Յօդուածներ

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Երնէ՜կ, թէ այս Նոր տարին Ազատ շնչէր Հայաստան, Եւ շուրջ Մասիս մեր սարին Փայլէին արտ-անդաստան: ՌԱՓԱՅԷԼ ՊԱՏԿԱՆԵԱՆ Ամէն տարի, երբ կը դիմաւորենք 21 սեպտեմբերի տօնը` Հայաստանի Հանրապետութեան անկախութեան վերահաստատման յիշատակի օրը, հայ քաղաքական միտքի ու ժողովուրդի հորիզոններուն վրայ անխուսափելի զուգորդում կը ստեղծուի նախընթաց քանի մը պատմական իրադարձութիւններու հետ: Առաջինը` Հայաստանի անդրանիկ հանրապետութեան հռչակումն (ու ճանաչումն) էր, 28 մայիս...

ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ 21 սեպտեմբեր 1991-ին, Հայաստանի Հանրապետութեան Գերագոյն խորհուրդը (խորհրդարանը) հրապարակեց պատմական որոշում մը. «Որոշում Հայաստանի Հանրապետութեան անկախութեան հռչակման մասին»: Ահաւասիկ այդ որոշումը. «Հաւատարիմ մնալով Հայաստանի անկախութեան մասին Հռչակագրին, յենուելով մարդու իրաւունքների եւ ազգերի ազատ ինքնորոշման միջազգային նորմերի վրայ, «Նպատակ ունենալով ստեղծել ժողովրդավարական, իրաւական համակարգ, հիմք ընդունելով 1991 թուականի սեպտեմբեր 21-ի` ԽՍՀՄ կազմից դուրս գալու մասին անցկացուած հանրաքուէի արդիւնքները, «Հայաստանի...

ՄԻՀՐԱՆ ՔԻՒՐՏՕՂԼԵԱՆ Հայրենիքի վերանկախացման տարեդարձին առիթով երբ փորձենք տեսադաշտի մէջ բերել  Հայաստանի պարզած քաղաքական կեանքը, ինչպիսի՛ պրիսմակէ եւ ո՛ր անկիւնէ ալ դիտենք, մեր աչքին պիտի պարզուի անմխիթար պատկեր մը, եւ պիտի ըլլանք ականջալուր` վտանգներու մասին: Կայ շուար ու քաղաքական յստակ ու ազգային կողմնացոյցէ զուրկ իշխանութիւն  մը, որ 44-օրեայ պատերազմի ամօթալի պարտութենէն, ապա նաեւ, ապիկարութեան իբրեւ հետեւանք, Արցախի դաւաճանական կորուստէն ետք,...

ՀԱՄԲԻԿ ՊԻԼԱԼԵԱՆ «Պիտի հասնինք, սրբազան լեռ, կատարիդ» ԱՆԴՐԱՆԻԿ ԾԱՌՈՒԿԵԱՆ, «Ուխտ Արարատին» Որպէսզի ընթերցողը լաւապէս ըմբռնէ խորագրի միտք բանին, յստակացնել է պէտք, որ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան 20 յունիս 2025-ին Պոլսոյ մէջ յայտարարած է, թէ օրին, 2019-ին, երբ ըսած է. «Արցախը Հայաստան է եւ վերջ», ինք «այդ բառերը օգտագործած է, քանի որ հայրենասէր էր»: Շա՛տ աղէկ: Ուստի արդար է նաեւ հնչեցնել...

ՅԱԿՈԲ ԼԱՏՈՅԵԱՆ  Մեր պատմութեան նոր փուլին սեպտեմբեր 21-ը իր ուրոյն տեղը ունի: Փաստօրէն անցնող տասնամեակներուն ունեցանք սերունդ մը, որ տեսաւ, այցելեց, վայելեց Հայաստանի անկախ ու ազատ հանրապետութիւնը: Շրջանային եւ մեծապետական խաղերու զոհ Հայաստանը, բոլոր ժամանակներէ աւելի, այսօր  կարիքը ունի համախմբուած ըլլալու: Եկեղեցի-պետութիւն, Արցախ-Հայաստան, Հայաստան-սփիւռք, իշխանութիւն-ընդդիմութիւն` բոլորը միասին վիրաւոր եւ ոչ բաղձալի կացութեան մէջ են: Տարեդարձները առիթ են վերատեսութեան ենթարկելու ի՛նչ...

