Յօդուածներ

Պատրաստեց՝ ՄԱՐԻՆԱ ՀԱՄԱՄՃԵԱՆ Երեւանի Մէջ` Նիկոլ Աղբալեանի 150-Ամեակին Նուիրուած Հատորի Շնորհահանդէս Համազգային հայ կրթական եւ մշակութային միութեան Երեւանի գրասենեակին նախաձեռնութեամբ եւ Հայաստանի Գիտութիւններու ազգային ակադեմիայի Մ. Աբեղեանի անուան գրականութեան հիմնարկին հետ գործակցութեամբ, 12 սեպտեմբերին տեղի ունեցաւ Նիկոլ Աղբալեանի երկերու առաջին հատորին շնորհահանդէս: Հատորը նուիրուած է Նիկոլ Աղբալեանի ծննդեան 150-ամեակին: Զայն կազմած է գրականագէտ Արմէն Մանուկեան, իսկ խմբագրած է Լուսինէ Աւետիսեան: Շնորհահանդէսը...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Արցախի թեմի առաջնորդ Վրթանէս ծայրագոյն վարդապետ Յակոբեան, ազրպէյճանական իշխանութիւններուն կողմէ թեմական պատգամաւորական ժողովի ցրւումէն ետք, 13 հոկտեմբեր 1925-ին նամակ ուղարկեց Սուրբ Էջմիածին` Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդին, ուր կ՛ըսէր որ իրեն անյայտ պատճառներով ժողովականները մէկ առ մէկ հարցաքննութեան ենթարկուած են: Ան կ՛աւելցնէր նշելով որ տեղական իշխանութիւններուն կատարածին հետեւանքով թեմը զրկուած է եկամուտի հնարաւորութենէն: * * * Խորհրդային իշխանութիւնները հետզհետէ աւելի ...

ՆՈՐԱ ԲԱՐՍԵՂԵԱՆ Լիբանանահայութեան մշակութային կեանքին մէջ, յատկապէս մանկապատանեկան աշխարհին մէջ վերջին տարիներուն իր յատկանշական տեղը գրաւած է Լուսիկը` Անժելինա Սարգիսեանը, որ ոչ միայն սիրուած ու փնտռուած է անձնական տարեդարձներուն ու հաւաքոյթներուն, այլ նաեւ հայկական տարբեր միութիւններու կողմէ կազմակերպուած ձեռնարկներու, դպրոցական նախաձեռնութիւններու եւ այլն: Սակայն այս բոլորին կողքին, մանուկներուն եւ պատանիներուն կողմէ մեծապէս սպասուած են Լուսիկին ու անոր խումբին կազմակերպած հանդիսութիւնները`...

ՆԱԶԵԼԻ ԱՒԱԳԵԱՆ Կարօտի ապրումներով տոգորուած` օդանաւին պատուհաններէն դուրս նայեցայ ու յաղթական տեսքդ  փնտռեցի, բայց քեզ տեսնելու փոխարէն` Արագածը տեսայ իր ձիգ գագաթներով: Մինչեւ օդակայանի մուտքը կոխելս, միջանցքին ամբողջ երկարութեան դիտեցի դուրսը, գէթ` ապակեայ անցքէն քեզ տեսնելու յոյսով, սակայն այս անգամ երկինքը ծածկող ամպերը թոյլ չտուին, որ քեզ տեսնեմ: «Հարց չէ. հիմա մայրաքաղաք ուղղուելու ճամբուն ընթացքին փոխադրակառքին լուսամուտներէն կը տեսնեմ», ըսի...

ՍԵԴԱ ՄԱՐԿՈՍԵԱՆ ԽՏԸՇԵԱՆ Սարգիս Զէյթլեանի, ամենաղեկավարի կերպարի ներկայացման ընդմէջէն, Կարօ Յովհաննէսեան կը յաջողի օրուան դէպքերու վերլուծութիւններով հրապարակել անոր յախուռն, յստակ ու քաջ յայտարարութիւնները` քրիստոնէական հաւատքի պահպանման անհրաժեշտութեան թէ միջազգային կոմունիզմի գործած աւերին մասին, իր անվերապահ եւ աներեր կեցուածքը միշտ եղած է անշեղ եւ հատու` մնալով հաւատարիմ Հայ եկեղեցւոյ հաւատամքին եւ դաշնակցական ազգային գաղափարաբանութեան: Իսկ եւ մանաւանդ ազգային խորհրդանիշերուն` Արարատին ու...

