Անդրադարձ

ՊՕՂՈՍ ՇԱՀՄԵԼԻՔԵԱՆ 2014 տարին հայութեան համար մեծ կորուստներու տարի մը եղաւ: Մեզմէ յաւերժ բաժնուեցան յայտնի մտաւորականներ, կուսակցական եւ ազգային գործիչներ ու արուեստագէտներ: Յարգա՛նք իրենց յիշատակին: Որքան ալ սրտի մօտիկ եղած ըլլան, անոնց հետ մօտէն ծանօթութիւն ունենալու պատիւը չեմ ունեցած եւ այդ իսկ պատճառով սրտի խօսքս կը փոխանցեմ քանի մը բառով միայն: Հողը թեթեւ գայ վրանիդ: Նախորդող քանի մը տարիներուն մեզմէ...

ՎԱՀՐԱՄ ԷՄՄԻԵԱՆ Թրքական «Չանաքքալէ» կայքը կը հաղորդէ, որ Թուրքիոյ Չանաքքալէ քաղաքի երիտասարդական միութիւնը Չանաքքալէի (Կալիփոլի) ճակատամարտի 100-ամեակին առիթով քաղաքին մէջ պիտի կազմակերպէ «Խաղաղութիւն-2015» խորագիրով նախաձեռնութիւն մը, որուն պիտի մասնակցին 9 երկիրներէ, ներառեալ` Հայաստանէն երիտասարդներ: Կը հաղորդուի, որ նախագիծի 36 մասնակիցները պիտի խօսին մարդկային իրաւանց, ժողովրդավարութեան, մշակութային բազմազանութեան նիւթերու շուրջ, պիտի զարգացնեն ընկերային ցանցի օգտագործման հմտութիւնները եւ պիտի աշխատին ամբողջ տարին...

ԼԷՈՆԻԴ ՄԱՐՏԻՐՈՍԵԱՆ Ուղիղ 25 տարի առաջ, 1990 թուականի յունուարի 13-ին, Պաքւում սկսուեցին հայերի զանգուածային ջարդերը: Մի ամբողջ շաբաթ Ազրպէյճանի մայրաքաղաքում իրենց դաժանութեամբ ու վայրենութեամբ աներեւակայելի վայրագութիւններ կատարուեցին, որոնց ընթացքում սպաննուեցին հարիւրաւոր անմեղ մարդիկ: Պաքւում տեղի ունեցած յունուարեան ողբերգութիւնը փաստօրէն դարձաւ այն զանգուածային ոճրագործութիւնների շղթայի վերջին օղակը, որոնք 1988-1990թթ. կատարուեցին հանրապետութեան հայազգի բնակչութեան հանդէպ: Այն արիւնալի շաբաթի իրադարձութիւնները, որոնք հանրապետութեան իշխանութիւնների...

Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակին առթիւ Սուրիոյ Հայ դատի յանձնախումբին կազմակերպած «Հայ դատի լսարան» ձեռնարկի դասախօսութիւնները կը շարունակուին: Հինգշաբթի, 18 դեկտեմբեր 2014-ի յետմիջօրէի ժամը 4:30-ին Ա. Մ. Ժ. Տ. «Անի» ճաշարանին մէջ տեղի ունեցաւ «Հայ դատի լսարան»-ի չորրորդ նիստը` «Արեւմտահայերէնն ու Արեւմտահայաստանը» խորագրով: Օրուան զեկուցաբերներն էին Ֆիմի Տէր Յակոբեանն ու Լեւոն Շառոյեանը: Ներկայ էին Բերիոյ թեմի առաջնորդի ներկայացուցիչ Զարեհ քհնյ. Շաքարեան, ազգայիններ,...

ՅՈՎԻԿ ԱՒԱՆԷՍՈՎ Պաքուի հայկական ջարդերից 25 տարի է  անցել: Միայն թէ այդ ջարդերն իրենց  մաշկի վրայ զգացած մարդիկ բոլոր մանրամասներով կարող են պատմել տեսածն ու ապրածը: Ազրպէյճանի մայրաքաղաքում ապրող հայերը  1990 թուականի յունուարի 13-ից շուրջ մէկ շաբաթ հալածուեցին, հետապնդուեցին ու ցեղասպանութեան ենթարկուեցին: Այսօր Հայաստանում գրանցուած իւրաքանչիւր  3  փախստականից երկուսը այստեղ  հաստատուել են Պաքուից: Ցեղային զտումներ, կոտորածներ եւ ջարդեր...  Պատշգամբներից նետուող կենդանի  ջահեր`  մարդիկ...

Կարելի՞ է սպաննել երեխաներ հրէական դպրոցի մը առջեւ: Կարելի՞ է զգետնել լրագրողներ, որոնք խմբագրական ժողովի մէջ են: Կարելի չէ: Կատարելով անհաւատալին` իսլամական ֆաշականութեան զինեալ ձեռքեր մեզի կը մատուցեն հսկայ ծառայութիւն մը` ցոյց կու տան իրենց ճշմարիտ դիմագիծը: Չսխալինք: Յուզումի արդար պահերէ ետք Ֆրանսա չի կրնար չկատարել այս ջարդին առարկայական քննարկումը ու անվերապահօրէն հարցադրման չենթարկել երկրին արտաքին քաղաքականութեան իր ներկայի ուղղութիւնները,...

ԽԱՉԱՏՈՒՐ Ա. ՔՀՆՅ. ՊՕՂՈՍԵԱՆ Քիչ առաջ Ֆրանսայի տարածքին ամէն տեղ պաշտօնապէս մէկ վայրկեանի լռութիւն պահուեցաւ` ի յարգանս «Շարլի Էպտօ» երգիծական շաբաթաթերթի բացառիկ կարողութեան տէր տաղանդաւոր լրագրողներուն, ծաղրանկարիչներուն եւ պահակ ոստիկաններուն յիշատակին: Ֆրանսայի ծերակոյտի նախագահը ըսաւ, որ` «այս վայրկեանին ես պէտք էր ծաղրանկարիչ Քապիւին հետ ըլլայի, իրեն հետ ժամադրութիւն ունէի խօսելու համար «Ամէն բանի մասին կարելի» է խնդալ» նիւթին մասին»: Քապիւին...

ՅԱԿՈԲ ՈՒՌՀԱՅԵՑԻ Երբ կը խօսինք նոր աշխարհին մասին, կ՛ակնարկենք ամբողջութեամբ տարբեր բանի մը, քան ինչ որ է նախկին աշխարհը: Կ՛ակնարկենք նոր կացութաձեւի, նոր համակարգի, ընկերային արդարութեամբ օժտուած նոր իրավիճակի մը, որ կամուրջները քանդած ըլլայ, գոյութիւն ունենալու իրաւունքը կորսնցուցած` հինցած կացութաձեւերուն եւ իրավիճակներուն հետ: Այդքան ալ ճիշդ չէ այն մտածումը, որ նորը կարելի է ստեղծել հինին բարենորոգումին ընդմէջէն: Նորը կարելի է...

ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ Ինծի կը մնար միայն շնորհակալութիւն յայտնել եւ, աւելի՛ն, երախտապարտ մնալ: Ուրիշ ոչի՛նչ: Այդ օր երկու մանչերս, տարեդարձիս առթիւ, մեր նստասենեակի պատերէն մէկը ծածկող, ապակիէ վեց փեղկերով զարդարուած գրադարան մը գնած ու ինծի նուիրած էին: Ամբողջ օրը այսպէս պոռալով, կանչելով, բարկանալով եւ քրտնելով` երկուքը միասին աշխատած, անոր կտորները միացուցած եւ վերջապէս գրադարանը տեղաւորած էին իր ճշդուած տեղը: Հիմա կարգը...

Ֆրանսան եւ ընդհանրապէս աշխարհը ցնցած իսլամական ծայրայեղական ձեռագիր կրող ահաբեկչութիւնը  այս օրերուն իր վրայ կեդրոնացուցած է երկրագունդի ուշադրութիւնը: Վերլուծումներ, բանավէճեր, շարժումներ, կը շարունակեն ողողել ամէն տարածք, որ այս կամ այն ձեւով մտահոգ է  ահաբեկչական  միտումի մագլցողականութիւն արձանագրող ընթացքէն: Կը պարզուի հետզհետէ, որ երկրագունդը իր կարեւորագոյն աշխարհագրական միջավայրերով անվտանգութեան գօտիներէ դուրս եկած է եւ կրնայ դիմագրաւել նման արարքներու շարունակականութիւնը: Փաստացի ուղերձը...

