Մանկապատանեկան

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Ձմեռը արդէն շատ մօտ է, եւ օդը ցրտած է: Սակայն ո՞ւր են այն մժեղները, որոնք ամբողջ ամառը մեզ խայթեցին, ո՞ւր կորսուած են ոզնիները, միջատները... Երբ ցուրտ եղանակը կը հասնի, անասունները բազմաթիւ մարտահրաւէրներու առջեւ կը գտնուին. ջերմաստիճանը կ՛իջնէ, ուտելիքն ու լոյսը կը նուազին... Ի՞նչ կրնան ընել անասունները ձմրան եւ ցուրտին դէմ: * * * Գաղթ Կարգ մը անասուններու...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ 18 տարիներ բոլորած Նիմա Ռենժի շերփա առաջնորդը իրագործած է մեծ սխրանք մը, զոր քիչեր կրնան երեւակայել: Ան դարձած է ամէնէն փոքր տարիքով անձը` մօտաւորապէս 50 հոգիներէ կազմուած խումբի մը մէջ, որ կրցած է մագլցիլ աշխարհի ամէնէն բարձր 14 գագաթները: Այս բոլոր գագաթներուն  բարձրութիւնը 8 հազար մեթրի կը հասնի: Այս գագաթները կը գտնուին Ասիոյ Հիմալայեան եւ Քարաքոտամ լեռնաշղթաներուն...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Մեր երկրագունդի կլիմային ընդհանուր ջերմաստիճանին բարձրանալը մեծ մտահոգութիւններ կը յառաջացնէ: Բոլորին համար յստակ է, որ այս երեւոյթը կրնայ ծանր հետեւանքներ ունենալ երկրագունդին կեանքին եւ մարդկութեան կեանքին վրայ: Այս հարցին վերաբերեալ բազմաթիւ հետազօտութիւններ կը կատարուին: Գիտնականներ կ՛ուսումնասիրեն այն միջոցները, որոնք հիմնուած են գիտական եւ ստուգուող տուեալներու վրայ: *** Կարգ մը գիտնականներու համար ջերմաստիճանի բարձրացման դէմ պայքարելու համար միակ...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Փերուի հարաւը գտնուող Նազքա անապատին մէջ գոյութիւն ունին «գծագրութիւններ», որոնք տեսանելի են միայն երկինքէն դիտուած: Նազքայի գծագրութիւնները հետքերն են Փարաքա եւ Նազքա ժողովուրդներուն, որոնք այդ անապատին մէջ ապրած են եւ մէկը միւսէն ետք, ՔԱ 800 թուականէն մինչեւ ՔԵ 300 թուական: * * * Անապատի դաշտերուն կամ բլուրներուն վրայ գծագրութիւնները կազմուած են գետնին վրայ յառաջացուած գիծերէ, որոնք տարբեր...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Աշնան թռչունները կը պատրաստուին հազարաւոր քիլոմեթրեր կտրելու: Ծիծեռնակները, արագիլները, տորդիկները: գագունները գաթող թռչուններ են: Սակայն ինչո՞ւ անոնք կը գաղթեն: * * * Կարծէք` անոնք հազարաւոր քիլոմեթրեր կը կտրեն արեւուն տաք ճառագայթններուն տակ արձակուրդներ անցնելու համար... Սակայն իրականութեան մէջ ցուրտը չէ, որ թռչունները կը մղէ ճամբայ ելլելու. անոնց փետուրները անոնց կարելիութիւնը կու տան ցուրտին տոկալու: Անոնք կը փախչին...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ - Մայրաքաղաքը այն քաղաքն է, ուր հաստատուած են երկիրը կառավարող հաստատութիւնները: Հոն է, որ կը գտնուին երկրին գլխաւոր գերատեսչութիւնները: Ինչպէս, օրինակի համար, Միացեալ Նահանգներու նախագահին գրասենեակը կը գտնուի Սպիտակ տան մէջ, երկրին մայրաքաղաք` Ուաշինկթընի մէջ: - Յաճախ մայրաքաղաքը երկրին ամէնէն մեծաթիւ բնակչութիւն ունեցող քաղաքն է: Երկրին գլխաւոր գործունէութիւնները հոն կը տարուին, մեծ վաճառատուները, մարզադաշտերը, թատերասրահները, դպրոցները, հաստատութիւնները......

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Հաւանաբար քու առաջին պատասխանդ պիտի ըլլայ` «անգլերէնը»: Սակայն այժմ աշխարհի վրայ ամէնէն շատ խօսուած լեզուն չինարէնն է: Ասիկա բնական է, չիներուն թիւը շա՜տ շա՛տ է... աւելի քան` մէկ միլիառ բնակիչ: Այսինքն աշխարհի վրայ 7 բնակիչէն մէկը չին է: Սակայն ինչո՞ւ մարդիկ յաճախ կ՛ըսեն, որ անգլերէնը աշխարհի ամէնէն շատ խօսուած լեզուն է: Պարզապէս որովհետեւ անգլերէնը աշխարհի մէջ ամէնէն...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Ահա արդէն երկու շաբաթ է, որ երկրագունդին հիւսիսային կիսագունդին մէջ ամառը պաշտօնապէս վերջացաւ, մինչ հարաւային կիսագունդին մէջ արդէն գարուն է: Կիրակի, 22 սեպտեմբերին, գիշերահաւասարի օրը, մենք մտանք աշնանային եղանակ, որ պիտի տեւէ 3 ամիս: Օդը պիտի սկսի աւելի ցրտել, եւ արեւը աւելի շուտ մար պիտի մտնէ: Աշնան բնութիւնը կը փոխուի: Գաղթող թռչունները սկսան իրենց երկար ճամբորդութիւնները...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Գիտէի՞ր, թէ ամէն տարի, 26 օգոստոսին կը տօնուի Շուներու միջազգային օրը: Այո՛, այս օրը գոյութիւն ունի 2004 թուականէն ի վեր: Այս որոշումը տրուած է պատուելու համար մեր չորս թաթերով բարեկամները եւ նշելու անոնցմով զբաղուելու կարեւորութիւնը: * * * Այս առիթով, ամէն տարի Միացեալ Նահանգներու մէջ տեղի կ՛ունենայ... աշխարհի ամէնէն «տգեղ» շան մրցումը: Այս ձեւով, այս տօնակատարութիւնը...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Մայիս 2023-ին Ֆրանսայի հարաւը Լոզերի շրջանին մէջ անցորդ մը կը նշմարէ հոյամողէսի մը 2 հետքեր` գետնէն դուրս ելած խաւի մը վրայ: Օգոստոս 2024-ին 19 մասնագէտներէ բաղկացած խմբակ մը կը հետախուզէ շրջանը չորս օրերու ընթացքին... Պեղումներուն սկիզբը մասնագէտները նախ հանեցին հողի խաւ մը, եւ ապա` ժայռերու խաւ մը, որմէ ետք անոնք յատուկ գործիքներով հանեցին վերջին փոշիները: Անոնց...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ   Երկու տարեկան գերմանացի Լորըն Շուարց արդէն ծանօթ անուն մը դարձած է արուեստի աշխարհին մէջ, ուր անոր գործերը կը ծախուին մինչեւ 6500 եւրոյի: Արդեօ՞ք ան ապագայ Փիքասօ մըն է... Անցեալ աշնան է, որ փոքրիկ Լորըն սկսաւ գեղանկարչութեամբ հետաքրքրուիլ: Ան իր ժամանակը գլխաւորաբար կ՛անցընէր հանրային կեդրոնի մը ստեղծագործական աշխատանոցին մէջ: Այս պատճառով է, որ արձակուրդէն վերադարձին ծնողները մտածեցին...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ  Ամրան կէսերուն մենք կրցանք հետեւիլ բոլորին ծանօթ Ողիմպիական խաղերուն, որ համաշխարհային իրադարձութիւն մըն է: Սակայն մարզանքի այս մեծ տօնը ամբողջովին վերջ չգտաւ 11 օգոստոսին: Չորեքշաբթի, 28 օգոստոսին, տեղի ունեցաւ բացումը Փարա-ողիմպիական խաղերուն, որոնք յատկացուած են ֆիզիքական կամ մտային դժուարութիւններ ունեցող մարզիկներուն: Այս խաղերը պիտի տեւեն մինչեւ 8 սեպտեմբեր: * * * - Ի՞նչ Են Փարա-Ողիմպիական Խաղերը...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Ամառնային արձակուրդները առիթ են ճամբորդելու, նոր վայրերու ծանօթանալու, միջավայր փոխելու... Այս տեղափոխութիւնները կատարելու համար մենք ընդհանրապէս օդանաւներու կամ ինքնաշարժներու կը դիմենք: Սակայն բազմաթիւ երկիրներու մէջ, երկար հեռաւորութիւններու պարագային, մարդիկ կ՛ընտրեն նաեւ շոգեկառքը: Շոգեկառքով այս ճամբորդութիւնները նուազ ծախսալից կրնան ըլլալ, ինչպէս նաեւ անոնք առիթը կու տան քանի մը ժամուան ընթացքին գեղեցիկ տեսարաններէ օգտուելու: Սակայն ո՞վ հնարած է...