Յօդուածներ

ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ Օգոստոս 2025-ին Ալասքայի մէջ Միացեալ Նահանգներու նախագահ Տանըլտ Թրամփի եւ Ռուսիոյ նախագահ Վլատիմիր Փութինի միջեւ տեղի ունեցած վեհաժողովը մեծ մասամբ քննարկեց Ուքրանիոյ հակամարտութիւնը: Սակայն հանդիպումը միաժամանակ հարցեր բարձրացուց աշխարհաքաղաքական տարբեր խնդիրներու մասին, որոնք կ՛առնչուին Եւրոպայի եւ Միջին Արեւելքի հարցերուն: Թէեւ Միջին Արեւելքը բացակայ էր  պաշտօնական հաղորդագրութենէն, սակայն շատ հաւանական է, որ Սուրիա, Իրան եւ Իսրայէլ  ներգրաւուած ըլլան ամերիկեան-ռուսական...

Նախագահ Մասուտ Փեզեշքիանի այցը Հայաստան հերթական անգամ ընդգծեց տարածաշրջանում առկայ աշխարհաքաղաքական խնդիրների բազմաշերտութիւնը եւ անմիջական մարտահրաւէրների բազմազանութիւնը, որոնց հետ առնչւում է ոչ միայն Հայաստանը, այլեւ ամբողջ տարածաշրջանը, մասնաւորապէս` Իրանը: Իրանական կողմից նախօրէին հնչած նախազգուշացումները եւ այցի ընթացքում Հայաստանի իշխանութիւններին ուղղուած հարցադրումները պարզորոշ ցոյց տուեցին, որ Թեհրանը խորապէս մտահոգուած է Ուաշինկթընում օգոստոսի 8-ին Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի միջեւ ԱՄՆ միջնորդութեամբ նախաստորագրուած փաստաթղթով...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ ՄԱԿ-ը եւ բազմատասնեակ երկիրներ կ՛աղաղակեն. Կազայի բնակիչներուն վիճակը անտանելի, Իսրայէլ մահ ու աւեր կը սփռէ, բանակին նորագոյն յարձակողականը սովի մատնած է աւելի քան կէս միլիոն մարդ, թիւը շուտով կրնայ բարձրանալ, սովահարներուն մէջ մեծ է թիւը մանուկներու, կիներու եւ անկարութեան մատնուածներու: Զոհերուն ընդհանուր թիւը բարձրացած է 62 հազարէն վեր: Փաստերը` պաշտօնական տեղեկագիրներու, լուսանկարներու եւ տեսագրութիւններու մէկտեղումը կրնայ ստեղծել Մովսէս...

Զաւարեան ուսանողական միութիւնը վերանորոգեց լիբանանահայ նահատակ ազատամարտիկ Մհեր Ջուլհաճեանի ուխտը` մասնակցելով ՀՅԴ 12-րդ համահայկական բանակումին «Պիտի վերադառնանք» լոզունգով, եւ քաջ կը  գիտակցի, որ հաստատօրէն դարձեալ պիտի ազատագրենք Արցախը: Բանակումը ոչ միայն հաստատեց դաշնակցական երիտասարդին եւ ուսանողին վերադարձի կամքը  դէպի Արցախ, այլ աշխարհին փաստեց, որ հայութեան մէջ կայ ուժ մը, որ երբեք չի նահանջեր, չի տկարանար, չի դադրիր պայքարելէ եւ չի...

ՍԷՐԼԻ ՆԵՄՇԷՀԻՐԼԵԱՆ 15 յուլիս 2025-ը երկար պիտի մնայ մեր յիշողութեան մէջ: Այդ օրուան կէսօրին Երեւանի մէջ հաւաքուած էին աշխարհի չորս ծագերէն եկած երիտասարդներ` պատրաստ, միասնաբար ապրելու այն փորձառութիւնը, որ կը կոչուի Հայ յեղափոխական դաշնակցութեան երիտասարդական եւ ուսանողական համահայկական 12-րդ բանակում: Բանակումին կարգախօսը` «Պիտի՛ վերադառնանք»-ը, միայն խօսք մը չէր. անիկա դարձած էր կեցուածք, նպատակ եւ հաւատք: Վերադարձը այստեղ քաղաքական հայեցակարգի վերածուած...

