ԱԼԻՔ ՄԵՍՐՈՊԵԱՆ
1944-ին, Համաշխարհային Բ. պատերազմի վերջաւորութեան, առաջին անգամն ըլլալով անթիպիոթիքներ սկսան արտադրուիլ հիւանդութիւններ դարմանելու (salmonella, pneumonia, tuberculosis…) համար:
Անթիպիոթիքը, երբ ճիշդ քանակով եւ անհրաժեշտ ժամանակին չի գործածուի, դրական ազդեցութեան կողքին կրնայ նաեւ շատ մը ժխտական անդրադարձներ ունենալ:
2017-ին Միացեալ Նահանգներու Նեւատա նահանգի առողջապահական պատասխանատուներ մահուան պարագայ մը արձանագրեցին: Զարմանալիօրէն, klebsiella pneumonia-է տառապող կին մը 26 տարբեր անթիպիոթիքներու դիմադրողականութիւն ցոյց տուաւ, ինչ որ պատճառ դարձաւ անոր մահուան:
Հետաքրքրականը այն է, որ վերոյիշեալ անհանգստութիւնը ընդհանրապէս մահացու չէ, եւ բժշկականօրէն՝ դարմանելի: Այս բոլորը պատահած էր, որովհետեւ ան տարիներու ընթացքին զանազան անթիպիոթիքներու չափազանցուած եւ անտեղի գործածութեամբ իր մարմինին մէջ դիմադրողականութիւն յառաջացուցած էր:
- Անթիպիոթիքի գործածութեան նպատակներ
Ընդհանրապէս անթիպիոթիքները կը գործածուին երկու տարբեր նպատակներու համար: Առաջինը՝ բժշկական, իսկ երկրորդը՝ անասնաբուծութեան եւ երկրագործութեան (անթիպիոթիքի արտադրութեան 80 տոկոսը կը գործածուի սոյն նպատակին համար):
- Բժշկականը կը գործածուի մարդ անհատներու մօտ որոշ առողջապահան խնդիրներ, հիւանդութիւններ դարմանելու:
- Անասնաբուծութեան պարագային կը գործածուի՝
ա) որոշ հիւանդութիւններ դարմանելու
բ) որոշ հիւանդութիւններ կանխարգիլելու
գ) անասուններու աճման գործընթացը արագացնելու:
- Անթիպիոթիքի դիմադրողականութեան յառաջացում
Անթիպիոթիքի դիմադրողականութիւնը կը յառաջանայ տարբեր պատճառներով՝
ա) երբ անձ մը ինքնագլուխ կամ անտեղի անթիպիոթիք գործածէ (viral infection-ներ որոնք կարելի է առանց անթիպիոթիքի բուժել եւ անձը անհոգ կերպով գործածէ զանոնք):
բ) երբ անասուններուն մեծ քանակով անթիպիոթիք կը ներարկեն, նոյնպէս անոնց մօտ կը յառաջանայ վերոյիշեալը: Իսկ մարդ անհատը, երբ սնանի այս անասուններուն միսով, կաթով կամ անոնց ածած հաւկիթով, ինքնաբերաբար անոր մօտ կը յառաջանայ այս դիմադրողականութիւնը:
գ) հողագործութեան մէջ անասուններուն թրիքը կը գործածուի իբրեւ բոյսերու պարարտացուցիչ: Մենք երբ սնանինք այս բոյսերով, բնականաբար մեր մօտ ալ պիտի յառաջանայ այս մէկը:
- Ինչ ընել
– Անթիպիոթիքը սպառել միայն ու միայն բժիշկի արտօնութեամբ եւ ճշդուած քանակով:
– Անասնաբուծութեան մէջ աւելի զգոյշ եւ չափաւոր կերպով օգտագործել անթիպիոթիքը:
