Յօդուածներ

ՐԱՖՖԻ ՏԷՄԻՐՃԵԱՆ Յարաբերութիւնները երկու կողմերու համապատասխան մասնակցութեամբ եւ վստահութեամբ կը մշակուին: Առանց փոխադարձ ըմբռնողութեան, գործակցութեան եւ համընդհանուր շահերու հետապնդման մօտեցումին` անիմաստ եւ ապարդիւն են յարաբերութիւնները ե՛ւ յարաբերութիւններու մասին քննարկումներ կատարելը: Դիւրին է մեծ-մեծ լոզունգներով խօսիլ ու գրել սփիւռք-Հայաստան կապերու հզօրացման ու համախմբումի մասին: Դիւրին է միշտ ըլլալ «մէջտեղ»-ը` օգտուելու հոսկէ-հոնկէ, սակայն դժուարը երկկողմանի յարաբերութիւններու վերականգնումն է, երբ մէկ կողմը` Հայաստանի...

Հայ ազգը խոր տագնապի պահու մը մէջ կը գտնուի: Հայաստանի վերջին իրադարձութիւնները ցնցումի ալիքներ կը յառաջացնեն Հայաստանի մէջ եւ սփիւռքի լայն տարածքին: Ինչպէս մեր ազգի պատմութեան բախտորոշ բոլոր հանգրուաններուն, ՀԲԸՄ-ը իր ձայնը կը բարձրացնէ` կոչ ուղղելով զսպուածութեան եւ ազգային միասնականութեան: Մինչ դէպքերը կը զարգանան, կարեւոր է վերահաստատել, թէ Հայաստանի Հանրապետութեան սահմանադրութիւնը եւ ժողովրդավարական գործընթացը պէտք է յարգուին այնպէս, ինչպէս համաշխարհային...

ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ Թաւալող իւրաքանչիւր օրուան հետ Հայաստան քիչ մը աւելի կը գլորի դէպի բռնապետութիւն: Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի կողմէ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսին եւ այլ բարձրաստիճան հոգեւորականներու հասցէին օգտագործուած գռեհիկ, նոյնիսկ պոռնկագրական բառապաշարը բացարձակապէս անյարիր է կառավարութեան ղեկավարին: Ըստ «Ազատութիւն» կայանին, Դիմատետրը վերջերս ջնջեց անոր գրառումներէն մէկը` հոն օգտագործուած վիրաւորական արտայայտութիւններուն համար: Վարչապետը բանտարկեց տասնեակ քաղաքական հակառակորդներ, ինչպէս նաեւ` երկու արքեպիսկոպոսներ, նաեւ`...

 ՌՈՒԲԷՆ ՃԱՆՊԱԶԵԱՆ Արքան` «Կովերու պարտէզ»-ին մէջ (լուսանկարը` Ռ. Ճանպազեանի) «Երուսաղէմի օր»-ն է, 26 մայիս, եւ նստած եմ Աւետեաց երկրին սիրտը գտնուող «Save the ArQ» շարժումին կողմէ կառուցուած ժամանակաւոր տնակին մէջ. «Կովերու պարտէզ»-ին (կամ ինչպէս տղաքը կը կոչեն` «Փարքինկ»-ի) կայանատեղիին մէջն ենք: Դուրսի օդը տաքութեամբ ու լարուածութեամբ ծանրացած է: Քանի մը ժամ ետք տասնեակ հազարաւոր կապոյտ ու ճերմակ դրօշներ ծածանող իսրայէլցի...

ԴՈԿՏ. ՄԱՐԻ ՌՈԶ ԱԲՈՒՍԷՖԵԱՆ Չգիտեմ` ո՛վ, ինչպէ՛ս, բայց ես արդէն խեղդւում եմ իմ երկրի եւ աշխարհի քաղաքական այս հեղձուցիչ, անբարոյ մթնոլորտում: Շնչելն այլեւս անհնարին է դարձել համատարած շինծու մեղադրանքների, բացայայտ սուտի քարոզարշաւի այս խելայեղ վազքում: Իրենց ամենակալ հռչակածների կողմից երկրների ու ժողովուրդների անխնայ ոչնչացումը արդէն հասել է այնպիսի չափերի, որ իւրաքանչիւր մտածող անձ անկարող է ընդունել, համակերպուել, շնչել: Մեծ երկրների...

«Ժամանակին հետ կը մեկնի, ամէն բան կը մեկնի Կը մոռնանք դէմքը եւ կը մոռնանք ձայնը» Լէօ Ֆեռէ (1916 - 1993, ֆրանսացի հանրածանօթ երգիչ-բանաստեղծ) Այո՛, ժամանակի թաւալումին հետ, «արդի»-ի հասկացողութեան նորովի մեկնաբանութեամբ եւ պարտադրանքով պիտի մոռնանք նա՛եւ տպագիր թերթը` իր դարաւոր նկարագիրով: Կարծէք թէ մեր յիշատակած երգիչին բառերը այսպիսի նորարարութիւններու մասին ալ է: Դժուար եւ յիշատակելի պիտի ըլլայ մեր այս սիւնակը,...

ԿԱՐՕ ԱՐՄԵՆԵԱՆ Հասած է ժամը երկիրը պարպելու իր էութենէն: Երկիրը հասցէազրկելու: Երկիրը դիմազրկելու: Երկիրը հայրենազրկելու: Այս է առաքելութիւնը վիշիական իշխանութեան: Ասոր համար է, որ ան ստեղծուած է: Ասոր համար է, որ ան կայ: Եւ այն, ինչ որ տեղի կ՛ունենայ, լիովին օրինաչափ է եւ ունի իր տրամաբանական շարունակութիւնը: Անդամահատել երկիրը: Յանձնել հայրենական հողն ու ժառանգութիւնը թշնամիին: Ուժականութենէ պարպել բանակը: Կառուցել ոստիկանական...

Պատրաստեց՝ ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԷՐԵԱՆ Հետազօտողները հաստատած են գոյութիւնը նոր կղզիի մը, որ յանկարծակի յայտնուած է Կասպից ծովու հիւսիսային մասին մէջ` աշխարհի ամէնէն մեծ ցամաքով շրջապատուած ջրային զանգուածին, սակայն ոչ ոք տակաւին կրցած է ոտք դնել անոր վրայ: Կասպից ծովուն մէջ վերջերս նոր կղզի մը յայտնուած է, բայց այդ տակաւին անուն չունի: Ռուսական հետազօտական արշաւախումբը հաստատած է, որ Կասպից ծովու հիւսիսային մասին մէջ...

Հայուհիներ Կը Մասնակցին Վենետիկեան Ոճի Թիավարութեան Մրցանակի ԱՒԵՏԻՍ ՀԱՃԵԱՆ Կիրակի, 22 յունիսին Մխիթարեան միաբանութեան Սուրբ Ղազար մայրավանքի մէջ տրուեցաւ համերգ` ի յիշատակ Մուրատ-Ռափայէլեան վարժարանի վարդապետաց, ուսուցչաց  եւ սանաց, որուն ընթացքին առաջին անգամն ըլլալով մեկնաբանուեցաւ հ. Վահան Յովհաննիսեանի ցայժմ անյայտ մէկ բանաստեղծութիւնը, որուն երաժշտութիւնը գրած է իտալացի Ճաքոմօ Սաւինի (Giacomo Savini): Հայր Գէորգ Սարգսեան Հ. Գէորգ Սարգսեան` Մխիթարեան վարդապետ, անակնկալ կերպով...

ԴԵՐԵՆԻԿ ՄԵԼԻՔԵԱՆ Արդէն անվարան ու այսպէս ասած` առանց բառերը ծամծմելու, Հայաստանում թէ՛ սփիւռքում բարձրաձայնւում է Հայաստան երկիրը պետականազրկելով` հայրենի մեր երկիրը թուրքական վիլայէթի վերածելու «թաւշեայ ծրագրի» նախավերջին փուլերի մասին: Այս առումով, միանգամայն ճիշդ բնութագիր է ռազմաքաղաքական փորձագէտ Հայկ Նահապետեանի «Հայաստանում իշխում է օկուպանտ ռեժիմ-խունթա...» գնահատականը, որն էլ անկլոսաքսոնական աշխարհաքաղաքական ուժային հնամենի կենտրոնի կամակատար` ազրպէյճանաթուրքական դաշինքի համադիր ծրագրի արդիւնքում, սկսեալ` 2018-ի...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Յակոբ Պարոնեանի գրածներուն մէջ, յաճախ կը հանդիպինք «Առտնին տեսարաններ» խորագրեալ պատկերներու: Փարիզէն լուրեր սպրդած են, որ նման առտնին տեսարան մը տեղի ունեցած է նախագահին տան մէջ: Տիկին Պրիժիթ Մաքրոն իմանալով, որ ամուսինը` Հայաստանի բարեկա՜մ ճանչցուած Էմմանուէլը, զօրակցութիւն յայտներ է Նիկոլ Փաշինեանի խաղաղասիրութեան ու մանաւանդ ժողովրդավարական կիրարկումներուն, շառաչուն ապտակ մը իջեցուցեր է անոր երեսին: Գիտէ՛ք, չէ՞, Պրիժիթը (Պարտոն չէ)...

