Անդրադարձ

ՄԻՀՐԱՆ ՔԻՒՐՏՕՂԼԵԱՆ Քանի մը տարի առաջ, տասնօրեակի մը ընթացքին միեւնոյն վայրի մէջ ներկայ եղած եմ երկու հրապարակային տարբեր ձեռնարկներու: Առաջինը, չեմ յիշեր առիթը,  ճաշկերոյթ-խրախճանք մըն էր` մուտքի բաւական բարձր տոմսի գինով եւ կանխատեսուածէն շատ աւելի, գրեթէ յորդող մասնակիցներով: Յայտնօրէն կազմակերպիչները իրենց առաւելագոյն ճիգը ի գործ դրած էին ձեռնարկին շքեղութիւնը կատարեալ դարձնելու եւ ընդառաջողներու  բարձր թիւ մը ապահովելու համար: Երկրորդը մայիս...

ԿԱՐՕ Վ. ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Հայ հինաւուրց սովորութիւն մը կայ տօնական օրերուն շնորհաւորութիւններ եւ բարեմաղթութիւններ փոխանակելու հարազատներուն ու բարեկամներուն միջեւ: Շնորհաւորութիւնները իրենց խորքին մէջ ամփոփած կը պահեն կենսուրախութիւն, այսինքն որեւէ առիթ շնորհաւորելու համար անհրաժեշտ է ունենալ կենսուրախութեան տուեալներ` անձնական թէ հաւաքական մակարդակներու վրայ: Անցեալ տասնամեակին Հայաստան, Արցախ, Սուրիա եւ Լիբանան անցուցին տագնապալի տարիներ: Տագնապը այնքան զարգացաւ, խորացաւ եւ սրեցաւ, որ այդ տեղի...

ՀԱՄԲԻԿ ՊԻԼԱԼԵԱՆ Դժուար իրավիճակ է ստեղծուել տարածաշրջանում, նաեւ` մեր երկրի համար: Իմ ընկալումով, մանաւանդ պատերազմից յետոյ, պէտք է ուժեղացնել հայոց պետականութիւնը, պետական կառավարման համակարգը եւ բանակը: Այսպիսի իրավիճակում պէտք է յառաջացնել մի գաղափար, որ կարողանայ համախմբել հայութիւնը: Դա ազգային գաղափարախօսութեամբ է ձեւակերպւում: Թրքագէտ Ռուբէն Սաֆրաստեան - 13 յուլիս 2022 Անվերծանելի գաղտնի՞ք մը յայտնած կ՛ըլլանք, երբ ըսենք, որ ժողովուրդներ թէ ազգեր...

ՅԱՐՈՒԹ ՉԷՔԻՃԵԱՆ Սիմոն Վրացեանի խմբագրութեամբ, ՀՅԴ Բիւրոյի հրատարակած «Յառաջ» օրաթերթին 19 նոյեմբեր 1919-ի համարէն (1) կը ներկայացնեմ բաժիններ, որոնք  Ամերիկայի օրուան նախագահին, հայկական գաղութին եւ քաղաքական գործիչներուն կողմէ կարծէք թէ նաեւ Հայաստանի եւ Արցախի այժմու կացութեան մասին գրուած են: Ամերիկայի 1913-1921 թուականներու 28-րդ նախագահը` Վուտրօ Ուիլսըն (1856-1924), որ ականատես եղաւ Հայոց ցեղասպանութեան եւ ապա Հայաստանի Հանրապետութեան կերտումին, ապա իբրեւ իրաւարար`...

 Յ. ՊԱԼԵԱՆ Թող ներուի, հակառակ ընդհանրացած կրճատ քաղաքական եւ հայրենասիրական ըմբռնումներու, «Հայաստան»-ը չշփոթել «Հանրապետութեան» հետ, ինչպէս  «հայ ազգ»ը` Հանրապետութեան  բնակչութեան հետ: Պէտք է խորհիլ հայկական  հայրենահանուած-սփիւռքացած ժողովուրդին եւ անոր հայրենիքին մասին, նաե՛ւ` զայն չհամարել համայնք կամ համայնքներու անդիմագիծ գումար, մի՛շտ  ունենալով ընդհանրականի եւ ամբողջի ըմբռնում, որ ազգի գոյացման եւ լինելիութեան առաջադրանք է, տարբեր` գաղթականութենէ, գաղութէ, համայնքէ: Իսկ Արցա՞խը... անոր իւրաքանչիւր...

