Յօդուածներ

Պատրաստեց՝ ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԷՐԵԱՆ Արհեստական բանականութիւնը կը նկատուի յեղափոխական եւ աշխարհը փոխող, բայց այդ զերծ չէ թերութիւններէ: ՊԼՈԿԸՐ ՄԱՅՔ ԹՈՄԱՍ Արհեստական բանականութիւնը (ԱԲ) կը ներկայացնէ վտանգներ, որոնց շարքին` գործազրկութիւն, խոր կեղծիքներ, կողմնակալ ալկորիթմներ, գաղտնիութեան խախտումներ, զէնքի ինքնագործում  եւ ընկերային դաւեր: Կարգ մը մասնագէտներ եւ առաջնորդներ կոչ կ՛ընեն աւելի զօրաւոր կարգաւորման եւ բարոյագիտական հսկողութեան, քանի որ ԱԲ-ն  աւելի հզօր կը դառնայ եւ կը...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Եթէ Հայաստանի, նաեւ` սփիւռքի մէջ կան կամակոր բթացեալներ, որոնք կը հաւատան, թէ փաշինեանական` «խաղաղութիւնը հասած է» քարոզը սուտ ու անրջային չէ, անոնք պէտք է իրենց գլուխները անգամ մը եւս զարնեն դաժան իրականութեան պատին: Ազրպէյճան երկուշաբթի (22 սեպտեմբերին) իր մէկ պաշտօնական պատգամաբերին բերնով վերահաստատեց այն, ինչ որ հայրենապաշտպան ընդդիմադիրները իբրեւ իրերայաջորդ ահազանգ հնչեցուցած են աւելի քան հինգ տարիէ ի...

ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի ամէնօրեայ յայտարարութիւններուն արձագանգելը լիաժամ աշխատանք է: Ես ոչ մէկ հաճոյք կը ստանամ զայն բազմիցս քննադատելէ, սակայն անպատասխանատու պիտի ըլլայ անտեսել անոր հակազգային դիրքորոշումները` առանց մտահոգուելու անոնց կործանարար հետեւանքներուն մասին: Ահաւասի՛կ` անոր վիճայարոյց յայտարարութիւններուն վերջին օրինակը: Սեպտեմբեր 15-ին Երեւանի մէջ տեղի ունեցած «Համապարփակ անվտանգութիւն եւ դիմակայութիւն 2025» միջազգային համաժողովին արտասանած իր 46 վայրկեան տեւած խօսքը Փաշինեան...

ԶԱՒԷՆ ԼԻՅԼՈԶԵԱՆ Բառախաղ չէ: Մեզ` հայերս, ի՛նչը բաժնեց: Մեզ բաժնեցին թշնամիները, հուրով-սուրով երկիրը բաժան-բաժան ըրին: Պատերազմները, բռնագաղթը, կոտորածն ու վերջապէս, ցեղասպանութիւնը` մարդիկը կոտորելով, հայրենազրկելով, հարկադիր կրօնափոխ ընելով, մայրենի լեզուն արգիլելով, հայրենիք վերադարձը չթոյլատրելով, մատնիչ եւ դաւաճան դարձնելով` բաժնեցին: Հազարամեակներ հայը իր հայրենիքին մէջ ենթարկուեցաւ հարկադիր բաժանարարութեան, երբ չկարողացաւ իր կայքը, իր հողը, երկիրը, պետութիւնը պաշտպանել: Այս ամբողջ եղելոյթը մէկ բառով...

ԱՀԱՐՈՆ ՇԽՐՏԸՄԵԱՆ Սփիւռքահայ առօրեան, իր բազմաձայն ու բազմազան իրականութիւններով, ունի մէկ հիմնական առաքելութիւն` հայապահպանում: Հայապահպանութեան` կարեւորագոյն սիւները դպրոցն ու եկեղեցին են անկասկած: Հայապահպանում չի նշանակեր միայն մեր ժողովուրդին պատմական յիշողութիւնը կենդանի պահել, այլ նաեւ` մայրենի լեզուն, գրականութիւնը, մշակոյթը եւ ազգային արժէքները: Ահա՛ այստեղ է, որ հայագիտութիւնը կը ստանայ կենսական ու անփոխարինելի դեր: Առանց դպրոցի եւ եկեղեցիի` անսնունդ կը մնան մնացեալ...

