Զաւարեանական

ՍԱՐԳԻՍ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ Անունս Սագօ է, ծնած եմ Լիբանան, Պէյրութ: Ամբողջ կեանքս ապրած, մեծցած եւ դաստիարակուած եմ այս երկրի հայկական դպրոցներուն, ակումբներուն, միութիւններուն եւ միջավայրին մէջ: Մէկ խօսքով, սփիւռքահայ եմ, կ՛ապրիմ Լիբանանի մէջ եւ կը սիրեմ այս երկիրը, ուր ծնած եւ մեծցած եմ, բայց հոգիս միշտ կապուած եղած է արմատներուս: Քիչ մը խօսիմ արմատներուս մասին. հօրս կողմէ Կիլիկիոյ Մարաշ շրջանէն եմ,...

ԲԱԳՐԱՏ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ Մկանային եւ ոսկրային ցաւերը ժամանակակից կեանքի մէջ շատերը տագնապեցնող հիմնական խնդիրներէն են: Երկար ժամանակ նստիլը, սխալ կեցուածքը եւ ֆիզիքական շարժումի պակասը մեծ ազդեցութիւն ունին մեր ողնայարի առողջութեան վրայ: Այս բոլոր տուեալները կ՛ազդեն մարմնի բոլոր մասերուն եւ յօդերուն վրայ, յատկապէս կրնան կռնակի եւ մէջքի բազմաթիւ ցաւեր պատճառել: Կռնակի եւ մէջքի ցաւերը լաւապէս հասկնալու համար առաջին հերթին պէտք է լաւապէս...

1983-ի յուլիս ամսուան 27-ին հինգ հայ սրտեր կը նահատակուին,  որպէսզի Հայ դատը ապրի: Կը զոհուին, սակայն յաւերժ կ՛ապրին մեր սրտերուն մէջ` իբրեւ ազգի առաքինի հերոսներ: Կը ցնցեն Լիզպոնը, Լիբանանն ու աշխարհը ամբողջ յիշեցնելու համար, որ հայը երբեք չի մոռնար եւ չի լռեր, հայը պայքարէն չի յոգնիր եւ չի նահանջեր, միշտ պատրաստ է մաքառելու իր իրաւունքներուն տիրանալու համար: Կը մահանան, սակայն...

Վ. ԱՒԱԳԵԱՆ Վարագոյրը իջաւ Զաւարեան ուսանողական միութեան 120-ամեակի ձեռնարկներուն վրայ: Կազմակերպիչները հանգիստ առին: Հասաւ հանդարտ խորհրդածութեան պահը` ըստ արժանւոյն գնահատելու այս միութեան դերն ու տեղը մեր կեանքին մէջ: Հայկական յեղափոխութեան ամէնէն անբասիր առաքեալին անունը կրող այս միութիւնը, արդարեւ, յատուկ արժէք կը ներկայացնէ եւ իր հետապնդած նպատակներով եզակի տեղ կը գրաւէ լիբանանահայ միութիւններու շարքին, որոնց հնագոյնն է ան: Ու աւելի բնորոշած...

ԼԻԱԿ ՄԱՐՏԻՐՈՍԵԱՆ … 41 տարիներ առաջ Լիզպոնի 5 տղոց գերագոյն անձնազոհութիւնը ցնցեց հայ աշխարհը: Սփիւռքի մէջ ծնած, հայրենի հողը չտեսած, սակայն Հայ դատին համար իրենց մարմիններով լռութեան պատը քանդած Սարգիսը, Սեդրակը, Սիմոնը, Արան ու Վաչէն փորձեցին արթնցնել աշխարհի քնացած խիղճը, միաժամանակ պատգամելով հայ երիտասարդութեան՜ մնալ պահանջատէր հայ ժողովուրդի անժամանցելի իրաւունքներուն: Իմ մտածումներս յաճախ, ու յատկապէ՛ս յուլիս ամսուն, կը կեդրոնանան Լիզպոնի...