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Արձակուրդները ամէնէն լաւ ժամանակը եւ նոր բաներ փորձելու, նոր բաներու ծանօթանալու... Հետեւաբար մէկ կողմ ձգենք մեր փոքրիկ պաստառները եւ գիրք մը առնենք: Դուք պիտի տեսնէք, որ ընթերցանութիւնը սքանչելի բան մըն է, առաւել` ան մեզի օգտակար է: Երբ դուն կ՛ընտրես գիրք մը, գծանկարներով պատմութիւն մը, մանկա մը կամ թերթ մը, ասիկա կը նշանակէ, որ կ՛ուզես զբաղիլ, մթնոլորտ...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Այս ամառ Ողիմպիական խաղերուն պատճառով մարզաձեւերը լուսարձակի տակ կը գտնուին: Կրնայ ըլլալ, որ արձակուրդի ազատ ժամերուդ, այս խաղերէն ներշնչուելով, դուն ալ փափաքիս նոր մարզաձեւեր փորձել: Եւ ասիկա շատ լաւ բան մըն է, որովհետեւ ֆիզիքական շարժումը մեծ օգտակարութիւններ ունի մեր մարմնին համար: * * * Մեր շուրջը յաճախ կը կրկնեն, որ մարզանքը առողջութեան համար շատ լաւ է:...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Խոնաւ մորթ, տհաճ հոտ մը... Անհանգիստ զգացում: Բոլորս այս զգացումը կ՛ապրինք, այո՛, որովհետեւ մենք բոլորս ալ կը քրտնինք: Երբ մենք ֆիզիքական մեծ ճիգ կը թափենք, սթրեսի վիճակի մէջ կ՛ըլլանք, երբ օդը շատ տաք կ՛ըլլայ, երբ մենք տաքութիւն կ՛ունենանք եւ երբեմն` նոյնիսկ առանց զգալի պատճառի մեր մարմինէն քրտինք կ՛արտահոսի քիչ թէ շատ, ըստ պարագայի, միջին հաշուով` օրական...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Այս տարի ալ երկրագունդին ջերմաստիճանը մրցանիշներ կ՛արձանագրէ, եւ բազմաթիւ երկիրներու մէջ տաքութեան շատ բարձր աստիճաններ կ՛արձանագրուին: Այս բարձր ջերմաստիճանները վտանգաւոր կրնան ըլլալ մեր առողջութեան համար: Եթէ մենք կը գտնուինք շատ բարձր աստիճանի տաքութեան ալիքի մը մէջ, կամ նոյնիսկ կը փորձենք շատ տաք օդին օրերնիս անցընել, մենք միշտ պէտք պիտի ունենանք ձեւեր գտնելու` զովանալու եւ լաւ ըլլալու:...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ «Կուկըլ Թրանսլէյթ» համացանցին վրայ թարգմանութեան ամէնէն ծանօթ գործիքներէն մէկն է: Անոր միջոցով կարելի է բառ մը, նախադասութիւն մը, կամ նոյնիսկ գրութիւն մը թարգմանել ուրիշ լեզուի մը: Յունիս ամսուան սկիզբը իր լեզուներու երկար ցանկին վրայ ան աւելցուց 110 նոր լեզուներ: Այժմ ընդամէնը 243 լեզուներ գոյութիւն ունին անոր ցանկին մէջ: Այս 110 նոր լեզուներուն մէջ մենք կրնանք գտնել...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Այո՛, գիտէի՞ր, թէ  յուլիսը Պաղպաղակի ազգային ամիս հռչակուած է... սակայն` պարզապէս Միացեալ Նահանգներու մէջ: Միացեալ Նահանգներու 40-րդ նախագահը` Ռոնալտ Ռիկըն (1981-1989) պաղպաղակ շատ կը սիրէր: 1984 թուականին ան յուլիս ամիսը հռչակեց Պաղպաղակի ազգային ամիս, եւ յուլիս ամսու երրորդ կիրակին Պաղպաղակի ազգային օր: Ան ժողովուրդին մղեց այդ ամիսը տօնելու մթնոլորտին «համապատասխան տօնակատարութիւններով եւ ժամանցներով»: Անշուշտ ասիկա կը...

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Ամառը երգահանդէսներու եւ երաժշտական փառատօներու եղանակն է: Յունիս 21-ին բացումը կը կատարուի երաժշտութեան տօնին, աշխարհին բազմաթիւ քաղաքներու մէջ ձրի երգահանդէսներ եւ նուագահանդէսներ կը կազմակերպուին, որպէսզի ամէն մարդ կարենայ օգտուիլ այդ հանդէսներէն, որովհետեւ երաժշտութիւնը մեզի լաւութիւն կը պատճառէ: * * * Ըստ ասածին, երաժշտութիւնը մարդուն տրամադրութիւնը կը բարելաւէ, կը հանդարտեցնէ, զայն նուազ յարձակողական եւ ջղային կը դարձնէ:...