Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Մայիս ամսուն ռուս գիտնականներ նոր կղզիի մը գոյութիւնը բացայայտեցին Կասպից ծովուն հիւսիսային բաժինին մէջ:
Անոնք կրցան տրոններով կղզին նկարել, սակայն չգացին զայն հետախուզելու: Մինչեւ կղզի հասնիլը շատ դժուար է, որովհետեւ զայն շրջապատող ջուրերը շատ խորունկ չեն: Գիտնականները կղզիին մեծութեան մասին տեղեկութիւններ չհայհայթեցին:
Այս կղզին յայտնաբերուեցաւ ծովուն մակարդակին ցածնալուն պատճառով: Այս երեւոյթին գլխաւոր պատճառներէն մէկն է շրջանին մէջ ջերմաստիճանի բարձրութեան պատճառով ջուրին շոգիացումը, սակայն նաեւ…
Գիտէի՞ր, թէ…
– Կասպից ծովը կը գտնուի Եւրոպայի արեւելքը եւ Ասիոյ արեւմուտքը:- Ան աշխարհի ամէնէն մեծ գոց ծովն է (ցամաքով շրջապատուած):
– Անոր մակերեսը կը հասնի 320 հազար քառակուսի քմ-ի, երկարութիւնը հիւսիսէն հարաւ` 1000 քմ-ի, լայնքը` 320 քմ միջին հաշուով, իսկ խորութիւնը` մինչեւ 1000 մեթրի (1 քմ):
– Անոր ջուրը կու գայ յատկապէս մեծ գետէ մը` Վոլկայէն: Այս գետը կը կտրէ ամբողջ Ռուսիան` վերջապէս թափուելով Կասպից ծովուն մէջ:
– Երկար ժամանակ Կասպից ծովուն վրայ մարդկային գործունէութիւնը եղած է գլխաւորաբար ձկնորսութիւնը: Սակայն այժմ անոր մէջէն կը հանուի մեծ քանակով քարիւղ եւ բնական կազ: Ասոր կողքին, Վոլկայի վրայ կառուցած են բազմաթիւ ամբարտակներ եւ ջրամբարներ: Եւ իբրեւ հետեւանք` բնութեան հաւասարակշռութիւնը խախտած է, ձուկերու կարգ մը տեսակներ` անհետացած…
– Կասպից ծովուն մէջ կ՛ապրին նաեւ փոկեր: Սակայն փոկերու այս տեսակը միայն հոն կ՛ապրի: Իրենց մօտաւորապէս 1,5 մեթր երկարութեամբ անոնք փոկերու ամէնէն փոքրիկ տեսակներէն են: Դժբախտաբար անոնք կորսուելու վտանգին մէջ կը գտնուին:
Հետաքրքրական
Հաճելի Ուսումնասիրութիւն Մը` Ջուրին Մէջ Երկար Ատեն
Մնացած Ձեռքերուն Մորթի Ծալքերուն Մասին
Ամրան այս տաք օրերուն մենք առիթը ունինք յաճախ ծով երթալու եւ զովանալու համար երկար ժամանակ անցընելու ջուրին մէջ: Եւ երբ մենք ջուրէն դուրս կ՛ելլենք, կը նշմարենք, որ մեր մատներուն մորթը «ճմռթկուած» է: Նոյնը կրնայ պատահիլ նաեւ այն ատեն, երբ մենք լոգանքէն կ՛ելլենք: Այս երեւոյթը կը պատահի, պարզապէս որովհետեւ ջիղերը կը հակազդեն ջուրին, եւ արիւնի երակները կը սեղմուին:
* * *
Ա.- Վերնամորթ: Այս դուրսի խաւը մորթը կը պահպանէ, ան ունի շատ մանր ծակեր, ուրկէ քրտինքը դուրս կ՛ելլէ, երբ մենք շատ տաքնանք: Բ.- Այս մորթի ներքին խաւը ամէնէն հաստն է, անոր մէջը կը գտնուին ջիղերը, երակները եւ ընկալուչները: Ջիղերն են, որոնք ընկալուչներուն միջոցով զգացած տպաւորութիւնները ուղեղին կը ղրկեն: Գ.- Ամէնէն խորունկ խաւը իւղի խաւն է. անիկա կարողութիւնը կու տայ 37 աստիճանի պահել մեր մարմնին ջերմաստիճանը:
Երկու ամերիկացի գիտնականներ ուսումնասիրած են այս ծալքերը: Անոնք երեք անձերէ խնդրած են իրենց ձեռքերը 30 վայրկեան տաք ջուրի մէջ պահել, եւ յաջորդ օրը դարձեալ կրկնել այս գործողութիւնը: Անոնք նշմարած են, որ երկու անգամներուն ալ ծալքերը նոյնն էին, անոնք ճիշդ նոյն պատկերը կը կազմէին:
Այժմ գիտնականները կ՛աշխատին աւելի մեծ խումբի մը վրայ` շարունակելով իրենց ուսումնասիրութիւնները, տեսնելու համար, թէ այս երեւոյթը անփոփոխ պիտի մնա՞յ աւելի երկար ժամանակի մը վրայ, ինչպէս, օրինակի համար, 1 տարուան ընթացքին:
Ընդհանուր Գիտելիքներ
– Հակառակ իրենց փոքրիկ չափին` իշամեղուները կրնան Էվերեսթի գագաթէն ալ աւելի բարձր թռչիլ:
– Մեր մատներուն մէջ մկաններ չկան: Անոնք կը ղեկավարուին մեր ափին եւ թեւերուն մէջի մկաններուն միջոցով:
– Չղջիկները միակ ստնաւոր անասուններն են, որոնք կրնան թռչիլ:
– Կարգ մը ուսումնասիրութիւններ փաստած են, որ այծերը, մեզի նման, տարբեր հնչիւններ ունին:
– Խխունջները շատ երկար քունի մէջ կրնան մտնել: Այս քունի շրջանները կրնան տեւել մինչեւ երեք տարի:
– Կարգ մը ձուկեր կը հազան:
– Հսկայ փանտաները օրական մօտաւորապէս 14 քիլօ պամպու կ՛ուտեն: Այսինքն` տարեկան աւելի քան 5 թոն:
– Վագրերուն ձագերը կոյր կը ծնին:
– Գետնառիւծին լեզուն իր մարմինին հասակէն երկու անգամ երկար է:
– Անանասի պտուղը երկու տարիէն կ՛աճի, մօտաւորապէս 200 ծաղիկ միասին կը յառաջացնեն մէկ պտուղ:
– Մէկ քիլօ կիտրոնը աւելի շաքար կը պարունակէ, քան` մէկ քիլօ ելակը:
– Միակ ցամաքամասը, ուր կարելի չէ գտնել որեւէ սողուն եւ օձ, Անթարքթիքան է:
– Եթէ երկրագունդը պասքեթպոլի գնդակի մը չափը ունենար, լուսինը թենիսի գնդակի չափ պիտի ըլլար:
– Հոյամողէսները երկրագունդին վրայ գոյութիւն ունեցած են մօտաւորապէս 240 միլիոն տարիներ առաջ, եւ անհետացած 66 միլիոն տարի առաջ:
– Մարդոց կողմէ գտնուած ամէնէն փոքրիկ հոյամողէսը միքրօրափթորն է, անոր երկարութիւնը կը հասնէր 40 սմ.-ի:
– Երբ հոյամողէսները կ՛ապրէին երկրագունդին վրայ, լուսինին վրայ գոյութիւն ունէին գործօն հրաբուխներ:
– Փայլածուն եւ Արուսեակը մեր արեգակնային դրութեան միակ երկու մոլորակներն են, որոնք ոչ մէկ լուսին ունին:
– Միայն մարդ արարածը չէ, որ աջլիկ կամ ձախլիկ կրնայ ըլլալ: Գիտէի՞ր, թէ էգ կատուներուն մեծամասնութիւնը կը նախընտրէ աջ թաթիկը գործածել, մինչ արու կատուները աւելի «ձախլիկ» են:
Ժամանց
Կրնա՞ս գտնել ելքի ճամբան:
Կրնա՞ս գտնել 2 պատկերներուն միջեւ գոյութիւն ունեցող
10 տարբերութիւնները
Կրնա՞ս գտնել պատկերին մէջ պահուած առարկաները:
Կրնա՞ս գտնել տախտակին մէջ պահուած թիւերը:
