Զաւարեանական

ՆԱՐԷ ԱՂԱՍԱՐԳԻՍԵԱՆ Դարերու ընթացքին մէնութիւնը իբրեւ միջոց օգտագործուած է տարբեր նպատակներու համար: Գիտնականներ մէնութեան միջոցով կրցած են գտնել գիտական աշխարհի ամէնէն կարեւոր հիմերը: Արուեստագէտներ մէկուսացած են ստեղծելու համար յարմարագոյն պայմանները, որպէսզի մտածեն եւ իրենց երեւակայութիւնը դրսեւորեն գրութեամբ, երաժշտութեամբ, նկարչութեամբ եւ այլն: Մինչդեռ անդին, մէնութիւնը օգտագործուած է իբրեւ պատժական միջոց, օրինակ՝ բանտերու մէջ, ուր բանտարկեալներ կը մէկուսացուէին երկար տարիներ զրկուելով մարդկային...

ԱԼԻՔ ՄԵՍՐՈՊԵԱՆ 1944-ին, Համաշխարհային Բ. պատերազմի վերջաւորութեան, առաջին անգամն ըլլալով անթիպիոթիքներ սկսան արտադրուիլ հիւանդութիւններ դարմանելու (salmonella, pneumonia, tuberculosis…) համար: Անթիպիոթիքը, երբ ճիշդ քանակով եւ անհրաժեշտ ժամանակին չի գործածուի, դրական ազդեցութեան կողքին կրնայ նաեւ շատ մը ժխտական անդրադարձներ ունենալ: 2017-ին Միացեալ Նահանգներու Նեւատա նահանգի առողջապահական պատասխանատուներ մահուան պարագայ մը արձանագրեցին: Զարմանալիօրէն, klebsiella pneumonia-է տառապող կին մը 26 տարբեր անթիպիոթիքներու դիմադրողականութիւն ցոյց...

ՀՅԴ Զաւարեան ուսանողական միութիւնը` մեկնելով Լիբանանի մէջ ընկերատնտեսական եւ քաղաքական ոլորտներու մէջ առօրեայ մտահոգիչ զարգացումներէն, որոշեց հարցազրոյց մը կատարել Նորա Պայրագտարեանին հետ: Ան կը դասաւանդէ Լիբանանի պետական համալսարանին մէջ եւ նոյն համալսարանի Դոկտորական դպրոցի քաղաքական գիտութիւններու բաժինի համադրողն է, նաեւ` Լիբանանեան բանակի սպայից վարժարանի քաղաքական գիտութիւններու բաժինի համադրողը: Նորա Պայրագտարեան կը նախագահէ Լիբանանի Տնտեսական եւ ընկերային վարչութեան մաս կազմող «Գիտութեան,...

ՔՐԻՍՏԱՓՈՐ ԻՍԿԷՆՏԷՐԵԱՆ «Հայ ժողովուրդը կոմիտասեան երգին մէջ գտաւ, ճանչցաւ իր հոգին, իր հոգեկան ինքնութիւնը: Կոմիտաս վարդապետը սկիզբ է, որ վախճան չունի: Ան պիտի ապրի հայ ժողովուրդով, հայ ժողովուրդը պիտի ապրի անով, ինչպէս այսօր, այնպէս ալ յաւիտեան»: Ամենայն Հայոց Վազգէն Ա. կաթողիկոս «Վերջին գիշեր». գործ` Սարգիս Մուրատեանի Քիւթահիոյ «թափառական փոքրիկ երգիչ», երաժիշտ, երգահան, ուսուցիչ, խմբավար, ուսումնասէր եւ, ըստ լեզուաբան Հրաչեայ Աճառեանի,...

ՆԱՐՕՏ ԽՏԸՐԼԱՐԵԱՆ Թէ ինչպէս պատահականութիւնները կ՛ուղղեն մեր քայլերը... Մելանքթոն եւ Հայկ Արսլանեան ճեմարանի տնօրէնութիւնը իւրաքանչիւր տարեշրջանի կիսուն իր 11-րդ դասարանի աշակերտները կ՛առաջնորդէ «Զուարթնոց» կեդրոն, որպէսզի անոնք ծանօթանան հոն յաճախող աշակերտներուն, անոնց դժուարութիւններուն եւ իրավիճակին: Այս ծիրին մէջ, 2013 ապրիլին, իբրեւ 11-րդ դասարանի աշակերտներ ուղղուեցանք «Զուարթնոց» կեդրոն: Անորոշութեամբ եւ վախով համակուած էին մեր հոգիները: Թերեւս մեր կեանքին մէջ առաջին անգամն էր,...

 ԱԼԵՔ ԷԼՊԷՔԵԱՆ Աշխարհի տարածքին այս օրերուն տեղի ունեցող տարբեր իրադարձութիւններու ծիրին մէջ պիտի ուզէի անդրադառնալ անսանձ արագութեամբ տարածուող նոր «Քորոնա» ժահրինին: Անիկա յայտնաբերուած նորագոյն ժահրն է, որ կը պատկանի «Քորոնա» ընտանիքին: Այս ժահրը սկսած է սարսափի մատնել ամբողջ երկրագունդը, որովհետեւ, անկախ իր պատճառած ֆիզիքական վնասներէն, սկսած է հոգեբանական վնասներ յարուցել աշխարհի բնակչութեան մօտ: Ընդհանրապէս ժահրերը լաւագոյն միջոցները կ՛ընծայեն, ուսումնասիրելու համար...

ՆԺԴԵՀ ՊՈՏՐՈՒՄԵԱՆ Կարծէք թէ աշխարհը եւ մանաւանդ Լիբանանը յաւելեալ տագնապի պէտք ունէր... Եւ ահա այս նոր հիւանդութիւնը մէջտեղ ելաւ: Դեկտեմբեր 2019-ին Չինաստանի մէջ յայտնաբերուած այս ժահրը արդէն իսկ տարածուած է աշխարհի չորս կողմերը եւ պատճառ դարձած, որ մարդիկ իրար անցնին եւ դիմեն կարելի եղած բոլոր միջոցներուն, որպէսզի դէմ դնեն այս ժահրին եւ նուազեցնեն անոր տարածումը: Իտալիոյ մէջ «Քորոնա» ժահրի վարակման...

ՄԱՆՈՒԷԼԼԱ ՕՀԱՆՆԷՍԵԱՆ Բազմաթիւ դիւրութիւններ, արագ տեղեկութիւններ, արագ հաղորդակցութիւններ, արագ ծառայութիւններ, արագ-արագ… սակայն, ճիշդ ո՞ր արագութեամբ է, որ միեւնոյն ժամանակ կը փճանայ մեր արժէքներու աշխարհը, եւ որքանո՞վ պատասխանատու ենք մենք այդ հոսանքին ենթարկուելու, ուղղակի կամ անուղղակի, ակամայ կամ կամովին, խորքին չվնասող կամ վնասով լի իրականութիւններուն… Հարցումներ, որոնց անպայմանօրէն պատասխաններ չունինք առաջին իսկ անդրադարձէն, սակայն անկասկած անոնք հրաւէրներ են, շարժառիթներ, որոնք մեզ...

Մ. Խ. Պէտք է հայ ազգը գիտակցի, թէ չի նմանիր ուրիշ ազգերու, չի կրնար ուրիշ ազգերու պէս հանգիստ եւ անհոգ կեանք ապրիլ, որովհետեւ ան դատ ունեցող ժողովուրդ է: Ժողովուրդ մը, որ կþապրի հեռու իր հողերէն, ժողովուրդ մը, որ ջարդուած եւ տեղահանուած է, ինչպէ՞ս լռէ, ինչպէ՞ս հանգիստ խղճով քնանայ. մեր ստեղծած ներքին վրէժի կրակը պէտք է նեղացնէ մեզ եւ ուղղէ դէպի...

21-րդ դարու բերած փոփոխութիւններով եւ արդի ժամանակներուն մարտահրաւէրներուն լոյսին տակ ՀՅԴ-ի գաղափարաբանական հիմքերը որքանո՞վ կարելի է պահպանել, ինչպէ՞ս հնարաւոր է քայլ պահել նոր պայմաններուն եւ իրավիճակներուն հետ, իսկ ի՞նչ դեր եւ պարտականութիւն վերապահուած է երիտասարդութեան: Այս եւ առնչակից այլ հարցումներու պատասխաններ գտնելու նպատակով ԶՈՄ հետեւեալ հարցազրոյցը կատարեց մտաւորական եւ հասարակական գործիչ Տիգրան Ճինպաշեանին հետ: ՀԱՐՑՈՒՄ.- ՀՅԴ գաղափարաբանական հիմքերը կարելի՞ է...

ԱՒԵՏԻՍ Ապրիլ ամիսը հասնելէ, եւ բոլոր «ազգասէրներու» նոյն քարոզները լսելէ առաջ, մտածեցի սկիզբէն գրել ձեզի իմ մտածումներուս մասին: 1915-ին Ցեղասպանութեան ենթարկուեցանք, այո՛, բայց նաեւ կարգ մը շրջաններու, ինչպէս` Վանի, Շապին Գարահիսարի, Մուսա Լերան եւ այլ շրջաններու մէջ հերոսամարտեր տեղի ունեցան: Ապրիլ ամսուան ընթացքին կը յիշենք Թուրքիոյ գործած ոճիրը, բարբարոսութիւնը եւ արիւնարբու արարքները, սակայն յաճախ կը մոռնանք այս հերոսամարտերուն ընթացքին մեր...

ՀՐԱԿ ՏԷՏԷԵԱՆ Ինչո՞ւ հայ երիտասարդը անտարբեր է գաղութի, ազգի հարցերուն եւ միութենական կեանքի հանդէպ: Իրողութիւն է, որ հայ երիտասարդին կեանքը այսօր աւելի դժուար դարձած է` նախորդ սերունդներուն հետ բաղդատած: Երիտասարդին համար անյաղթահարելի կը թուին կեանքին դժուարութիւնները: Ան կը ստիպուի մրցակցական ըլլալ համալսարանին մէջ: Դասերէն ետք պիտի աշխատի, որպէսզի կարողանայ իր կրթաթոշակը վճարել, եւ այն ազատ ժամանակը, որ ունի, պիտի չուզէ...

Երիտասարդութիւնը եւ յատկապէս ուսանողութիւնը միշտ ալ մեծ դեր ունեցած են ազգային կեանքին պատկանող տարբեր կառոյցներու աշխատանքին, ազգային եւ համազգային նուաճումներուն իր ապրած երկրի զարգացման ու բարգաւաճման գործընթացներուն մէջ: Ուսանողութիւնը տարբեր միջոցներով յաջողած է եւ կը յաջողի իր խօսքը, գաղափարները, նորարարական միտքերը լսելի դարձնել հասարակութեան բոլոր խաւերուն: Այս գաղափարներուն շուրջ ԶՈՄ-ը «Ազդակ» օրաթերթի գլխաւոր խմբագիր եւ տնօրէն Շահան Գանտահարեանին հետ ունեցաւ...

ՍԵԼԻՆ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ Գրութիւնս կ՛ուզեմ սկսիլ ապրիլեան պատերազմի մասնակից զինուորի մը յուզիչ բանաստեղծութեան մէջբերումով, որ նուիրուած է զոհուած և կենդանի հերոս ընկերներուն. «Նորից կռիւ էր մեր Ղարաբաղում, նորից թուրքը մեզ  հանգիստ չէր թողնում  գիշերով  թաքուն  դիրք էր գրաւել, մեր առիւծներին մորթել,  գլխատել... »: Արցախը նորէն բռնկած է... 2016  թուական... Ապրիլեան պատերազմ... Անգամ մը եւս Արցախը թիրախ կը դառնայ ազերիի խոշտանգումներուն: Ազերիական...

ՍԱՐԳԻՍ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ «... Որքան չերգուած երգեր կան փակ վանդակներում, Որքան երգեր, որոնք երբեք չեն լսուելու...» Միութիւն կը կոչուի այն խումբը, որ կը բաղկանայ մարդոցմէ, որոնք ունին նոյնանման նպատակներ եւ միասնաբար կ՛աշխատին այդ նպատակներու իրագործման ի խնդիր: Մարդիկ կազմած են միութիւններ, որովհետեւ աւելի դիւրին է խումբով աշխատիլ նպատակի մը համար, քան` անհատաբար, եւ արդէն այդպէս ալ կ՛ըսեն` «Միութիւնը զօրութիւն է», ինչ...

ԱԼԵՔ ԷԼՊԷՔԵԱՆ Այս յօդուածը կը նպատակադրէ ընթերցողին ծանօթացնել Հայաստանի մէջ գործող, Երեւանէն 36 քմ հեռաւորութեան վրայ գտնուող Մեծամօր քաղաքի հիւլէական  ելեկտրակայանին: Մեծամօրի հիւլէական ելեկտրակայանը` իբրեւ կառոյց, իւրայատուկ է Կովկասի մէջ` նկատի ունենալով, որ անոր երկու հնոցները (reactors) VVER-440 (Water-water energetic reactors) տեսակի են: Հարկ է նշել, թէ անոնցմէ միայն մէկն է, որ կ՛աշխատի այսօրուան դրութեամբ եւ կ՛ապահովէ Հայաստանի ելեկտրականութեան 40...

«Զաւարեանական էջ»-ով լոյս տեսած Կոմիտաս վարդապետին անդրադարձող յօդուածներէն մեկնելով եւ քաջ գիտակցելով հայապահպանման ու ազգային նկարագիրի կազմաւորման մէջ մշակոյթին խաղացած դերին ու կարեւորութեան եւ, վերջապէս, հաւատալով այն սկզբունքին, որ մշակոյթը  ազգային խմորումի պատրաստութեան կարեւորագոյն երաշխիքներէն է, ԶՈՄ-ը որոշեց հարցազրոյց մը ունենալ Զաքար Քէշիշեանին հետ` բիւրեղացնելու համար հայապահպանման եւ ազգապահպանման աշխատանքին մէջ մշակոյթի խաղացած դերին շուրջ երիտասարդութեան մէջ տեղ գտած հարցականները:...

 Հ. ԱԴԱՄԵԱՆ Ո՞վ էր Կոմիտաս եւ ո՞վ կրնայ ըլլալ անոր յաջորդը... Ընդհանրապէս, երբ որեւէ բանի մասին մտածենք, մեր միտքերուն մէջ կը պատկերացնենք այն բանը, որուն մասին մտածեցինք: Այս մասին քննարկած են բազմաթիւ փիլիսոփաներ, որոնցմէ են Արիստոտէլն ու Պղատոնը: Հոգեբաններ կը բացատրեն, որ մտածելու եւ մտային պատկերացումի միջեւ գոյութիւն ունեցող կապը անհրաժեշտ է ընկալելու համար որեւէ միտք: Փիլիսոփայութիւններ պիտի չընեմ, այլ...

ՆԺԴԵՀ ՊՈՏՐՈՒՄԵԱՆ 2019 թուականը հայ ժողովուրդին համար յատկանշական եղաւ, որովհետեւ Կոմիտաս վարդապետին ծննդեան 150-ամեակը ամբողջացաւ: Ամբողջ տարուան ընթացքին լիբանանահայ զանազան միութիւններ եւ կազմակերպութիւններ աշխատեցան տարբեր ձեռնարկներ կազմակերպել` ի յիշատակ Կոմիտաս վարդապետին: Այս ձեռնարկներուն շարքին էր Համազգայինի «Գուսան» երգչախումբին տուած համերգը, որ տեղի ունեցաւ յունիս ամսուն վերջաւորութեան: Կ՛արժէ յիշել, որ  Համազգայինի «Գուսան» երգչախումբը շարունակութիւնն է նոյնինքն Կոմիտասի կազմած «Գուսան» երգչախումբին, որ...

ԱԼԵԱԿ ԼԱՏՈՅԵԱՆ Այսօրուան աշխարհը լեցուն է փորձութիւններով, որոնք ունին իրենց ե՛ւ ժխտական, ե՛ւ երբեմն դրական ազդեցութիւնը: Անցեալին ծանօթ չեմ, բայց լսած եմ, թէ ինչպէ՛ս նախապէս կեանքը աւելի պարզ ու անմեղ էր: Ինչպէս կ՛ըսեն` «Simpler Times». Բայց ի՞նչ կը նշանակէ «պարզ կեանք»: Ինչպէ՞ս պատերազմի օրերուն, նուազագոյն ապահովութեան բացակայութեամբ, համացանցի ու ելեկտրոնային գործիքներու չգոյութեամբ, կեանքը կ՛ընթանար աւելի պարզ եւ դիւրին: Արդեօք յառաջդիմութիւնը...