Յօդուածներ

Խ. ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Սփիւռքեան հանրային քաղաքական գործունէութեան մէջ ոեւէ դերակատարի համար դժուար է ժառանգորդը ըլլալ անուն հանած ղեկավարի մը: Ի մասնաւորի` գաղափարի նահատակ մարտիկ եղած ղեկավարի մը: 20 յունիսին Պուէնոս Այրեսի մէջ իր աչքերը յաւիտեան փակած Արթուրօ Օհաննէսեանը թոռն էր դաշնակցական ղեկավար Միհրան Փափազեանի, որ եզակի դեր ունեցած է Ա. Աշխարհամարտէն ետք Զմիւռնիոյ հայութեան փրկութեան եւ Յունաստանի հայ համայնքի կազմակերպումին...

ՅԱՐՈՒԹ ՉԷՔԻՃԵԱՆ Հայաստանի հին եկեղեցին ինքզինք քաղաքական փոթորիկի մը կեդրոնը կը գտնէ, երբ կառավարութիւնը անոր շարքերուն մէջ եղող իրեն ընդդիմադիրները կը ճնշէ:    Այս է «Ռաշա Թուտէյ»-ի 29 յունիս 2025-ի խորագիրն ու ենթախորագիրը Քրիստինա Սիզովայի կողմէ ծաւալուն` 12 լուսանկարներով յօդուածին (1), զոր ստորեւ կը թարգմանեմ: «27 յունիս 2025-ի առաւօտեան Վաղարշապատի Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինի մէջ շարականներու եւ աղօթքներու ձայնը ընդհատուեցաւ բողոքի...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ 25 յունիսը նոր «նուաճում» մը արձանագրեց Հայաստանի ՔՊ-ապետին ու իշխանականներուն տարեգրութեանց մէջ: Ընդդիմադիր ղեկավարներու, նահատակներու ընտանիքներու եւ ՀՅԴ-ի ու այլ կուսակցութեանց անդամներու դէմ հալածանքի, տուներու խուզարկութեան, կալանաւորման եւ շինծու` կաթիլ մը ջուր չվերցնող մեղադրանքներու նոր «ջրհեղեղ» մը ծայր տուաւ: Մանրամասնութիւնները ողողեցին լրատու աղբիւրներու պաստառներն ու էջերը: Ֆրանսախօսը պիտի ըսէր` «Déjà vu», այսինքն` յաճախ տեսնուած բան: Փաստօրէն նման հալածանք...

Գահիրէի մէջ մեծ շուքով նշուեցան Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան անկախութեան 107-րդ եւ  Հայ յեղափոխական դաշնակցութեան հիմնադրութեան 135-րդ տարեդարձները: Ձեռնարկին բացումը կատարեց Եգիպտոսի ՀՅԴ կազմի ատենապետ   տոքթ. Արմէն Մազլումեան, որ անդրադառնալով օրուան խորհուրդին` շեշտեց, որ ամբողջ հայ ժողովուրդի միացեալ ճիգերով հայը հասաւ համաժողովրդային յաղթանակի, բայց եւ այնպէս, 1918-1920-ականներուն Դաշնակցութիւնը  կեդրոնական դեր խաղցաւ Ա. Հանրապետութեան հիմնադրութեան գործին մէջ: Ան դիտել տուաւ, որ, հակառակ...

ՅԱԿՈԲ ՀԱՒԱԹԵԱՆ Անցնող ամսուան ընթացքին լիբանանահայ կրթական հաստատութիւնները, մշակութային միութիւնները եւ եկեղեցական, բարեսիրական ու այլ կառոյցներ տարեփակի հանդէսներով եւ գեղարուեստական ելոյթներով 2024-2025 տարեշրջանի հունձքն ու աշխատանքի արգասիքը ներկայացուցին հանրութեան: Հակառակ տարեմուտին Լիբանանի մէջ առկայ ու տիրող անորոշութեան ու անկայուն իրավիճակին եւ այդ պատճառով արձանագրուած սկզբնական պարտադիր ընդհատումներուն, կարելի է ըսել, որ համեմատաբար աւելի կայուն տարեշրջան մը բոլորեցինք: Այս առիթով արժէ...