ՅԱԿՈԲ ԼԱՏՈՅԵԱՆ Տասնեակ տարիներու ընթացքին Արաբական ծոցի երկիրները թրիլիոն տոլարներ ծախսեցին իրենց պաշտպանութեան, անվտանգութեան ու անձեռնմխելիութեան համար երաշխիքներ ապահովելու: Միացեալ Նահանգներու յաջորդական նախագահներու պատուին նուէրներ տուած երկիրները յանկարծ իրենք զիրենք խաբուած զգացին: Իսրայէլի` Տոհայի վրայ յարձակումը ամբողջ աշխարհին, ի մասնաւորի Ծոցի արաբական «հզօր» պետութիւններուն պատգամ է, որ եթէ ուզեն, եւ երբ որ ուզեն կրնան հասնիլ իրենց թիրախին, եւ ոչինչ կրնայ...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Բարեկամ մը, որուն հետ երկար ատենէ ի վեր հաղորդակցութիւն չէի ունեցած, այսօր հեռաձայնեց: Ենթադրեցի, որ պիտի յիշեցնէր, թէ այսօր 9/11 է, այսինքն` ամերիկեան տնտեսական եւ ռազմական կեդրոններու վրայ ծանօթ յարձակումներուն տարեդարձը: Յուսախաբ ըրաւ. մինչեւ իսկ ակնարկութիւն չըրաւ օր մը առաջ Եութայի մէկ համալսարանին մէջ սպաննուած քաղաքական մարդուն, ո՛չ ալ` Ֆրանսան փոթորկող ցոյցերուն եւ նման իրադարձութիւններու, որոնք իրենց հովանոցը...

Յ. ՊԱԼԵԱՆ Արագացած ժամանակը կրնա՞յ ընել այնպէս, որ երրորդ համաշխարհայինի ուրուականը դառնայ իրականութիւն: Այսօր ան հեռատեսիլէն դիտուած հեքիաթի նմանող սպառնալի՞ք է, վախի ռազմավարութի՞ւն: Առաջինը եւ երկրորդը դեռ չեն մոռցուած: Երրորդէն ետք, ինչպէս ըսած է Այնշթայն, ողջ մնացողները, եթէ ըլլան, պիտի վերադառնան քարերով եւ բիրերով կռուող նախամարդու վիճակին: Չեմ գիտեր, թէ աշխարհի ութ կամ տասը միլիառ բնակիչները  քանի՛ միլիոն «ղեկավարներ» ունին:...

ՍԵԴԱ ՄԱՐԿՈՍԵԱՆ-ԽՏԸՇԵԱՆ Կան մարդիկ, որոնք իրենց ներքին հրայրքով, գաղափարական անշեղելի հաւատքով, մտաւորական եւ հոգեւոր անապական խառնուածքով, հայրենիքի հանդէպ անսպառ խանդով եւ ժողովուրդին  անսակարկ ծառայութեան նուիրումով կը դառնան ղեկավար ու կը մնան հասնող սերունդներուն համար անշիջելի եւ անժամանցելի տիպարը` առաջնորդին, ներշնչելով զանոնք քալելու  միեւնոյն ճանապարհէն եւ ուղղուելու միեւնոյն հաւատքով ու գաղափարաբանութեամբ, հրդեհելով զանոնք հայրենիքի անմար կրակով ու սիրով: Ահա այդպիսի դէմքի...

Հայ եկեղեցւոյ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւնը ուրախութեամբ կը յայտարարէ, թէ կաթողիկոսարանին մէջ գործող Հայագիտական կեդրոնը` Ազգային կեդրոնական վարչութեան որոշումով անուանուեցաւ Արամ Ա. կաթողիկոսին անունով` «Արամ Ա. Կաթողիկոս» Հայագիտական Հիմնարկ Շուրջ երեսուն տարի առաջ, վեհափառ հայրապետին գահակալութեան առաջին տարիներէն սկսեալ, համեստ պայմաններու մէջ նախ իբրեւ արեւմտահայերէնի զարգացման նուիրուած դասընթացքներով սկսած յիշեալ նախաձեռնութիւնը հանգրուանային կերպով կազմակերպուեցաւ ու ծաւալեցաւ` վեհափառին անմիջական քաջալերանքով ու...

