Յօդուածներ

«Պահպանութեան ծառայութիւն» կազմակերպութեան կայքը կը հաղորդէ, որ մասնագէտներու երկար եւ քրտնաջան աշխատանքէն ետք, վերջապէս պատրաստուած եւ տեղադրուած է «Լոռի բերդ քաղաքատեղի» պատմամշակութային  արգելոցի մուտքի դարպասը: «Պահպանութեան ծառայութիւն» կազմակերպութեան 2016 թուականի աշխատանքային ծրագիրին մէջ նախատեսուած արգելոցի դարպասին տեղադրումը խիստ անհրաժեշտութիւն դարձած էր: Այդ դարպասով պիտի կանխուի անասուններու մուտքը արգելոցի տարածք, անիկա պիտի նպաստէ յուշարձանի տարածքի առողջապահական վիճակի պահպանութեան, ինչպէս նաեւ արգելոցը...

Հայաստանի գիւղատնտեսութեան նախարար Իգնատի Առաքելեանը 7 նոյեմբերին հանդիպում ունեցած է Հայաստանի մէջ Սուրիոյ Հանրապետութեան ժամանակաւոր հաւատարմատար Իսսամ Նայալին հետ: Հանդիպման սկիզբը Իսսամ Նայալ շնորհաւորած է Իգնատի Առաքելեանին` Հայաստանի գիւղատնտեսութեան նախարարի պաշտօնի ստանձնման առիթով եւ յոյս յայտնած է, որ անոր գործունէութեան ընթացքին երկրագործութեան բնագաւառին մէջ Հայաստանի եւ Սուրիոյ միջեւ յարաբերութիւնները աւելի պիտի խորանան ու աշխուժանան: Նախարարը ըսած է. «Հայաստանի գիւղատնտեսութեան նախարարութեան...

Թրքական «Տիարպաքըրսէօզ.քոմ» կայքը կը հաղորդէ, որ Տիգրանակերտի հայ կաթողիկէ եկեղեցւոյ վերանորոգման աշխատանքները կը ծրագրուի աւարտին հասցնել 2018 թուականին: Թուրքիոյ հիմնադրամներու ընդհանուր տնօրէնութիւնը, որուն կը պատկանի եկեղեցւոյ տարածքը, պաշտօնապէս յայտարարած է, որ հայ կաթողիկէ եկեղեցւոյ վերանորոգումը աւարտին պիտի հասնի 2 տարուան ընթացքին, եւ 2018-ին տեղի պիտի ունենայ եկեղեցւոյ պաշտօնական վերաբացումը: Տիգրանակերտի Սուր թաղամասին մէջ գտնուող եկեղեցւոյ շէնքը 2015-ին քիւրտ զինեալներուն եւ...

Փարիզի Մեր Տղան Ալ Գնաց... ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ Այս օրերու մեր գրական հրապարակի ընդհանուր վիճակէն դատելով` յուսահատօրէն կ՛ըսեմ, որ սփիւռքահայ մեր գրականութիւնը, կամաց կամաց սկսած է ամայանալ: Մտահոգ հայու մը համար լուրջ վախի ստուեր մըն է այս մէկը, որ կարծես սկսած է նշմարելի դառնալ ամէն տեղ: Յաճախ բոլորս ալ կը հպարտանանք, որ հարուստ մշակոյթ ժառանգած ժողովուրդ ենք: Միւս կողմէ` հայութեան շարքերուն...

Յ. ՊԱԼԵԱՆ Արուեստը վերածել «ձեւ»-ի հարցի մը, զայն փոքրացնել եւ չափէն աւելի նեղցնել է: ՇԱՐԼ-ՕԿԻՒԹԵՆ ՍԵՆԹ-ՊԷՕՎ* Գրականութիւնը ինքնահիացման հայելի չէ, Նարգիս չէ: Ան իրաւ կամ սին ինքնահաստատում փնտռող ընտրանիի մը ակումբ չէ: Ան չէ նաեւ քարոզչական միջոց: Ան իր պատկանած ժողովուրդին եւ անոր ժամանակին պատկերով է, անոր ինքնութիւնը ունի` իր լեզուով, մշակութային ժառանգութեամբ եւ պատմութենէն ստացուած տեսիլքներով: Այլապէս ուրիշ բան...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Այս գրութեան թուագրեալ բաժինները թուղթին յանձնած էի բաւական առաջ, սակայն չէի հասած ամբողջացնելու: Խորքին մէջ, Ա., Բ. եւ մնացեալ բաժիններով ներկայացող դրուագները, նաեւ բազմապատիկ քանակութեամբ այլ դրուագներ յիշողութեանս եւ էութեանս մէջ արձանագրուած էին տասնամեակներէ ի վեր, հաւանաբար սկսեալ այն օրէն, երբ Յակոբ Կիւլոյեան անունը գրաւած էր պատանիի ուղեղս, երբ զինք հեռուէն ճանչցայ իբրեւ ասմունքող արուեստագէտ մը, ա՛յն օրերէն`...

