Առողջապահական - Բժշկագիտական

ԲԺԻՇԿ ԿԱՐՊԻՍ ՀԱՐՊՈՅԵԱՆ Ամէն անհատ ունի երկու արցունքաբեր գեղձ: Անոնցմէ իւրաքանչիւրը կը գտնուի  աչքին արտաքին ծայրամասի վերի բաժնին մէջ: Արցունքաբեր գեղձերը կ՛արտադրեն արցունքը: Արցունքը, արտադրուելէ ետք արցունքաբեր գեղձինն մէջ, դուրս կը հոսի արտաթորիչ ծորաններէ (excretory ducts) եւ կը հասնի աչքին մակերեսը` ծածկելով ամբողջ ակնագունդն ու կը տարածուի ակնագունդին եւ կոպին միջեւ: Ան կ՛ուղղուի դէպի արցունքի լիճը (lacrimal lake), որ կը...

ԲԺԻՇԿ ԿԱՐՊԻՍ ՀԱՐՊՈՅԵԱՆ Այս հիւանդութիւնը ժահրային կենդանախտային (zoonotic) հիւանդութիւն մըն է: Ան առաջին անգամ կապիկներու մէջ ախտաճանաչուած է 1958-ին, երբ ծաղկախտի որոշ հետազօտութիւն կը կատարուէր անոնց մէջ: Ուրեմն հիւանդութեան անուանումը եղած է ըստ այնմ: Կապիկի ծաղկախտը մարդոց մօտ առաջին անգամ ախտաճանաչուած է 1970-ին, Քոնկոյի մէջ, ուր աշխատանք կը տարուէր ոչնչացնելու ծաղկախտը (Small pox): Հետագային նման ախտաճանաչում կատարուած է Ափրիկէի կեդրոնական...

- Ինչո՞ւ Լիակատար Մթութեան Մէջ Քնանալը Կրնայ Աւելի Լաւ Ըլլալ Ձեր Առողջութեան Համար - Գովազդուող Դեղերը Գոյութիւն Ունեցող Տարբերակներէն Այնքան Ալ Աւելի Լաւ Չեն. Ուսումնասիրութիւն Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Ինչո՞ւ Լիակատար Մթութեան Մէջ Քնանալը Կրնայ Աւելի Լաւ Ըլլալ Ձեր Առողջութեան Համար Հետազօտողները պարզած են, որ նոյնիսկ թեթեւ լոյսով քնանալը կրնայ ազդել մարդու առողջութեան վրայ: Հետազօտութիւնները ցոյց կու տան, որ քնացած ժամանակ լոյսի...

Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Որոշ բաներ պէտք չէ խառնել Թերեւս գիտէք, որ որոշ դեղատեսակներ միասին լաւ չեն աշխատիր: Բայց այն, ինչ որ դուք կ՛ուտէք եւ կը խմէք, կրնայ նաեւ ազդեցութիւն ունենալ որոշ դեղատեսակներու վրայ: Նախքան առաջին անգամ դեղ մը առնելը, խօսեցէք ձեր բժիշկին կամ դեղագործին հետ` տեսնելու, թէ արդեօ՞ք կայ որեւէ բան, որմէ պէտք է հեռու մնալ: Կրիֆոն Այս թթուազգի պտուղը կը...

- Հոգեբանական Ախտորոշում Մը Այն Մարդոց Համար, Որոնք Կը Ստեն Ամէն Ինչի Մասին - Հետաքրքրաշարժ Փաստեր Հին Հռոմէական Բժշկութենէն Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Հոգեբանական Ախտորոշում Մը Այն Մարդոց Համար, Որոնք Կը Ստեն Ամէն Ինչի Մասին Բանալի կէտեր Pseudologia fantasica, որ կը կոչուի նաեւ ախտաբանական սուտ, այն է, երբ մարդը կը ստէ այնպիսի աստիճանի, որ համաչափ չէ որեւէ յստակ, առարկայական օգուտի: Pseudologia fantasica-ն...