ՄԱՐԳՕ ԽՈՐՇԻՏԵԱՆ Արցախի մէջ իր կեանքը ազգին ու հայրենիքին զոհաբերած լիբանանահայ ազատամարտիկ Մհեր Ջուլհաճեան ծնած է 28 նոյեմբեր 1967-ին, Լիբանանի Պէյրութ մայրաքաղաքը: 11 տարեկանին ընտանիքը Սուրիայէն կը վերադառնայ Լիբանան: Ան կը յաճախէ Ազգային Սուրէն Խանամիրեան քոլեճ, մաս կը կազմէ «Նաւասարդեան» պատանեկան միութեան, ապա` ԼԵՄ-ի «Րաֆֆի» մասնաճիւղին: Մհերը կ՛ուսանի Պէյրութի ամերիկեան համալսարանին մէջ` բնագիտութեան մասնագիտութեամբ, եւ ապա ուսումը կը շարունակէ` խորանալով...

ՍԱՆԱՀԻՆ ՆԱԼՊԱՆՏԵԱՆ Երբ փորձառութիւն մը շատ մեծ ազդեցութիւն կը ձգէ մեր վրայ, կը դժուարանանք զայն բացատրել կարճ ձեւով կամ յօդուածով մը, կը դժուարանանք նոյնիսկ արտայայտուելու, որովհետեւ չենք կրնար որոշել ո՛ր կէտին վրայ կեդրոնանալ: Իրապէս այս էր իմ տպաւորութիւնս ՀՅԴ-ի 12-րդ համահայկական բանակումէն: Այնքան խոր ու ամբողջական էր փորձառութիւնը, որ մեզ տպաւորեց բազմաթիւ տարբեր միջոցներով` ըլլայ ազգային արժէքներու ամրապնդումով, ըլլայ յեղափոխական...

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Ծանօթ.- Յօդուածին Ա. մասը կը վերաբերէր այն ժապաւէններուն, որոնք մրցանակակիր են եւ կամ բեմադրուած են արտասահմանի մէջ գործող հայկական ծագումով երեւելի բեմադրիչներու կողմէ, ինչպէս` Էկոյեան: «Թեւաւոր լարեր»  (Fibers). Աննա Գրիգորեան, 15 վ Վաւերագրութիւն հիմնուած շրջափակուած Արցախի մէջ ազերիական ռմբակոծումէն պաշտպանուելու համար ապաստանարանի մը մէջ մնացած 18 կիներու վկայութիւններուն: Վերնագիրը թերեւս ակնարկ է կանաչիով ուտեստեղէն պատրաստող կանացի թեւերուն: Ցաւօք...

ԱՀԱՐՈՆ ՇԽՐՏԸՄԵԱՆ Լիբանանահայ համայնքը այսօր կը գտնուի մտահոգիչ կացութեան մէջ: Պատճառները ներքին են եւ արտաքին: Լիբանանի անվտանգութիւնը եւ տնտեսական, քաղաքական անորոշութիւնը էական ազդեցութիւն կ՛ունենան համայնքին կենսունակութեան եւ ապագային վրայ: Համապատկերը կ՛արտացոլայ բոլոր համայնքներուն վրայ: Քրիստոնեայ համայնքներուն մէջ ծագած է գոյապահպանութեան մտահոգութիւն: Արտագաղթի ուրուականը կը սպառնայ լիբանանահայութեան գոյութեան: Համայնքին բարեկեցութեան խորհրդանիշ հանդիսացող միջին խաւը կեցութեան պայքար կը մղէ այսօր: Փաստօրէն Լիբանանի...