ՍԱՐԳԻՍ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ Հայրենասիրութիւնը մարդու մը ինքնութեան անբաժան եւ կարեւորագոյն մասը պէտք է ըլլայ: Հայրենասէր ըլլալ` կը նշանակէ սիրել եւ նուիրուիլ հայրենիքին, յարգանքով եւ գուրգուրանքով մօտենալ անոր մշակոյթին, պատմութեան ու արժէքներուն: Հայրենիքը սիրելը կը ներառէ հայրենիքի բարօրութեան համար աշխատիլ, զայն պաշտպանել եւ անոր զարգացման նպաստել: Հայրենասէր ըլլալ` չի նշանակեր սակայն սեփական ազգը գերադասել միւս ազգերէն, այլ սիրել հայրենիքը` յարգելով օտարինը: Դժբախտաբար,...

ՏՈՔԹ. ՍԱՆԱՀԻՆ ՆԱԼՊԱՆՏԵԱՆ Դաշնակցութեան գրադարանը կրկին կը հարստանայ նոր գիրքերով, իսկ ես ամուր սեղմած զանոնք` կը սպասեմ վայրկեան մը առաջ ընկղմիլ այդ աշխարհին մէջ: Թէեւ միշտ ուրախութիւն պատճառած է ինծի գիրքին շօշափելի տեսքն ու հոտը, բայց տարբեր զգացում է, երբ այդ գիրքերը ակնարկ մըն են Դաշնակցութեան հսկայ արխիւէն, երբ իսկապէս գանձ են: Աշխարհի մը, որուն մենք բոլորս ծանօթ ենք, բայց...

ԱՐԾԻՒ Մարդկութիւնը անտարբեր, իսկ աշխարհը` աչազուրկ: Իսկ ես կը գտնուիմ խորխորատ միջավայրի մը մէջ, մութ ու խոր,  ուր մնայուն կերպով այդ անդունդին մէջ կը գլորուիմ եւ կ՛իյնամ: Այդ գլորումը, օղակի նման, ունի ո՛չ սկիզբ եւ ո՛չ վերջ: Եղունգներովս կը փորձեմ գլորումը կասեցնել, սակայն ձեռքերս շղթայուած են: Կը փորձեմ պոռալ եւ պոռթկալ, բայց ի զուր, շղթայուած ձեռքերովս լեզուս կը շօշափեմ եւ...

ՀՐԱԿ ՏԷՐՏԷՐԵԱՆ Յուլիս ամիսը յատուկ նշանակութիւն ունի հայութեան համար ընդհանրապէս եւ Դաշնակցութեան համար` մասնաւորապէս: Պատմութեան ընթացքին այս ամսուան մէջ զուգադիպած են հայ ազատագրական պայքարի ամէնէն պատուաւոր եւ նշանաւոր յեղափոխական գործողութիւնները, որոնց շարքին կը պատկանին Նիկոլ Դումանի մշակած եւ Վարդանի ղեկավարած Խանասորի արշաւանքը յուլիս 25-ին, Պեհպուտ Խան Ճիւանշիրի (Ազրպէյճանի ներքին գործոց նախարարի) ահաբեկումը, զոր իրագործեց Միսաք Թորլաքեան յուլիս 18-ին, Ճեմալ փաշայի...

Հայաստանի Հանրապետութեան սահմանադրութիւնը իր առաջին յօդուածին մէջ կը նշէ. «Հայաստանի Հանրապետութիւնը ինքնիշխան, ժողովրդավարական, սոցիալական, իրաւական պետութիւն է»: Վերջին տարիներուն, ըլլայ հայրենիքի կամ սփիւռքի մէջ, հայ ժողովուրդը յուսախաբ եղաւ ամէնէն գռեհիկ կերպով եւ վկայեց այս բոլոր հիմունքներուն խախտումը: Առաջին հերթին յանձնուեցաւ Հայաստանի ինքնիշխանութիւնը, երբ 9 նոյեմբեր 2020-ին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան հրադադարի խայտառակ համաձայնագիր մը ստորագրեց թշնամի Ազրպէյճանին հետ: Ապա Հայաստանի...

