Յօդուածներ

Սեպտեմբեր ամիսը ինքնին պայծառ շարունակութիւնն է մեր ժողովուրդի հազուադէպ, սակայն պանծալի յաղթանակներու շարքին: Մայիս 28-ն հիմքն է անցնող 117 տարուան ընթացքին իրագործուած պետական, ռազմական, տնտեսական, ընկերային, քաղաքական եւ դիւանգիտական բոլոր յաջողութիւններուն: Այդ յաջողութիւններու շարքին են` Հայաստանի Բ. անկախութիւնը` 21 սեպտեմբեր 1991-ին եւ Արցախի անկախութիւնը` 2 սեպտեմբեր 1991-ին: Այս զոյգ անկախութիւնները յատկանշեցին հայութեան անցնող 34 տարուան պատմութիւնը եւ հանդիսացան դաստիարակչական հիմք`...

ՅԱՐՈՒԹ ՄԱՎԵԱՆ ՀՅԴ ԼԵՄ «Շ. Մեղրեան» մասնաճիւղ Քսանմէկերորդ դարը մարդկութեան ծանօթացուց պատմութեան ամէնէն սարսափելի ուժերէն մէկը` արհեստական բանականութիւնը (ԱԲ): Այն, ինչ որ ժամանակ մը միայն երեւակայական պատմութիւններու մէջ կը տեսնուէր, այսօր վերածուած է իրականութեան` ձեւաւորելով տնտեսութիւններ, վերագծելով հաղորդակցութիւն եւ յեղափոխելով կրթութիւնն ու քաղաքական կեանքը: Հայ երիտասարդութեան, եւ մանաւանդ` Հայ յեղափոխական դաշնակցութեան երիտասարդութեան համար, արհեստական բանականութիւնը եղաւ ռազմավարական գործիք մը` մեր...

ՅԱԿՈԲ ԳԻԶԻՐԵԱՆ ՀՅԴ ԼԵՄ-ի «Րաֆֆի» մասնաճիւղ Այսօրուան աշխարհը կը գտնուի աննախընթաց փոփոխութիւններու մէջ, ուր արհեստական բանականութիւնը (ԱԲ) եւ արհեստագիտական յառաջդիմութիւնները կը վերափոխեն մեր կեանքի իւրաքանչիւր ոլորտը` տնտեսութենէն մինչեւ քաղաքականութիւն: Մինչ աշխարհը կը բացայայտէ ԱԲ-ի հսկայական կարողութիւնները` բարելաւելու համար մարդկային գոյութիւնը, մեզի դէմ կը մղուին նաեւ նոր տեսակի արհեստական պատերազմներ, ուր թշնամին կրնայ հանդէս գալ տեղեկատուական մարտադաշտին մէջ, կամ` քարոզչական գործիքներու:...

ԿԱԼԻ ԹԱԳՒՈՐԵԱՆ ՀՅԴ ԼԵՄ-ի «Հայաստան» մասնաճիւղ Այսօր աշխարհը կը փոխուի անսահման արագութեամբ: Բանական մեքենաներ, արհեստական բանականութիւն, բազմազան համացանցային հարթակներ կը գրաւեն մեր առօրեայ կեանքը: Եթէ անցեալ դարերուն զէնքը հրացան եւ սուր էր, այսօր ժողովուրդներու ճակատագիրները կ՛որոշուին ինքնին թուային դաշտին մէջ: Մեր ժողովուրդին համար ալ այս ճակատամարտը գոյութենական է: Եթէ 19-րդ եւ 20-րդ դարերուն մեր զինուորներու ձեռքին կային դաշոյն, հրացան եւ...

ԱԼԻՆ ԱՅԱՆԵԱՆ ՀՅԴ ԼԵՄ-ի «Հայաստան» Մասնաճիւղ Անգամ մը եւս մեր պատմութեան ընթացքին անհանդուրժելի դէպք մը որոշ ժամանակ ետք կը վերածուի մոռցուած անցեալի մը: Երկու տարի առաջ, Արցախը Ազրպէյճանի յանձնելէ ետք, Հայաստանի պետութիւնը կնքեց ամօթալի «Խաղաղութեան համաձայնագիր»-ը` մեր տասնամեակներու թշնամիին հետ: Անգամ մը եւս մեր պետութիւնը խոնարհեցաւ թշմանիին դիմաց: Կնքուած համաձայնագիրէն օգտուողը կը մնայ միմիայն Ազրպէյճանը, մինչ Հայաստանի պետութիւնը կը փորձէ...

