Անդրադարձ

ՎԱՀԷ ՍԱՐՈՒԽԱՆԵԱՆ Լիբանանի «Ազդակ» օրաթերթն այսօր Միջին Արեւելքում լոյս տեսնող հայալեզու եզակի տպագիր օրաթերթերից է (այդպիսիք կան նաեւ Պոլսում ու Թեհրանում): Այն հրատարակւում է 1927-ից, իսկ 1965-ից համարւում է ՀՅԴ Լիբանանի Կենտրոնական կոմիտէի պաշտօնաթերթը: Թերթի խմբագրութիւնը գտնւում է մայրաքաղաք Պէյրութի հարեւան Պուրճ Համուտ հայաշատ քաղաքում: «Ազդակ»-ի գլխաւոր խմբագիր Շահան Գանտահարեանը, որը թերթի ղեկավարն է 2002-ից, «Հետք»-ի հետ զրոյցում պատմում է,...

ՍԻՒԶԱՆ ԽԱՐՏԱԼԵԱՆ Երկու այլանդակ գլուխներ ենք, Հայաստանն ու մենք` սփիւռքը. Երկուքս ալ` մանրացուած. հիւլէացուած: Բռնուած, հաստ պարանով իրարու  կապուած խեղկատակներ` կը նայինք հակառակ ուղղութիւններով,  փրկութեան լաստը  կը փնտռենք  հեռաւոր  բաց ծովերուն վրայ: Լրիւ մոռցած ենք, որ կը  կիսենք մէկ պարան: Նոյն պարանն է սեղմուած մեր կոկորդներուն:  Կոպտացած  մեր դէմքերուն  վրայ սառած  մռայլութիւնը, հարկադրուաւծ միաւորման սպիներն են կարծես. անսէր ամուսնութեան նման,...

ՏԻԳՐԱՆ ՊԷՕՃԷՔԵԱՆ Պուրճ Համուտի մասին գրելէ առաջ պարտք կը զգամ անդրադառնալ այս շրջանի կազմաւորման, թէ ինչպէ՛ս վերածուած է հայահոծ շրջանի մը, ո՛ր մէկն է առաջին եկեղեցին, առաջին ակումբն ու դպրոցը, եւ որո՛նք էին այս մեծ աշխատանքը տանող նուիրեալները: Պուրճ Համուտի առաջին շրջանը եղած է Թիրօ հիւղաւանը, 1924-1925 տարիներուն, հոն սկիզբը բնակութիւն հաստատած էին 20-25 ընտանիքներ: Շնորհիւ Պօղոս Նուպար փաշայի կատարած...

ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ «Տեսակէտ» սիւնակին տակ տեղ կու տանք այս յօդուածին, միաժամանակ յստակացնելով, որ խմբագրութիւնը չի բաժներ այնտեղ արտայայտուած որոշ միտքեր. յատկապէս` տարածքներ չզիջելու կեցուածքը առաւելապաշտութեամբ մեկնաբանելու կամ Արցախ մեկնած օրուան պետական նախարարին քայլը հարցականի տակ առնելու մօտեցումները: Խմբ. Կարմիր թելի մը պէս «կը վազէ» պատերազմը: Պատերազմի գաղափարը նոր չէ, որ արմատ նետած է կողք-կողքի ապրող եւ իրարու հանդէպ թշնամական մօտեցում...

ԱՐՇԱԿՈՒՀԻ ՏԷՐ ԽԱՉԱՏՈՒՐԵԱՆ 1965 օգոստոս 15-ին` Ս. Աստուածածնայ տօնին առիթով, Պիքֆայայի վանք բարձրացած էինք Հայաշէնի արծուիկներով` մասնակցելու ս. պատարագին եւ թափօրին, հսկելու կարգապահութեան: Մատաղօրհնէքէն եւ խաղողօրհնէքէն ետք, մեր պարտականութիւնները լիուլի կատարած` իջանք վարի բակը, ուր մեզ դիմաւորեց Մեսրոպ վրդ. Աշճեանը` հիւրասիրելով մեզ հերիսայով եւ խաղողով: Ճաշէն ետք, նկատելով, որ օդը շատ հաճելի է եւ համայնապատկերը սքանչելի, որոշեցինք երկար մնալ եւ...