ՅԱԿՈԲ ԼԱՏՈՅԵԱՆ Յակոբ Կիւլոյեանը իր մահաքունի վիճակին մէջ անընդհատ կ՛ասմունքէր Չարենց, Սեւակ, Վարուժան, Թէքէեան: Անցնող ամբողջ երեք ամիսներու իր չարչարանքի հանգրուանին ան կ՛ասմունքէր: 1982-ին երիտասարդական տարիներու, Համազգայինի Պուրճ Համուտի  մասնաճիւղի նախաձեռնութեամբ Նազ Տէր Սարգիսեան եւ Թորգոմ Ջանանի գլխաւորութեամբ գրասէրներու խմբակ մը յառաջացած էր: Մեր դպրոցէն ես եւ դասընկերս կ՛երթայինք: Ամէն ամիս բանաստեղծի մը, գրագէտի մը կամ մտաւորականի մը հետ հանդիպումներ...

ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ԹՈՐՈՍԵԱՆ Քառասուն օրեր առաջ հայ ժողովուրդը կորսնցուց իր ամէնէն ընտիր, ամէնէն թանկագին զաւակը: Յակոբ Կիւլոյեան Լիբանանի հայութեան այն բացառիկ անձն էր, որուն համար հայրենիքն ու հայութիւնը հացի եւ ջուրի չափ էական էին, եւ ան ամէն վայրկեան կ՛ապրէր Հայաստանի եւ հայութեան համար: Ոսկերչական հազուագիւտ գործերու հեղինակ էր: Իր արհեստանոցին մէջ կ՛աշխատէին 10-է աւելի վարպետներ, որոնք ո՛չ միայն կը զբաղէին իրենց...

Յակոբ Կիւլոյեան 1966-ին ողջոյնի խօսք ղրկած էր Պարոյր Սեւակին, ժապաւէնի վրայ, լրագրող Լեւոն Քէշիշեանի հետ: Ի պատասխան` ստացած է ողբ. բանաստեղծին հետեւեալ խօսքը, կենդանի՛ ձայնը, ժապաւէնի վրայ.- Յակո՛բ, սիրելի, հարազատս. Սարսափելի յուզուած եմ այս րոպէին. շատ կը ցաւէի եթէ Լեւոնին չտեսնէի եւ ձայնդ չլսէի. առաւել ցաւում եմ, որ մի շատ լաւ առիթ է եղել հայրենիք գալու, եւ դու ցաւօք այդ...

Երուսաղէմի վանք, 1925: Եղեռնէն ճողոպրած ատանացի մօր եւ սասունցի հօր զաւակ մը լոյս աշխարհ կու գար: Ծնողները նախընտրած էին Երուսաղէմ ապաւէն գտնել, որովհետեւ Քրիստոս հոն պիտի վերադառնար, երբ մեռելները յարութիւն առնէին: Երեք տարեկանին արդէն անգիր սորված էր անոնց արտասանած շարականները: Ապագայ ասմունքողը կը կազմաւորուէր այս մթնոլորտին մէջ: Երեք տարեկանին նաեւ կորսնցուցած էր հայրը: Երուսաղէմի Թարգմանչաց վարժարանը աւարտելէ ետք Յակոբ Կիւլոյեան կեանքը...