Մայիսը հայ ժողովուրդը միշտ ընկալել է որպէս յաղթանակների ամիս: Հայոց պետականութեան հիմնադրման օրը համարուող 1918 թուականի մայիսի 28-ը Հայաստանի վերանկախացումից յետոյ ներառուեց տօնացոյցում` որպէս Հանրապետութեան օր, իսկ մայիսեան այդ տօնին գումարուեցին Շուշիի ազատագրման եւ Արցախի պաշտպանութեան բանակի ստեղծման օրերը: Դժբախտաբար, վերջին տարիներին հայոց երկու պետականութիւնների հետ տեղի ունեցած մեծ ողբերգութիւնները, քաղաքական ու բարոյական անկումները ստուերեցին եւ անգամ կասկածի տակ դրեցին...

ԴՈԿՏ. ՀՐԱՅՐ ՃԷՊԷՃԵԱՆ «Չափազանցութիւն չ՛ըլլար ըսելը, որ հայկական պատմութիւնը ողբերգութիւններու շարան մըն է»: ՀԻՐՈՅՈՍԻ ՍԵԳԱՒԱ Փոքր տարիքէս միշտ ալ սիրած եմ պատմութիւնը: Եւ այս` նախակրթարանի եւ միջնակարգի աշակերտ եղած օրերէն, երբ կանոնաւոր կերպով կը սորվէինք հայոց պատմութիւնը` թագաւորութիւնները, հերոսները, իշխանները եւ, տակաւին, պատերազմները: Այս բոլորը եթէ մէկ-մէկ կը գծագրուէին մեր մատղաշ հոգիներուն եւ միտքերուն մէջ` իբրեւ ազգային դաստիարակութիւն, ապա նոյնքան...

ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ «Հետագայ դարերի հայ մարդը պիտի զարմանայ այն սերունդի վրայ, որ օրհասի տարիներին հերոսական վճռականութեամբ տէր կանգնեց իր անտէր հայրենիքին եւ իր անվարժ ու թոյլ ձեռքով, բայց եւ անվեհեր հոգով կարողացաւ աւերակների եւ սովի միջից նոր Հայաստան ստեղծել»: Վկայութիւնը կը պատկանի Նիկոլ Աղբալեանին: Կիլիկիոյ թագաւորութեան անկումէն ետք, 1375-ին, բացի տեղական փոքր ու սահմանափակ իշխանութիւններէ, ամբողջ 543 տարի Հայաստան բաժնուած...

ԱՀԱՐՈՆ  ՇԽՐՏԸՄԵԱՆ Համազգային ցնծութեան եւ հպարտութեան տօնն է այսօր, երբ երբեմնի ստրուկ հայ  ժողովուրդը կը տօնէ իր հրաշափառ  յարութեան` քաղաքական անկախութեան տարեդարձը: Յիրաւի անսահման սուղ եւ դառն եղան  անկախութեան  ճանապարհին մեր կորուստները, սակայն ճիշդ այդ  անհաւասար կռիւներով, արիւնոտ մարտնչումներով, բազում  զոհողութիւններով հայ ժողովուրդը  իր  թշնամիներուն եւ բարեկամներուն ապացուցեց, որ արժանի է անկախութեան: Ի՛նչ ալ եղած ըլլան մեր դառնութիւնները, յուսախաբութիւնները, հայկական...

ՅԱԿՈԲ ՃԱՆՊԱԶԵԱՆ 20-րդ դարը զարմանալի շաղկապով մը խտացուց իր մէջ հայ ժողովուրդի երկար դարերու պատմութիւնը, որուն փառահեղ էջերէն մէկը հանդիսացաւ 1918-ի մայիս 28-ն: Անցնող դարասկիզբին, 1915 թուականի Հայոց ցեղասպանութեան մահասարսուռ օրերէն միայն երեք տարի ետք, ո՞վ կրնար երեւակայել, թէ 1918-ի մայիս 28-ին պիտի ծագէր հայ անկախ պետականութեան արեւը հայոց մթագնած երկնակամարին վրայ, ո՞վ կրնար պատկերացնել, թէ աւերակներէն ու մոխիրներէն յարութիւն...

