Խմբագրական

Արդարացի է ժողովրդային ակնկալութիւնը, որ Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակը իրաւամբ պէտք է նոր բարձրակէտ նուաճէ եւ արտակարգ հնչեղութիւն ապահովէ իր տարողունակութեամբ եւ ձգելիք արձագանգներով: Խնդիրը նշումի տարողութեան, ոչ հայկական` պետական, հասարակական, զանգուածային առաւելագոյն շրջանակներ ներգրաւելու վրայ կը կեդրոնանայ: Եւ այս առումով, պարզ է, որ հայ մարդը կը սպասէ առաւելագոյն կարելին, թէ՛ իբրեւ բարձրորակ, թէ՛ իբրեւ իւրայատուկ եւ թէ՛ իբրեւ արձագանգում ապահովող...

Այսօր Լիբանանը կը նշէ Ուսուցիչներու օրը: Երախտիքի, շնորհակալութեան, նուիրումի եւ առաքելութեան վերաբերող արժէքներու նշում-արծարծումէն աւելի, մեզի համար Ուսուցիչներու օրը նաեւ հիմնական նշանակութիւն ունի այս ասպարէզին ոչ միայն ազգային դաստիարակութեան ընդհանուր հասկացողութեան առումով, այլ նաեւ մարդկային պաշարներու պատրաստութեան հրամայականը ընդգծելով: Հայ մարդու կերպարի ստեղծման, հոգեկերտուածքի թէ կազմաւորման առումով ամէնէն հիմնական դերակատարութիւնը ուսուցիչին է, որ գիտելիքով զինելու առաքելութեան առընթեր, պարտականութիւնը ստանձնած է...

Աշխարհը անզօր դիրքերէ դիտեց Մուսուլի մէջ միջագետքի հազարամեայ քաղաքակրթութեան հետքերը բնաջնջելու կրօնական ծայրայեղականութեան բարբարոսութիւնը: Բնականաբար, ինչպէս գազանային վայրագութիւններու ամէնէն վառ օրինակներու ցուցադրականութիւնը, այս բարբարոսութիւնը եւս պատահականօրէն չկատարուեցաւ տեսախցիկներու առջեւ: Նպատակը այդ բոլորին հրապարակայնացումն էր, օրը ցերեկով անարգել ոչնչացնել ու քանդելն էր ի ցոյց աշխարհին` թէ՛ համոզելու եւ թէ՛ տարհամոզելու բոլորը, որ կրօնական ծայրայեղականութեան զբաղեցուցած տարածքներէն պէտք է ջնջել կրօնի, մշակոյթի,...

Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակի նշման դիմաց առնուող հակաքայլերը Կալիփոլիի 100-ամեակի կազմակերպումով չեն սահմանափակուիր: Անակնկալի առջեւ պէտք չէ գտնուինք, իբրեւ հայկական կողմ,  եթէ ոչ միայն Խոջալուն իբրեւ «ցեղասպանութիւն» միջազգայնացման փորձ կատարէ թուրքեւազրպէյճանական դիւանագիտական միացեալ համակարգը, այլ  նոյնիսկ Սումկայիթը ներկայացնէ, իբրեւ նոյնինքն հայերու կողմէ կազմակերպուած ջարդ: Այս երկրորդ տեսութիւնը հակազդեցութիւն է Խոջալուի դէպքերուն բնորոշումը, պատասխանատուութիւնը Պաքուի իշխանութիւններուն վերագրող նոյնինքն ազրպէյճանական ինքնախոստովանանքներու իրականութեան: Ազրպէյճանական...

Հիւսիսային Սուրիոյ մէջ ասորի համայնքին նկատմամբ իրականացուած առեւանգումի, բռնութեան եւ բռնագաղթի գործողութիւնները կը թարմացնեն հիւսիսային Իրաքի մէջ յատկապէս եզիտիներուն եւ ընդհանրապէս ասորի համայնքի տարբեր դաւանական խումբերուն դէմ գործադրուած պատկերներու յիշողութիւնը: Ցեղային զտումի ամէնէն բարացուցական ժամանակակից օրինակներն են այս բոլորը, որոնք տեղի կ՛ունենան ահաբեկչութեան դէմ իբրեւ թէ աննահանջ պատերազմ յայտարարած միջազգային ընտանիքին երեւութապէս եւ յայտարարողական մակարդակի վրայ դատապարտանքի, ըստ էութեան քաղաքական...

Անգարայի իրականացուցած Շահ Ֆըրաթ գործողութիւնը  դիտարժան որոշ երեւոյթներ կը պարզէ: Կը թուի, որ Անգարան բոլոր առնչակից կողմերուն հետ համաձայնեցուցած էր իր գործողութիւնը: Զինուորական գործողութեան անարգել իրականացումը այս ենթադրութիւնը աւելի հաստատ վարկածի կը վերածէ: Առնչակից երեք կողմ կայ այս առումով: Նախ անշուշտ, տարածքը վերահսկող ՏԱՀԵՇ իսլամական զինեալ խմբաւորումը, ապա մերձաւոր դիրքեր գրաւած քրտական ուժեր եւ վերջապէս պաշտօնական Դամասկոսը, որուն բանակային ուժերուն...

Վերջին օրերուն իրադրութիւնները այնպիսի ընթացք առին, որ այսօր` 20 փետրուարին, Ազատութիւն հրապարակին վրայ պիտի կայանար հանրահաւաք, որուն հետեւանքներուն մասին կանխատեսումներ կատարելու համար անպայման մտավախութեամբ պիտի յիշուէին ներհասարակական լարուածութիւնը, պառակտումը, ոստիկանութիւն-ցուցարարներ բախումները. այլ խօսքով, մարտի մէկեան տխուր յուշերու վերաթարմացումները: 27 տարի առաջ ճիշդ այս օրերուն, միեւնոյն տեղը ծայր կ՛առնէր Արցախեան հարցի զօրակցութեան շարժումը` աշխարհի ուշադրութիւնը կեդրոնացնելով Երեւանի վրայ եւ ազդանշանը տալով...

Ներհայաստանեան քաղաքական եւ հասարակական դաշտի թէժացումի միտումները մտահոգիչ տեսք եւ տարողութիւն ստանալու նախադրեալներ կը պարզեն: Անառարկելի են քաղաքական դաշտի գրագիտացման համար հնչող կոչերը, ընդգծուող վճռակամութիւնը` հարստապետական կարգերուն վերջ տալու եւ այդ նպատակով քաղաքականութիւն-հարստութիւն սերտաճման գործընթացը կասեցնելու: Այս երեւոյթը նոր չէ մեր երկրին մէջ եւ չէ պայմանաւորուած հասարակական մէկ ուժով եւ մէկ անձով: Երեւոյթը առկայ է ոչ միայն խորհրդարանական խմբակցութիւններու մէջ,...

Վարդանանց խորհուրդի մասին հրապարակագրական վերլուծման փորձը, անհրաժեշտ է, որ կեդրոնանայ նաեւ նախապատերազմեան ժամանակաշրջանին Յազկերտ-Վարդանանք բանակցութիւններուն տարբեր հանգրուաններուն, այնտեղ տեսնելու համար հայկական կողմի որդեգրած կեցուածքները, հարցը դիւանագիտական միջոցներով լուծելու կամքը, խաղաղութիւնը նախընտրելը, դրացի երկրին հետ բնականոն յարաբերութիւններ մշակելու ձգտումը: Պարզ խօսքով, պատերազմէն խուսափելու միջոցներու որդեգրման բազմակողմանի ճիգեր թափած է հայկական կողմը. եւ այստեղ Վարդանանք ըսելով պէտք է ընկալել նաեւ Վասակ Սիւնիի...

Հասկնալի է ու պարզ, որ Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակին առիթով հրապարակուած Համահայկական հռչակագիրը աննկատ չէր կրնար անցնիլ Անգարայի կողմէ: Անշուշտ նախ եւ առաջ Հայաստանի Հանրապետութիւն - սփիւռք թրքական տարանջատման խաղերուն տեղ չէ ձգուած, բայց խորքին մէջ ամէնէն անհանգստացնող բաժինները կ՛ենթադրուին ըլլալ Սեւրի պայմանագիրին եւ Ուիլսընի իրաւարար վճիռին կատարուած կարեւոր յղումները: Այս երկու նշումները փաստօրէն 100-ամեակին նախօրեակին պատրաստութեան ընթացքի մէջ եղող հատուցման...