ԴԵՐԵՆԻԿ ՄԵԼԻՔԵԱՆ Այն, որ Թրամփը (թէպէտ` ինչ-որ տեղ իրաւացիօրէն) օրնիբուն դատափետում է իր նախորդին` սեփական ձախողումներն արդարացնելու մտօք, պարզ է ու մեկին բոլորի համար: Եւ արդէն, առաւել քան երբեւէ, փաստ է հանրապետական Թրամփի նախընտրական խոստումների անկատարութիւնը, ինչքան էլ որ դրանում մեղադրւի դեմոկրատական Պայտընը… Մինչ այս, մինչ այն, բայց եւ այնպէս նաեւ փաստ է, որ ամերիկեան հասարակա-քաղաքական բազմաշերտ ընտրանին սկսել է...

ԱՀԱՐՈՆ ՇԽՐՏԸՄԵԱՆ Հին առածը կ՛ըսէ` պատմութեան էջերը կը գրուին  թագաւորներու ու բռնատէրերու հրամանով: Բայց յաւիտենապէս ճիշդ չէ այս   հասկացողութիւնը: Պատմութիւնը նաեւ կը գրուի ժողովուրդներու խիզախ արտայայտութիւններով: Յաճախ օրուան մը դէպքը բաւարար է` նկարագրելու տուեալ  ժողովուրդին կամքը: Պապ Ալիի ցոյցը, որ տեղի ունեցաւ 18 սեպտեմբեր 1895-ին, Պոլսոյ մէջ, այդպիսի պատմական վկայութեան մը վառ օրինակն է: Պապ Ալիի ցոյցը կ՛արտայայտէր հայ  ժողովուրդին...

ՄԱՐԻ ՌՈԶ ԱՊՈՒՍԷՖԵԱՆ Սեպտեմբեր 20-ը արցախահայութեան բռնի տեղահանման տարելիցն է: Իրապէս` դժուար ընդունելի, ծանր ապրումների օր, յիշելով այն պայմանները, որով պայքարեցին արցախցիները, փորձեցին պաշտպանել իրենց նուիրեալ հայրենի հողը, սակայն անտեղեակ դաւաճանի ծրագրերից` յայտնուեցին նրա որոգայթում դատապարտուեցին տեղահանման, հայրենի երկրի կորստին: Մինչ մեզնից շատերի համար այս օրը ծանր վկայագրութեան օր է, Հայաստանի իշխանութեան համար, պարզւում է, կրկին թշնամու հետ հանդիպման առիթ...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Աշխարհի լրատու աղբիւրները` Եւրոպայէն մինչեւ ամերիկեան ու ծայրագոյն արեւելեան երկիրներ, ուրբաթ, 19 սեպտեմբերին ահազանգերու երգչախումբ հնչեցուցին` յայտարարելով, որ ռուսական երեք օդանաւեր խախտած են Էսթոնիոյ օդային սահմանները, հաւաստեցին, որ դէպքը պատահած է Պալթիք ծովու Ֆինլանատա ծովածոցի գօտիին մէջ, Վայնտլու կղզիին վերեւ: Ռուսական օդանաւերը 12 վայրկեան մնացած են էսթոնական օդային տարածութեան մէջ ու ետ մղուած` ՆԱԹՕ-ի պաշտպանական միջոցներուն կողմէ: Արեւմտեան...

Պատրաստեց՝ ՄԱՐԱԼ ՄԽՍԵԱՆ Իտալիա Մխիթարեան Միաբանութեան 325-Ամեակին Նուիրուած Համերգ Մխիթարեան միաբանութեան հիմնադրման 325-ամեակի ծիրին մէջ 7 սեպտեմբերին Վենետիկի Սուրբ Ղազար կղզիի Մխիթարեան մայրավանքին մէջ կայացաւ «Միասին» համահայկական հասարակական կազմակերպութեան  նախաձեռնած «Հայ հոգեւոր երաժշտութիւնը եւրոպական տաճարներուն մէջ» խորագրով նոր մշակութային ծրագիրը` ներկայութեամբ Պոլսոյ հայ կաթողիկէ համայնքի առաջնորդ եւ Մխիթարեան միաբանութեան վանահայր Լեւոն արք. Զէքիեանի, միաբանութեան հոգեւոր հայրերուն, Իտալիոյ տարբեր քաղաքներէն հայ եւ...

ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ Հայաստանի Հանրապետութեան վերանկախացման 34-րդ տարեդարձի համեստ տօնախմբութիւններուն առընթեր տեղի ունեցաւ Քաղաքացիական պայմանագիր կուսակցութեան համագումարը: Համագումարը ընտրեց նոր վարչութիւն, որուն նախագահ դարձաւ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան: Շուրջ 500-ի հասնող ժողովականները քուէարկեցին եւ ընտրեցին վարչութիւն մը, որուն անդամները կանխորոշուած էին: Նման մեծաթիւ անդամներով համագումարներու մէջ դժուար է թեկնածուներու առաջադրմամբ ընտրութիւն կատարել. այդ պատճառով է հաւանաբար, որ քուէարկութեան արդիւնքներու ամփոփումը եւ յայտարարութիւնը...

Զ. Թ. Վա՜յ, արդէն իսկ մահուան քառասո՞ւնքն է: Այսպէ՜ս ուրեմն, մեր սրտին խօսող` բառացիօրէն մեր սրտին սիրելին` «Հապիպ ալպի»-ն ալ գնաց, կարճ ու կտրուկ` «Հապի՛պ»-ը: Փոքրերուն համար «Հապիպ ամմօ»-ն էր, իսկ յունահայ ընկերներն ալ «Հապիպիաքի», այսինքն «Սիրելի փոքր Հապիպ» կը կոչէին զինք: Այս բոլորէն ետք, հաւանաբար շատերու համար նուազ ծանօթ պիտի թուի Գէորգ Փափազեան անունը: Անուան այս տարբերակներուն առնչութեամբ իսկ...

ՌՈՒԲԷՆ ՃԱՆՊԱԶԵԱՆ Երբ մարդիկ խորհրդանիշներուն հետ կը խաղան, կը խաղան նաեւ յիշողութեան հետ, պատմութեան հետ: Ու պէտք չէ զարմանալ, երբ պատմութեան հետ խաղալը խիստ վտանգաւոր հետեւանքներ ունենայ... Վերջերս Միացեալ Նահանգներու մէջ Թրամփի վարչակազմը ԱՄՆ Ազգային այգիներու ծառայութեան (National Parks Service) հրահանգած է` ստրկութեան մասին լուսանկարչական ցուցանակները (ներառեալ` 1863 թուականի «Խարազանուած մէջք»-ի խորհրդանշական լուսանկարը) բազմաթիւ վայրերէ հանել` պատմութիւնը «վերականգնելու» ու «նախատինքի»...

Պատրաստեց՝ ՄԱՐԻՆԱ ՀԱՄԱՄՃԵԱՆ «Այսօրուան Հայաստանի Հանրապետութեան Գոյութեան Համար Արցախցիները Շատ Գին Վճարած Են». Սամուէլ Շահրամանեան Արցախի վրայ 2023-ի ազրպէյճանական յարձակումի երկրորդ տարելիցին առիթով, 19 սեպտեմբերին, Եռաբլուր այցելեցին միայն արցախցիները եւ ընդդիմութեան ներկայացուցիչներ, իսկ Հայաստանի իշխանութենէն`ոչ ոք: Յարգանքի տուրք մատուցուեցաւ հոգիներուն համար այն հայերուն, որոնք իրենց կեանքը զոհեցին Ազրպէյճանի կողմէ 19-20 սեպտեմբեր 2023-ին գործուած լայնածաւալ յարձակումին պատճառով: Ճիշդ երկու տարի առաջ, իր...

Վրթանէս Եպիսկոպոսի Ձերբակալութիւնը Եւ Դատավարութիւնը ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Ազրպէյճանական իշխանութիւնները Արցախի հայկական եկեղեցիները գրաւելու եւ զանոնք համայնական տնտեսութիւններու կարիքներուն համար ծառայեցնելու անուան տակ պահեստներու ու շտեմարաններու վերածելու աշխատանքներուն կողքին, քահանաներուն վրայ հսկայական տուրքեր դրին, քաջ գիտակցելով որ ոչ մէկ քահանայ կրնար դիմանալ այդ տուրքերուն: Արցախի, ինչպէս նաեւ այլ թեմերու մէջ Հայ եկեղեցւոյ դէմ գործադրուող ապօրինութիւններու ու բռնութիւններու պայմաններուն տակ Գէորգ Ե....