ՅԱՐՈՒԹ ՉԷՔԻՃԵԱՆ Միայն երեք առիթներով, վիպային պայմաններու մէջ հանդիպած եմ այս իւրայատուկ անձնաւորութեան, թէեւ լիբանանահայ միութենական, ազգային-եկեղեցական-հանրային հաւաքներուն պատահականօրէն կը հանդիպէինք` իբրեւ հեռուէն ծանօթներ: Հաւանաբար 1974-ին էր, երբ Ամմանի մէջ բարեկամի մը գրասենեակը հանդիպեցայ Յակոբին` Երուսաղեմէն եկած եղբօր, որ խնդրեց ծրար մը հասցնել անոր` յաջորդ Պէյրութ մեկնելուս, եւ տուաւ անոր գործատեղիի հասցէն: Սուրբ Նշան եկեղեցիէն ոչ հեռու, Պէյրութի կեդրոնի երբեմնի...

ԹՈՐԳՈՄ 1975: Լիբանանեան քաղաքացիական պատերազմի առաջին հանգրուանի թէժ երեկոյ մը, Պէյրութը երկփեղկած անհեթեթ սահմանագիծին մօտ Սէյֆի փողոցին մէջ գտնուող մեր շէնքը կ՛աճապարեմ մտնել, խուսափելու համար արեւմտեան դիրքերէն մեր փողոցներուն ուղղութեամբ կուրօրէն արձակուող փամփուշտներէն, երբ  քիչ մը անդին բնակող Յակոբ Կիւլոյեան բարձրաձայն զիս կը կանչէ` փողոցին հանդիպակաց կողմը ապահով անկիւն մը կանգնած: Առանց տատամսելու, կրակոցներուն մէջէն կ՛անցնիմ փողոցը եւ կ՛ապաստանիմ Կիւլոյեանին...

ՀԱՄԲԻԿ ՊԻԼԱԼԵԱՆ Մտածումի, զգացումի անսահման երկինք մըն է ասմունքի արուեստը, որ ասմուքելու տաղանդ ունեցողին առիթ կու տայ գրագէտին ներաշխարհը բաժնելու ուրիշներու հետ: ՅԱԿՈԲ ԿԻՒԼՈՅԵԱՆ («Ազդակ», 27-8-2009) Երկրային կեանքիդ մէջ վստահաբար պիտի չհամարձակէի քեզ անուանել «արքայ», այդ ալ` ասմուքի, որովհետեւ նման բնորոշում պարզապէս վիրաւորանք մը պիտի ըլլար հանդէպ անձի մը, որուն կեանքը յագեցած է մարդկային վեհագոյն արժանիքներու գեղեցկութեամբ: Այլ խօսքով, կիւլոյեանական...

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ «Ձայն Բազմաց».- Կ՛իմանանք, որ այս տարուան թատերական շրջանի խաղացանկին մէջ տեղ գտած են հինգ կատակերգութիւն կամ զաւեշտ: Այս տեղեկութիւնը առաջին հերթին յառաջացուց  ընդվզում: Երկրորդ հերթին` մղեց խորհրդածութեան: Ելոյթներու պրոշիւրները ընդհանրապէս իրենց ընտրութիւնը կ’արդարացնեն առօրեայի տաղտուկէն պահ մը ձերբազատելու չքմեղանքով: Թատերական պատասխանատուները յանցաւոր կը զգան, որովհետեւ չեն մատուցեր թանձր եւ բարոյալից ողբերգութիւն մը: Այսու կու գամ խաղաղեցնելու անոնց խիղճերը:...

Երէկ երեկոյեան յոբելենական համերգին առիթով պատրաստուած գրքոյկին մէջ տեղադրած էինք նկար մը, ուր օրին, քաղաքացիական պատերազմի օրերուն, իբրեւ Լիբանանի Հայոց թեմի առաջնորդ Պուրճ Համուտի պատասխանատուներուն եւ պահակ տղոց ընկերակցութեամբ կը շրջագայէիք ռմբակոծումներու թիրախ դարձած հայկական թաղամասերը, իրազեկ դառնալու համար արձանագրուած մարդկային ու նիւթական կորուստներուն: Այսօր` իբրեւ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան գահակալ, նոյն այդ թաղամասերու կողքին, մօտաւորապէս 30 տարիներ ետք, բացումը...