ԳԱՌՆԻԿ ԱՒ. ՔՀՆՅ. Գ. «Հոս հեքիաթին օրէնք(ներ)ը պէտք եղաւ փոխել` չիյնալու համար հրաշքի հմայքին բռնութեան տակ: Ի վերջոյ, երեխայ չենք, հեքիաթին օրէնքները մենք գրեր ենք» Վ. ՕՇԱԿԱՆ Ա.- Նախաբան Սկիզբը` Պօղոս Սնապեանէն վկայութիւն մը. «Վահէ Օշական, առաւել քան` ոեւէ ուրիշ մը, ճանչցաւ աշխարհասփիւռ հայութիւնը եւ աշխարհասփիւռ հայութեան հետ` աշխարհի քաղաքակրթութիւնները, տարբեր մշակոյթները, հայութեան հետ այս կամ այն կապերով կապուած աշխարհի...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Պէյրութի մէջ 2024-ին լոյս տեսաւ Երուանդ Քասունիի «Հարիւրամեայ ատենագրութիւնը ուղեցոյց եւ առաջնորդ» գիրքը, բաղկացած` 168 էջերէ: Յառաջաբանին մէջ հեղինակը կ՛ըսէ, որ աշխատասիրութեան նպատակն է 5-էն 10 յուլիս 1922-ին Պոլսոյ մէջ կայացած «Հայ աւետարանական եկեղեցիներու համաժողովի» ատենագրութեան երկրորդ հրապարակումը, որուն ընթերցումը կը հաստատէ անոր պատմական կարեւորութիւնը եւ մերօրեայ այժմէականութիւնը: Քասունի կը շարունակէ ըսելով որ համաժողովը իր մթնոլորտով, արծարծած հարցերով...

ՍԱՐԳԻՍ ՄԿՐՏՉԵԱՆ ՀՅ Դաշնակցութեան համահայկական երիտասարդական 12-րդ բանակումը իրականացւում է Հայաստանի, հայութեան եւ Դաշնակցութեան համար իրօք բացառիկ պայմաններում: Ցաւով ենք արձանագրում այս հաստատումը, որովհետեւ կարող էր բոլորովին այլ ընթացք ունենալ մեր երկրի ու մեր ազգի ճակատագիրը: Կարող էր` դրական լինել, լուսաւոր լինել, վառ գոյներով լինել, բայց այդպէս չէ: Այդպէս չէ, որովհետեւ 2018 թուականին Հայաստանում իշխանութեան բերուեցին համաշխարհայնացման հետեւորդ ապազգային ուժեր,...

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Փառատօնին կրկին ու կրկին անդրադարձած եմ: Հասկնալի պատճառներով այս տարուան ակնբախ բացականերն էին ռուսական եւ թրքական ժապաւէնները: Անգամ մը եւս բացակայ էր նախապէս փառատօնին հիմնական բաժինը կազմող  «Հայկական համայնապատկեր»-ը: Հայկական շարժապատկերի շարունակուող տագնապը կը կարօտի առանձին ուսումնասիրութեան: Որմազդը ցուց կու տայ իրերանման ամերիկեան տիպի ինքնաշարժներու քիթ-բերան ջարդող բախում, որուն զուգահեռ են համբուրուող բոսոր շուրթեր: Ընթերցողը թերեւս կարենայ դրական...

ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի միջեւ քանի մը տարուան լարուած, միակողմանի բանակցութիւններէն ետք, մարտ ամսուն երկու երկիրները յայտարարեցին, որ վերջապէս համաձայնութիւն գոյացուցած են «Խաղաղութեան պայմանագիր»-ի բոլոր 17 կէտերուն շուրջ: Նախագահ Իլհամ Ալիեւ յայտարարեց, որ Հայաստան ընդունած է Ազրպէյճանի կողմէ թելադրուած բոլոր պայմանները: Երբ Հայաստանը խնդրեց Ազրպէյճանին ճշդել ստորագրութեան արարողութեան օր, Պաքու մերժեց: Նկատի ունենալով վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի պատրաստակամութիւնը` յաւելեալ զիջումներ...

Խորհրդային Միութեան մէջ 1986-ին, Համայնավար կուսակցութեան գլխաւոր քարտուղար Միխայիլ Գորբաչովի նախաձեռնութեամբ, սկիզբ առաւ պետութեան վերակառուցման գործընթացը: Արցախեան շարժումը սկսաւ 1988 փետրուարին, իսկ դեկտեմբեր 7-ին տեղի ունեցաւ Սպիտակի աւերիչ երկրաշարժը: Խորհրդային Միութեան բաղկացուցիչ հանրապետութիւններ սկսան իրաւական քայլերու ձեռնարկել, իրենց ինքնիշխանութիւնը վերականգնելու համար: 7 ապրիլ 1990-ին ընդունուեցաւ օրէնք, որուն համաձայն, բաղկացուցիչ հանրապետութիւնները կարելիութիւն ունենան դուրս գալու Խորհրդային Միութեան կազմէն, եթէ տուեալ հանրապետութեան...