ՎԱՐՈՒԺԱՆ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ Հայ Եկեղեցին` Գործակից Եւ Զօրակից Պետութեան Քրիստոնէութիւնը որդեգրելու իրողութիւնը պատահական  երեւոյթ մը չէր մեր կեանքին մէջ եւ ոչ ալ անձի մը կամ անձերու նախասիրութեան կամ ճաշակի  հարց մը: Քրիստոնէութիւնը ինքը չեկա՛ւ մեզի, մե՛նք հրաւիրեցինք, մենք ներքաշեցինք  զայն մեր մէջ, քանի մեր դարաւոր ժողովուրդի նկարագրին ու քրիստոնէական վարդապետութեան միջեւ հարազատ նմանութիւններ եւ մտերմութիւններ կային: Նոյնութիւն, որ դիմանալու, տոկունութեան եւ...

Պատրաստեց` ԿԱՐՕ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ Խմբագիր, վաստակաւոր լրագրող, հրապարակագիր, թատերագիր, յուշագիր, թարգմանիչ: Ծնած է Պոլիս: Փոքր տարիքէն յաճախած է Վիեննական Մխիթարեան վարժարանը, զոր աւարտելէ ետք անցած է Պոլսոյ համալսարանի գրականութեան բաժանմունքէն եւ վկայուած` փիլիսոփայութեան եւ հոգեբանութեան ճիւղերէն: Առաջին հրատարակուած գործը «Բառասխալ» խորագրեալ պատմուածք մըն է, լոյս տեսած` Խաչիկ Ամիրեանի թարգմանութեամբ, «Անիւ» պարբերաթերթին մէջ:  1955-էն սկսեալ մաս կազմած է «Մարմարա»-ի «Գրական էջեր»-ու խմբագրական...

ԱՀԱՐՈՆ ՇԽՐՏԸՄԵԱՆ Հայոց ցեղասպանութեան մթին օրերուն, երբ  բնաջնջում կը սպառնար հայ ժողովուրդին, յուսոյ լոյս մը ճառագայթեց Մուսա Լերան  կատարներուն վրայ: Մուսա Լերան հերոսամարտը հայ ազգային ազատագրական պայքարի  փառապանծ էջերէն մէկն է: Մուսա Լեռը կը գտնուի Կիլիկիոյ` Տաւրոսի  Ամանոս լեռնաշղթայի հարաւարեւմտեան  փէշերուն: Անոր լանջերուն սփռուած են Սուէտիոյ հայկական վեց գիւղերը: Գիւղախումբին աւելի քան վեց հազար բնակիչները կը զբաղէին  հողագործութեամբ, անասնապահութեամբ եւ...

ԳԷՈՐԳ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ Քաղաքական գիտութիւնների թեկնածու, ՀՅԴ Բիւրոյի Հայ դատի կեդրոնական գրասենեակի յատուկ ծրագրերի պատասխանատու 2025 թ. օգոստոսի 8-ին Ուաշինկթընում ամերիկեան միջնորդութեամբ Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի արտգործնախարարների կողմից նախաստորագրուեց «Ազրպէյճանի Հանրապետութեան եւ Հայաստանի Հանրապետութեան միջեւ խաղաղութեան ու միջպետական յարաբերութիւնների հաստատման մասին» համաձայնագիրը: Դրա մասին կողմերը 2025 թ. մարտի 13-ին, երբ Ազրպէյճանի արտգործնախարարը, արհամարհելով պաշտօնական Երեւանի` համատեղ յայտարարութեամբ հանդէս գալու առաջարկն ու խախտելով...

ՀՐԱՆԴ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ Յոգնած էր, յոգնած անտառին խորքը ծուարած թաքուն այս հի՜ն ծառը ծեր... Ճիւղերը չորցած, տերեւներն վաղո՜ւց դալկացած, խամրած: Գարունը արդէն հրաժեշտ տուած անցած, գացած էր անյայտ եզրերը շէկ հորիզոնի... Ժամանակի բութ լուծին տակ կքած, յոգնա՜ծ էր, յոգնա՜ծ այս հին ծառը ծեր... Արեւի առջի բարի-լոյսն անգամ, որ սիրոյ բոյրով պահեր կ՛աւետէր եւ հին օրերը նազով կ՛օրօրէր, հիմա դալկացած արձագանգ մ՛իսկ...

ՅԱԿՈԲ ԼԱՏՈՅԵԱՆ Միացեալ Նահանգներու նախագահ Տանըլտ Թրամփի ծրագիրը բաւական մեծ աղմուկ բարձրացուց եւ անդրադարձ ունեցաւ միջազգային, տարածաշրջանային եւ հայկական իմաստով: Բնականաբար ոչ ոք կրնայ խաղաղութեան դէմ ըլլալ: Ոչ ոք կրնայ խաղաղութեան ձգտումի ճիգերն ու արդիւնքները նսեմացնել: Բնական է, որ, ինչպէս ամէն համաձայնագիրի պարագային, վերապահութիւններ եւ աւելի լաւ ձեռքբերումներու փափաքներ ըլլան: Օրակարգեր, որոնք, չենք ալ գիտեր, ոմանց համար մանրամասնութիւններ են, ուրիշներու...

Լ. ԱՅՎԱԶԵԱՆ Վերջին օրերու միջազգային դէպքերը եկան կարգ մը հարցականներ յառաջացնելու փոքր երկիրներու ժողովուրդներուն մօտ` այն միջոցներուն մասին որոնց, անհրաժեշտ է դիմել իրենց պաշտպանութիւնը եւ ֆիզիքական գոյութիւնը, երաշխաւորելու համար` ի տես մեծ պետութիւններու ապահոված պաշտպանական «հովանոցներ»-ու հովանոցներ ու անարդիւնաւէտութեան: Ռուսիա տարիներ շարունակ ինք զինք ներկայացուցած էր իբրեւ Հայաստանի պաշտպան: Սակայն երբ հարցը հասաւ Ազրպէյճանի հետ բախումներուն, Մոսկուա չուզեց զայրացնել Պաքուն:...

ՎԱՐՈՒԺԱՆ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ Արդէն մտանք աշխարհական ղեկավարներու դաշտին մէջ: Ո՞վ կրնայ  ըլլալ երկրի կամ ազգի ղեկավար, հոս է բուն հարցը: Աստուածաշունչը երանելի կը գտնէ այն երկիրը, որուն թագաւորը (ղեկավարը) ազնուական է, եւ ողբալի կը նկատէ այն երկիրը, որուն թագաւորը մանուկ է: «Երանի քեզի երկիր, երբ թագաւորդ ազնուական է» (Ժղ 10.17): Հակառակը` «Վայ քեզ քաղաք, որ թագաւորդ  մանուկ է» (Ժղ 10.16): Երկրի...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Հայ եկեղեցին սեպտեմբեր 14-ի մօտիկ կիրակին կը նշէ հինգ տաղաւար տօներէն Խաչվերացը: Խաչվերաց կը նշանակէ խաչը վեր բարձրացնել: Տօնը նուիրուած է Տիրոջ խաչափայտի պարսկական գերութենէն Երուսաղէմ վերադարձին, Գողգոթայի վրայ կանգնեցման ու փառաբանութեան յիշատակին: Պարսից Խոսրով Բ. Փարւէզ թագաւոր (590-628) 614-ին յարձակեցաւ Երուսաղէմի վրայ, սուրի քաշեց քաղաքին բնակիչներէն 57 հազար հոգի, իսկ 35 հազար հոգի ալ գերեվարեց: Պարսիկներ թալանեցին...

Շաբաթ, սեպտեմբեր 6-ին հողին յանձնուեցաւ ՀՅԴ-ի հաւատաւոր անդամ Գէորգ Փափազեանը: Ստորեւ կը ներկայացնենք դամբանականը, զոր ՀՅԴ «Արշաւիր Շիրակեան» (Քալիֆորնիա) կոմիտէին անունով ներկայացուց Սարգիս Տաղտէվիրեանը` յուղարկաւորութեան արարողութեան ընթացքին: Գէորգը ծնած է Պէյրութ, Լիբանան, 23 մայիս 1952-ին: Անդրանիկ եւ Մարի Փափազեաններու 4 զաւակներէն երրորդն է, կրտսերը` Նազելիին եւ Աւետիսին ու երէցը` Սարգիսին: Աւարտած է Պուրճ Համուտի Մեսրոպեան վարժարանը, որմէ ետք 2 տարի...