Խմբագրական

Ֆրանսայի խորհրդարանի լրատուական կայքին  Արցախի նախագահին տուած հարցազրոյցը տեղի տուած է տարատեսակ մեկնաբանութիւններու: Խնդրայարոյց հարցազրոյցի վերածուած այս երեւոյթը հայկական ելեկտրոնային եւ յատկապէս այլընտրանքային լրատուութեան դաշտին մէջ աղմուկ բարձրացուցած է եւ այս ուղղութեամբ գրառումներու եւ հաստատումներու հեղեղի մը առիթ տուած: Նախ, երկու խնդրայարոյց բաժինները մէջբերենք. խորագիրը` «Ազրպէյճանը իր մէջ պէտք է գտնէ կամք` մերժելու ցեղային կարծրատիպերը արցախցիներուն եւ հայերուն նկատմամբ»: Պարզ...

Այս օրերուն, դասական թէ այլընտրանքային միջոցներու մէջ երեւցող հրապարակումները անընդհատ կը հոլովեն յեղափոխութիւն, ահաբեկչութիւն, բռնութիւն, զինեալ պայքար, ապստամբութիւն, անհնազանդութիւն, յեղաշրջում, ազատագրում, ազատագրական պայքար յղացքները: Բառագիտութիւնը եւս քարացած գիտութիւն չէ եւ հետեւաբար իմաստի կամ ընկալումի նրբերանգային փոփոխութիւններու կ՛ենթարկուի, ժամանակի շունչին ազդեցութեան ներքոյ. հաւանաբար ալ բառարանները կը նորացուին, կ՛այժմէականացուին, ոչ միայն նոր բառակերտումները ներառելու, այլ տուեալ բառին հոմանիշները թեթեւ փոփոխութիւններու ենթարկելու համար...

  Փութին- Ռուհանի, Փութին- Ալիեւ, Փութին- Էրտողան, Փութին- Սարգսեան անմիջական ժամանակի միջեւ իրար յաջորդող հանդիպումներուն ընդհանուր անունը ինչպէս կը նկատուի Փութինն է: Ասիկա անշուշտ պարզացուած տեսողականութեան արագ նկատումի խաղ չէ եւ կը յուշէ, որ գլխաւոր խաղացողը, հարցերը համադրողը, հրաւիրուող - հրաւիրողը Ռուսիան է, որ յստակ ճիգի մէջ է տարածաշրջանին մէջ իր անշրջանցելիութիւնը վերընդգծելու, գլխաւոր առանցքը իր շուրջ գոյացնելու եւ գործընթացներուն...

Սեւրը մեզի համար համազգային պահանջատիրութեան իրաւական հիմքն է, որ պայմանականօրէն զուգորդուած է Միացեալ Հայաստանի սահմանները ճշդած Ուիլսընի իրաւարար վճիռին հետ: Սեւրի պայմանագիրին եւ Ուիլսընի իրաւարար վճիռին այժմէական հնչեղութիւն ունեցած ըլլալուն մասին յայտարարած էր նախագահ Սարգսեան ոչ միայն Ուիլսընի շիրիմին իր տուած այցելութեամբ, այլ ուղղակի նաեւ իրաւարար վճիռի կայացման իննսունամեակին առիթով` յայտարարելով, որ պայմանագիրն ու վճիռը կը ներկայացնեն իրաւական այժմէական նշանակութիւն:...

  Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան մէջ  սահմանադրական բարեփոխումներու հայեցակարգով կ՛առաջարկուի նախագահական կառավարման ձեւ: Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան նախագահին կից սահմանադրական բարեփոխումներու մասնագիտական յանձնախումբին կողմէ 30 յուլիսին հանրապետութեան նախագահին ներկայացուած սահմանադրական բարեփոխումներու հայեցակարգը բաղկացած է նախաբանէ, մարդու եւ քաղաքացիի հիմնական իրաւունքներն ու ազատութիւնները, կառավարման համակարգը, դատական իշխանութիւնը, տեղական ինքնակառավարումը եւ հանրաքուէ բաժիններէ: Հաշուի առնելով հանրային հետաքրքրութիւնը ներկայացուած հայեցակարգի, մասնաւորապէս կառավարման համակարգի տարբերակին նկատմամբ,...

Հայաստանի Հանրապետութեան հասարակութեան, իշխանութիւններու եւ հոգեւոր դասի ներկայացուցիչներուն հետ հանդիպման ընթացքին նախագահ Սարգսեանի փոխանցած խօսքին հետեւեալ բաժինը պէտք է առնել լուսարձակի տակ «Մենք որեւէ մէկին թոյլ չենք տալու, որ քայքայի մեր պետութեան հիմքերը: Զէնքով եւ բռնութեամբ Հայաստանում հարցեր չեն լուծուելու: Երեւանը Պէյրութ կամ Հալէպ չէ: Նախորդ դարաշրջանի` Սառը պատերազմի տարիների լուծումները թող ոչ մէկը չփորձի Մերձաւոր Արեւելքից ներմուծել Հայաստան: Թող...

Էրեբունիի գործողութիւնն ու անոր հետեւած Խորենացիի եւ Սարի թաղի դէպքերը պիտի շարունակեն ունենալ իրենց իրաւական, քաղաքական, ընդհանրապէս հասարակական հետեւանքները: Եւ ինչպէս իւրաքանչիւր ցաւոտ կամ լրջօրէն վնասուած իրականութիւն, իրավիճակի փոփոխութեան համար անհրաժեշտ են վնասի վերահսկողութեան (Damage control) գործողութիւններու շարք մը: Ընդ որում ոչ միայն պետութենէն, այլ նաեւ հասարակութենէն ակնկալուած: Իսկ այստեղ առարկայականութիւնը, որ ընդհանրապէս իրադարձութիւնները ճիշդ գնահատելու ամէնէն ազդեցիկ եղանակն է,...

Շատ յայտարարուած, գրուած ու խօսուած է այն մասին, որ լիբանանեան բանակը մայրիներու երկրին անգերազանցելի այն հաստատութիւնն է, որ իրօք կը ներկայացնէ ամբողջ երկրին եւ ժողովուրդին խորհրդանիշը: Այնտեղ միջհամայնքային համակեցութիւնը ամէնէն վառ օրինակներով բացատրուած է եւ ձեւ ու մարմին ստացած: Փաստօրէն միեւնոյն զօրակայաններուն, զինուորական դպրոցներուն, ճակատներուն թէ խրամատներուն մէջ Լիբանանը բաղկացնող բոլոր համայնքներու երիտասարդները կ՛ապրին, կը մասնագիտանան, կը պատերազմին եւ ի...

  9 օգոստոսին Փեթերսպուրկի մէջ տեղի կ՛ունենայ Փութին- Էրտողան հանդիպումը: Այս հանդիպումը սպասելի էր գրեթէ մէկ տարի տեւած խզուած ընդհատումէ ետք: Ռուսական զինուորական օդանաւի հարուածէն  ետք ստեղծուած լարուած իրավիճակի պարունակին մէջ արձանագրուող պարանաձգութեան խաղը աւարտած է: Նախ` օդանաւը իմանալո՞վ, թէ՞ չիմանալով խփուած է, յետոյ  Թուրքիոյ օդային սահմանը  հատա՞ծ է, թէ՞ չէ հատած, ապա Էրտողանը ցաւակցութի՞ւն, թէ՞ ներողութիւն ըսած է, գրաւո՞ր...

Ժամանակակից հասարակական բաց համակարգը ամէն ինչ քննարկելի դարձնելու ոչ միայն հակամէտութիւնը ունի, այլ նաեւ լիարժէք կը տրամադրէ գործնական միջոցները: Մարդիկ իրենց մտքով անցածը, երեւակայածը կամ ցանկալի մտածողութիւնը կայծակնային արագութեամբ կը հրապարակայնացնեն եւ նոյն արագութեամբ ալ կը ստանան արձագանգումներ` իրենց տեսակէտէն աւելի հեռու գացողներ կամ սուր կերպով հակադրուողներ: Եւ «քննարկում»-ը կը շարունակուի այս ձեւով: Խումբ մը մարդոց խօսակցութիւնն է, որ ըստ...

Արցախեան հիմնախնդիրի կարգաւորման Թուրքիոյ կամ որեւէ այլ պետութեան միանալը կախուած է բանակցային գործընթացին մէջ այդ երկրի կառուցողական ներդրումէն: Այս մասին ըսած է Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարարութեան պաշտօնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովա: Նախ յայտարարութիւնը` իր բնագրային մէջբերումով: «Ինչ կը վերաբերի արցախեան հակամարտութեան, ինչպէս նաեւ որեւէ այլ հակամարտութեան խաղաղ կարգաւորման  կամ բանակցային գործընթացին, ապա խօսքը կրնայ վերաբերիլ ոչ միայն Թուրքիոյ միանալուն: Որեւէ (ընդգծումները`...

Դրական պէտք է ընկալել երկկողմանիօրէն` իրաւապահ մարմիններու եւ զինեալ գործողութիւնը իրականացնողներու լռութիւնը: Երեւոյթը պէտք չէ վերագրել անպայման կապի խզումին, նոր դաւադրութիւններու մշակման կամ գործողութեան վերջ տալու նպատակով նախապատրաստուող յարձակման: Ոչ ալ` հիւծել-յանկարծակիօրէն գրոհել տարբերակին: Երբ համեմատաբար լուռ են կողմերը, կը նշանակէ, որ բանակցութիւններ կան, իսկ այդ բանակցութիւններուն փակագիծերը չեն բացուիր, որովհետեւ մարդոց ճակատագիրը խնդրոյ առարկայ է, որովհետեւ կայ յայտնապէս արիւնահեղութիւնը...

Երեւանի մէջ արձանագրուող իրադարձութիւնները կը մտահոգեն բոլորս: Համահայկական լուսարձակներու տակ են գրաւուած ոստիկանութեան պարեկապահակային ծառայութեան գունդի տարածքը, գրաւողները, պատանդները, զոհի պարագան, վիրաւորները, պահանջները, պաշտօնական հաղորդագրութիւնները եւ ընթացող-չընթացող բանակցութիւնները: Մէկ կողմէ կան իրաւապահ եւ անվտանգութեան համապատասխան մարմիններու պաշտօնական հաղորդագրութիւններն ու անոնց ընկերացող կոչերը` սնուելու միայն պաշտօնական լրահոսէն, անուղղակիօրէն ապատեղեկատուութեամբ չնպաստելու համար վտանգաւոր կացութիւններու ստեղծման: Միւս կողմէ` ժողովուրդը փողոց դուրս հանելու կոչեր,...

  Թուրքիոյ մէջ զինուորական չկայացած յեղաշրջումի ուղղութեամբ վաղ է հետեւութիւններ ընելը: Անշուշտ կան բազմաթիւ դիտարկումներ, վերլուծումներ եւ տարատեսակ մեկնաբանութիւններ, սկսած` բեմականացուած յեղաշրջման տարբերակէն, որուն նպատակը նախագահ Էրտողանի տիրական հաստատումն ու կայացումն է, վերջացած Թուրքիոյ մասնատումը առաջադրող հեռակառավարուող քաոսացման քաղաքականութեամբ: Հայկական կողմը, պաշտօնական հանգամանքները նկատի ունենալով, թէ՛ պետական, եւ թէ հասարակական առումներով զսպուածութեամբ ու երբեմն կրաւորականութեամբ մեղադրուող լռութեամբ, տեղին եւ ակնկալելի...

Արցախեան հարցին ուղղութեամբ Ազրպէյճանի նախագահին ելոյթը իր երկրի կառավարութեան նիստին, շատ արագ հայեացքով քանի մը մտածում կ՛ուրուագծէ: Բայց նախ` Ալիեւի ամփոփած բանաձեւը, որուն մէջ պէտք է յատուկ ուշադրութիւն կեդրոնացնել բովանդակայինին առընթեր ոճին եւ օգտագործուած քաղաքական եզրաբանութեան: «Հակամարտութիւնը պէտք է լուծուի կարճ ժամանակուան ընթացքին, սթաթիւս քոն պէտք է փոխուի: Հակամարտութեան լուծման միակ տարբերակը փուլային տարբերակն է»: Շարունակելով մնալ իր առաւելապաշտական պահանջներու...

