազմած է ամէնէն վատն ու ամէնէն քայքայիչը, որն է նիւթականը: Բարոյականութիւնը համազօր է այն սուրբ հաղորդութեան, որ մարմինն է այն Տիրոջ, որ ժամանակաշրջանի մը համար ամէնէն հզօրն էր, մինչեւ այն պահը,...