ՎԱՀՐԱՄ ԷՄՄԻԵԱՆ Փարիզի մէջ «Շարլի Էպտօ» շաբաթաթերթին դէմ ահաբեկչական յարձակումով ընթացք առած դէպքերը կարելի է նկատել երկրորդ «11 սեպտեմբեր» մը: 2001-ին այդ օր Նիւ Եորքի մէջ կատարուած յարձակումին հետեւանքը եղաւ ահաբեկչութեան դէմ պայքարի ձեռնարկում, Աֆղանիստանի եւ Իրաքի պատերազմ: Փարիզեան իրադարձութեանց լոյսին տակ յառաջիկային կը նախատեսուին միջազգային վեհաժողովներ, որոնց լոյսին տակ պիտի ճշդուի ծայրայեղականութեան եւ ահաբեկչական պայքարի նոր ռազմավարութիւն մը: Հաւանաբար...

Ն. ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ 12 յունուարին կը նշենք հայ ժողովուրդի ազգային-ազատագրական պայքարին անզուգական հայդուկապետին` Նիկոլ Դումանի ծննդեան տարեդարձը: 1867-ի այդ օրը Արցախի Խաչէն գաւառի (Լեռնային Ղարաբաղի Ասկերանի շրջանի) Ղշլաղ գիւղը հայ ժողովուրդին պարգեւեց ծնունդը Նիկողայոս Տէր Յովհաննիսեանի, որ կոչուած էր հայոց նորագոյն շրջանի պատմութեան վրայ իր անջնջելի դրոշմը դնելու` իբրեւ առասպելատիպ Նիկոլ Դուման: Վերջին հարիւրամեակին ամբողջ սերունդներ ոգեշնչուեցան Նիկոլ Դումանի օրինակով եւ...

ՇԱՀԱՆԴՈՒԽՏ 1915-1921, Արեւմտեան Հայաստանի եւ Կիլիկիոյ ջարդերէն ետք հայութեան մէկ մասը ապաստան գտաւ Լիբանանի մէջ: 1923-էն սկսեալ կը կազմաւորուէր լիբանանահայ գաղութը` մայրաքաղաք Պէյրութէն, Քարանթինա-Մար Մըխայէլէն մինչեւ Պուրճ Համուտի ծովեզերեայ շրջանը: Ամբողջ Մար Մըխայէլ եւ իր շրջակայքը հիւղաւաններով ծածկուած էին: Պուրճ Համուտի հիւղաւանը կոչուեցաւ «Թիրօ թաղ»: Այս շրջանին մէջ կար ընդարձակ հողամաս մը, ուր աղաւնիներ կ՛որսային: Ֆրանսական մանտայի օրերը ըլլալով` ֆրանսերէնը...

«Գանձասար»-ի փակուող տարին եղաւ դժուարութիւններու դիմագրաւման ու աշխատանքներու վերակազմակերպման ջանքերով յատկանշուող տարի մը: Ամանորի սեմին թերթիս տարեկան աշխատանքներու անկեղծ քննարկումով` մեր ընթերցողներուն հետ կը բաժնենք մեր մտահոգութիւններն ու մարտահրաւէրները: «Գանձասար»-ի խմբագրակազմը ունեցաւ ե՛ւ կորուստներ, ե՛ւ աշխատանքային դժուարութիւններ, ե՛ւ բացթողումներ, ե՛ւ ձեռքբերումներ: Սրտի խոր կսկիծով հրաժեշտ տուինք պայթումի մը իբրեւ հետեւանք նահատակուած թերթիս ցրուիչ Վրէժ Ճապաղջուրեանին. երկրիս տագնապին ստեղծած տնտեսական թէ...

Վերոյիշեալ խորագիրին տակ, ասկէ ետք, խմբագրական կազմին հայեցողութեամբ «Ազդակ»-ի էջերուն մէջ լոյս պիտի տեսնեն համացանցային էջերուն եւ ընկերային ցանցերուն վրայ կատարուած գրառումներ, անդրադարձներ, «Ազդակ»-ի կայքին կամ Դիմատետրի էջերուն վրայ արտայայտուած կարծիքներ, մտորումներ, քննարկումներ, որոնք կը կրեն համահայկական բնոյթ եւ, յօդուածի տարողութիւն չունենալով հանդերձ, պատգամ, գաղափար եւ մթնոլորտ կը փոխանցեն: Ստորեւ կը հրատարակենք Հալէպէն նշմար մը, ինչպէս նաեւ «Ազդակ»-ի խմբագրականին առիթով...