ԼԻԶԱ ԲԱՆՃԱՐՃԵԱՆ-ԹԵԼՎԻԶԵԱՆ Գարնանային արեւոտ ու տաքուկ առաւօտներէն մէկն էր, թուականը` 2005: Վենետիկի Սուրբ Մարկոս հրապարակէն քալելով  դէպի ծովեզերք ուղղուեցանք, որպէսզի փոքր նաւով մը մեկնինք մերձաւոր ջուրերու մէջ գտնուող Ս. Ղազար կղզի: Տեղ-տեղ զբօսաշրջիկներու ստուար խումբ մը հրապոյրով կը դիտէր քանդակագործի մը մէկ գլուխ գործոցը կամ ճամբուն եզերքը նստած գծագրիչի մը արուեստի գործերը: Անդին` ուրիշ խումբ մը կը հետեւէր զինք առաջնորդող...

«Զգուշ» առողջապահական - նախազգուշական պարբերաթերթը հետեւողականօրէն լոյս կը տեսնէ 11 տարիէ ի վեր` հրատարակութեամբ ԱՖՀԻԼ-ի: Ցարդ հրատարակուած թիւերուն մէջ ընթերցողը կրնայ ծանօթանալ` առողջապահական տարբեր հարցերու, անոնց լուծման ձեւերով, որեւէ հիւանդութեան տարբեր ծալքերուն, նախազգուշական միջոցներու, առողջութեան վերաբերող հետաքրքրական ու օգտաշատ նիւթերու: Վերջերս լոյս տեսաւ պարբերաթերթի 2025 տարեշրջանի երրորդ թիւը: Պարբերաթերթը կը բովանդակէ արդիական եւ այժմէական բժշկական նիւթեր, որոնք գրուած են մասնագէտ...

ՄԱՇՏՈԾ Թ. Ծ. Վ. ԶԱՀԹԷՐԵԱՆ Զմմառու պատրիարքական կղերի միաբանութեան պատրիարքական փոխանորդ եւ Զմմառու վանքի մեծաւոր Շաբաթ, 15 նոյեմբերի երեկոյեան ժամը 5:00-ին Հարիսայի «Լիբանանի Տիրամայր» մայր եկեղեցւոյ մէջ պիտի կատարուի համալիբանանեան մակարդակի գոհաբանական սուրբ եւ անմահ պատարագ` հանդիսապետութեամբ  Ռաֆայէլ Պետրոս ԻԱ. կաթողիկոս-պատրիարք Տանն Կիլիկիոյ, առ ի երախտապարտութիւն Հայոց ցեղասպանութեան նահատակ, Մարտին քաղաքի առաջնորդ Իգնատիոս արք. Մալոյեանի 19 հոկտեմբերին Վատիկանի Սուրբ Պետրոս...

ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ Եօթը տարի շարունակ Արեւմուտքը լիովին հանդուրժած է վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանը` արտօնելով անոր ամէն տեսակի հակաժողովրդավարական քայլերու համար խուսափիլ պատասխանատուութենէն, այսպէս կոչուած, Ազատ աշխարհին կողմէ առանց որեւէ բողոքի: Փաշինեանը կը յայտարարէ, որ Արեւմուտքը կ՛աջակցի իր կառավարութեան, քանի որ ինք ժողովրդավարութիւն բերաւ Հայաստան, մինչդեռ իրականութեան մէջ ան հաստատեց միանձնեայ իշխանութիւն, որ նման է բռնատիրական վարչակարգի: Արեւմտեան երկիրները` առանց որեւէ քննադատութեան,...

ԿԻՐԱԿՈՍ (ԿԱՐՕ) ԳՈՒՅՈՒՄՃԵԱՆ Այս տարի կը լրանայ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Արամ Ա. վեհափառ հայրապետի գահակալութեան 30-ամեակը։ Երեսուն տարիներ շարունակ ան իր անձին, խօսքին եւ հաւատքին ուժով եղած է ոչ միայն մեր եկեղեցւոյ հովիւը, այլ նաեւ գաղափարի, արժէքի եւ դիմադրող ոգիի կրողը։ Արամ Ա. վեհափառը մնայուն կերպով արթուն պահեց մեր հաւաքական միտքն ու պատասխանատուութիւնը՝ վեր հանելով այն հարցերն ու պահանջները, որոնք...

ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ Լիբանանի մէջ նախապատերազմեան մթնոլորտը հետզհետէ աւելի զգալի կը դառնայ: Իսրայէլ Հըզպալլայի վերազինուելու մասին պատրուակելով ամէն օր հարուածներ կը հասցնէ, սպանութիւններ կը կատարէ եւ քանդումներ կը յառաջացնէ: Սահմանային գօտիին մէջ ապօրինաբար պահպանուած դիտակէտերը կը բազմանան: Իսրայէլ նոյնիսկ թոյլ չի տար, որ խաղաղած գիւղերու բնակիչները իրենց քանդուած բնակարաններու վերանորոգում կատարեն: Հըզպալլա կը յոխորտայ, որ ինք այժմ աւելի ուժեղ է եւ...

ԺԱՆ ՀԱԼԼԱՃԵԱՆ       Ամէն անգամ, երբ փորձեցի մատիտս շարժել մահագրութեան տողերով, նուազագոյն պարտքս մատուցել նահատակ Քրիստափոր Յարութիւնեանի յիշատակին, մտածումներու շղթաս ընդհատուեցաւ, կենդանի Քրիսը իր հեզահամբոյր ժպիտով միշտ մարմնաւորուած տեսնելով իմ առաջ, յառելով, թէ` «Մի՛ փորձեր յանձնել զգացումներդ թուղթին, այդ մէկն ա՛լ անընդունելի է ինծի համար եւ պճնանքի համազօր արժեւորում է»: Վերջապէս, հաւաքեցի մէջս արիութեան խլեակներս, յիշատակներուս բեկորները քով քովի դնելով, մերժելով...

ՎԱՀՐԱՄ ԷՄՄԻԵԱՆ 19 հոկտեմբերին Վատիկանի Ս.Պետրոս տաճարին մէջ տեղի ունեցաւ Իգնատիոս արք. Մալոյեանի սրբադասումը: Ներազգային առումով կրօնական, պատմական ու հպարտառիթ այդ իրադարձութիւնը նաեւ ունի քաղաքական ու քարոզչական` իմա գործնական արժէք, որովհետեւ Իգնատիոս արք. Մալոյեանին անունը, նահատակութիւնն ու սրբադասումը անմիջականօրէն կապուած են Հայոց ցեղասպանութեան իրողութեան: Ի վերջոյ, ան սուրբերուն դաս մուտք գործելու պատուին արժանացաւ Հայոց ցեղասպանութեան ընթացքին իր նահատակութեամբ: Անոր երանացումը,...

ԹԱՄԱՐԱ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ «Մենք հիմա դուրս չենք գայ, կը սպասենք` լոյսը բացուի»: Հեռախօսազրոյցի այս մի նախադասութիւնը լսեցի. ցատկեցի անկողնուցս: «Այսի՞նքն, կը սպասենք լոյսը բացուի»... Նոյեմբերի իննի ամբողջ օրը սովորական օր էր, արդէն սովորական դարձած պատերազմական օր, կարելի է ասել` առօրեայ: Առաւօտից մեր տունը մարդաշատ էր. պատերազմի ընթացքում Քարվաճառում մնացած մարդկանց միակ մխիթարութիւնն իրար հետ լինելն էր: Առաւօտից մեր տուն եկաւ քեռի...

ՀԱՄԲԻԿ ՄԱՐՏԻՐՈՍԵԱՆ 20 հոկտեմբեր 2025 թուականը վստահաբար չի մոռցուիր: Զարմացած եմ: Կը դիտեմ Դիմատետրը... կը դիտեմ տեղեկատուական աղբիւրները եւ անոնց անհաւատալի տեսարաններն ու ակամայ ցաւելով կը փակեմ աչքերս: «Երեւանն է խօսում»... բայց անշուշտ, ոչ նախկին ուրախութեամբ: ... Կարճ ժամանակ մը առաջ Էջմիածնի վանքի շրջապատն էր լեցուն անթիւ ոստիկաններով, իսկ այսօր` Գիւմրի քաղաքի համայնքապետարանի շէնքն ու հրապարակն է արհեստական պատերազմի դաշտ:...