«Որովհետեւ ով որ ձեր բոլորին մէջ փոքրիկն է, ան է մեծը»: Այսպիսին էր մեր Տիրոջ` Յիսուս Քրիստոսի պատգամը իր աշակերտներուն, որոնք կը փորձէին պարզել, թէ իրենց մէջ ո՞վ է մեծը: Տէրը քրիստոնէական հաւատքը այս ձեւով խարսխեց խոնարհութեան եւ համեստութեան սկզբունքներու վրայ եւ Իր կեանքով գործնական ապացոյցը հանդիսացաւ այդ սկզբունքներու մարմնաւորմանը: Ուստի զարմանալի չէ, որ քրիստոնէական հաւատքը կրող եւ անոր բոլոր...

Պատրաստեց՝ ՄԱՐԱԼ ՄԽՍԵԱՆ Արաբական Միացեալ Էմիրութիւններ Լիբանանի Դեսպանի Բարի Երթի Այցելութիւն 30 յունիսին Արաբական Միացեալ Էմիրութեանց, Քաթարի եւ շրջակայից հայոց թեմի առաջնորդ Մեսրոպ արք. Սարգիսեան, ընկերակցութեամբ Ազգ. վարչութեան ատենապետ Բագրատ Պալապանեանի եւ Ազգ. Կեդրոնական վարչութեան Քաղաքական ժողովի համաատենապետ Գրիգոր Մահսէրէճեանի, այցելեց Լիբանանի Հանրապետութեան դեսպան Ֆուատ Շհապ Տանտանի` բարի երթ մաղթելու, նկատի ունենալով անոր դիւանագիտական պաշտօնին աւարտը: Սրբազան հայրը բարձր գնահատեց դեսպանին...

ՍԵՊՈՒՀ ԱՐՄԵՆԱԿԵԱՆ Վերջերս Հայաստանի վարչապետը հրապարակային քննադատութեան կ՛ենթարկէ Հայ առաքելական եկեղեցւոյ Ամենայն Հայոց Գարեգին Բ. կաթողիկոսը` յայտարարելով, որ ան խախտած է իր սուրբ ուխտը եւ զաւակ ունի: Անձամբ չեմ պաշտպաներ կաթողիկոսը այս հարցին համար, սակայն միւս կողմէ` սկզբունքօրէն համաձայն չեմ վարչապետին որոշումին` այս հարցը հրապարակային քննարկումի առարկայ դարձնելու առումով: Իմաստուն եւ խոհեմ ղեկավար մը փակ դրան ետին հանդիպում  պէտք էր...

ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ Երկուշաբթի, 7 յուլիսի առաւօտուն Փաշինեան հերթական գրառումով թելադրանք կատարեց ապահովական ուժերուն: Էջմիածին յայտարարութեամբ մը դատապարտած էր երկու բարձրաստիճան հոգեւորականներու` Բագրատ արք. Գալստանեանի եւ Միքայէլ արք. Աջապահեանի ձերբակալութիւնը: Ըստ Հայաստանի վարչապետին, Էջմիածին կը պաշտպանէ «ահաբեկիչ» հոգեւորականները, ուրեմն կողմ է ահաբեկչութեան: Կաթողիկոսն ու ձերբակալուած հոգեւորականները իրենց աշխարհական անուններով կոչելով, Նիկոլ Փաշինեան կը յայտնէ, որ Վաղարշապատ քաղաքի բոլոր համայնքները բաց են...

ԱԼՊԵՐ ՊԱԼԱՊԱՆԵԱՆ Ընտրական յաղթանակի մը տօնախմբութենէն աւելի, այս հաւաքին նպատակն է համախմբուիլ` արժեւորելու համար քաղաքապետական եւ թաղապետական ընտրութիւններուն  լիբանանահայ համայնքի մասնակցութիւնը: Մասնակցութիւն, որ թէ՛ քուէի թիւով, թէ՛ կազմակերպուածութեան օրինակով եւ թէ՛ քաղաքական շրջանակներու համագործակցութեամբ յանգեցաւ այս արդիւնքին: Պէտք է արձանագրել այստեղ, որ, սկսելու համար, լիբանանեան տարբեր շրջանակներէ մեր հաւաքական ուժին նկատմամբ կային տարբեր մեկնաբանութիւններ, հարցականներ: Անոնք հաւանաբար ազդած էին նաեւ...