Պատրաստեց՝ ՄԱՐԱԼ ՄԽՍԵԱՆ Սուրիա Համազգայինի «Ն. Աղբալեան» Մասնաճիւղին Էսդրատային Նուագախումբին Ելոյթը Նուիրուած Էր Խումբի Հիմնադրութեան 20-Ամեակին Հովանաւորութեամբ Բերիոյ հայոց թեմի  առաջնորդ Մակար արք. Աշգարեանի, կազմակերպութեամբ Համազգայինի «Ն. Աղբալեան» մասնաճիւղի երաժշտական յանձնախումբին, 21 եւ 22 յունիսին «Գ. Եսայեան» սրահին մէջ  տեղի ունեցաւ Համազգայինի «Ն. Աղբալեան» մասնաճիւղի Էսդրատային նուագախումբին ելոյթը, որ նուիրուած էր իր հիմնադրութեան 20-ամեակին: Նուագախումբին գեղարուեստական ղեկավարն է  դոկտ. Րաֆֆի Ապէճեան:...

ՅԱՐՈՒԹ ՉԷՔԻՃԵԱՆ Սիլվիա Պոլթուք, «Սփեշըլ Եուրէյժա» կայքէջի համահիմնադիր, միջազգային յարաբերութիւններու մասնագէտին 16 յունիս 2025-ի յօդուածին խորագիրն է վերոնշեալը (1): Ստորեւ անգլերէնէ կը թարգմանեմ, իմ կողմէս հարկ եղած ճշդումներով` *շեղագիր. «Գործադիր ամփոփում: «Այս տեղեկագիրը կը  վերլուծէ աշխարհաքաղաքական զարգացող ուժաբանութիւնը, որ կ՛ընդգրկէ Հարաւային Կովկասը, յատկապէս Հայաստանն ու Ազրպէյճանը` Իսրայէլ-Իրան շարունակուող հակամարտութեան խորապատկերին: «Կ՛ուսումնասիրէ Պաքուի հետ Իսրայէլի ռազմական համագործակցութեան պատճառով թէ՛ Հայաստանին եւ...

ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ Ֆրանսացի նախագահ Էմանուել Մաքրոնի զօրակցութիւնը Հայաստանի իշխանութիւններու կատարած գործողութիւններուն` ժողովրդավարութիւնը պաշտպանելու պատրուակով, ցոյց կու տայ անգամ մը եւս, որ խաղաղութեան խաչմերուկ յորջորջուած քաղաքականութեան ակունքներուն կանգնած է Արեւմուտքը: Ռուսիան զսպելու, զայն տկարացնելու նպատակով վարուած ընդհանուր քաղաքականութեան մէջ, բազմաթիւ այլ երկիրներու կարգին ընդգրկուած է նաեւ Հայաստանը: Բնականաբար, փոքր ու տկար Հայաստանը դարձնելով թատերաբեմ Ռուսիոյ դէմ մղուող պայքարին, Ֆրանսա եւ իր...

ԼԻԼԻԹ ԳԱԼՍՏԵԱՆ ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ, Ազգային ժողովի «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Համառօտ` Երէկուայ Ֆարսի Մասին 1.- Ընդդիմութեանը «բռնելու» ծանուցումը տրուել էր դեռ երկու շաբաթ առաջ` ԱԺ-ում, ուր երկրի իշխանութեան բոլոր ճիւղերը յափշտակած Փաշինեանը հերթական սրացման պահին բացայայտ յայտարարեց. «Սաղիդ/ընդդիմութեանը/ լցնելու եմ ԱԱԾ պադուալները (նկուղները)»: Որ ուժայիններն են այս իշխանութեան յենարանը, առաւել քան ակնյայտ է: Որ չկայ ուժային, որ չի կատարի իր...

