Թուրքիոյ մէջ զինուորական չկայացած յեղաշրջումի ուղղութեամբ վաղ է հետեւութիւններ ընելը: Անշուշտ կան բազմաթիւ դիտարկումներ, վերլուծումներ եւ տարատեսակ մեկնաբանութիւններ, սկսած` բեմականացուած յեղաշրջման տարբերակէն, որուն նպատակը նախագահ Էրտողանի տիրական հաստատումն ու կայացումն է, վերջացած Թուրքիոյ մասնատումը առաջադրող հեռակառավարուող քաոսացման քաղաքականութեամբ:
Հայկական կողմը, պաշտօնական հանգամանքները նկատի ունենալով, թէ՛ պետական, եւ թէ հասարակական առումներով զսպուածութեամբ ու երբեմն կրաւորականութեամբ մեղադրուող լռութեամբ, տեղին եւ ակնկալելի պահուածքով վերաբերեցաւ տակաւին քաղաքական արժեւորումի չենթարկուած զինուորական չկայացած յեղաշրջումի երեւոյթին նկատմամբ: Այդպէս ալ պիտի ըլլայ, բնականաբար: Հայկական առաջին հանգամանաւոր մեկնաբանութիւնները քաղաքականօրէն հասկնալի սահմաններուն մէջ կը մնային` նկատի ունենալով հաւանական հետեւանքներու մշուշոտ տեսանելիութիւնը եւ այդ առումով ալ հայկական գործօններուն վրայ ենթադրելի ազդեցութիւնները:
Չաճապարելու եւ զուսպ մեկնաբանելու այս պահուածքը` թէ՛ պետական, եւ թէ հասարակական մակարդակներու վրայ, գիտակցական էր եւ պատշաճ: Արագ էր եւ համարժէք նաեւ հայկական լրատուադաշտի լուսաբանումը, որուն կրած եւ կրելիք ազդեցութիւններուն մասին այլապէս ընդգծելի կէտեր կան` նկատի ունենալով Անգարայի նկատմամբ Միացեալ Նահանգներու եւ Ռուսիոյ հակոտնեայ դիրքորոշումները, եւ անոնցմէ իւրաքանչիւրին կողմէ վերահսկուող լրատուամիջոցներուն ազդեցութիւնը կրած հայկական զանգուածային լրատուամիջոցին թողարկած տեղեկատուութեան մէջ երեւցող տուեալ պետութեան քարոզչական ուղեգիծը: Այս ոլորտը տակաւին ուսումնասիրելի է, ուստի հայկական կողմ ըսելով պէտք չէ հիմնուիլ ընկերային ցանցերուն վրայ երեւցած թէ պատահական անցորդներու հետ կատարուած հարցազրոյցներուն ճամբով ամբոխային հակազդեցութիւններու ընդհանուր մթնոլորտին վրայ` դատումնային եզրակացութիւններու յանգելու համար առաջին տպաւորութիւն ստացող հայեացքներով:
Քաղաքական հետագային վերլուծութիւնները` իրենց ատենին եւ հերթաբար: Առանց քաղաքական ենթադրական դաշտ մտնելու եւ հիմնուելով կատարուած յայտարարութիւններուն փոխանցած ուղերձներուն վրայ, պէտք է նկատի ունենանք հետեւեալները այս առաջին հանգրուանին.
Հակառակ անոր որ «Խաղաղութիւն Թուրքիոյ» գործողութիւնը քեմալական ձեռագիրը կը կրէ, բայց եւ այնպէս Էրտողան շատ արագ ամբաստանեց իր գլխաւոր թշնամին` Կիւլենը, յեղաշրջումը հեռակառավարած ըլլալու յանցանքով: Ապա Ուաշինկթընէն պահանջեց արտաքսել զինք եւ վերջապէս Ինճիրլիքը փակեց ամերիկեան օդուժին առջեւ (աւելի ուշ վերարտօնեց` զգալով հետեւանքներուն ծանրութիւնը):
Իրերայաջորդ այս քայլերով Էրտողան պարզ դարձուց, որ Միացեալ Նահանգներէն ղեկավարուած է յեղաշրջման փորձը, որուն համար ալ Ուաշինկթընը դրաւ պատասխանատուութեան առջեւ` գլխաւոր յանցագործը ոչ թէ արտաքսելու, այլ արտայանձնելու, իսկ Ինճիրլիքի փակումը իբրեւ հակադարձ քայլ կը նշանակէ ահաբեկչութեան դէմ պայքարին Թուրքիոյ միանալուն առկախումը, մինչեւ Ուաշինկթըն վերատեսութեան ենթարկէ Անգարայի նկատմամբ իր վարած վերջին շրջանի քաղաքականութիւնը:
Այս բոլորին մէջ քրտական գործօնը տեսանելի չէ, մինչ Ուաշինկթընի հետ ընթացող պարանաձգային բանակցութիւններուն կարեւորագոյն առանցքներէն է անիկա:
Այս հանգրուանին նկատենք, թէ ո՞ւր կ’ուղղուին Էրտողանի մեղադրանքի սլաքները եւ մտաբերենք, թէ երկու նախընտրական ժամանակաշրջաններու ինչո՞ւ Էրտողան անընդհատ դէպի Միացեալ Նահանգներ եւ Արեւմուտք կ’ուղղէր իր քննադատութիւնները` ահազանգելով, թէ անոնք առաջադրած են Թուրքիոյ մասնատումը:
«Ա.»