 ՀԱՅԿ ՊԱԹԹԱԼԵԱՆ Ազգի մը պատմութեան մէջ տակաւին չկայ աւելի յիշատակելի եւ խորհրդանշական ձեռքբերում, քան անոր անկախութիւնն ու ինքնուրոյն պետութեան կերտումը, քանզի այդ պահէն ետք ազգը կը վերածուի քաղաքացիացած ժողովուրդի, տարածքը` հայրենի հողի, աւանդութիւնները, սովորութիւնները եւ համոզումները` արժեհամակարգի, եւ այդ ամբողջը իրարու հետ միասին` ինքնավար եւ գերիշխան պետութեան, որ կը վայելէ միջազգային ընտանիքի ճանաչումը: Նոյնպէս եղած է պարագան հայ ազգին, որուն...

ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ Մայիս 28 է... Սակայն տակաւին հոս-հոն, մահամերձի նման, կ՛ապրինք տառապանքով եւ պառակտումով: Տխուր է մեր հոգին` մեր երկրին նման: Կործանած են մեր զգաստութեան աշտարակները, որմէ կ՛արձագանգուէին ազատութեան եւ անկախութեան կարգախօսները: Ապականած մթնոլորտով կ՛ապրինք ամէն օր, գիտակցաբար եւ անգիտակցաբար ու դարձած` փառամոլներ եւ մէկական նիւթապաշտներ: Մեր կեանքի գետերուն ջուրերը նեխած են եւ` մամուռ կապած: Մեր սրբազան իտէալները, որոնք մեզ...

ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ Ինչպէս կ՛ուզէք բանաձեւեցէք անոր խորհուրդը, ան է՛ ու կը մնայ միակ լուսաստղը, որ մեր ուղեցոյցն է, մեր անփոխարինելի՛ լուսաստղը, մեր անշե՛ղ ուղեցոյցը: «Ազատ, անկախ եւ միացեալ Հայաստան», «Ամբողջական Հայաստան` ամբողջական հայութեամբ»: Ահա թէ ի՛նչ կը թելադրէ մեզի 28 ՄԱՅԻՍ-ը: Ինչպէս կ՛ուզէք որակեցէք մեր գաղափարականի այս զոյգ բանաձեւումները` երազատեսութիւն թէ ցնորապաշտութիւն, պէտք չէ մտահան ընել, որ անոր հաւատքով դիմացանք մենք`...

ՍԵԴԱ ՄԱՐԿՈՍԵԱՆ-ԽՏԸՇԵԱՆ Մայիսեան փառահեղ յաղթանակով կերտուած, հայոց պետականութեան հիմնադրութեան հարիւրհնգամեայ տարեդարձը կը դիմաւորենք խառն զգացումներով` Արցախի ճակատագրի  տարաբախտ տնօրինումով: Մեր նոր պետութեան հանդէպ  անփարատելի կասկածներով ու թերհաւատութեամբ, յոյսն ու հաւատքը կորսնցուցած անիմանալի  հոգեխռովութիւններով:  Մեր քաղաքական օրակարգը` առօրեայ դրութեամբ անկանխատեսելի նորութիւններով եւ անակնկալներով, մեզ ամէն օր պատրանթափ ու յուսախաբ կ՛ընէ` սարսափ եւ երկիւղ պատճառելով գալիքի անստուգութեան ահաւոր տեսութենէն, թէ  հայրենիքը մեր...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Ռուսիոյ մէջ 1917-ի Հոկտեմբերեան յեղափոխութենէն ետք ռուսական զօրքերը լքեցին կովկասեան ռազմաճակատը: Թրքական զօրքերուն դիմադրելու համար կազմաւորուեցան հայկական զօրամասեր: Թրքական զօրքերը 10 փետրուար 1918-ին յարձակման անցան եւ մայիս 15-ին շարժեցան դէպի Ղարաքիլիսա (այժմ` Վանաձոր) եւ Արարատեան դաշտ` Երեւան ներխուժելու նպատակով: Հայաստան, արտաքին աշխարհէն ամբողջովին կտրուած, չորս կողմէն շրջապատուած էր թշնամի ուժերով: Երեւանի զօրախումբի հրամանատար զօրավար Մովսէս Սիլիկեան մայիս 18-ին...

Հայաստանի Ազգային գրադարանին մէջ մեծ թափով ընթացող թուայնացման աշխատանքներու ծիրին մէջ ամբողջութեամբ թուայնացուած եւ նշաճանաչուած են «Ազդակ» օրաթերթի արխիւները, որոնք հասանելի են Ազգայինի «Հայ մամուլ» շտեմարանէն  https://is.gd/vDIyeL Այս առիթով Հայաստանի Ազգային գրադարանի հրապարակած լուրին մէջ կը նշուի. «Ազգային, գրական, հասարակական-քաղաքական «Ազդակ» օրաթերթը կը հրատարակուի 1927 թուականէն (որոշ ընդհատումներով): Սկիզբը լոյս տեսած է եռօրեայ պարբերականութեամբ, 1930 թուականէն` երկօրեայ, 1932 թուականէն օրաթերթ...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Սուրբ Յարութեան յիսուներորդ օրը Հոգեգալստեան տօնն է: Յիսուսի համբարձումէն ետք աշակերտները վերադարձան Երուսաղէմ, ինչպէս որ անոնց պատուիրած էր Ուսուցիչը: Օր մըն ալ, երբ աշակերտները Վերնատան մէջ հաւաքուած միասիրտ կ՛աղօթէին, երկինքէն լսուեցաւ ձայն մը, որ ուժեղ քամիի սուլոցը կը յիշեցնէր, եւ լեցուց ամբողջ Վերնատունը: Նոյն պահուն երեւցան բոցեր, որոնք կրակէ լեզուներու նման էին: Անոնք մէկ-մէկ իջան եւ նստան ներկաներէն...

ԼՈՒՍԻԿ ՍՈՄՈՒՆՃԵԱՆ-ԱՖԱՐԵԱՆ Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչ ճեմարանի Շրջանաւարտից միութեան վարչութեան կողմէ հարիւրամեայ յոբելենական ձեռնարկներու կազմակերպումը առիթ մը եղաւ, երկար տարիներու բաժանումէ ետք, դասընկերներով ու դասընկերուհիներով վերստին համախմբուելու, վերապրելու եւ վերյիշելու դպրոցին ու դպրոցական կեանքին, շատ սիրելի տնօրէնին,  ուսուցիչներուն եւ ուսուցչուհիներուն հետ կապուած դէպքեր, դրուագներ եւ անցեալի քաղցր յուշեր: Հարիւրամեակի յոբելենական ձեռնարկներուն նուիրուած մեր բանաւոր ու գրաւոր աշխատանքներու շարքին, Ճեմարանի առաքելութիւնը լաւագոյնս...

ՍԱՐԳԻՍ ՏԱՂՏԷՎԻՐԵԱՆ «Մեր բոլոր խնդիրները գտնւում են Արագածի ու Արարատի` երազանքի ու իրականութեան մէջ». Նիկոլ Փաշինեան: Վերոյիշեալ արտայայտութիւնը Հայաստանի վարչապետը ունեցած է նախորդ շաբաթներուն Արագածոտնի մարզի Ներքին Բազմաբերդ համայնքի դպրոցականներուն հետ հանդիպումի ընթացքին. կը կրկնեմ` դպրոցականներուն... Այս արտայայտութեան մէջ ամփոփուած է Փաշինեանի արտաքին, պաշտպանութեան, տնտեսական, կրթական եւ այլ ոլորտներու մէջ վարած քաղաքականութիւնը: Հոն կ՛երեւին 2018-էն սկսեալ հայ ազգային հիմնական սկզբունքներու...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Այն պահուն, երբ հայ ժողովուրդը կը պատրաստուի տօնելու Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան 105-րդ տարեդարձը, Այն պահուն, երբ հայրենաբնակ եւ աշխարհատարած հայութիւնը կը պատրաստուի վերանորոգելու ազատ, անկախ եւ միացեալ Հայաստան կերտելու, հայրենիքը հզօրացնելու ուխտը, Այն պահուն, երբ հայրենի ու Արցախի հայութիւնը կ՛աշխատի ձայներն ու ձեռքերը միացնել եւ կորուսեալ Արցախին վերականգնումը հիմնաքար ծառայեցնել մեր բոլոր իրաւունքներուն վերատիրացման, Ճի՛շդ այդ պահուն Երեւանի...