ԿԱՐՕ ՏԷՐՈՒՆԵԱՆ Հայր Լէոնար Մելքի Վերջերս աշխատանք կը տարուի «Երանելի» տիտղոսին արժանացնելու Լիբանանի Պաապտեթ շրջանէն երկու քափուչինեան  երկու քահանաներու` հայր Լէոնար Հապիպ Մելքի (1881-1915) եւ հայր Թոմաս Ժըրիես Սալեհ (1879-1917): Այս երկու մարոնի վարդապետները ընդունած էին Լատին եկեղեցւոյ ծէսը: «Երանելի» տիտղոսին կը հասնին անոնք, որոնք կը զոհուին քրիստոնէութեան համար , կարեւոր չէ հրաշք գործել: Հարցումը այն է, որ այս երկու...

ԽԱՉԻԿ ՃԱՆՈՅԵԱՆ Մեր ժողովուրդի պատմագրութեան ամէնէն կարեւոր աշխատանքներէն է վաւերագրութիւնը, յատկապէս սփիւռքի հայութեան պատմութեան վաւերագրութիւնը մեծ բաց մը եղած է մեր ժողովուրդի պատմութեան մէջ: Բազմաթիւ երկիրներու մէջ ապրող մեր ժողովուրդի զաւակներուն բերած նպաստը` տուեալ երկիրներու մշակոյթներուն եւ քաղաքակրթութեանց, անծանօթ է ոչ միայն տուեալ երկիրներու ժողովուրդներուն, այլ նոյնքան եւ աւելի` մեր հայ ժողովուրդի զաւակներուն: Ամենայն խոնարհութեամբ, բայց եւ մեծագոյն հպարտութեամբ կրնանք...

ԹԱԹՈՒԼ ՅԱԿՈԲԵԱՆ Եւրասիական տնտեսական միութեանը (ԵՏՄ) անդամակցութիւնից հետ Հայաստանի համար աւելի է կարեւորւում համագործակցութեան բարձր մակարդակը անմիջական երկու հարեւաններ Իրանի եւ Վրաստանի հետ: Միւս երկու հարեւանների` Ազրպէյճանի եւ Թուրքիայի հետ յարաբերութիւնների կարգաւորում մօտ ապագայում քիչ հաւանական է: Ինչպիսի՞ն էր Երեւան-Թիֆիլիսի եւ Երեւան-Թեհրան գործընկերութիւնը 2014-ին եւ ի՞նչ ակնկալիքներ կան: 2015-ը հայ-վրացական յարաբերութիւնների համար կարող է դառնալ փորձութեան տարի, քանի որ 2014-ին...

Աւա՜ղ... Հակառակ իր կամքին, ուժին եւ պայքարելու բերկրանքին, ընկեր Վահան չկրցաւ կասեցնել իր անձին «մայրամուտ»-ը: 2013-ի ամրան ընկեր Վահան Յովհաննիսեան լոյս ընծայած էր երկար յօդուածաշարք մը` «Մայրամուտ, որը հարկաւոր է կասեցնել», որ կարելի է հաւաքել եւ վերածել գրքոյկի մը: Դաշնակցական ղեկավարի ակնոցով դիտուած` Վահան Յովհաննիսեան ամենայն մանրամասնութեամբ եւ սրտբացօրէն կը ներկայացնէր Հայաստանի ընկերաքաղաքական հարցերը: Եւ վերնագիրը ո՛չ թէ միայն ահազանգային...

ԳԷՈՐԳ ՅԱԿՈԲՃԵԱՆ Յունուար 3-ին հողին յանձնուեցաւ հայ ժողովուրդի ու Դաշնակցութեան հաւատաւոր գործիչ Վահան Յովհաննիսեանը: Ընդելուզուեցաւ այն հողին հետ, որուն անկախութեան, անվտանգութեան, պետականաշինութեան համար ճիգ ու ջանք չէ խնայած` վաղաժամ մահուան անխուսափելի լեղին համտեսած հանգուցեալը: 1998, Հալէպ, Կրթասիրաց սրահ, ՀՅԴ հիմնադրութեան 108-ամեակի ոգեկոչման հանդիսութեան պատգամախօսն է Հայաստանէն ժամանած ու քաղաքական պատճառներով արգելափակումէ նոր ազատ արձակուած Վահան Յովհաննիսեանը: Պատանի էի , չեմ...