Հայոց ցեղասպանութեան 110-րդ տարելիցին եւ «ցեղասպանութիւն» եզրի հեղինակ, միջազգային իրաւունքի ականաւոր գործիչ Ռաֆայէլ Լեմքինի ծննդեան 125-ամեակին առիթով, 24 յունիս 2025-ին Երեւանի մէջ Հայոց Ցեղասպանութեան յուշահամալիրին մէջ տեղի ունեցաւ Լեմքինի գերեզմանէն բերուած հողի` յուշապատին զետեղման եւ յուշաքարի բացման հանդիսաւոր արարողութիւնը` ի նշան ցեղասպանութիւններու ճանաչման եւ կանխարգիլման աշխատանքներուն մէջ անոր ունեցած մեծ աւանդին: Հանդիսութեան իրենց մասնակցութիւնը բերին` Հայ եկեղեցւոյ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ...

Անցնող օրերուն Հայ եկեղեցւոյ դէմ եղած արշաւը ցնցեց հայութիւնը: Մամուլի եւ լրատուամիջոցներու մէջ եկեղեցւոյ եւ եկեղեցականներուն դէմ անպատշաճ արտայայտութիւնները քննադատուեցան շատերու կողմէ: Իշխանութեան, յատկապէս վարչապետին կողմէ անընդունելի այդ արտայայտութիւնները հատեցին յարգանքի սահմանները: Դպրոցի եւ ակումբի կողքին, եկեղեցին հայ մարդու գոյութեան հիմնական սիւներէն մէկն է: Երբ պետական գործիչ մը դէմ կ՛արտայայտուի այս սիւներուն, յատկապէս` եկեղեցւոյ, այդ արդէն անձնական կարծիք չէ, այլ`...

ՅՈՎԻԿ ՃԵՀԻԶԵԱՆ Հայաստանէն դուրս ապրող հայերու համար «հայապահպանում»-ը բառ մըն է, որ մանկութենէն ի վեր շատ անգամ լսուած է: Բայց ի՞նչ կը նշանակէ այդ բառը այսօր: Եւ ինչպէ՞ս մենք` իբրեւ սփիւռքահայեր, կրնանք զայն յառաջ մղել: Դիւրին է հայապահպանումը պատկերացնել իբրեւ մեծ առաքելութիւն` իրականացուող առաջնորդներու, եկեղեցիներու եւ դպրոցներու կողմէ: Բայց իրականութիւնը այն է, որ հայապահպանումը շատ յաճախ կ՛իրականանայ լուռ, փոքր եւ...

ՊՕՂՈՍ ՏՕՆԻԿԵԱՆ Հայերս միշտ կը հպարտանանք այն ազգային դերակատարութեամբ, որ մեր եկեղեցին ունեցած է մեր պատմութեան ընթացքին: Առաւել եւս` այն դարերուն, երբ հայ ժողովուրդը նոր էր ընդունած քրիստոնէութիւնը իբրեւ պետական կրօն: Այդ շրջանին սահակպարթեւներ եւ արքաներ ներգրաւուած էին պետութիւն-եկեղեցի յարաբերութիւններու ձեւաւորման եւ կանոնակարգման մէջ: Սակայն երբ կորսնցուցինք մեր պետականութիւնը, եկեղեցին մնաց թէ՛ հոգեւոր եւ թէ՛ որոշ չափով նաեւ աշխարհիկ իշխանութիւն:...

ՍԱՐԳԻՍ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ Խենթացի՛ր: Այո՛, ճիշդ կարդացիր: Թո՛ղ ուրիշները աչք աչքի նայելով` ապրին իրենց յարմար կաղապարին մէջ: Դուն խենթացի՛ր: Տարբերուէ՛ մնացեալէն: Մի՛ ապրիր ուրիշներուն համաձայն: Եթէ ամէն մարդ նոյն ձեւով կ՛ապրի, նոյն ձեւով կը մտածէ ու նոյն ճամբէն կը քալէ, ո՞վ պիտի փոխէ այս աշխարհը: Քու խենթութիւնդ է, որ կրնայ յեղաշրջում բերել: Թերեւս քիչերը կը հասկնան քեզ, բայց յիշէ՛, թէ ճշմարիտ...