Խորհրդային Հայաստանի Գերագոյն խորհուրդը 23 օգոստոս 1990-ին ընդունեց «Հայաստանի անկախութեան մասին» հռչակագիրը, որուն հիմամբ ընթացք առաւ Խորհրդային Միութենէն անկախացման գործընթացը: Պետական դրօշ հաստատուեցաւ Եռագոյնը, այնուհետեւ ընդունուեցաւ պետականութեան խորհրդանիշ զինանշանը: Խորհրդային Միութեան ղեկավար Միխայիլ Գորբաչով որոշեց 17 մարտ 1991-ին հանրաքուէ կազմակերպել: Մասնակիցներուն մեծ մասը թեր արտայայտուեցաւ Խորհրդային Միութեան պահպանման` իբրեւ ինքնավար հանրապետութիւններու միութիւն: Հանրաքուէին չմասնակցեցան Լաթվիա, Լիթուանիա, Էսթոնիա, Մոլտաւիա, Վրաստան եւ...

ՎԵՐ. ԴՈԿՏ. ՎԱՀԱՆ Յ. ԹՈՒԹԻԿԵԱՆ 21 սեպտեմբեր 2025-ը Հայաստանի Հանրապետութեան 34-րդ տարեդարձն է: Երեսունչորս տարիներ առաջ, 21 սեպտեմբեր  1991-ին Հայաստան ընդհանուր յաղթանակի զգացումով արտայայտեց իր անկախութեան որոշումը եւ ազատ, անկախ ու գերիշխան ապրելու իր կամքը: Անշուշտ պէտք չէ մտահան ընել, որ այս բարեբաստիկ, տարեդարձը Հայաստանի Գ. Հանրապետութեան տարեդարձն էր: Սա կը նշանակէ, որ ներկայ Հանրապետութենէն առաջ ունեցանք առաջին եւ երկրորդ...

ԱՀԱՐՈՆ ՇԽՐՏԸՄԵԱՆ Հայ ժողովուրդի դարաւոր պատմութեան մէջ անկախութեան ձգտումը եղած է համազգային երազ: Այդ երազը սերունդէ սերունդ կը փոխանցուէր` պայքարի, երգի, գրականութեան եւ աղօթքի ընդմէջէն: Իւրաքանչիւր հայ իր ներաշխարհին մէջ կը կրէր ազատ հայրենիքի տեսիլքը: Խորհրդային Միութեան փլուզումէն ետք երազը դարձաւ իրականութիւն: Պատմութիւնը հայ ժողովուրդին վերադարձուց դարեր շարունակ հոգիներու մէջ պահուած գանձը: Այդ օրը մեզի ոչ միայն պարգեւեց դրօշ, պետականութիւն,...

ՀՐԱՅՐ ՆԱՀԱՊԵՏԵԱՆ Վերջերս այցելեցի ծննդավայրս` Լիբանան: Օրերով շրջելով Պէյրութի թաղամասերուն մէջ` կը նկատէի քաղաքական, հասարակական եւ ժողովուրդին վարքագծային փոփոխութիւնները` նոր ընտրուած կառավարութեան հանդէպ: Երեկոյ մը, նստած պանդոկին պատշգամին, վառած էի սիկար մը եւ խորունկ մտորումներու մէջ էի: Մտածեցի, թէ ինչո՞ւ Լիբանանի փորձէն դասեր չ՛առներ Հայաստանը: Կ՛ուզեմ հաստատել, որ քաղաքագէտ չեմ, այլ` մտահոգ հայ մը: Լիբանանը երկու տարուան նախագահական աթոռի թափուր...

Կ. ԳԱՐԱԿԷՕԶԵԱՆ Տարիները արագ կը թաւալին, սիրելի՛ Սարհատ: Կարօտի զգացումը կը սեղմէ հոգին իւրաքանչիւրի, որ քեզ մօտէն ճանչցած է: Անժամանակ մահդ, կարծես, երազ մը ըլլար: Անմեղ եւ սիրուն ժպիտդ, կենսուրախ հոգիդ, շէնացնող ու ընկերական մթնոլորտ ստեղծող ներկայութիւնդ թէեւ յիշատակ դարձած են, այդուհանդերձ, մեր մտքին մէջ կը տողանցեն եւ կ՛ուրուագծեն պայծառ դէմքդ, որ դրոշմուած է բոլորիս սրտին մէջ: Մահէդ չորս տարի...