ՄԱՇՏՈՑ Թ. Ծ. Վ. ԶԱՀԹԷՐԵԱՆ Պատրիարքական փոխանորդ Զմմառու Պատրիարքական կղերի միաբանութեան եւ Մեծաւոր Զմմառու վանքին Իգնատիոս Մալոյեանը1896-1898 Զմմառու պատրիարքական կղերի միաբանութեան վանաբնակ քահանաներու եւ նորընծաներու հոգեւոր հօր պաշտօնը կը ստանձնէ: Այս պաշտօնը կը պահանջէր խոր հոգեւոր ընկալում, մանկավարժական հմտութիւն եւ օրինակելի վարք, որոնցմով օժտուած էր Մալոյեան: Հոգեւոր հօր պաշտօնը Զմմառու վանքին մէջ կարեւոր էր այդ առումով, որ վանքը կը ծառայէր...

ՇԱՂԻԿ ԿԱՐՕ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Օգոստոս 7 էր.. Հայրս ժամանած էր Երեւան, որպէսզի մասնակցի Համազգայինի կողմէ կազմակերպուած` Քեսապի զաւակ, մտաւորական եւ դասախօս դոկտ. Յակոբ Չոլաքեանին նուիրուած մեծարման հանդիսութեան: Նկատի ունենալով անոր ազատ ժամանակուան սահմանափակ ըլլալը, քոյրս, ես ու եղբայրս կազմած էինք ծրագիր, թէ մեզմէ ո՛վ եւ ե՛րբ անոր հետ ժամանակ պիտի անցընէր: Թէեւ Սուրիոյ պատերազմի ճիրանները իրարմէ բաժնեցին մեզ, բայց եւ այնպէս,...

ԶԱՐԵՀ ՊՈՅԱՃԵԱՆ Քառասունչորսօրեայ պատերազմէն եւ յատկապէս Արցախի ամբողջական յանձնումէն ետք, խաղաղութիւն բառը ամէնօրեայ դրութեամբ հնչել սկսաւ իշխանութեան եւ անոր հետեւորդներու ելոյթներուն եւ գրառումներուն մէջ: Պատերազմի ահաւոր ու անբացատրելի հետեւանքներէն, ինչպէս նաեւ քաղաքական ու ռազմավարական անհասկնալի բացթողումներէն ետք, ինչպէ՞ս խոյս տալ պատասխանատուութենէ, ինչպէ՞ս շրջել էջը, ինչո՞վ  խաբել ընտրազանգուածը եւ վերականգնել  վստահութիւնը, պահել իշխանութիւնը եւ շարունակել «առաքելութիւնը»... Հակառակ պարագային եւ բնական պայմաններուն...

Հանդիսապետութեամբ եւ ձեռամբ Բերիոյ Հայոց Թեմի Բարեջան Առաջնորդ Գերշ. Տ. Մակար Սրբ. Արք. Աշգարեանի, կազմակերպութեամբ Ազգային Առաջնորդարանի, Շաբաթ, 27 Սեպտեմբեր 2025-ին, քուէթահայ բարերար Կիրակոս Գույումճեանի կողմէ հաստատուած «Ներսէս Շնորհալի» ուսումնական մրցանակի բաշխումը կատարուեցաւ, Ազգ. Առաջնորդարանի դահլիճէն ներս։ Սրբազան հօր կողքին ներկայ գտնուեցան Բերիոյ Թեմի Կաթողիկէ Հայոց Առաջնորդ Արհիապատիւ Տ. Պետրոս Արք. Միրիաթեան,  Ազգ. Վարչութեան ատենապետ Ժիրայր Րէիսեան եւ Ազգ. Վարչութեան...

Ուրբաթ, 26 Սեպտեմբեր 2025-ի միջօրէին, Բերիոյ Հայոց Թեմի Բարեջան Առաջնորդ Գերշ. Տ. Մակար Սրբ. Արք. Աշգարեան, Ազգ. Առաջնորդարանէն ներս հիւրընկալեց Քուէթահայ բարերար Կիրակոս Գույումճեանը եւ իրեն ընկերակցող հայորդիները։ Ջերմ մթնոլորտի մէջ ընթացող հանդիպումին, պարոն Գույումճեան իր երախտագիտութիւնը յայտնեց Սրբազան Հօր՝ «Ներսէս Շնորհալի» ուսումնական մրցանակաբաշխութեան հովանաւորելուն առիթով։ Սրբազան Հայրը բարի գալուստ մաղթելով պարոն Կիրակոսին, մեծապէս գնահատեց հալէպահայ ուսանողները քաջալերող ուսումնական մրցանակի...

