Յօդուածներ

Բուռն Կռիւներ Հարժիսի Եւ Սուրմալուի Մէջ ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Հայաստանի Հանրապետութեան արեւմտեան եւ արեւելեան սահմաններուն վրայ բուռն գօտեմարտեր կը մղուէին 1920-ի աշնան: Թրքական բանակը կը մօտենար Կարսի, իսկ Կարմիր բանակը, Արցախը գրաւելէն ետք, կը ջանար ճնշել Զանգեզուրի հայերու դիմադրութիւնը: Գէորգ Ե. Ամենայն հայոց կաթողիկոս Ստեղծուած օրհասական կացութեան ի տես Գէորգ Ե. ամենայն հայոց կաթողիկոս 2 հոկտեմբեր 1920-ի կոնդակով դիմեց հայ ժողովուրդին,...

ՀՅԴ երիտասարդական-ուսանողական 12-րդ համահայկական բանակումը Հայաստանի մէջ կը շարունակէ իր հարուստ եւ աշխուժ գործունէութիւնը: 19 յուլիսին դասախօսեց ՀՅԴ Բիւրոյի երկարամեայ ներկայացուցիչ եւ Կամաւորական շարժման նախագահ Հրանդ Մարգարեան` նիւթ ունենալով ՀՅԴ ներդրումը արցախեան երեք պատերազմներուն: Անկէ ետք բանակողները դիտեցին «Դաշնակցական կամաւորները» ժապաւէնը: Նոյն օրը կատարուած քայլարշաւին ընթացքին հետախուզական նշաններով գործելու փորձառութիւնը շահեցան, անոնք խումբերու բաժնուելով` հետեւեցան բնութեան մէջ տեղադրուած հետազօտական նշմարներուն...

Շաբաթ, 19 յուլիս 2025-ին Երեւանի Հանրապետութեան հրապարակին կից գտնուող «Յովնանեան հիմնադրամ»-ի շէնքի սրահներէն մէկուն մէջ տեղի ունեցաւ Համազգային հայ կրթական եւ մշակութային միութեան 30-րդ ուսանողական հաւաքի (ֆորում) բացման արարողութիւնը: 19-31 յուլիս երկարող Համազգայինի ուսանողական հաւաքին կը մասնակցին սփիւռքի տարբեր գաղութներէ` Միացեալ Նահանգներէն, Լիբանանէն, Սուրիայէն, Ֆրանսայէն, Քանատայէն, Աւստրալիայէն, Ռուսիայէն, Վրաստանէն, Պրազիլէն, ինչպէս նաեւ Հայաստանէն եւ Արցախէն 28 հայ երիտասարդներ: Հաւաքին բացումը...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Քիչ առաջ ըսի, որ ինծի նուիրած գիրքերուդ մէջ ունիս սիրտէդ ու հոգիէդ բխած մակագրութիւններ: Վստահ եմ, որ եզակի չեմ, թէեւ նաեւ վստահ եմ, որ իւրաքանչիւր մակագրութիւնդ անպայման կապ մը, հաղորդականութեան շերտ մը ունի գիրքերէդ նուէր ստացողներուն հետ: Բոլոր մակագրութիւններդ ալ ունին բանաստեղծական շունչ մը: Կ՛ուզեմ առանձնացնել առաջին հատորէդ ինծի նուիրածիդ մէջի մակագրութիւնդ, որ ո՛չ միայն չափածոյ է եւ...

Պատրաստեց` ՇՈՂԻԿ ԹՈՐՈՍԵԱՆ 101 տարի առաջ` 22 մայիսի 1924-ին, Փարիզի մէջ հայ գաղթականներ Միշա եւ Քնար Ազնաւուրեաններու ընտանիքին մէջ ծնաւ Շահնուր Վաղինակ Ազնաւուրեանը: Ախալցխայի մէջ ծնած հայրը` Միշա Ազնաւուրեանը, արմատներով Էրզրումէն էր, իսկ մայրը` Քնար Պաղտասարեան` Զմիւռնիայէն: Օրին դերասանական խումբի հետ Միշա Ազնաւուրեան Պաթումէն կ՛անցնի Կ. Պոլիս, ուր կը հանդիպի եւ ապա կ՛ամուսնանայ Քնար Պաղտասարեանին հետ: Վերջինիս ընտանիքը միլիոնաւոր հայերու...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Սիրելի՛ ընկերս` Սարգիս Կիրակոսեան, սիրելի՛ Սագօ, Մե՛ր «Ազդակ»-ի խմբագրութենէն երկտող մը հասաւ այսօր, թէ` 21 յուլիսի թիւը պիտի ձօնեն յիշատակիդ: Առաջին հակազդեցութիւնս եղաւ. «Քանի՞ տարի եղաւ մեկնելուդ»: Գրադարանիս մէջ իրենց յատուկ տեղը ունեցող հատորներդ բերի սեղանիս ու բացի կենսագրականիդ էջը. մեկներ ես... 21 յուլիս 2015-ին: Վա՜յ, տասը տարիները ինչպէ՞ս սահեր են, մինչդեռ քեզմէ շա՜տ բան, ինչպէս` մեկնումիդ սեւ...

ՊԱՐՈՅՐ Ծ. ՎՐԴ. ՇԷՐՆԷԶԵԱՆ Տեսուչ դպրեվանուց Տրցակ մը ծանր ու թեթեւ գիրքերով եւ օրուան թերթով դասարան կը մտնէր պրն. Սարգիս Կիրակոսեանը` դպրեվանքի հայ գրականութեան մեր ուսուցիչը: Աշակերտական հոգեբանութեամբ կը մտածէինք, թէ արդեօք պրն. Սարգիսին ո՛ր տկար թելին կրնայինք դպչիլ, որպէսզի հայ գրականութեան շրջագիծէն դուրս ելլէինք եւ դասի ժամանակը վատնելով` յաջորդ օրուան դաս պատրաստելու պարտաւորութենէն ձերբազատուէինք: Նախ կը փորձէինք ֆութպոլի նիւթով...

ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ Ամրան տաքին, երբ վտանգուած շոճիները Նաքքաշի կը փորձէին գոյատեւել` ծղրիթներու խմբերգին հետ եւ ճնճղուկներու դայլայլումին տակ դուն անշշուկ հեռացար: Սիրելի՛ Սարգիս, սէրը  լեզուին եւ քերթողութեան ծանօթացուցած էր մեզ եւ վերածած հարազատի: Յիշողութեանս մէջ դեռ թարմ է խանդավառ այցելութիւններդ  Հալէպէն, երբ կու գայիր մեր խմբակին միանալու, կարդալու եւ կարդացուելու տենդով տարուած կամ վարակուած: Այդ օրերուն ռումբերու տակ կը տուայտէր...

Իրաւունքը ունի երկու երես. իրաւական եւ բարոյական: Այն, որ օրէնքի գիրքերու եւ կանոնագիրներու մէջ յատուկ յօդուածներով բանաձեւուած կանոն է եւ մարդոց բան մը ընելու կամ ըլլալու արտօնութիւն կու տայ, իրաւական իրաւունք է: Մինչդեռ այն, որ բարոյական արժէքներու եւ սկզբունքներու վրայ հիմնուած անգիր օրէնք է, բարոյական իրաւունք է: Անգիր օրէնքները ժամանակի ընթացքին կրնան գրաւոր դառնալ եւ կանոնագիր մուտք գործել, բայց կրնան...

ՀՅԴ երիտասարդական-ուսանողական 12-րդ համահայկական բանակումը Հայաստանի կը շարունակէ իրականացնել նախօրօք խնամքով մշակուած ծրագիրը: 16-17 յունիսին բանակողներուն դաստիարակչական ծրագիրը ընդգրկեց տարբեր նիւթերով դասախօսութիւններ, ինչպէս` ո՞վ է դաշնակցականը, առաջին բուժօգնութիւն, նորօրեայ պատերազմներ, անօդաչու սարքեր վարել եւ այլ: Բանակողները հետաքրքրութեամբ լսեցին վերոնշեալ կարեւոր նիւթերը: «Ո՞վ է դաշնակցականը» նիւթը ներկայացուց պատմական գիտութիւններու թեկնածու, ընկերաբան, ՀՅԴ Բիւրոյի աշխատակազմի ղեկավար Սարգիս Մկրտիչեան: Բանակողները խմբային աշխատանքներով քննարկում...