ՍԵՒԱՆ Ճ. ԱԲԷԼԵԱՆ Վերջին տասնամեակներուն կ՛ապրինք աշխարհի մը մէջ, ուր համացանցը, Դիմատետրը, ընդհանրապէս ընկերային ցանցերն ու արհեստագիտական տարբեր նորութիւններ իրենց մեծ ազդեցութիւն ձգած են, ինչ որ նաեւ պատճառ դարձած է, որ պատանիներ եւ չափահասներ հեռու մնան ընթերցանութենէն: Սակայն, հակառակ այս բոլորին, տակաւին կան անհատներ, որոնք կը հաւատան գրելու եւ կարդալու արուեստին: Այս պատանիներէն մէկն է պարմանուհի Մեղրի Պագգալեանը, որուն գիրքը`...

ՅԱԿՈԲ ԱՅՆԹԱՊԼԵԱՆ Յաջորդական երեք սերունդներու պատկանող ուխտաւորները տարածուած էին Մուսա Լերան լանջերուն: Տրամադրութիւնները թէեւ բարձր, բայց յուզմունքը տիրական էր, մանաւանդ` այդ կախարդական լեռնաշխարհի ակունքներէն ծնած երէց սերունդին մօտ: Հատ ու կենտ եկուոր այլազգի բնակիչներու ամչկոտ հայեացքներուն ներքոյ, ուխտաւորներու քայլերը աւելի համարձակ ու ինքնավստահ էին, բայց` զուսպ ու զգուշաւոր... Տասնհինգամեակ մը առաջ էր, երբ Մուսա Լերան հերոսամարտի 95-ամեակի Կեդրոնական մարմինը կազմակերպած...

Ս. ԶԷՅԹԼԵԱՆ Դէպի փրկութիւն Ովկիանոսի էութիւնը ըմբռնելու համար պարունակած բոլոր ջուրերը տարբաղադրելու պէտք չկայ: Այդ գործին համար կաթիլն ալ կը բաւէ: Մուսա Լեռը հայութեան ոգեկան «ովկիանոսին» այդ «կաթիլն» է ահա: Եթէ պահ մը ենթադրենք, վրայ տուած ըլլայինք ամբողջ «ովկիանոս»-ը, եթէ բարբարոսը մեր հայրերու աճիւններուն հետ մոխիրի վերածած եւ չորս հովերուն տուած ըլլար Հայոց պատմութեան եւ հայ մշակոյթի վսեմական Մատեանը, Մուսա...

ԹՈՎՄԱՍ ՀԱՊԷՇԵԱՆ «Համբարձի զաչս իմ ի լեռինս ուստի եկեսցէ ինձ օգնութիւն» (Ժամագիրք) 1915-ի գարնան չարաշուք օրերուն, Մուսա Լերան ժողովուրդը աչքերը դարձուց իր լեռներուն ու անոնցմէ յուսաց ե՛ւ օգնութիւն ե՛ւ փրկութիւն: Լեռներ, որոնք իրն էին: Լեռներ, որոնց կը պատկանէր ինքը, որոնցմէ ծնած, սնանած, հասակ առած էր: Լեռներ, որոնք իր հոգին ի վեր գագաթներ ցայտած եւ իր հոգին ի վար անդունդներ կախած...

ՅԱԿՈԲ ՃԱՆՊԱԶԵԱՆ Մուսա Լերան հերոսամարտի 110-ամեակին առիթով անգամ մը եւս մեր նախահայրերուն յիշատակն է, որ կը լեցնէ մեր հոգիները եւ պահ մը մեզ բոլորս կը տեղափոխէ այն լերան բարձունքները, ուր կազմուեցան մեր հոյակապ աւանդութիւններն ու մղուեցան հերոսական մարտնչումները: Կ՛արժէ անդրադառնալ պատմական արժէք ունեցող այս իրադարձութեան եւ անոր իմաստալից պատգամներով սպառազինուած, դէպի ապագայ մեր երթը շարունակել` վերանորոգուած, հաստատակամ եւ աւելի հզօրացած:...

