Անցնող օրերուն Հայ եկեղեցւոյ դէմ եղած արշաւը ցնցեց հայութիւնը: Մամուլի եւ լրատուամիջոցներու մէջ եկեղեցւոյ եւ եկեղեցականներուն դէմ անպատշաճ արտայայտութիւնները քննադատուեցան շատերու կողմէ: Իշխանութեան, յատկապէս վարչապետին կողմէ անընդունելի այդ արտայայտութիւնները հատեցին յարգանքի սահմանները:
Դպրոցի եւ ակումբի կողքին, եկեղեցին հայ մարդու գոյութեան հիմնական սիւներէն մէկն է: Երբ պետական գործիչ մը դէմ կ՛արտայայտուի այս սիւներուն, յատկապէս` եկեղեցւոյ, այդ արդէն անձնական կարծիք չէ, այլ` քաղաքական ազդակ, որ կրնայ տկարացնել մեր ազգային միասնականութիւնը: Նման արտայայտութիւններ լուրջ վտանգ կը ներկայացնեն մեր համազգային կառոյցներուն նկատմամբ հաւատքի եւ վստահութեան պահպանումին:
Պատմութեան ծանօթները կրնան յիշել, թէ 120 տարի առաջ ի՛նչ տեղի ունեցաւ, երբ ցարական Ռուսիան Հայ եկեղեցւոյ դէմ արշաւի մը ձեռնարկեց: Ո՞վ եւ ինչո՞ւ դէմ կանգնեցաւ այս արշաւին…
Մարդիկ նաեւ կրնան յիշել, թէ 70 տարի համայնավար Հայաստանի մէջ փակուած եկեղեցիներուն դէմ ո՛վ եւ ինչո՛ւ ձայն բարձրացուց…
Պատմութիւնը ինքզինքը կը կրկնէ տարբեր դերակատարներով:
Երբ հայ ինքնութեան հիմնական սիւներուն դէմ կը հնչեն անվայել արտայայտութիւններ, պարտաւորուած ենք կանգ առնել եւ շեշտել հայապահպանման ուղիին կարեւորութիւնը: Հայապահպանումը զգացումներու կամ պատահական նախաձեռնութիւններու արդիւնք չէ, այլ խոր եւ գիտակցուած պայքար` հիմնուած գաղափարական հաւատքի վրայ: Մեր ինքնութիւնը կը պահպանենք ոչ միայն ծագումով, այլ նաեւ` գործունէութեամբ: Երբ կը խօսինք, կ՛ուսուցանենք եւ կը պաշտպանենք մեր լեզուն, մեր դպրոցը, մեր մշակոյթը, մեր եկեղեցին, այս բոլորին հոգեւոր առանցքն է, որ կը պահանջէ ոչ թէ արձագանգներու ալիք, այլ հետեւողական քաջութիւն` կանգնելու նման յարձակումներու դէմ:
Ժամանակակից հայ ուսանողը պէտք է ունենայ խոհեմութիւն եւ ինքնագիտակցութիւն, որպէսզի զանազանէ իսկական արժէքները եւ հեռու մնայ անարգական նման կեցուածքներէ: Ան պէտք է հաւատայ, որ իր արմատները ոչ թէ անցեալի մէջ յուշեր են, այլ իր ինքնութեան կենդանի ու կայուն հիմեր: Հայապահպանումը գաղափար չէ միայն, այլ` կեանքի ձեւ, որ կը սկսի մեր մտածողութենէն եւ կը շարունակուի մեր քայլերուն մէջ` լեզուով, մշակոյթով, դպրոցով եւ եկեղեցիով: Եթէ մենք չհասկնանք ու չարժեւորենք մեր անցեալը, եթէ մոռնանք մեր պատմութիւնը, ապագայ չենք ունենար: Անձ մը, ժողովուրդ մը` առանց պատմութեան, կը կորսնցնէ իր ինքնութիւնը:
Հետեւաբար Հայ եկեղեցւոյ դէմ արշաւը ամէն գնով պէտք է ձախողութեան մատնել, որպէսզի ամուր մնայ հայապահպանման սիւներէն մէկը, եւ անխափան մնան հայ եկեղեցւոյ դարերու երթը եւ առաքելութիւնը:
