ՄԱՇՏՈՑ Թ. Ծ. Վ. ԶԱՀԹԷՐԵԱՆ
Պատրիարքական փոխանորդ Զմմառու Պատրիարքական կղերի
միաբանութեան եւ Մեծաւոր Զմմառու վանքին
«Մարդը պէտք է դատել ո՛չ թէ իր հնչեցուցած խօսքերով, այլ` իր կատարած գործերով»
Ժամանակի փորձութիւնը անցած այս անհերքելի ճշմարտութիւնը իր գործնական կիրարկումը ստացաւ վերջերս Հռոմի սրբազան քահանայապետ` երջանկայիշատակ Ֆրանչեսկոս պապին կողմէ իր եկեղեցանուէր եւ ազգանուէր գործունէութեան եւ այդ ճանապարհին 110 տարի առաջ մարտիրոսացած Մամպտոնի առաջնորդ Իգնատիոս արք. Մալոյեանի պարագային:
Յետմահու կամ յետնահատակութեան հաճոյախօսութիւն չէ, որ կը շռայլենք Ս. Իգնատիոս Մալոյեանի անմահ յիշատակին, այլ այդ մասին եղած գրաւոր վկայութիւններն են, որ կը խօսին:
Համայնքին եւ իրեն վստահուած հօտին անմնացորդ նուիրումը աննկատ չէր կրնար մնալ իրեն հաւատացած եւ զինք իբրեւ իրեն առաջնորդ կարգած hանրութեան կողմէ: Իսկ ան Տիրոջ խաչափայտը ուսին` մինչեւ վերջ անխոնջ եւ անտրտունջ տարաւ զայն` իբրեւ Տիրոջ ընտրեալ հովիւ, որ դոյզն իսկ չվարանեցաւ կատարելու ի վերուստ իրեն վերապահուած առաքելութիւնը:
Սրբոյ Մալոյեանին վերաբերող արխիւներու շուրջ ուսումնասիրութիւնները օր ըստ օրէ կը բացայայտեն Մալոյեան սուրբին մարդկային եւ գերմարդկային որակները եւ կ’ապացուցեն, որ քրիստոնէաբարոյ կեանք դաւանած սուրբը երկրային կեանքի մէջ մահկանացուներու կողմէ ջախջախիչ մեծամասնութեամբ ընտրուեցաւ Մարտին քաղաքի հովիւ, ապա` Մամպտոնի արքեպիսկոպոս:
Ստորեւ` կը հրապարակենք Մարտինի սուրբին հանդէպ հօտին եւ կղերին տածած սէրն ու համակրանքը ապացուցող փաստաթուղթը:
7 փետրուար 1911
Մարտին
Գերամեծար վարդապետ, սիրելի հայրենեաց եւ թեմին արդի վիճակին վրայ փոքրիկ տեղեկութիւն ունենալու բաղձանքնուդ վրայ անտարակոյս ենք: Ուստի առ այդ կը փութամ: Հոգեւոր տիրոջ 23 նոյեմբեր 1910-ի թուականաւ կոնդակին հրամանին համեմատ, թեմին կարեւոր, յարմար եւ վայելուչ հովիւ ընտրելու համար պատուական կղերին եւ ժողովրդեան կողմանէ բարի վկայութեան տուչութիւն ձեռնարկուեցաւ ընդ գահիրիութեան Մալոյեան Իգնատիոս ծ. վրդ. պատրիարքական փոխանորդին, առ այդ, կարգեալ է նորին գերերջանկութեան բարձրագոյն հրամանաւ, եւ յունուար 21-ին` շաբաթ օրը, Կղերական եւ Աշխարհական ազգային պատկառելի ժողովներուն ներկայութեամբ բարի վկայութեան համար որոշուած եւ պաշտօնական կնիքներով կնքուած արկղը բացուելով` 647 տոմսակ համրուեցաւ, ապա յետ կարճատեւ աղօթից ըստ օրինի տոմսակները կարդացուելով` 576 ձայն գերյ. Մալոյեան ունեցաւ, ապա Թերզիպաշեան Պետրոս` 127 ձայն, ապա Թասպազեան` 152 ձայն, ապա` Հոլոզեան Սահակ` 143, ապա Քաջունին` 126, ապա Նէոմէ` 120, ապա` Գազանճեան Բարսեղ 95, ապա իւր եղբայրը` 74, ապա Ֆարքոյեան Տէր Յակոբ` 81, ապա հրամանքդ` 48 եւ այլն եւ այլն եւ այլն: Գերյ. Մալոյեանի առաքելութիւնները եւ բարի վկայութիւնները ընդունելով` ամբողջ ստացածը 935 ձայն եղաւ, բարին եւ յաջողութիւնը Աստուծմէ:
Խ. Ծ.
Ա. Վ. Թերզիպաշեան