ՐԱՖՖԻ ԱՐՏԱԼՃԵԱՆ Հեղինակի Նշում: Այս յօդուածը, որ կը կազմէ «Հայկական ազգային նախագիծ»-ի շարքին երկրորդ մասը, կը փորձէ քննել, թէ ի՞նչ նշանակութիւն ունի «գերիշխանութիւն»-ը Հայաստանի նման փոքր ազգ-պետութեան մը համար, որ իր գրանցուած պատմութեան ընթացքին կէսէն քիչ աւելի քիչ ժամանակ եղած է գերիշխան։ «Հայկական ազգային նախագիծ»-ը այստեղ չի ներկայացուիր իբրեւ հաստատուած վարդապետութիւն, այլ՝ շրջանակ մը, դիտանկիւն մը, որուն միջոցով կարելի է վերաիմաստաւորել ինքնիշխանութիւնը,...

Հարցազրոյցը վարեց ՄԱՐԻՆԱ ՀԱՄԱՄՃԵԱՆ Ֆրեզնոյի բժշկական առաքելութիւնը 19 սեպտեմբերէն 4 հոկտեմբեր Հայաստան պիտի գտնուի եւ իրականացնէ տարբեր նախաձեռնութիւններ, որոնց մասին յաւելեալ տեղեկութիւն ունենալու համար «Ազդակ» հետեւեալ հարցազրոյցը կատարեց Ֆրեզնոյի մէջ Հայաստանի Հանրապետութեան պատուոյ հիւպատոս եւ Ֆրեզնոյի բժշկական առաքելութեան նախագահ Պերճ Աբգարեանին հետ: «ԱԶԴԱԿ».- 19 սեպտեմբերէն 4 հոկտեմբեր  Ֆրեզնոյի բժշկական առաքելութինը Հայաստան պիտի գտնուի հիմնական երեք տարբեր նախաձեռնութիւններով: Խնդրեմ` խօսինք այդ...

Պատրաստեց՝ ՄԱՐԱԼ ՄԽՍԵԱՆ Սուրիա Թատերական Երեկոյ` Քեսապի Մէջ Հովանաւորութեամբ Համազգայինի Սուրիոյ Շրջանային վարչութեան, կազմակերպութեամբ Համազգայինի «Համօ Օհանջանեան» մասնաճիւղի վարչութեան եւ թատերական յանձնախումբին, 3 օգոստոսին Քեսապի «Սարդարապատ» սրահին մէջ ներկայացուեցաւ «Սէրը ճամպրուկի մէջ» («Թաքսի-թաքսի») կատակերգութիւնը: Բացման խօսքով թատերական յանձնախումբի անդամ Միրնա Տեկիրմէնճեան-Տեմիրճեան ըսաւ, որ Համազգայինը 97 տարուան իր հարուստ պատմութեան ընթացքին, նպատակ ունենալով պահել, պահպանել եւ փոխանցել հայ լեզուն եւ մշակոյթը, հիմնեց...

Վ. ԱՒԱԳԵԱՆ Գրասէր հանրութեան տրամադրութեան տակ է Սեդա Մարկոսեան-Խտըշեանի «Մեր տունը» հատորը, լոյս տեսած` Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան տպարանէն: 300 էջերէ եւ 43 գլուխներէ բաղկացած գեղատիպ գիրք մը` Արմենակ Եղիայեանի ներածականով («Յառաջաբանի փոխարէն») եւ Կարօ Յովհաննէսեանի սրտի խօսքով (««Մեր տունը» եւ Սեդան»): Սեդա Մարկոսեան-Խտըշեան Լիբանանահայ օգնութեան խաչի, Հայ օգնութեան միութեան, Լիբանանի Ազգային իշխանութեան եւ Միջին Արեւելքի եկեղեցիներու խորհուրդի (MECC) պատասխանատու...

ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ Սուրիոյ, Լիբանանի, Իրաքի եւ ընդհանրապէս տարածաշրջանի հայկական համայնքները, որոնք Ցեղասպանութենէն ետք դարձած էին վերապրումի կենսունակ կեդրոններ, այսօր կը գտնուին գոյութենական ճակատագրական վտանգի տակ: Պետական կառոյցներու փլուզումը, ժողովրդագրական նահանջը եւ Թուրքիոյ ընդարձակուող ազդեցութիւնը ստեղծած են անկայուն միջավայր մը, ուր հայկական ներկայութիւնը կը դառնայ աւելի խոցելի: Հալէպի վրայ Թուրքիոյ անուղղակի վերահսկողութիւնը փոխած է շրջանի քաղաքական եւ անվտանգութեան հաւասարակշռութիւնը, մինչ Լիբանանի...