ՇԱՔԷ Հ. ԳԱՐԱՅԵԱՆ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Արամ Ա. վեհափառ հայրապետը 2025 տարին հռչակեց «Աւանդութիւններու կենսաւորման տարի»: Այս յայտարարութիւնը միայն խորհրդանշական կամ ծիսական արժէք չէր, ան կը փոխանցէր հոգեւոր ու ազգային խոր ահազանգ մը: Վեհափառ հայրը կը յստակացնէր իր մտահոգութիւնը` ապագայ սերունդներու ինքնութեան վերաբերող: Երբ աշխարհը արագ կը փլուզէ հին ու փորձուած արմատները, երբ նորը կը խլէ մեր հայեացքը անցեալէն, վեհափառ...

Յ. ՊԱԼԵԱՆ Հայաստանի Հանրապետութեան հեռատեսիլը` Հ1-ը, «ՀԱՅԻ ՀԵՏՔԸ» կոչուած իմաստուն հաղորդում մը  ունի: Միշտ ես ինծի հարց տուած եմ, որ «հետք»-ը կը վկայէ կեանքի եւ ներկայի՞ մասին, թէ՞ կորուստի եւ մահուան: Հետքը` մարդոց եւ անոնց արարումներուն, որոնք  բարի կամ վատ դրոշմ կ՛ըլլան: Այսօր համացանցը ահազանգեց: Հայ Բագրատունիներու  պետութեան մայրաքաղաքն էր Անին, ունէր հազար ու մէկ եկեղեցիներ,  մշակութային պատմական մեծ կեդրոն...

ԴՈԿՏ. ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Թատրոնի մէջ սրահի հակազդեցութեան գլխաւոր արտայայտութիւններն են ծիծաղն ու ծափահարութիւնը: Առաջինի թուաբանական ձեւաւորումը (modelling) գրեթէ անկարելի է: Այս ուղղութեամբ ուսումնասիրութիւններու չեմ հանդիպած: Ծափահարութեան շուրջ կան սակաւաթիւ հասանելի ուսումնասիրութիւններ: Ինծի ծանօթ փորձերը կատարուած են տուեալ համալսարաններու (քանի մը տասնեակ) ուսանողի  վրայ: Մասնակիցներու սահմանափակ թիւը վիճակագրական-գործնական (բայց ոչ` ընկերային-հոգեբանական) առումով ընդունելի է, զարմանալի, բայց իրաւ, անոնք, որոնք ծանօթ են...

ԱՀԱՐՈՆ ՇԽՐՏԸՄԵԱՆ Պետութիւն մը կարելի է կերտել` սահմաններով, բանակով, օրէնքի   գործադրութեամբ: Բայց ժողովուրդ մը գոյ կը մնայ իր ազգային արժանապատուութեամբ: Ո՛չ  իբրեւ ճառ, ո՛չ իբրեւ կարգախօս, այլ`  կենսական ուժ: «Ես կ՛ապրիմ, որովհետեւ  ինքնութիւնս զէնք է», կ՛ըսէ մարդկային արժանապատուութիւնը: «Մոռցէ՛ք, ներեցէ՛ք, ստորագրեցէ՛ք», այս է մեր օրերու նոր հռետորաբանութիւնը: Այլապէս` քաղաքական ենթախորքով անհիմն ամբաստանութիւններ, ձերբակալութիւններ: Բայց ո՞վ կ՛ըսէ, թէ խաղաղութեան հիմնասիւն  պիտի...

Երեքշաբթի, 15 յուլիսին յետ երկարատեւ հիւանդութեան Միացեալ Նահանգներու մէջ   մահացաւ միջազգային ակադեմական շրջանակներու մէջ հեղինակութիւն ամրագրած, համաճարակաբան, ազգային կեանքին մէջ վաստակաւոր ներդրում ունեցած փրոֆ.  Յարութիւն Արմէնեանը: Ան 1942 թուականին ծնած է Պէյրութ, աւարտած է Համազգայինի Նշան Փալանճեան ճեմարանը, Պէյրութի ամերիկեան համալսարանին մէջ բարձրագոյն կրթութիւնը ստանալէ եւ բժշկագիտութեան դոկտորի աստիճանին տիրանալէ ետք ուսումը շարունակած է Պալթիմորի Ճոնզ Հոփքինզ համալսարանին մէջ` ստանալով...