ՎԱՐԴԳԷՍ-ՎԱՐԱԳ ՀԱՇԷՕԼԵԱՆ Միջազգային քաղաքականութեան ծիրին մէջ «appeasement»-ը դիւանագիտական մարտավարութիւն մըն է, որ կը միտի թշնամի երկրի մը քաղաքական, հողային կամ տնտեսական զիջումներ պարտադրել` պատերազմէ խուսափելու պատրուակով: Այս քաղաքականութիւնը որդեգրուեցաւ անգլիացի վարչապետներ Ռամսէյ ՄաքՏանըլտի (1929-1935), Սթենլի Պալտվինի  (1935-1937) եւ յատկապէս  Նեւիլ Չեմպըրլէյնի (1937-1940) կողմէ ընդդէմ նացի Գերմանիոյ` 1933-ի եւ ֆաշիստ Իտալիոյ 1922-ի յարձակողական եւ ծաւալապաշտական քաղաքականութեան: Հիթլերի տարածքային նկրտումները ի յայտ...

Ս. ԽԱՆՃԻՀԱՆԵԱՆ Հայաստանի ներկայ իշխանութիւնը կը շարունակէ իր ապազգային գործընթացը` իր ամբողջ ուժով ժողովուրդին մտքին մէջ անէացնելու «հայրենիք»-ի գաղափարը: Աւելի՛ն. ան իր քաղաքականութեամբ դէպի խաղաղութիւն ըսուած իր խաբկանքով կը շարունակէ զիջիլ դարեր շարունակ հայու արեամբ պահպանուած մեր սուրբ հողերէն: Ծունկի եկած եւ պատերազմը պարտուած իշխանութիւն մը, որ հրաժարած է Արցախէն` ջնջելով զայն իր օրակարգէն, ի՞նչ երաշխիքներ կը ներկայացնէ համայն հայութեան,...

ՏՈՔԹ. ՍԱՆԱՀԻՆ ՆԱԼՊԱՆՏԵԱՆ «Հայրենիքը կը կորսուի, երբ ժողովուրդ մը կամ ժողովուրդի մը մէկ մասը դուրս կը նետուի իր հողէն», Լեւոն Շանթ: Լեւոն Շանթի անժամանցելի խօսքը թէեւ շատ տրամաբանական կը նկատենք եւ պահանջը չենք տեսներ զայն բացատրելու, սակայն այսօր տարօրինակ երեւոյթներ կը բացատրուին «խաղաղութեան» վերնագիրին տակ: Ինչպէս ժահր մը կրնայ աշխարհի բոլոր ժողովուրդները սպաննել, նոյնպէս ալ վտանգաւոր քարոզչութիւններ կրնան  ազգ մը...

ՀՐԱԿ ՏԷՐՏԷՐԵԱՆ Ահաւասիկ 106 տարի անցած է մայիսեան յաղթանակներէն եւ Հայաստանի անկախութեան հռչակումէն: Անկախութիւն մը, որ թէեւ ունեցաւ կարճատեւ կեանք, սակայն հայ ազգային ազատագրական պայքարի էջերուն մէջ հանդիսացաւ իբրեւ ազգային իղձերու իրականացման եւ Հայ դատի պահանջատիրութեան նախապայման յաղթանակը: Համաշխարհային Ա. պատերազմի վերջին շրջանին ամէնէն դաժան եւ փոթորկալի պայմաններուն տակ հիմնուեցաւ Հայաստանի Ա. Հանրապետութիւնը, եւ կազմուեցաւ Հայաստանի կառավարութիւնը, որուն ուսերուն վրայ...

ՆԱՆՕՐ ՀԷՅՊԷԼԵԱՆ Ուքրանիոյ եւ Ռուսիոյ պատերազմը անտանելի հետեւանքներ ստեղծեց ամբողջ աշխարհին համար: 24 փետրուար 2022-ին Ռուսիան կը ներխուժէ Ուքրանիա, եւ այսպիսով կը սկսի պատերազմը: Մօտաւորապէս 13 միլիոն ուքրանացիներ կը տեղափոխուին, եւ մինչեւ այսօր կայ առնուազն 46.000 մահ: Երկու երկիրները` ըլլալով համաշխարհային ուժեր, անոնց միջեւ պատերազմը ազդեց ամբողջ աշխարհի տնտեսութեան վրայ, մանաւանդ` Լիբանանի: Հետեւաբար այս յօդուածին մէջ պիտի վերլուծենք ռուս-ուքրանական պատերազմին...

