Յօդուածներ

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Թրքական եւ ռուսական ուժերու աքցանին մէջ առնուած Հայաստանի Հանրապետութիւնը 1920-ի աշնան կենաց մահու գօտեմարտեր կը մղէր: Թրքական զօրքերը մօտեցած էին Կարսի եւ Մարգարայի, իսկ բոլշեւիկեան ուժերը Արցախի եւ Զանգեզուրի մէջ սանձարձակ բռնութիւններով կը ջանային ճնշել հայերու դիմադրութիւնը: Հայկական բանակը հոկտեմբեր 26-ին Մարգարայի կողմէն հակայարձակման անցաւ եւ թրքական բանակը շպրտեց դէպի Բարթողեան լեռները: Նոյն ժամանակ թրքական բանակը կրկին յարձակման...

ՅԱԿՈԲ ՃԱՆՊԱԶԵԱՆ 2025 թուականի յուլիսը կը նշուի իբրեւ Լիզպոնի Հինգի ինքնազոհութեան 42-րդ տարելից: 1983 թուականի յուլիսի 27-ին Փորթուգալի մայրաքաղաք Լիզպոնի մէջ հինգ հայ երիտասարդներ` Սեդրակ, Վաչէ, Սիմոն, Արա եւ Սարգիս, իրենց կեանքը նուիրեցին` ի լուր աշխարհի բարձրաձայնելով 1915 թուականի Հայոց ցեղասպանութեան ճշմարտութիւնը եւ բողոքելով դարաւոր անարդարութեան հանդէպ միջազգային լռութեան դէմ: Այս հինգ անունները այսօր արդէն ոչ միայն անհատականութիւններու յիշատակներ են,...

ԿԱՐՕ ԱՂԱԶԱՐԵԱՆ «Հայ երաժշտութիւնը իր մէջ ցեղին ոգին կը սնուցանէ, որովհետեւ երաժշտութիւնը ամէնէն մաքուր հայելին է ցեղին» ԿՈՄԻՏԱՍ Հայ երաժշտութեան պատմութեան մէջ մեծ է ներդրումը Կոմիտաս վարդապետին: Ան իր հմտութեամբ, բարձր արուեստով եւ գեղարուեստական գործունէութեամբ հիմքը դրաւ հայ ազգային երաժշտութեան: Կոմիտաս վարդապետ չընկրկեցաւ կեանքի դժուարութիւններուն դիմաց եւ հայ ժողովուրդի ահաւոր ճակատագրին ականատես վկան ըլլալով, աշխատեցաւ, հաւաքեց, մշակեց, ստեղծագործեց, խմբավարեց` հայ...

ՎԵՐ. ԴՈԿՏ. ՎԱՀԱՆ Յ. ԹՈՒԹԻԿԵԱՆ Նախանձ եւ նախանձախնդրութիւն... հայերէն այս երկու բառերը նոյն արմատը ունին, սակայն հակոտնեայ իմաստ ունին, եւ ինչպէս ցերեկը գիշերէն կը տարբերի, այնպէս ալ` այս երկուքը: Նախանձը եօթը մահացու մեղքերէն մէկն է, որուն կապանքներէն կալանուած մէկը կը յատկանշուի` իր ատելավառ զգացումներով, քինախնդրութեամբ եւ վրէժխնդրութեամբ: Իսկ նախանձախնդրութիւնը ազնուական առաքինութիւն մըն է, երկնային պարգեւ մը, որ կը ձգտի` աւելի...

Հայաստանի մէջ ՀՅԴ երիտասարդական-ուսանողական 12-րդ համահայկական բանակումը, Համազգային հայ կրթական եւ մշակութային միութեան ուսանողական 30-րդ համախմբումը եւ Լիբանանի մէջ ՀՄԸՄ-ի միջցամաքամասային բանակումը հայ երիտասարդներու մերձեցման, իրազեկման եւ ինքնութեան ամրագրման կարեւորագոյն առիթներէն կը համարուին: Դաշնակցութեան երիտասարդական-ուսանողական եւ անոր ուղեկից միութիւններուն մէջ հասակ առած երիտասարդները, աշխարհի տարբեր կողմերէն համախմբուելով, առաջին հերթին իրարու կը ծանօթանան, կը ճանչնան հայրենիքը, կը շօշափեն անոր դիմագրաւած դժուարութիւնները,...