Վ. ԱՒԱԳԵԱՆ Հաւատաւոր մըն ալ կորսնցուցինք: «Ողն ու ծուծ»-ով ՀՄԸՄ-ական մը: ՀՄԸՄ-ի եւ անոր ազգային-գաղափարական արժէքներուն բուռն պաշտպան մը, որուն միութենական գործունէութիւնը երկարեցաւ 67 տարիներու վրայ: Յարութ Չէքիճեան հաւատաւորը, վաստակաւոր ՀՄԸՄ-ականը, միութեան Կեդրոնական վարչութեան նախկին անդամը եւ «Արժանեաց» շքանշանակիրը ամբողջ կեանք մը ապրեցաւ ՀՄԸՄ-ի մէջ եւ ՀՄԸՄ-ը ապրեցուց բոլորին մէջ: Խօսեցաւ, գրեց եւ միշտ երախտապարտ մնաց այն միութեան, որ մեծ...

ՀՐԱՉ ՎԱՐԺԱՊԵՏԵԱՆ Մարսէյ-Փարիզ գնացքին մէջ եմ: Կեդրոնական Ֆրանսայի դաշտերուն մէջ հեղեղ է: Տխուր է եղանակը: Օրաթերթերուն կարեւոր վերնագիրները կամ զիս հետաքրքրող լուրերը կարդացի, հերթը հասաւ ընկերային ցանցերուն: Դիմատետրը կը բանամ եւ ... մահազդ: Համօ Վարդանեան: Մարմինէս սարսուռ կ՛անցնի, ահաւոր կը ցնցուիմ: Խոնաւցած աչքերս կը փակեմ, եւ ... կը սկսի անցեալի ժապաւէնը մտապաստառիս վրայ տողանցել: Քառասուն տարի ետ կ՛երթամ: 1986, Ճեմարանի...

Հայ ժողովուրդի հոգեւոր ու մշակութային ժառանգութեան մէջ Սուրբ Գէորգը (յայտնի նաեւ որպէս Սուրբ Գէորգ Զօրավար) ունի յատուկ տեղ: Ան քրիստոնէական եկեղեցւոյ մէջ, պատկառելի մարտիրոս մըն է, որ իր կեանքով եւ նահատակութեամբ դարձած է հաւատքի, քաջութեան եւ զոհաբերութեան խորհրդանիշ: Սուրբ Գէորգի կերպարը Ըստ աւանդութեան, Գէորգ ծնած է Կապադովկիոյ մէջ (մօտ երրորդ դար) ու դեռ երիտասարդ հասակին զինուորական ծառայութեան անցած է: Անոր...

ԱՀԱՐՈՆ ՇԽՐՏԸՄԵԱՆ Հասարակութեան մը կարեւորագոյն  արժանիքներէն մէկն է ճանչնալ եւ գնահատել   իր երախտաւորները: Նման տիպար անձնաւորութիւն մըն է բարեկամս` Կիրակոս  Գույումճեանը, որ տարիներ շարունակ իր ողջ հաւատքն ու եռանդը ներդրած է հայրենիքին, շրջապատին, Հայ դատին եւ հայմշակոյթի պաշտպանութեան: Նկարագիրով աշխատասէր ու յամառ է, բայց միեւնոյն ժամանակ` մեղմ ու ընկերասէր: Իր անձնական օրինակով ցոյց կու տայ, որ հայրենասիրութիւնը զգացմունք չէ  միայն,...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Սիրելի՛ Յարութ, Մեկնումիդ գոյժը ցնցող էր հարազատներուդ, ընկերներուդ ու բարեկամներուդ, նա՛եւ ինծի համար, չմանրամասնեմ, թէ ինչո՛ւ: Քանի մը օր առաջ «Ազդակ»-ի էջերուն լոյս ընծայուած հակիրճ կենսագրականդ ալ բաժին ունեցաւ, որ քիչ մը աւելի խորանամ յուշերուս շտեմարանին մէջ, եւ ահա կը փորձեմ հետդ հեռակայ զրոյցի նստիլ: Սովորաբար մարդս կը զրուցէ իրեն պէս աշխարհի վրայ եղողներու հետ, զրոյցը կ՛ըլլայ ուղղակի,...

ՅԱՐՈՒԹ ՉԷՔԻՃԵԱՆ Շատ ծիծաղելի կը թուի երբեմն, երբ լիբանանահայութեան մէջ կը լսենք զրոյցներ ամերիկահայութեան, ֆրանսահայութեան եւ այլնի... այլասերումին շուրջ, երբ հոս` Լիբանանի մէջ, արդէն իսկ սկսած ենք ձուլուիլ եւ մեր ինքնութիւնը կորսնցնել: Լիբանանի մէջ բնակող հայութեան թիւը կը հասնի 200 հազարի, եւ տօնական օրերուն եկեղեցիներու խեղճ յաճախումի վիճակը մեծ հարցումներու դուռ կը բանայ: Կրնան ոմանք առարկել, թէ եկեղեցի յաճախողներով չէ,...

Խ. ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ 1973-ին, Խորհրդային Միութեան ֆութպոլի ախոյեանութեան Արարատ - Տինամօ Քիեւ աւարտական խաղի նախօրեակին, գծանկար մը կար Արարատ լերան խորքով եւ մօտաւորապէս հետեւեալ մակագրութեամբ. «Արարատցի՛ք, թէ Արարատից մի քայլ իջնէք ցած, ձեզ չի ների ո՛չ հայ ազգը, ո՛չ Մասիսը, ո՛չ էլ Աստուած»: Արարատի պատմական յաղթանակէն ետք նոյն գծանկարին մակագրութիւնը փոխուած էր. «Արարատցիք, Արարատից չիջաք ցած, ձեզ կ՛ողջունէ ե՛ւ հայ...

Հայ դպրոցը ունի յստակ ազգային առաքելութիւն: Այսօր լիբանանահայ բոլոր վարժարաններու պարտքն է պատրաստել գիտութեամբ ու մարդկային արժէքներով զինուած հայեր, որոնք վաղը իրենց մասնակցութիւնը պիտի բերեն մեր ընկերութեան զարգացման եւ իրենց ներդրումը պիտի ունենան հայրենիքի բարգաւաճման ճիգերուն մէջ: Անցնող տարիներու մեր ազգի դիմագրաւած նոր տագնապները` Հայաստանի իշխանութիւններու կողմէ Արցախի յանձնումը, ապազգային մօտեցումները, հայ-թրքական եւ հայ-ազրպէյճանական այսպէս կոչուած «բարեկամութիւնները», հոգեւոր-ազգային արժէքներու նկատմամբ...

Մարսէյի մէջ օրերս տեղի ունեցաւ Հայ դատի պայքարի շարունակականութեան հիմնախնդիրին նուիրուած Հայ դատի ամառային համալսարանի երկրորդ շրջանը` կազմակերպուած ՀՅԴ Հայ դատի Ֆրանսայի յանձնախումբին կողմէ: Նախաձեռնութեան ներկայ գտնուեցան շուրջ 200 մասնակիցներ, եւ կայացան քննարկման չորս սեղաններ` հայ համայնքի ներկայիս մարտահրաւէրները վերլուծելու նպատակով, այդպիսով անդրադառնալով ֆրանսահայերուն` որպէս քաղաքացիներու, պարտականութիւններուն, Հայ դատի եւ Հայաստանի Հանրապետութեան կառավարութեան քաղաքականութեան տարանջատման, երիտասարդ սերունդի կրթութեան եւ հարցական...

ՍԱՐԳԻՍ ՔԷԼ ԽԱՉԵՐԵԱՆ Սենեակին մէկ մոռցուած անկիւնը, մեծ մօրս հին օթոցին տակ, փոշիներուն տակ խեղդուած` յոգնատանջ gramophone մըն էր, փոշիով ծածկուած, բայց միշտ հաւատարիմ: Կիսաբաց բերանով կը մրմնջէր valse մը, որ հայրս կը սիրէր լսել, իրիկունները, երբ թէյը գոլ էր, մոմերը` կիսահալ: Յուշ մը` սահուն, փախած արեւմտեան գիշերներէն, կը կաթէր անոր ժանգոտ սլաքին պաղ երկաթէն, եւ կը թափէր իր շշուկը,...