ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ
Ամրան տաքին,
երբ վտանգուած շոճիները Նաքքաշի
կը փորձէին գոյատեւել`
ծղրիթներու խմբերգին հետ
եւ ճնճղուկներու դայլայլումին տակ
դուն անշշուկ հեռացար:
Սիրելի՛ Սարգիս,
սէրը լեզուին եւ քերթողութեան
ծանօթացուցած էր մեզ
եւ վերածած հարազատի:
Յիշողութեանս մէջ դեռ թարմ է
խանդավառ այցելութիւններդ Հալէպէն,
երբ կու գայիր մեր խմբակին միանալու,
կարդալու եւ կարդացուելու
տենդով տարուած կամ վարակուած:
Այդ օրերուն ռումբերու տակ կը տուայտէր
ո՛չ Պէյրութը, ո՛չ Հալէպը,
մեր մտքին մէջ կասկածն չկար,
որ մեր լեզուին վրայ ծաղկող հայերէնը
կրնար վտանգուիլ,-
բարբառն մայրենի
աշխուժ լեզու էր կենդանի,
որ շրթներուն մեր կը խաղար
Միջերկրականի ալիքներուն պէս`
կը փոթորկէր, կը հանդարտէր,
կը շնչէր ու կը ներշնչէր
եւ կ՛արարէր
մեր տրոփող ու վարարող կշռոյթով արեան:
Ահա դիմացս կը բացուի
Երեւանեան հայ կեդրոնի բակը արեւոտ,
ուր խմբագրատուն ելած ատեն
կամ կէսօրուան դադարին
կը սիրէինք կանգ առնել,
զրուցել եւ վայելել
գինովցնող բոյրը հասուն կուաֆայի:
Կեանքը, հակառակ պայթող ռումբերուն,
անցարգելներուն,
սարսափելի խճողումին`
քանի յաճախ քաղաքը միացնող
երակներէն միմիայն մէկը բաց կը պահէին`
մեզի համար դեռ կը մնար ուժական,
վտանգին հետ հազար խոստում,
առեղծուած միշտ պահող:
Այս նոր օրերու
մեծ սփռումէն առաջ էր:
Մեր շուրջն էին`
ազնուական լայն ժպիտով Իշխանը,
Պօղոսը, որ գիրին հանդէպ կիրք էր անհուն,
Յարութիւնը, որ ծխամորճը պիտի վառէր
հանդարտ զրուցէր, տարակարծիք պիտի ըլլար
կամ համաձայնէր:
Շարքը երկար է`
Բրուտը, Կարոն, եւ Վազգէնը
փիլիսոփայի իր քոնֆուսեան մօրուքով,
որ մերժած էր Արեւմուտքը ու Քանատան,
Պէյրութ դարձած` իր մտային լայն պաշարով.
դեռ Խոսրովը, Վեհանոյշն ու Կորիւնը,
Նազոն, Փանոսը, Պետիկը հեգնող,
եւ այլ տղաք,
այսինքն` խումբ մը, որ պատրաստ էր
բանաստեղծութիւն կամ յօդուած գրել,
առարկել, վիճիլ,
կարծես հայութեան ճակատագիրը
կախուած ըլլար նաեւ իրենցմէ,
այսինքն` մեզմէ:
Քու «Ականեալ ձայներ»-դ հասաւ վերջերս`
կարծես ըլլար վերջին բարեւ:
Մակագրած էիր.
«Ահաւասիկ Պէյրութը, աշխարհը հեքիաթային,
որ ապրեցանք միասին
իբրեւ քաղցր երազ եւ ամէնօրեայ մղձաւանջ»:
Այո՛, Պէյրութը,
ծովային փշոտ այն «թութիա»-ն էր,
զոր սուզուելով կը քաղէի ժայռերէն`
սիրտը ծովային քաղցրահամ պտուղ,
սակայն եւ սնդիկ կուտակուած կ’ըլլար
ապականած շրջապատէն,-
պէտք էր գիտնայինք ըմբոշխնել զայն,
սակայն ոչ այնքան,
որ մեզ տակաւ թունաւորէր:
Եւ դուն էիր, որ մեզմէ
բացուած էիր շրջապատին տեղական`
արաբագիր քերթողութեան:
Ատոնիսը, Ունսի՛լ Հաժը
եւ նորօրեայ բանաստեղծութեան
Պէյրութ ապրող տաղերգուները
հարազատ էին քեզի, ծանօթ,-
վերստեղծելով կը թարգմանէիր
գործերը իրենց,
միշտ կամրջելով երկու աշխարհներ:
Պէյրութը, այո՛, սէր էր ու տագնապ,
բանականութեան բոլոր եզրերը չքացած էին
խենթութեան այդ բիրտ հարսանիքին մէջ,
սակայն այդ քանդող կոյր մոլուցքին դէմ`
զինաթափող էր անկեղծութիւնդ –
կը պահէիր դիմագիծդ մարդկային,
մաքրութիւնը ներաշխարհիդ:
Սէրը լեզուին արիւնդ էր, որ տուած էիր խոր պաշտամունքով
Անեղծ մարմնին մէջ բանաստեղծութեան:
Սակայն ձայնդ է,
որ կը հնչէ միշտ ականջիս:
Հայոց լեզուի բառերը բիւր
պեղած էիր դուն անդադար
եւ ամբարած տեղ մը թաքուն:
Բառերը կարծես համայիլ էին,
Բժժանք ու յուռութք,
որոնք իրենց հմայքին տակ,
շրջագիծին մէջ իրենց ծիսական
կը պահէին քեզ,
բառերը վայրի ձիերու նման
քեզ կը տանէին անծանօթ վայրեր:
Կարծես քուրմին պէս,
որ մեհեանին մէջ խօսքեր կը լսէ,
ձայներ` հովերու թեւերով հասած,
նշանագիրեր` արեւի լեզուով,
եւ ահա տարուած
անոնց մոգական ազդեցութեան տակ
կ՛անցնի «թրանս»-ի մը մէջ անհասկնալի,
դուն եւս ահա
կ՛արձագանգէիր, կ՛արձանագրէիր
ինչ որ կը հասնէր բառերու երկրէն:
Բանաստեղծութեան լեզուն ճշմարիտ
ի՛ր իսկ սեփական աշխարհը յատուկ
իրականութեան լայն սահմաններով
միշտ կը կառուցէ:
Հիմա արարած աշխարհիդ մէջ ես
եւ այնտեղ կ՛ապրիս,
սիրելի՛ Սարգիս:
Առաջին անգամ լոյս տեսած` «Բագին» եռամսեայ 2015, ԾԴ. տարի, թիւ 3