Ֆրանսահայ «Նոր Յառաջ» թերթը հարցազրոյց մը կատարած է պատմութեան եւ աշխարհագրութեան ուսուցիչ Սեւան Անանեանին հետ` վերջերս Ալֆորվիլի 140-ամեակի ծիրին մէջ տեղւոյն քաղաքապետութեան առաջարկով կայացած «Ալֆորվիլ. հայկական աւան մը - 1920-1930-ական թուականներ» խորագրեալ ցուցահանդէսին առիթով: Հարցազրոյցը ստորեւ կը հրատարակենք իր շահեկանութեան համար. արդարեւ, հոս ոչ միայն ցուցահանդէսին մասին կը խօսուի, այլ` Ալֆորվիլի մէջ հայութեան պատմութեան ու ներդրումին: ՀԱՐՑՈՒՄ.- Ինչպէ՞ս ծնաւ «Ալֆորվիլ....

ԴՈԿՏ. ԱՐԹՈՒՐ ԱՆԴՐԱՆԻԿԵԱՆ ... Ո՞ւր հասած ենք ազգովին, ազգային թէ ազգայնական խնդիրները չլուծած, Հայաստան-սփիւռք ուղենշային խնդրայարուցումին անգիտակ` միջազգային գետնին վրայ կը սայթաքինք, քաղաքական պճնաւորում ստացած խմբակ մը Եւրոմիութեան դռներուն բացուիլը կը փափաքի` մոռնալով, որ աշխարհատարած սփիւռք մը կայ ու... Եւրոպա «կը գտնուի»: Արդեօք հանրաքուէով Եւրոպայի դռները պիտի բացուի՞ն, թէ՞ հասարակութեանը զուարճացնել կը փորձեն` լռելեայն մերժուած ըլլալն չգիտակցած: Ի վերջոյ, ի՞նչ...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ «Պի՛պ-պի՜պ» հնչեց բարեկամիս ինքնաշարժին ճչակը` պատուհանիս դիմաց: «Պատրա՞ստ ես դարձեալ լուրերու որսի երթալու»` հրաւիրեց: Մեր առաջին լրորսէն անցեր էր շաբաթ մը: Ինչպէ՞ս կրնայի դիմադրել հրապոյրին: Դարձեալ բարձրացանք իր երեւակայական ձկնորսանաւը, մեր ուռկանը նետեցինք լրատուութեան ծովերուն մէջ: Ահա քանի մը օրինակ` թէ ինչե՜ր ինկան մեր ուռկանին մէջ: *** ՀԱՅԱՍՏԱՆԷՆ բռնեցինք քանի մը «ձուկ»: Ա.- Սերվանթէսի հռչակաւոր հերոսը` Տան Քիհոթէն...

ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ Եթէ շփոթի մատնուած էք «Զանգեզուրի միջանցք»-ին վերաբերեալ հայ, թուրք եւ ամերիկացի պաշտօնատարներուն հակասական յայտարարութիւններէն, ուրեմն դուք առանձին չէք: Պատմութիւնը սկսաւ 9 նոյեմբեր 2020-ին` Արցախի պատերազմին Հայաստանի ջախջախիչ պարտութենէն ետք Հայաստանի, Ազրպէյճանի եւ Ռուսիոյ կողմէ զինադադարի համաձայնագիրի ստորագրութեամբ: Այդ համաձայնագիրի 9-րդ յօդուածին մէջ նշուած էր. «Կ՛ապաշրջափակուին տարածաշրջանի տնտեսական եւ երթեւեկային հաղորդակցութեան բոլոր կապերը: Հայաստանի Հանրապետութիւնը կ՛երաշխաւորէ Ազրպէյճանի Հանրապետութեան արեւմտեան...

Երեք օրուան մրցումներէ ետք, շաբաթ, 26 յուլիսի երեկոյեան ժամը 7:30-ին, Երեւանի «Հանրապետութեան» հրապարակին վրայ տեղի ունեցաւ համա-ՀՄԸՄ-ական 12-րդ մարզախաղերու պաշտօնական բացումը, ներկայութեամբ Ամենայն հայոց եւ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեանց ներկայացուցիչներ Վրթանէս եպս. Աբրահամեանի եւ Արտաւազդ վրդ. Շառոյեանի, ՀՅԴ Բիւրոյի անդամներ Արսէն Համբարձումեանի եւ Յովսէփ Տէր Գէորգեանի, ՀՄԸՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան ատենապետ Յակոբ Խաչերեանի եւ անդամներու, ՀՄԸՄ-ՀԱՍԿ-ի վարչութեան ատենապետ Արթուր Մկրտչեանի եւ...