ՎԱՀՐԱՄ ԷՄՄԻԵԱՆ Սուրիոյ Սուէյտա նահանգին մէջ վերջին զարգացումները ընթացք առին դէպի Դամասկոս տանող ճամբուն վրայ գողութեամբ մը, որուն հետեւեցան շրջանի աշիրեթներուն ու տիւրզիներուն միջեւ փոխադարձ առեւանգումներ ու զինեալ բախումներ: Կառավարական ուժերը ապահովութիւնը վերականգնելու նպատակով շուրջ երկու օր ետք միջամտեցին, սակայն այդ միջամտութիւնը շուտով շեղեցաւ իր յայտարարուած նպատակէն եւ ստացաւ տիւրզի համայնքին վրայ յարձակումի բնոյթ: Ինքզինք Սուրիոյ մէջ տիւրզի համայնքի պաշտպան...

ՎԱՐԴԱՆ Ծ. ՎՐԴ. ԹԱՇՃԵԱՆ Հովիւ Վանքուվըրի Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ եկեղեցւոյ եւ Քանատայի Մութ ու ցուրտ գիշեր մըն էր Քեպեքի Լաւալ շրջանը, ուր ձիւնը գրեթէ խեղդած էր ամէն թաղ ու ճանապարհ, իսկ տանս շրջապատը` անկենդան ու անապատ, երբ դրան կոչնակը հնչեց: Զարմացած` շտապեցի դէպի դուռս, նախապաշարուած մտածելով, որ միայն արջերը կարող են այս խենթ ու ցուրտ օդին շարժիլ: Բացի դուռը եւ`...

ՍԻՐՈՒՆ ՍԻՍԵՌԵԱՆ - ՀԱՃԷԹԵԱՆ Սիրելի՛ տղաս, Ամէն ինչի նկատմամբ քու արդար ու բարի վերաբերմունքդ գաղտնիք չէր ինծի համար: Դուն այդպէս կը գործէիր միշտ եւ այդպէս հոգեկան բաւարարութիւն կը գտնէիր կեանքիդ ընթացքին: Բայց չէի գիտեր, որ դուն քու անունիդ նկատմամբ ալ այդ կեցուածքը պիտի ունենայիր: Պիտի փայլատակէիր, պիտի լուսաւորէիր չորսբոլորդ ու կայծակի մը արագութեամբ պիտի անհետանայիր: Դուն իսկական կայծակ մը եղար`...

ԴՈԿՏ. ՄԱՐԻ ՌՈԶ ԱԲՈՒՍԷՖԵԱՆ «Ես խնդրում եմ սովետական կառավարութեանը` կրկնապատկել, եռապատկել պահակախումբը Ստալինի շիրիմին, որ Ստալինը վեր չկենայ եւ նրա հետ՛ ստալինիզմը»                                 ԵՒԳԵՆԻ ԵՒՏՈՒՇԵՆԿՕ  Այս տողերը Խորհրդային Միութեան ռուս նշանաւոր բանաստեղծ, ժամանակի երիտասարդութեան կուռք Եւգենի Եւտուշենկոն գրել էր 1961թ, երբ Խրուշչովի հրամանով Ստալինի դին դամբարանից հանում, գիշերով թաքուն թաղում են Քրեմլինի պարսպի տակ: Երկրում հաստատւում է հակաստալինիզմի  օրէնք, որով...

ԹԱԼԹՈՍ «Դէ՜հ, սեւ օրեր, բողոք դարձէ՛ք, Արիւն, քրտինք երկունք մտէ՛ք, Տանջանք, զրկանք լեզու առէք, Դաշնակցութեան ճամբայ բացէ՛ք» Աւելի քան 90 ԶՈՄ-ական եւ ԼԵՄ-ականներ` հաւատքով լեցուն, խանդավառութեամբ հմայուած ու ոգիով զօրացած, մեկնեցան Հայաստան` մասնակցելու ՀՅԴ Բիւրոյի Երիտասարդական գրասենեակին կողմէ կազմակերպուած Համահայկական 12-րդ բանակումին: Կուսակցութեան կենսունակ միաւորներ իբրեւ` անոնք չգացին զբօսաշրջութեան, այլ` պայքարի, ինքնութեան պահպանման եւ յուռճացումն հայրենասիրութեան: Այս բանակումը, որ սկիզբ...