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Միացեալ Նահանգներու Եութա նահանգի մէկ համալսարանի շրջափակին մէջ, Չարլի Քըրք անունով քաղաքական գործիչի մը սպանութիւնը` 10 սեպտեմբերին, հսկայ փոթորիկ ստեղծեց երկրի տարածքին` ներգրաւելով միջազգային լրատու աղբիւրներու եւ մեկնաբաններու լուսարձակները: Քըրք հանրապետական երիտասարդ գործիչ մըն էր, որ նախագահ Թրամփի (եւ հանրապետականներուն) ի նպաստ լայնածաւալ աշխատանք տարած է յատկապէս երիտասարդներու շրջանակին մէջ: Կենսագիրները կ՛ըսեն, որ ան այս գործին ներգրաւուած է...

2025 թուականի նոյեմբերի 1-ից Հայաստանի Հանրապետութեան սահմանային կնիքներից հանւում է Արարատ լերան պատկերը: ՀՀ կառավարութեան այս որոշումը, որը ոմանց համար առաջին հայեացքից կարող է թուալ աննշան կրաֆիքական փոփոխութիւն, իրականում վտանգաւոր է խորհրդանշական, հոգեբանական եւ քաղաքական իմաստներով: Սա հերթական, բայց, միեւնոյն ժամանակ, ամենացուցադրական քայլն է գործող վարչախմբի կողմից` ուղղուած հայ ժողովրդի ազգային ինքնութեան պատմական հիմքերի կազմաքանդմանը: Եւ որքան էլ դա փորձեն...

Յ. ՊԱԼԵԱՆ Հայաստանի վարչապետը յայտարարութիւններ կ’ընէ, եւ զինք լսող ողջախոհ հայը եւ հայու բարեկամը շուարումի կը մատնէ: Ան  յայտարարեց, որ Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչումները ո՛չ մէկ շահ բերած են Հայաստանի: Չէ ըսած, թէ ի՞նչ վնաս բերած են: Եթէ ըսէր, կը հասկնայինք ազգի շահ-վնասի ըմբռնումը: Հայաստանի քաղաքական շահը մի՞թէ ընդհանրապէս հայ ժողովուրդի շահի եւ վնասի ըմբռնումէն տարբեր է: Այդ ժողովուրդը ՀԱՅ Ա՞ԶԳն...

ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ Հայաստանի ճգնաժամը կը խորանայ: Ամէն օր երկրին անձեռնհաս կառավարողները մաս առ մաս կը թօթափեն ինքնիշխանութիւնը` քանդելով այն պետութիւնը, որուն պաշտպանութեան համար ընտրուած են: Այժմ Հայաստանի ղեկավարները արձագանգը կ՛ըլլան երկրի ոխերիմ թշնամիներուն` Թուրքիոյ եւ Ազրպէյճանի նախագահներուն դիրքորոշումներու, կարծէք` անոնք կը տիրեն վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի աթոռին` Երեւանի մէջ: Նախորդ շաբաթ Հայաստանի բարձրաստիճան պաշտօնատարները շարք մը հակասական եւ հակահայկական յայտարարութիւններ կատարեցին:...

ՎԱՐԴԱՆ Բ. ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ Պատմութիւնը վկայած է տարբեր ցեղերու եւ ժողովուրդներու մէջ գտնուած դաւաճաններու մասին, որոնք իրենց ազգին դաւաճանած են` անձնական զանազան տեսակի վարձատրութիւններու դիմաց: Հազուադէպ եղած են ղեկավարութեան մակարդակի դաւաճաններ, որոնք հսկայ վնասներ հասցուցած են իրենց ժողովուրդին եւ հայրենիքին: Այսօր ականատես ենք այդ հազուադէպ ղեկավարներուն, որոնք աներեւակայելի ձեւով յանձնուած են թշնամիին: Վերջին տարիներուն Հայաստանի մէջ առկայ է անբացատրելի երեւոյթ մը`...