ՎԱՀԱՆ ՍԱՂՏԸՃԵԱՆ Համազգայինի ֆորումի պատասխանատու Երեկոն չսկսաւ իբրեւ սովորական համերգ, այլ` իբրեւ զսպուած շունչ մը. արդարեւ, hազարաւոր սրտերէ ելած, լեցուն ակնկալիքով լռութիւն մը` յայտնութեան մը նախորդող իբրեւ սրտի զարկ: «Symphonic Folk»-ի առաջին նոթաները բարձրացան սուրբ աղօթքի մը պէս: Մէկ ակնթարթի մէջ այլեւս դահլիճին մէջ նստած չէինք, մենք կը սաւառնէինք Հայաստանի լեռներուն վրայ, կը քալէինք անոր գիւղերուն փողոցները մերկ ոտքերով, կը...

ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ Իսրայէլի պատմական ուղին Միջին Արեւելքի մէջ երկար ժամանակով յատկանշուած է քաղաքական մեկուսացումով, պատերազմներով եւ զգուշաւոր մերձեցումներով: Սակայն 2000-էն սկսեալ եւ յատկապէս 2020-ի Աբրահամեան համաձայնութիւններուն հետ, Իսրայէլ վերադասաւորեց իր դիրքը` դուրս գալով շրջանի լուսանցքային վիճակէն, դառնալով աւելի ազդեցիկ ու ընդունուած դերակատար: Այս փոփոխութիւնը հիմնուած է երեք գլխաւոր գործօններու վրայ` (1) համաարաբական համերաշխութեան անկում, (2) Իրանի հետ կապուած անվտանգութեան սպառնալիքներու...

ՅԱՐՈՒԹ ՉԷՔԻՃԵԱՆ Իրանը հաւաքական Արեւմուտքին կողմէ «պալքանացնելու»` ցեղային հատուածական միաւորներու վերածելու, անպատասխանատու պատրանք ունեցողները հասկցած չեն իրանեան ազգայնականութիւնը, եւ միայն կործանարար հետեւանքներու է, որ պիտի առաջնորդեն շրջանը (1): Այս է խորագիրը եւ ենթախորագիրը արտաքին քաղաքականութեան փորձագէտ Էլտար Մամետովի (իրանամէտ լաթվիացի, այժմ` Պրիւքսել) 1 յուլիս 2025-ի Ուաշինկթընի «Քուինսի պատասխանատու վարչագիտութեան հիմնարկ»-ի Ռիսփանսիպըլ Սթէյթքրաֆթ կայքէջի յօդուածին` (The Quincy Institute for Responsible Statecraft)...

ՅԱԿՈԲ ՃԱՆՊԱԶԵԱՆ 2025 թուականը երկու կարեւոր հանգրուանի տարի մըն է մեր հոգեւոր, ազգային եւ ընտանեկան կեանքին մէջ: Այս տարի կը լրանայ վերապատուելի Մովսէս Պ. Ճանպազեանի ծննդեան 80-ամեակը, միեւնոյն ժամանակ կը նշենք անոր վախճանման 25-ամեակը: Այս երկու խորհրդանշական տարեդարձները առիթ են` վերարժեւորելու անոր ապրած կեանքին, ծառայութեան եւ ժառանգութեան խորիմաստ ուղին, առիթ` արժանաւորապէս յարգելու անոր ապրած հոգեւոր, ազգային եւ մարդասիրական կեանքը, որ...

ԱՀԱՐՈՆ  ՇԽՐՏԸՄԵԱՆ Ի՞նչ  կը մնայ ժողովուրդէն, երբ կ՛այլափոխեն անոր պատմութիւնը: Այսօր  մենք կը  գտնուինք  աշխարհաքաղաքական վտանգաւոր խաչմերուկի մը առջեւ:  Շուռ տուած  են  մեր ազգային արժէքները եւ աւանդութիւնները: Նոր  հնչեղութեամբ  կը հալածեն  մեր  գոյութիւնը: Թուրք-ազերիական առանցքը «Խաղաղութեան   ճանապարհ»  պիտակին տակ մահաքունի կ՛ենթարկէ  ստուերներու տակ  խարխափող Հայաստանը:  Գրաւոր եւ անգիր պայմաններով  աստիճանաբար կը  սեղմեն Հայաստանին  պարտադրած զիջումներու շղթան: Իւրաքանչիւր պայման   սպառնալիք  է  ...

ՀՄԸՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան կազմակերպութեամբ, այսօր, երեկոյեան ժամը 7:30-ին (Երեւանի ժամանակացոյցով) մայրաքաղաք Երեւանի Հանրապետութեան հրապարակին վրայ պաշտօնական բացումը կը կատարուի Համա-ՀՄԸՄ-ական 12-րդ մարզախաղերուն, որոնց կը մասնակցին աւելի քան 700 մարզիկ-մարզիկուհիներ եւ յատուկ խնամքի կարօտ «Հրաշք» մարզախաղերու 200 պատանիներ: Մարզախաղերը արդէն իսկ ընթացք առին հինգշաբթի եւ շարունակուեցան երէկ: Խաղերը կը կատարուին հետեւեալ մարզադաշտերուն մէջ. «Տինամօ» (ֆութզալ), «Ողիմպիական աւան» (պասքեթպոլ,  կրտսերներ եւ աղջիկներ),...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Հայ եկեղեցին Հոգեգալուստէն եօթը շաբաթ ետք կը տօնէ տաղաւար տօներէն երրորդը` Վարդավառը, Յիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպութիւնը կամ Այլակերպութիւնը: Յիսուս Իր քարոզչութեան երրորդ տարուան ամրան Իր աշակերտներ Պետրոսի, Յակոբոսի եւ Յովհաննէսի հետ Թափօր լեռ բարձրացաւ աղօթելու: Երբ աղօթքի կանգնեցաւ, յանկարծ Անոր երեսին տեսքը այլակերպուեցաւ: Անոր դէմքը փայլեցաւ ինչպէս արեգակը, եւ Անոր զգեստները դարձան սպիտակ, ինչպէս լոյսը: Յիսուս այլակերպուելով ցոյց տուաւ,...

ՀԱՄԲԻԿ ՊԻԼԱԼԵԱՆ Դաշնակցական երիտասարդութիւնը կ՛ակնկալէ գաղափարական, դիւանագիտական, կազմակերպական, կարգապահական եւ ընկերատնտեսական գործունէութիւն եւ պատասխանատուութիւն: Կ՛ակնկալէ վերականգնում, վերակենդանացում եւ վերելք: Կ՛ակնկալէ զարթօնք: Կ՛ակնկալէ նորարար միջոցներով յատկանշուած վերադարձ դէպի արմատներ: («ԱԶԴԱԿ», 26-7-2024) Տարի մը առաջ ՀՅԴ ԼԵՄ-ին յատկացուած էջին «Մեր խօսքը» սիւնակին մէջ, ի շարս այլ մտածումներու, հպարտութեամբ կարդացինք վերոնշեալ տողերը, որոնք նուիրուած էին Լիզպոնի տղոց ու անոնց սխրանքին: Իրօք, տողեր են...

ԹԱԼԹՈՍ 1983-ի յուլիսը դարձաւ շրջադարձային պահ մը հայութեան պատմութեան մէջ: Երբ միջազգային դաշտին վրայ Հայ դատը դարձած էր մոռացութեան ենթակայ, երբ մարդասիրութեան քողին տակ աշխարհը կը չարաշահէր անտէր ժողովուրդներուն կարիքները, հինգ հայ երիտասարդներ պայթեցուցին իրենք զիրենք եւ քանդեցին լռութեան պատնէշը... Լիզպոն: Քարտէսի վրայ աննշան վայր մըն էր, սակայն շնորհիւ մեր տղոց` դարձաւ մեր նորագոյն պատմութեան խոյանքի սիւներէն մէկը: Դարձաւ խոյանք`...

Քառասուներկու տարի առաջ` 27 յուլիս 1983-ին, տեղի ունեցաւ Լիզպոնի թրքական դեսպանատան դէմ գործողութիւնը: Հինգ երիտասարդներ` Սարգիս Աբրահամեան, Արա Քըրճըլեան, Վաչէ Տաղլեան, Սեդրակ Աճէմեան եւ Սիմոն Եահնիեան, պայթուցիկներով լեցուած երկու ինքնաշարժներով առաւօտեան ժամը 10:30-ին հասան դեսպանատան մօտ: Դեսպանատուն մտնելու պահուն բախում տեղի ունեցաւ պահակներուն հետ, եւ ժամը 10:45-ին Սիմոն Եահնիեան զոհուեցաւ շէնքի դրան առջեւ: Սարգիս, Արա, Սեդրակ եւ Վաչէ ներխուժեցին դեսպանատան...