ԲԱԳՐԱՏ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ Լիբանանի տնտեսական իրավիճակն ու քաղաքական անկայունութիւնը իրենց ողբալի հետեւանքները ունեցան ժողովուրդին ներքինին ու արտաքինին, ապրելակերպին, ինչպէս նաեւ ընկերային կեանքին վրայ` զրկելով բոլորը անցեալի պարզ ու համեստ վայելքներէն: Այս տագնապի հետեւանքները կրեցին բոլորը` իւրաքանչիւր դասակարգի եւ տարիքային բաժանմունքներու պատկանողները, չխնայելով մեր գաղութի անմեղ ու բարեսիրտ երեխաները: Այդ նոր հասակ առած մանուկները, մոռնալով իրենց ապրած դժուարութիւնները, կեանքի ամէնէն հաճելի պահերը...

ՅՈՎԻԿ ՃԷՀԻԶԵԱՆ Վերջերս աշխարհի մէջ պատահած դէպքերը կը յիշեցնեն գրագէտ Ժորժ Օրուէլի 1945-ին լոյս տեսած «Animal Farm» վիպակը («Անիմըլ Ֆարմ»), որ կը պատմէ ագարակի մը անասուններու մասին, որոնք կեանքի վատ պայմաններէ ազատելու նպատակով կ՛ապստամբին իրենց անպատասխանատու ագարակապանին դէմ: Ապստամբութիւնը կը կատարուի խոզերուն առաջնորդութեամբ, որովհետեւ գրել ու կարդալ գիտցող միակ անասուններն էին եւ ապստամբութենէն ետք պատասխանատու կ՛ըլլային ագարակին անասուններուն եւ անոնց...

«Զաւարեանական էջ»-ը հետեւեալ հարցազրոյցը կատարեց հայկական ճարտարապետութիւնը ուսումնասիրող հիմնադրամի փոխտնօրէն Րաֆֆի Քորթոշեանին հետ: ԶՈՄ.- Խնդրեմ` հակիրճ ձեւով ներկայացուցէք ձեր կենսագրականը: ՐԱՖՖԻ ՔՈՐԹՈՇԵԱՆ.- Ծնած եմ Սուրիոյ Հալէպ քաղաքը, 1979-ին, արմատներով Խարբերդի Եղէգի գիւղէն սերած ընտանիքի մը յարկին տակ: Յաճախած եմ ծննդավայրիս Ազգային Հայկազեան վարժարանը, ապա` Ազգային Քարէն Եփփէ ճեմարան: Մասնագիտական ուսումս ստացած եմ Հալէպի պետական համալսարանէն: Մասնագիտութեամբ ճարտարագէտ եմ: Հայկական յուշարձաններու...

ՎԱՀԱՆ ՍԱՂՏՃԵԱՆ Կեանքի առաջին տարիները հսկայական ազդեցութիւն ունին իւրաքանչիւր երեխայի ապագային վրայ` անոր ուղեղի զարգացման, առողջութեան, երջանկութեան, դպրոցի մէջ սորվելու կարողութեան եւ կեանքի տարբեր յաջողութիւններուն հասնելու: Արցախի երեխաները այսօր բոլորովին տարբեր աչքով կը դիտեն կեանքը. անոնք այսօր արագ կը մեծնան զիրենք շրջապատող իրականութեան գիտակցութեան եւ ընկալման պատճառներով: Արցախեան պատերազմին երեխաները ունեցան զանազան տեսակի կորուստներ: Ոմանք կորսնցուցին հարազատ ընտանիքի անդամներ, ոմանք`...

ԽԱԺԱԿ ԹԱՊԱԳԵԱՆ Ի՞նչ է անձնասիրութիւնը: Անձնասէր կը համարուի այն անձը, որ մնայուն կերպով մտաhոգուած եւ հետաքրքրուած է միայն իր սեփական շահերով` առանց հաշուի առնելու ուրիշները: Ան նարսիսականութեան տեսակ մըն է, որ կը յառաջանայ եւ կը զարգանայ կա՛մ ծննդականօրէն (genetically) եւ/կամ անձին ապրած պայմաններուն ու անոր շրջապատին ազդեցութիւններուն իբրեւ հետեւանք: Բոլորս ալ կը ճանչնանք անձնասէր մարդիկ: Չէ՞: Ո՛ւր որ ալ երթանք,...