ԿԱՐՕ Վ. ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Քեսապի եւ անոր մերձակայ կանաչապատ լեռներն ու ձորերը հիացմունքի առարկայ դարձած են ոչ միայն սուրիահայութեան, Սուրիոյ բնակչութեան, այլ նաեւ` Սուրիոյ ծանօթ ներքին տագնապին նախորդող երկու տասնամեակներուն Արաբական ծոցի երկիրներէն օդափոխութեան կամ զբօսաշրջութեան եկողներուն համար: Նախորդ դարու սկիզբը` Հայոց ցեղասպանութեան յաջորդած տասնամեակներուն, քեսապահութիւնը ձմրան ցուրտը յաղթահարելու, բնակարանները ջերմացնելու համար հարկադրուած էր գրաստներով ու աւանակներով Քեսապէն քանի մը տասնեակ...

ՍԻՄՈՆ ԿՈՍՏԱՆԴԻՆԵԱՆ Շաբաթամուտին` Սարգիս տխրագին Տուն վերադարձին սնանկ առանձին` Աստուծմէ խնդրեց փող գտնել գետնէն, Որով անգործ էր շաբթուան սկիզբէն, Ինք այդ դրամով պիտ ապահովէր Իր ընտանիքին սնունդ, զոր շատեր Սարգիսին նման կ՛ուզեն ճաշակել, Բայց ափսոս հարցը երազ էր անել: Իսկ այդ գումարը գտնելու համար Հարկ էր անձ մը, որ կորսնցնէ զայն Բայց այս անձը մեր ճարպիկ, ջանասէր` Ամբողջ շաբաթը վազած,...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ «Եկեղեցին Հայկական` ծովուն դիմաց ալեկոծ Նաւահանգիստ մ՛ է խաղաղ, մութ գիշերին` հուր ու բոց...» Վ. ԹԷՔԷԵԱՆ Մուտքի Փոխարէն       Հայաստանի մէջ «թաւշեայ յեղափոխութիւն» սարքողները իշխանութեան եկան աղուրի խոստումներով, զորս դրժեցին փուլ առ փուլ, ունէին բազմայարկ ծրագիրներ, որոնք առաջին օրէն լիովին չբացայայտուեցան, սակայն շուտով «ներկուած էշը» իսկական գոյնը ի յայտ բերաւ. ականատես եղանք ու կ՛ըլլանք, թէ այս վարձկանախումբը ինչպիսի՜ քայլերու...

ԶԱՐՄԻԿ ՊՕՂԻԿԵԱՆ Պէյրութի Մուսա Լերան ուսումնասիրաց միութեան հրատարակութեամբ լոյս տեսած «Գառնի» ուսանողական մատենաշարի 47-րդ հատորը կը կրէ «Մուսա Լերան 18 նահատակները - Լեռ փառապանծ» խորագիրը: Խմբագրական աշխատանքը ստանձնած է Վարուժան արք. Հերկելեան: Այս փոքրածաւալ, բայց բովանդակալից գրքոյկը յարգանքի տուրք մըն է Մուսա Լերան հերոսամարտին ընթացքին նահատակուած տասնութ հայորդիներուն: Անիկա ոչ միայն պատմական անդրադարձ մըն է անոնց անձնազոհութեան, այլեւ խտացուած պատում...

ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ Ամէն անգամ, որ փողոցներու մէջ ցուցարարներ տեսնեմ, կամ հանդիպիմ, կամ այդ մասին կարդամ եւ լսեմ, անպայման ողորմած հօրս այս մասին իր օրինակելի պատումները կը վերյիշեմ: Հայրս մեզի զանազան առիթներով եւ հպարտօրէն պատմած էր, թէ` «Ֆրանսան, երբ Իսկենտերունը Թուրքիոյ յանձնեց...»: Յիշեմ, որ Հալէպի մէջ այդ օրերուն, առ ի բողոք, մեծ ցոյցեր տեղի ունեցած էին, եւ որուն մասնակցած էին նաեւ...