Յօդուածներ

ՌՈՒԲԷՆ ՃԱՆՊԱԶԵԱՆ Լուսանկարները տրամադրած է Աբրահամեան ընտանիքը: Աւելի քան երկու տասնամեակներ առաջ Թորոնթոյի արուարձաններէն մէկուն մէջ գտնուող տան մը նկուղը VHS ժապաւէն մը կը դառնար, եւ աղօտ պատկերները կեանքի կը կոչուէին հեռատեսիլի պաստառին վրայ: Ու յանկարծ կու գար ճանաչման պահը... Մարմնով մանր մարդ մը, որ իր ամբողջ կեանքին ընթացքին լուռ մնացած էր, մէկէն ի մէկ կը դողայ, անվստահ ձեռքը կ՛երկարէ...

Պատրաստեց՝ ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԷՐԵԱՆ Վանայ լիճին սպառնացող վտանգէն ետք, միջազգային մասնագէտներ եւ ՄԱԿ այժմ կը խօսին ամբողջ Թուրքիոյ անապատացման մասին: Այս մասին վերջերս գրած են «Թելեկրաֆ», «Կարտիըն» եւ «Էրմենի Հապեր» կայքերը: Ն.     17 օգոստոս 2023, Վան: Աջին`  մասնագէտ Ալի Քալչիկ Վանայ լիճի չորցած ափերուն վրայ: Ջուրի մակարդակը նուազած է չորս քիլոմեթրով: ՄԱԿ կը զգուշացնէ, որ Թուրքիոյ 88 առ հարիւրը կը  գտնուի...

ԱԶԱՏՈՒՀԻ ՍԻՄՈՆԵԱՆ Սեդա Մարկոսեան-Խտըշեանի «Մեր տունը» լիբանանահայ գաղութի 1920-ական թուականներու կազմաւորման պատմական ժամանակաշրջանը կը բնորոշէ: Այնտեղ կը տողանցեն հեղինակին պատկառելի հայրը` Սահակ աղան, սրբակենցաղ մայրը` Մարիամ, Նոր Թոմարզայի թաղեցիները իրենց անձուկ պայմաններով եւ վերականգնելու յարատեւ ձգտումներով: Թիթեղածածկ տունը, դպրոցն ու եկեղեցին` քարաշէն շինութիւններու վերածելու ժողովուրդի կամքով: Գաղութահայ կեանքը` բարեսիրական, մարզական, մշակութային եւ կուսակցական բովանդակութեամբ հարստացնելու անհատնում ճիգերով: Այս բոլորին մէջ...

ԴՈԿՏ. ԱԲԷԼ ՔՀՆՅ. ՄԱՆՈՒԿԵԱՆ Իրաւական անորոշութեան եւ բարեկարգութեան միջեւ - Հայ եկեղեցւոյ մէջ ժամանակակից օրէնսգիրքի մը պատրաստութեան անհրաժեշտութիւնը Արդարեւ, նկատի ունենալով կանոնագրման բացակայութիւնը եւ անոր հետեւանքով յառաջացած իրաւական անորոշութիւնը, էական անհրաժեշտութիւն է համակարգուած ձեւով վերակազմել եւ բարեկարգել, այժմէականացնել ու արդի հայերէնի թարգմանել Հայ առաքելական եկեղեցւոյ կանոնական իրաւունքը: Սոյնը, սակայն, պէտք չէ ներկայանայ իբրեւ լոկ տեխնիկական կամ գիտական նախագիծ մը, այլ...

ԴՈԿՏ. ՀՐԱՅՐ ՃԷՊԷՃԵԱՆ Վաչէ Կէօվճելեանը ծնած է Ատիս Ապեպա, Եթովպիա: Հայրը եթովպահայ, իսկ մայրը` լիբանանահայ: Մանկապարտէզէն մինչեւ միջնակարգ աշակերտած է Պէյրութի Հայ աւետարանական քոլեճին, ապա գացած է Լոնտոն եւ վերադառնալով Պէյրութ` ուսումը շարունակած է Հայկազեան քոլեճին մէջ (այժմ` համալսարան): Անկէ ետք ան անցած է Թորոնթօ, Քանատա, եւ ամուսնացած է մեքսիքացի կնոջ մը հետ: 1981-ին ան հաստատուած է Մեքսիքայի Փացքուարօ քաղաքը:...

ՀԱՄԲԻԿ ՊԻԼԱԼԵԱՆ Ըսուած է յաճախ, որ տարեդարձները պատեհ առիթներ են վերարժեւորելու եւ վերատեսութեան ենթարկելու որեւէ կառոյցի, հաւաքական միջավայրի թէ գործող հաստատութեան մը ողջ գործունէութիւնը: Այլապէս ալ կրկնակի իմաստ կը զգենու որեւէ գնահատանք, երբ անիկա կը վերաբերի կրթական հաստատութեան մը, որ իւրայատուկ դերակատարութիւն ունեցեր է, ունի՛ գաղութահայ կեանքին մէջ` հայ, տեղացի թէ օտար ուսանողութեան մատուցելով գիտական, հոգեմտաւոր, ընկերային թէ կարգապահական ուսում...

ԴՈԿՏ. ԱՐԹՈՒՐ ԱՆԴՐԱՆԻԿԵԱՆ Սիրելի՛ Վեհանոյշ, Պէտք է ջանամ քերթուածներէդ ունեցած ջերմ զգայնութիւնս, մանաւանդ` ոգեշունչ եւ ոգեպայծառ արեւմտահայերէնով, քանի մը տողով յայտնել: Այս կու գայ անհատական մտածումներէս, մանաւանդ երբ ծննդավայրդ` Պէյրութ կը գտնուիմ` ոգեկանութեան յոյզ ու պոռթկում ապրող հայերու շրջանակին մէջ, կը յիշեմ Նիկողոս Սարաֆեանը. «Արեւմտահայը պիտի գտնէ իր լրիւ ինքնութիւնը` հասնելով աւելի բարձր գիտակցութեան մը»: Դու զգացած ես ինքնութեանդ էականութիւնը...

Ուրբաթ, 22 օգոստոս 2025-ին իր մահկանացուն կնքեց «Ազդակ»-ի եւ ընդհանրապէս հայ մամուլի երկարամեայ աշխատակից, վաստակաշատ ՀՄԸՄ-ական եւ ազգային գործիչ Յարութիւն Չէքիճեանը: Ծնած է Պէյրութ, 1949-ին, հայ առաքելական ընտանիքի մէջ: Նախնական եւ երկրորդական կրթութիւնը ստացած է Պէյրութի Հայ աւետարանական կեդրոնական բարձրագոյն վարժարանին մէջ: Հայկազեան համալսարանին մէջ ուսանած է բնագիտութեան ելեկտրոնային ճիւղը` 1971-ին տիրանալով պսակաւոր արուեստից վկայականին (physics major, electronics minor): 1966-էն...

ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ 23 օգոստոս 2025-ին լրացաւ Անկախութեան հռչակագիրին 36-ամեակը: Արդարեւ, 23 օգոստոս 1990-ին, կորպաչովեան ժողովրդավարացման պայմաններուն մէջ ընտրուած Խորհրդային Հայաստանի վերջին Գերագոյն խորհուրդը (խորհրդարանը), երկարատեւ քննարկումներէ եւ վիճաբանութիւններէ ետք, միաձայնութեամբ ընդունեց 12 կէտերէ բաղկացած հռչակագիր մը, որ կոչուած էր դառնալու Հայաստանի անկախութեան գործընթացին սկիզբը: Գերագոյն խորհուրդը խառն կազմ ունէր. կային ՀՀՇ-ի (Հայոց համազգային շարժում) անդամներ, համայնավարներ, տակաւին չբացայայտուած կուսակցութիւններու անդամներ...

ԴՈԿՏ. ԱԲԷԼ ՔՀՆՅ. ՄԱՆՈՒԿԵԱՆ Ի՞նչ է կանոնագիրքը, կամ այլ խօսքով` եկեղեցական օրէնսգիրքը Կանոնագիրքը Հայց. առաք. եկեղեցւոյ իրաւական օրէնսգիրքն է: Ան կը պարունակէ Հայ եկեղեցիին վերաբերող ամբողջ իրաւական համակարգը, որուն շնորհիւ կ՛ապահովէ իր ներքին կարգը, կը պաշտպանէ իր անդամներուն իրաւունքները, կը տնօրինէ անոնց պարտականութիւնները, կ՛երաշխաւորէ արդարութեան սկզբունքին գործադրումը ու կ՛ամրագրէ կառավարման կարգուկանոնը: Արդեօք ունի՞ Հայց. առաք. եկեղեցին նման կանոնագիրք, այլ խօսքով`...

ԱՀԱՐՈՆ ՇԽՐՏԸՄԵԱՆ Անկախութեան հռչակագիրի 35-ամեակին առիթով վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան իր ուղերձին մէջ փորձեց սեփականացնել եւ իւրովի  իմաստաւորել այն փաստաթուղթը, որ ծնունդ առաւ 1990-ին` հայ ժողովուրդի միասնական կամքէն: Անոր  ուղերձը մերկացուց այն դաժան ճշմարտութիւնը, որուն մասին ժողովուրդը վաղուց կը խօսի, Փաշինեան կանխամտածուած կերպով երկիրը  տարաւ դէպի պատերազմ եւ պարտութիւն` քանդելով Հայաստանի անկախութեան ամենակարեւոր հիմքերը: Իր բառերով` «Զիջումները կը նշանակէին Հայաստանի անկախութեան...

ԳԷՈՐԳ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ 2025թ. օգոստոսի 8-ի ուաշինկթընեան իրադարձութիւնները փոթորկել են Հայաստանի հասարակական-քաղաքական կեանքը: Հայաստանի ու Ազրպէյճանի ղեկավարների կողմից ստորագրուած յուշագիրը` ԱՄՆ նախագահի ներկայութեամբ, Հայաստանի ու Ազրպէյճանի հետ ԱՄՆ-ի կնքած երկկողմ յուշագրերը, Ուաշինկթընի միջնորդութեամբ նախաստորագրուած` «Ազրպէյճանի Հանրապետութեան եւ Հայաստանի Հանրապետութեան միջեւ խաղաղութեան ու միջպետական յարաբերութիւնների հաստատման մասին համաձայնագիրը», «Յանուն միջազգային խաղաղութեան եւ բարգաւաճման Թրամփի ուղու» շուրջ պայմանաւորուածութիւնները եւ այլն յաւակնում են էականօրէն...

«ԱԿՕՍ». Հայ երաժշտական գանձարանին մէջ անհամար են Մարաթուկ սարին ձօնուած երգերը: Իր աշխարհագրական դիրքին պատճառով Մարաթուկ սարին գագաթը այդքան ալ դիւրին հասանելի չէ եղած բոլոր ժամանակներուն: Վերջերս, շնորհիւ Ազիզ Տաղճըի նախագահած միութեան ջանքերուն Մարաթուկ սարը թէ՛ տեղական իշխանութիւններուն եւ թէ՛ մշակոյթի ու զբօսաշրջութեան նախարարութիւններու ուշադրութեան արժանացաւ: Այս ծիրին մէջ Պաթմանի (Սասուն) մշակոյթի եւ զբօսաշրջութեան տնօրէնութիւնը Պոլսոյ մէջ տեղեկատուական բնոյթով ժողով...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Ռուսաստանի բոլշեւիկեան կուսակցութեան Կովկասեան բիւրոյի արտահերթ նիստին, 5 յուլիս 1921-ին, Իոսիֆ Ստալինի անձնական միջնորդութեամբ, Լեռնային Ղարաբաղը Ազրպէյճանի բռնակցուեցաւ: Նախապէս արդէն Լենին, երբ Մոսկուայի մէջ ռուս-թրքական բանակցութիւնները տեղի կ՛ունենային, նշած էր որ իրենք ստիպուած են ժամանակաւորապէս զոհաբերել հայ աշխատաւորներուն շահերը յանուն համաշխարհային յեղափոխութեան: Իսկ Ստալին համոզում յայտնած էր որ հայապատկան տարածքներու համար չ՛արժեր հարցեր ունենալ կամ կռուիլ Թուրքիոյ հետ,...

ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ Օգոստոս 2025-ին Ալասքայի մէջ Միացեալ Նահանգներու նախագահ Տանըլտ Թրամփի եւ Ռուսիոյ նախագահ Վլատիմիր Փութինի միջեւ տեղի ունեցած վեհաժողովը մեծ մասամբ քննարկեց Ուքրանիոյ հակամարտութիւնը: Սակայն հանդիպումը միաժամանակ հարցեր բարձրացուց աշխարհաքաղաքական տարբեր խնդիրներու մասին, որոնք կ՛առնչուին Եւրոպայի եւ Միջին Արեւելքի հարցերուն: Թէեւ Միջին Արեւելքը բացակայ էր  պաշտօնական հաղորդագրութենէն, սակայն շատ հաւանական է, որ Սուրիա, Իրան եւ Իսրայէլ  ներգրաւուած ըլլան ամերիկեան-ռուսական...