ՅԱԿՈԲ ՀԱՒԱԹԵԱՆ Քառասուն օր առաջ, լիբանանահայութիւնը կորսնցուց իր աւագ սերունդի ներկայացուցիչներէն պրն. Կարպիս Թիւթիւնճեանը: Ան կը պատկանի այն սերունդին, որ լիբանանահայ համայնքի հաւաքական կեանքի զարգացման ու աշխուժացման մէջ բերած է իր կարեւոր ներդրումը: Աշխատասիրութեամբ, յարատեւութեամբ ու հաւատարմութեամբ նետուած է կեանքի ասպարէզ եւ յաջողած Լիբանանի տնտեսական ու առեւտրական բնագաւառին մէջ ունենալ իր ուրոյն հեղինակութիւնը` արժանանալով նաեւ տեղացի բարեկամներու բարձր գնահատանքին եւ...

ՄԵՍՐՈՊ ՔԵՆՏԻՐՃԵԱՆ Թանկագին բարեկամս ու անգին եղբայրս` Ժոզեֆ, Չէի կրնար պատկերացնել, որ օր մը, մահուանդ` քառասունքին առիթով, ինծի բաժին պիտի իյնար այս քանի մը անշուք բառերը գրելու իբրեւ դամբանական: Քու վաղահաս ու անսպասելի մահդ մեզ բոլորս ցնցեց ու անակնկալի առջեւ դրաւ` քար լռութեան մատնելով մեր սրտերը: Բայց այդ լռութեան մէջ ալ սրտիս խորքէն կը տեսնեմ քու ժպիտդ, կը լսեմ քու...

ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ Ես ապրեցայ երկու անողորմ պատերազմներու դառն տարիներուն եւ անոնց միջեւ: Առաջինի պարագային` փոքր ըլլալով գիտակից չէի անոր աղէտին, սակայն երկրորդը ջիղերուս մէջ էր եւ առօրեայիս, իր տարողութեամբ` բանականութեան ողջ սահմանները աւերող, ջնջող: Հայրս` մտահոգ, բռնատիրութեան գացող երկրէ մը այլ երկիր մը փոխադրած էր կազմաւորուող ընտանիքը, ուր շրջան մը արեւոտ էր, խոստմնալի, սակայն զուարթ իր ծածկոցին տակ արդէն կը...

«Հաւասարում նորոգ» միջոցառման միամեակին առիթով «Գալուստ Կիւլպէնկեան» հիմնարկութեան Հայկական համայնքներու բաժանմունքը ուրախութեամբ կը հրապարակէ Արա Մածունեանին հեղինակած վաւերագրական ժապաւէնը` նուիրուած այս եզակի իրադարձութեան: 2024-ի յուլիսին 14 երկիրներէ 36 հայ մտաւորականներ հաւաքուեցան Լիզպոն` եռօրեայ հանդիպումի մը, «Գալուստ Կիւլպէնկեան» հիմնարկութեան մէջ: Կեդրոնանալով հայկական սփիւռքի մտաւորական եւ մշակութային հարուստ ժառանգութեան վրայ` միջոցառումը խթանեց միջսերնդային երկխօսութիւն մը եւ առիթ տուաւ բազմաթիւ զրոյցներու: Տարբեր քննարկումներու,...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Հայաստանի մէջ դարձեալ գործի լծուած է հին լուացքի մեքենայ մը, որուն վաճառանիշն է ՔՊ եւ կ՛օգտագործուի ժողովուրդին ուղեղները լուալու համար: Մեքենային կափարիչին վրայ հիմա գրուած է Ուաշինկթընեան համաձայնագիր, կողքին` Թրամփի ճամբայ, ետեւը... Ազրպէյճանի բոլոր պահանջներուն ենթարկուիլ: Սակայն վերջին ցանկը ետեւը ըլլալով` հեռու կը պահուի հասարակութեան աչքէն: Մեքենան կը գործածեն վարչապետ կոչեցեալն ու Ուաշինկթըն գացող-եկողները, նաեւ` Երեւան մնացողներ: Նոյն...