ԴԱՒԻԹ ԳԱԶԱՆՃԵԱՆ ՀՅԴ Լիբանանի Կեդրոնական կոմիտէին հրաւէրով այսօր մէկ յարկի տակ հաւաքուած են տարբեր մարզերու մէջ գործող միութիւններու, կազմակերպութիւններու եւ մարմիններու ներկայացուցիչներ, ինչպէս նաեւ` վերջին ընտրութիւններուն յաջողած թաղապետներ ու քաղաքապետական խորհուրդներու անդամները: Ողջունելի նախաձեռնութիւն մը, որ առիթ պիտի ըլլայ իրարու ծանօթանալու, խօսելու մեր մտահոգութիւններուն եւ հարցերուն մասին, ինչպէս նաեւ` բարձրաձայն մտածելու լուծումներու մասին եւ, ինչո՞ւ չէ, որդեգրելու արարողակարգեր` յառաջիկայ գործունէութիւններու...

Պատրաստեց՝ ՄԱՐԻՆԱ ՀԱՄԱՄՃԵԱՆ Արցախի Մասին Արցախէն Հեռու Գրելը Իսկապէս Դժուար Է. Արցախցի Սոնա Ղահրամանեանի «Պայքարը» Գիրքին Շնորհահանդէսը Երեւանի Մէջ Յունիս 29-ին Ամերիկայի Հայ աւետարանչական ընկերակցութեան Երեւանի գրասենեակի Հայ աւետարանական եկեղեցւոյ դահլիճին մէջ տեղի ունեցաւ արցախցի ստեղծագործող Սոնա Ղահրամանեանի «Պայքարը» գիրքին  շնորհահանդէսը, որուն ներկայ գտնուեցան` հեղինակին ուսուցիչները, ընկերները, հարազատները, եկեղեցւոյ ծառայողները: Պաշտամունքի արարողութենէն ետք պատուելի Գէորգ ներկայացուց Սոնա Ղահրամանեանը, որ տակաւին երիտասարդ...

ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ԻՍԿԱՀԱՏԵԱՆ Տոքթ. (դեղագործ-քիմիաբան եւ դասախօս) Երուանդ Տիգրան Գարաճեան իր բարեկամ Լեւոն Ալթունեանի մօտ տեսած ըլլալով Ֆայեզ էլ Ղուսէյնի` «Հայաստանի ջարդերը»  խորագիրով արաբերէն գիրքին ֆրանսերէն թարգմանութիւնը (Les Massacres d՛Arménie),  առնելով զայն` կը կարդայ ու կը ծանօթանայ անոր բովանդակութեան: 1915-ին ծնած եւ Ցեղասպանութեան տարիներու դառն հոգեկան ճնշումը ապրած ըլլալով` հայկական ազգային հարցին նկատմամբ բուռն նախանձախնդիր դեղագործ Երուանդ Տիգրան Գարաճեան կ՛ըսէ. «Արաբ...

ԹԱՄԱՐ ՅՈՎՀԱՆՆԻՍԵԱՆ Արուեստագիտութեան դոկտոր Լիբանանի գեղատեսիլ հայաւան Այնճարում գործում է արուեստի ցուցասրահ, որը 2024 թ.ին բոլորելով իր յոբելենական 5-ամեակը` շարունակում է հարստացնել Այնճարի մշակութային մթնոլորտը: Այն բացուել է 2019 թուականի սեպտեմբերին, Այնճարի 80-ամեակի առիթով, յայտնի ազգանուէր բարերարներ Կայծակ եւ Ծովիկ Զէյթլեանների նախաձեռնութեամբ եւ հովանաւորութեամբ: Առաջին օրուանից ցայսօր դրա տնօրէնուհին ճանաչուած մանկապարտիզպանուհի, մշակութասէր Նաթալի Քենտիրճեանն է, որի քրտնաջան նուիրումով արուեստի ցուցասրահն...

ՓՐՈՖ. ԱՐԱ ՍԱՅԵՂ Լվովի դարաւոր հայկական մայր եկեղեցւոյ մէջ ըմբոշխնած էր լեհահայ մշակոյթի երաժշտական, հոգեւոր եւ ծիսական սխրագործ ժառանգութիւնը` հոգեպարար պատարագներու փառաբանանքի վսեմ պահերը, որոնք բաւարար էին, որ Մարիա Վոշ հիմնովին ընկալեր հայութիւնը: Կեանքի ուղին զինք փոխադրած էր  Եւրոպայի  19-րդ դարու մշակոյթի Փարիզը համարուող իր ծննդավայր Լվովէն դէպի այսօրուան Լեհաստանի արեւմտեան կողմը գտնուող Վրոցլաւ քաղաքը: Իբրեւ լրագրող, հրապարակախօս, հաղորդավար` ներկայ...

ՄՈՎՍԷՍ ԾԻՐԱՆԻ Համազգայինի Այնճարի մասնաճիւղի գլխաւոր հիմնադիր` Յակոբ Փանոսեանը շնորհաւորութիւններ կ՛ընդունի հիւրերէն ակումբի բացման օրը, 1972-ին Սիրելի՛ ընթերցող, Չեմ գիտեր Յակոբ Փանոսեան անունը բան մը կ՛ըսէ՞ քեզի թէ՞ ոչ, սակայն իր  ծննդեան 80-ամեակի առիթով կ՛ուզեմ բացայայտել իր նկարագրային կարգ մը երեսները, որոնք կրնան ուսանելի ըլլալ շատերու համար: Կատարելապաշտ (perfectionist) էր ան, սակայն երիտասարդ տարիքին իսկ անոր առած քայլերը կ՛ըլլային մտածուած...

Խ. ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Սփիւռքեան հանրային քաղաքական գործունէութեան մէջ ոեւէ դերակատարի համար դժուար է ժառանգորդը ըլլալ անուն հանած ղեկավարի մը: Ի մասնաւորի՝ գաղափարի նահատակ մարտիկ եղած ղեկավարի մը: 20 Յունիսին Պուէնոս Այրէսի մէջ իր աչքերը յաւիտեան փակած Արթուրօ Օհաննէսեանը թոռն էր դաշնակցական ղեկավար Միհրան Փափազեանի, որ եզակի դեր ունեցած է Առաջին Աշխարհամարտէն յետոյ Իզմիրի հայութեան փրկութեան եւ Յունաստանի հայ համայնքի կազմակերպումին...

ԱՀԱՐՈՆ  ՇԽՐՏԸՄԵԱՆ 2023-ի սեպտեմբերեան պատերազմէն ետք Արցախի հարցը ոչ միայն կորսնցուց իր ռազմաքաղաքական յենարանը, այլ փուլ առ փուլ հեռացաւ Հայաստանի իշխանութիւններուն հիմնական օրակարգէն: Զինք փոխարինեց Հարաւային Կովկասի պետութիւններուն միջեւ անիրագործելի «Իրական Հայաստան»-ի տեսութիւնը: Այս հրաժարումը սկսաւ քաղաքական հռետորաբանութեամբ, անցաւ կասկածելի եւ անորոշ համաձայնութիւններու եւ հասաւ ազգային անտարբերութեան վտանգաւոր հանգրուանին: Հայաստանի իշխանութիւնները` վարչապետ Փաշինեանի ղեկավարութեամբ, Արցախի հարցը կը ներկայացնեն փակուած էջ`...

ԴՈԿՏ. ՀՐԱՅՐ ՃԷՊԷՃԵԱՆ «Հայաստան ծնած եմ եւ երբեք չեմ զգացած, որ պէտք է պայքարիմ ինքնութիւնս պահելու համար: 2003 թուականին տեղափոխուեցայ Պարսելոնա, եւ խումբ մը հայերով զգացինք հայկական ինքնութիւնը պահպանելու անհրաժեշտութիւնը: 2006 թուականին հիմնեցինք Պարսելոնայի հայկական մշակութային միութիւնը» (Սիրանուշ Սահակեան): Յունիս 15-20, 2025, Պարսելոնա, Սպանիա: Մշակոյթի, ազգային ինքնութեան եւ մայրենի լեզուի պահպանման դասախօսութեանս ընթացքին, հայկական մշակութային միութեան կազմակերպութեամբ, «Հայ տուն» կեդրոնին...

ԱՐՏԱ ՃԷՊԷՃԵԱՆ (Դոկտոր Ընկերալեզուաբանութեան) Մայրենի լեզուն` մարդկային հիմնական իրաւունք Ինչո՞ւ ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ն վտանգուած լեզուներու ցանկ մը ունի: Որովհետեւ մայրենի լեզուն խորապէս միահիւսուած է անհատի եւ համայնքի մը ինքնութեան, մշակոյթին եւ ժառանգութեան հետ: Մայրենի լեզուն գործածելու եւ պահպանելու կարողութիւնը կարեւոր է մշակութային բազմազանութեան եւ անհատական արժանապատուութեան պահպանման համար: Արտայայտուելու ազատութեան իրաւունքը կը ներառէ լեզուի ընտրութիւնը, որով պէտք է արտայայտուի: Այսինքն մէկու մը...