- Ուտեստեղէններ, Որոնք Ձեզ «Կը Ծերացնեն» - Հետաքրքրաշարժ Փաստեր Հին Հռոմէական Բժշկութենէն Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Ուտեստեղէններ, Որոնք Ձեզ «Կը Ծերացնեն» 1.- Կծու կերակուրներ Ոմանք կը սիրեն կծուն... իսկ ոմանք չեն դիմանար կծուին: Կծու ուտելիքը կը ստիպէ, որ ձեր արեան անօթները ուռին եւ նոյնիսկ կտրուիլ` ձեր դէմքին վրայ մանիշակագոյն հետքեր ձգելով: Եթէ դուք ունիք Rosacea- պարագայ, որ տարածուած է կիներու մօտ` դաշտանադադարէն...

- Ի՞նչն Է Տեժա-Վիւ Յառաջացնողը - Սննդային Թունաւորում` Յղութեան Ժամանակ Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Ի՞նչն Է Տեժա-Վիւ Յառաջացնողը «Արդեօ՞ք այս բոլոր պատահածները քիչ մը ծանօթ կը թուին»: Տեժա-վիւ կոչուող այս զգացողութիւնը կրնայ պատահիլ երբ ձեր ուղեղը կը ճշդէ իր սեփական սխալները Սարսափելի զգացողութիւն է. կը քալես տեղէ մը եւ գիտես, որ նախապէս երբեք այդտեղ չես եղած, բայց քեզ կը պատէ ծանօթութեան զգացումը`...

Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Արխիւային Այս սիւնակով պիտի հրատարակուին հայերէն եւ անգլերէն լեզուներով լոյս տեսած տարբեր պարբերականներու անցեալի թիւերէն յօդուածներ, որոնք չեն կորսնցուցած իրենց այժմէականութիւնը, յօդուածներ, որոնք լոյս կրնան արձակել անցեալին վրայ` գաղափար տալու համար, թէ այդ ժամանակ կեանքը ինչպէ՛ս կ՛ընթանար եւ յօդուածներ, որոնք շահեկան տեղեկութիւններ կրնան տրամադրել ընթերցողին: Սոյն երկու յօդուածներով լուսարձակի տակ կ՛առնուին մեր ժամանակներուն նաեւ տակաւին առկայ ընկերային-առողջապահական երկու...

Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Որքանո՞վ կախուածութիւն կը յառաջացնեն սայլոսայպինի սունկերը Կը թուի, թէ սայլոսայպինի սունկերը մարդոց մօտ կախուածութիւն յառաջացնելու շատ տկար ներուժ ունին: Չեն պատահած զգալի դէպքեր, երբ մարդիկ սունկի վնասակար կախուածութիւն ունեցած են: Սայլոսայպինի մասնիկները չեն ազդեր որեւէ ներածին ջղային հաղորդիչի (endogenous neurotransmitter) քանակի վրայ, ոչ ալ ուղեղի ջղային հաղորդիչներու առկայ պաշարները օգտագործելով` կ՛ազդեն ջղային ընկալիչներու աշխուժացման վրայ (ինչպէս` քոքայինը կամ...

Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Ի՞նչ են սայլոսայպինի սունկերը (կախարդական սունկերը) (Magic Mushrooms) Սայլոսայպինի սունկերը բնական սունկեր են, որոնք կը պարունակեն հոգեկան առողջութեան վրայ ազդող նիւթ մը` psilocybin-ը: Ամբողջ աշխարհի վրայ կը հանդիպինք սայլոսայպին պարունակող սունկերու աւելի քան 180 տեսակներու, որոնք կրնան յառաջացնել զգայախաբութիւն եւ մարդու հոգեկանի վրայ ազդեցութիւն կ՛ունենան, երբ օգտագործուին: Այլ քիմիական նիւթերէն են պայոսիսթինը եւ նորպայոսիսթինը, որոնք սովորաբար առկայ են...

Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ - Արխիւային. Առաջին Հայ Բժշկական Ամսաթերթը - Մարդիկ Կը Շարունակեն Բնաշրջուիլ Նոր Ծիներու Յառաջացման Հետ Միասին Արխիւային. Առաջին Հայ Բժշկական Ամսաթերթը Այս սիւնակով պիտի հրատարակուին հայերէն եւ անգլերէն լեզուներով պարբերականներու անցեալի թիւերէն յօդուածներ, որոնք չեն կորսնցուցած իրենց այժմէականութիւնը, յօդուածներ, որոնք լոյս կրնան արձակել անցեալի վրայ, գաղափար առնելու համար, թէ այդ ժամանակ կեանքը ինչպէս կ՛ընթանար եւ յօդուածներ, որոնք շահեկան...

Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Անասուններու յիշողութիւնը կը տարբերի ըստ անոնց տեսակներուն: Այնուամենայնիւ, միայն շատ քիչ թիւով անասուններ լաւ արդիւնքներ կ՛ունենան կարճաժամկէտ յիշողութեան իրենց քննութեան առումով: Անասուններու կարճաժամկէտ յիշողութեան մէջ ամէն ինչ կարելի է պահել, բայց այդ մէկը արագ կը մոռցուի: Անասուններն ունին նաեւ մասնագիտացուած յիշողութիւններու լայն շրջանակ: Անոնք կրնան յիշել միայն որոշակի տեսակի գիտելիք, բայց` պահել զայն շատ երկար ժամանակ: Ստորեւ ներկայացուած...

Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Թերեւս ձեր մտքէն չանցնի, որ ADHD ունեցող փոքրիկներ կարգ մը յար ու նման գիծեր ունին մեծահասակներուն հետ: Երեխաները դժուարութիւն կ՛ունենան իրենց տեղը նստելու եւ կեդրոնանալու որեւէ մէկ գործի վրայ: Մեծահասակները շատ լաւ ձեւով իրենց տեղը կը նստին, բայց անոնք յաճախ կը դժուարանան քայլ պահելու տօնական ընթրիքի մը զրոյցին հետ: Երկու պարագաներուն ալ խնդիրը ուշադրութեան պակասն է: Այո՛, այդ...

- Սնունդի Ապագան - Արեան Քննութիւնը Կոճակի Մը Սեղմումով` Առանց Ասեղի Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Սնունդի Ապագան Վաթսուն տարի առաջ «The Jetson»-ի մէջ կը պատկերացնէին, որ ապագային մենք կերակուրները պիտի ուտենք դեղահատերու տեսքով: Այդ մէկը դեռ չէ կատարուած: Այսպիսով, ի՞նչ (եւ ինչպէ՞ս) կը կարծեն փորձագէտները, որ մենք պիտի ուտենք 30, 40, 50 տարի ետք: Վերջին 6 տասնամեակները հսկայական թռիչքներ տեսած են գիւղատնտեսութեան...

- Ընձուղտը Կամ Giraffa Camelopardalis-ը - Արեան Բարձր Ճնշման Ծանօթ Դեղատեսակ Մը` Telisartan-Ը, Կրնայ Կանխել Ալցհայմըրի Հիւանդութիւնը Սեւամորթ Հիւանդներու Մօտ Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Ընձուղտը Կամ Giraffa Camelopardalis-ը Ընդհանուր ակնարկ Ինչո՞ւ մարդիկ այդքան կը նային ընձուղտներուն. բացի ակնյայտ այն պատճառէն, որ անոնք բաւական բարձրահասակ են, որովհետեւ անոնք բնութեան ստեղծագործութեան հրաշալի օրինակներ են: Ընձուղտները ցամաքային ամէնէն բարձրահասակ  կենդանիներն են: Ընձուղտը կրնայ նայիլ երկրորդ...

Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Երբ հիւանդները կամ ընտանիքները բժիշկին հետ անհամաձայն գտնուին Երբեմն, երբ հիւանդները կամ անոնց ընտանիքները համաձայն չեն գտնուիր բժիշկին հետ, ակնյայտ բարոյագիտական որոշումը շատ հաւանաբար ճիշդը չ՛ըլլար այս պարագային: Ահա օրինակ մը, որ իրապէս տեղի ունեցած է. Հարաւարեւելեան Ասիայէն երեխայ մը ունէր թիւրոտնութիւն (1) (Clubfoot) (կամ ծռոտնութիւն (talipes), զոր դիւրութեամբ կարելի էր բուժել, բայց ծնողները թոյլ չէին տար երեխային...

Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Բժշկական բարոյագիտութեան խնդիրները կրնան մարտահրաւէր ըլլալ Բժշկական բարոյագիտութիւնը կը ներառէ որոշ խնդիրի մը ուսումնասիրութիւն, սովորաբար` քլինիքական դէպք մը, եւ արժէքներու, փաստերու ու տրամաբանութեան օգտագործում` որոշելու համար, թէ ի՛նչ է լաւագոյն ձեւը գործելու: Որոշ բարոյագիտական խնդիրներ բաւական պարզ են, օրինակ` ճիշդը սխալէն զատ որոշելը: Բայց այլ խնդիրներ կրնան նաեւ շփոթ ստեղծել, օրինակ` որոշել երկու «իրաւունքներու»` երկու արժէքներու միջեւ, որոնք...

Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Աչքի չորացումը կը յառաջանայ, երբ աչքերը շատ քիչ արցունք կ՛արտադրեն, կամ երբ արցունքները շատ արագ կը գոլորշիանան: Այս մէկը կրնայ ազդել մէկ կամ երկու աչքերուն վրայ: Աչքի չորացման ախտանիշներէն են անհանգստութիւնը, մշուշոտ տեսողութիւնը եւ լոյսի նկատմամբ զգայունութիւնը: Աչքի չորութիւնը կրնայ ըլլալ թեթեւ կամ ծանր: Թեթեւ պարագաներուն կարելի է արձագանգել առանց դեղագիրի (OTC) բուժումով, մինչդեռ աւելի ծանր պարագաները կրնան...

Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Ի՞նչ է կլոմերուլային զտումը Կլոմերուլային զտումը մէզի պատրաստման առաջին քայլն է: Այդ այն գործընթացն է, զոր երիկամները կ՛օգտագործեն արեան մէջ գտնուող աւելորդ հեղուկը եւ թափօնները զտելու համար երիկամի մէզը հաւաքող խողովակներուն մէջ, որպէսզի անոնք աւելի ուշ հեռացուին ձեր մարմնէն: Ինչո՞ւ մարմնին մէջ մէզ կը պատրաստուի Եթէ սխալ բան մը չպատահի, մեզմէ շատեր շատ ժամանակ չեն տրամադրեր մտածելու, թէ...

- Դլփիններու Առեղծուածային «Ուղեղային Ցանց»-ին Նպատակը Թերեւս Վերջապէս Հասկնալի Ըլլայ - Կուրծքի Կաթը Եւ Կենսամանրէն Պատրաստեց` ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ Դլփիններու Առեղծուածային «Ուղեղային Ցանց»-ին Նպատակը Թերեւս Վերջապէս Հասկնալի Ըլլայ Դլփիններն ու կէտ ձուկերը լողալու ժամանակ մեծ ճնշում կը զգան, եւ արեան անօթներու «սքանչելի» ցանց մը կը պաշտպանէ անոնց ուղեղը, ցոյց տուած է նոր հետազօտութիւնը: Երբ դլփինները կը լողան ովկիանոսի մէջ, մեզի կը թուի,...