Նախագահ Մասուտ Փեզեշքիանի այցը Հայաստան հերթական անգամ ընդգծեց տարածաշրջանում առկայ աշխարհաքաղաքական խնդիրների բազմաշերտութիւնը եւ անմիջական մարտահրաւէրների բազմազանութիւնը, որոնց հետ առնչւում է ոչ միայն Հայաստանը, այլեւ ամբողջ տարածաշրջանը, մասնաւորապէս` Իրանը: Իրանական կողմից նախօրէին հնչած նախազգուշացումները եւ այցի ընթացքում Հայաստանի իշխանութիւններին ուղղուած հարցադրումները պարզորոշ ցոյց տուեցին, որ Թեհրանը խորապէս մտահոգուած է Ուաշինկթընում օգոստոսի 8-ին Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի միջեւ ԱՄՆ միջնորդութեամբ նախաստորագրուած փաստաթղթով...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ ՄԱԿ-ը եւ բազմատասնեակ երկիրներ կ՛աղաղակեն. Կազայի բնակիչներուն վիճակը անտանելի, Իսրայէլ մահ ու աւեր կը սփռէ, բանակին նորագոյն յարձակողականը սովի մատնած է աւելի քան կէս միլիոն մարդ, թիւը շուտով կրնայ բարձրանալ, սովահարներուն մէջ մեծ է թիւը մանուկներու, կիներու եւ անկարութեան մատնուածներու: Զոհերուն ընդհանուր թիւը բարձրացած է 62 հազարէն վեր: Փաստերը` պաշտօնական տեղեկագիրներու, լուսանկարներու եւ տեսագրութիւններու մէկտեղումը կրնայ ստեղծել Մովսէս...

Զաւարեան ուսանողական միութիւնը վերանորոգեց լիբանանահայ նահատակ ազատամարտիկ Մհեր Ջուլհաճեանի ուխտը` մասնակցելով ՀՅԴ 12-րդ համահայկական բանակումին «Պիտի վերադառնանք» լոզունգով, եւ քաջ կը  գիտակցի, որ հաստատօրէն դարձեալ պիտի ազատագրենք Արցախը: Բանակումը ոչ միայն հաստատեց դաշնակցական երիտասարդին եւ ուսանողին վերադարձի կամքը  դէպի Արցախ, այլ աշխարհին փաստեց, որ հայութեան մէջ կայ ուժ մը, որ երբեք չի նահանջեր, չի տկարանար, չի դադրիր պայքարելէ եւ չի...

ՍԷՐԼԻ ՆԵՄՇԷՀԻՐԼԵԱՆ 15 յուլիս 2025-ը երկար պիտի մնայ մեր յիշողութեան մէջ: Այդ օրուան կէսօրին Երեւանի մէջ հաւաքուած էին աշխարհի չորս ծագերէն եկած երիտասարդներ` պատրաստ, միասնաբար ապրելու այն փորձառութիւնը, որ կը կոչուի Հայ յեղափոխական դաշնակցութեան երիտասարդական եւ ուսանողական համահայկական 12-րդ բանակում: Բանակումին կարգախօսը` «Պիտի՛ վերադառնանք»-ը, միայն խօսք մը չէր. անիկա դարձած էր կեցուածք, նպատակ եւ հաւատք: Վերադարձը այստեղ քաղաքական հայեցակարգի վերածուած...

ՄԱՐԳՕ ԽՈՐՇԻՏԵԱՆ Արցախի մէջ իր կեանքը ազգին ու հայրենիքին զոհաբերած լիբանանահայ ազատամարտիկ Մհեր Ջուլհաճեան ծնած է 28 նոյեմբեր 1967-ին, Լիբանանի Պէյրութ մայրաքաղաքը: 11 տարեկանին ընտանիքը Սուրիայէն կը վերադառնայ Լիբանան: Ան կը յաճախէ Ազգային Սուրէն Խանամիրեան քոլեճ, մաս կը կազմէ «Նաւասարդեան» պատանեկան միութեան, ապա` ԼԵՄ-ի «Րաֆֆի» մասնաճիւղին: Մհերը կ՛ուսանի Պէյրութի ամերիկեան համալսարանին մէջ` բնագիտութեան մասնագիտութեամբ, եւ ապա ուսումը կը շարունակէ` խորանալով...