Մոսկուա-Անգարա յարաբերութիւններու շրջադարձի պաշտօնականացումը ակնկալելի էր: Ներողութիւն խնդրելու թատերական ներկայացումը իր նախապատրաստութիւնը ունէր փաստօրէն: Մնացեալը ցուցադրական պարանաձգութիւն էր, նախ Մոսկուայէն` ըսելու համար, որ Ներողութիւն խնդրող նամակ ստացած են նախագահ Էրտողանէն, յետոյ Անգարայէն` ներքին սպառման համար առաւելաբար անուղղակիօրէն հերքելու ներողութիւն բառի օգտագործումը, ապա Մոսկուայի կողմէ վերստին պաշտօնապէս յայտարարելը, որ ներողութիւն բառը օգտագործուած է գրաւոր նամակին մէջ, յետոյ ալ ընդհանրապէս այս հարցին...

Արցախեան հակամարտութեան բանակցային փուլերու թեւակոխումը զգալիօրէն արագակշռոյթ ընթացքի մէջ է: Շատ կարճ ժամանակներ իրարմէ կը բաժնեն Վիեննան ու Ս. Փեթերսպուրկը եւ հիմա ալ ըստ երեւոյթին շուտով Փեթերսպուրկն ու Փարիզը: Վերլուծաբանական գրականութիւնը անընդհատ կը խօսի փոխզիջումներու տարբերակներու, անժամկէտ հանրաքուէներ կազմակերպելու, ուժերու հեռացման, տարածքներու կարգավիճակի, խաղաղապահ ուժերու տեղակայման եւ լուծման հնարաւոր տարբերակներու մասին: Անհասկնալիօրէն հայկական մեկնաբանական դաշտը շատ յղում չի կատարեր պաշտօնական...

Իրենց աւարտին կը հասնին Լիբանանի տարածքին գործող հայկական յարանուանական եւ միութենական վարժարաններու ամավերջի հանդէսները: Հանդէսները անշուշտ նախ եւ առաջ տօնական պահեր են աւարտող աշակերտներուն, իրենց ծնողներուն, ուսուցիչներուն, տնօրէններուն եւ առհասարակ կրթական պատասխանատու մարմիններուն համար: Բնականաբար նաեւ տարուան մը աշխատանքի հանրագումարը ժողովուրդին ներկայացնելու, յաջողութիւնները ընդգծելու եւ անդրադառնալու նաեւ դժուարութիւններուն, որոնց յաղթահարման համար նախապատրաստել դպրոցական շրջանակները` աշակերտ, ծնողք, ուսուցիչ, տնօրէն, նուիրատուներ: Հանրագումարի...

Քաայի մէջ 24 ժամուան ընթացքին արձանագրուած 9 անձնասպանական գործողութիւններու երեւոյթը անմիջական ուղերձներէ աւելի Լիբանանին վերապահուող նոր ժամանակաշրջանի մը մասին մշուշոտ հեռանկարներ կը պարզէ: Անձնասպանական գործողութիւններու թիրախ ընտրուած աշխարհագրական այս վայրը անմիջապէս մտաբերել կու տայ սուրիական պատերազմի խճանկարը կազմող հիմնական մէկ գործօնին` ահաբեկչական կազմակերպութիւններու դէպի Լիբանան աշխուժ ներթափանցման մասին: Անշուշտ առաջին անգամը չէ, որ Սուրիայէն արտահանուող եւ Լիբանան ներածուող ահաբեկչական արարներ...

Ֆրանչիսկոս պապի Հայաստան այցելութեան առիթով կատարած յայտարարութիւնները ընդհանուր առումով թէ՛ հայկական եւ թէ՛ միջազգային պետական, հասարակական եւ լրատուական լուսարձակները կեդրոնացուցին Ցեղասպանութեան բնորոշումին վրայ: Այստեղ անշուշտ կար հետեւողականութիւն պահելու սկզբունքայնութիւն, Վատիկանի մէջ կատարուած յայտարարութեան շարունակութեան տրամաբանութիւն, բարոյական չափանիշներու յարգում, արդարութիւն  եւ խաղաղութեան ուղղութեամբ հոգեւոր պետէ մը ակնկալուած համապատասխան հռետորաբանութիւն: Բարոյական այս չափանիշներուն կ՛ընկերակցէին անշուշտ պապի պահուածքը, զսպուածութիւնը, ժուժկալութիւնը, համեստութեան օրինակ հանդիսանալու...