Պատրաստեց՝ ԱՐԱԶ ԳՈՃԱՅԵԱՆ Ֆէյրուզը երկնագոյն թանկագին քար մըն է, որ հայերէն փիրուզ կը կոչուի, բայց ամէնէն աւելի` Ֆէյրուզը լիբանանցի այն արուեստագիտուհին է, որուն համբաւը աւելի քան կէս դարէ ի վեր կը փայլի արաբական աշխարհի երկինքին վրայ: Ան այս տարի կը բոլորէ իր 81-րդ տարին: Ստորեւ շատ հակիրճ տողերու մէջ մեր յարգանքը կը մատուցենք անոր ստեղծագործութիւններուն եւ Լիբանանի արուեստի մէջ իր...

Պատրաստեց՝ ԱՐԱԶ ԳՈՃԱՅԵԱՆ «Թրի ուիքս ին Երեւան» կամ («Երեք շաբաթ Երեւանի մէջ») շարժապատկերը Արմէնի եւ Րաֆֆիի զաւեշտալի ճանապարհորդութիւնն է դէպի Երեւան: Անոնք Լոս Անճելըսէն Երեւան կ՛երթան, որպէսզի ամերիկահայու մը Հայաստանի մէջ 12 տարեկան զաւակ մը որդեգրելու մասին ժապաւէն մը նկարահանեն: Նկարահանումին համար անոնք Ռուպօ անունով թատերավարի մը հետ կը գործակցին եւ երեքով կը լծուին շարժապատկերին համար դերասաններու, նկարահանման վայրերու եւ...

Պատրաստեց՝ ԱՐԱԶ ԳՈՃԱՅԵԱՆ Զոհրապի ցուցահանդէսը (Եսթրտէյ) «Երէկուան օրը» խորագիրով Զոհրապ, չորեքշաբթի կատարեց իր նոր ցուցահանդէսին բացումը  «Երէկուան օրը» (Եսթրտէյ) խորագիրին տակ, «Էքզոտ» ցուցասրահին մէջ, Էշրեֆիէ, Աքքաուի պողոտայի վրայ: Ցուցահանդէսը կը շարունակուի մինչեւ դեկտեմբեր 6 եւ բաց է առաւօտեան ժամը 10-էն երեկոյեան ժամը 8: Հայկ Այվազեանի ցուցահանդէսը` «Հիւանդ եմ, բայց ողջ եմ» խորագիրով Միջին Արեւելքի մէջ առաջին անգամ ըլլալով Հայկ Այվազեան...

Նոյեմբեր 20-ին աւարտեցաւ Հայաստանի ու Արցախի ժողովուրդին, ինչպէս նաեւ Սուրիոյ ու Իրաքի աղէտեալ հայ բնակչութեան ի նպաստ` Ֆրանսայի «Հայաստան» հիմնադրամին կազմակերպած «Ֆոնեթոն-2016»-ը: Ըստ «Հայերն Այսօր»-ին, Փարիզի, Լիոնի, Թուլուզի եւ Մարսէյի հեռաձայնային կեդրոններէն մօտաւորապէս 700 կամաւորներ չորս օրերու ընթացքին հեռաձայնած են 46.000 ընտանիքներու եւ ընկերութիւններու. կարելի եղած է 4 երկիրներէ` Գերմանիայէն, Ֆրանսայէն, Յունաստանէն եւ Զուիցերիայէն հանգանակել մօտաւորապէս 1,34 միլիոն եւրոյի հասնող...

20-24 հոկտեմբերին Երեւանի եւ Ստեփանակերտի մէջ, Հայաստանի սփիւռքի նախարարութեան նախաձեռնութեամբ եւ Լրագրողներու Համահայկական Համաժողովները Համակարգող Մարմինին աջակցութեամբ, տեղի ունեցաւ Լրագրողներու համահայկական 8-րդ համաժողովը` նուիրուած Հայաստանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի հանրապետութիւններու անկախութեան 25-ամեակին: 24 հոկտեմբերին Ստեփանակերտի մէջ համաժողովի մասնակիցները որոշեցին համահայկական լրատուամիջոցներով սկսիլ «Դուն ի՞նչ ըրած ես Ղարաբաղի համար» խորագրեալ շարժում մը` ամբողջ աշխարհի հայութիւնը մասնակից դարձնելու ԼՂՀ-ի օգնութեան, ներդրումներու խթանումին, ԼՂՀ-ի...