Կալիփոլիի հակաքայլով Անգարան պարզ դարձուց Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակի նշումներու չէզոքացման միտող իր քաղաքականութիւնը: Կալիփոլիի 100-ամեակի նշման պաշտօնական յայտարարութենէն ետք էր միայն, որ պաշտօնական Անգարան յստակ դարձուց, որ պիտի չընդունի Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակի երեւանեան նշումին ներկայ ըլլալու Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահի հրաւէրը: Մինչ այդ, փաստօրէն Թուրքիոյ նախագահին լռութիւնը հրաւէրին չընդառաջելու հիմնաւորումի բացակայութիւնն էր: Հիմա, Կալիփոլի-Հայոց ցեղասպանութիւն կամ Անգարա-Երեւան նշումներու մրցապայքարի ազդանշանը տրուած...

Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակի ձեռնարկները համակարգող պետական յանձնաժողովի 5-րդ նիստը պատմական նկատուելու բոլոր տուեալները կ՛ամբողջացնէ։ Համայն հայութիւնը՝ Հայաստանի Հանրապետութեամբ, Արցախի հանրապետութեամբ եւ սփիւռքով, իր պետական, հոգեւորական թէ ազգային-հասարակական ներկայացուցիչներով հաստատած է գուցէ ամէնէն համահայկական փաստաթուղթը, որուն շուրջ կայացած է ներազգային համաձայնութիւնը։ Այս մէկը առաջնային խորհուրդն ու յաջողութիւնն է այս կարեւորագոյն իրադարձութեան։ Փաստաթուղթի նախագիծը քննարկման առարկան դարձած է հայկական աշխարհի բոլոր ներկայացուցչական...

Ընթացիկ տարուան առաջին ամիսը յատկանշած իրադարձութիւնները մտածել կու տան, որ բազմաթիւ ուղղութիւններով մեր թշնամիները ձեռնարկած են պետական մակարդակներու վրայ շատ աշխուժ պայքարի` հանրային կարծիքը կողմնորոշելու եւ հայկական պետութիւններու ուշադրութիւնը շեղելու քաղաքականութեան: Փորձենք ամփոփ կէտերու մէջ նշել այն ուղղութիւնները, որոնք ցարդ կ՛երեւին Անգարայի եւ Պաքուի միացեալ, միջպետական շտապին կողմէ հայկական հարցերուն գծով ուշադրութիւն շեղելու քաղաքական ընդհանուր պարունակին մէջ: Նկատուածները գուցէ ուրուագիծեր...

Կալիփոլիի 100-ամեակի նշումին վերաբերող պաշտօնական Անգարայի յայտարարութիւնը բոլորովին յանկարծակի չէ: Թուրքիոյ բարձրաստիճան պաշտօնատարներ տարբեր առիթներով  այս յոբելեանին ակնարկութիւններ կատարած էին եւ նշումի որոշ նախաբան փոխանցած: Հիմա այլեւս պարզ է, որ Կալիփոլին` իբրեւ հակակշիռ գործողութիւն, պետական յատուկ տարողունակութեամբ կը կիրարկուի Ցեղասպանութեան 100-ամեակին դէմ: Անշուշտ, նախ եւ առաջ, 100-ամեակի երեւանեան նշումները շուքի մէջ ձգելու  նպատակ կը հետապնդէ Կալիփոլին, եւ միեւնոյն օրուան ընտրութիւնը...

Ֆրանսան եւ ընդհանրապէս աշխարհը ցնցած իսլամական ծայրայեղական ձեռագիր կրող ահաբեկչութիւնը  այս օրերուն իր վրայ կեդրոնացուցած է երկրագունդի ուշադրութիւնը: Վերլուծումներ, բանավէճեր, շարժումներ, կը շարունակեն ողողել ամէն տարածք, որ այս կամ այն ձեւով մտահոգ է  ահաբեկչական  միտումի մագլցողականութիւն արձանագրող ընթացքէն: Կը պարզուի հետզհետէ, որ երկրագունդը իր կարեւորագոյն աշխարհագրական միջավայրերով անվտանգութեան գօտիներէ դուրս եկած է եւ կրնայ դիմագրաւել նման արարքներու շարունակականութիւնը: Փաստացի ուղերձը...

Տարեսկիզբը հայութեան համար կը յատկանշուի քաղաքական բաւական ուշագրաւ եւ կարեւոր իրադարձութեամբ մը: Ձայնը կը հնչէ Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանչցած առաջին պետութենէն: Պաշտօնական Մոնթեվիտէոն նման յայտարարութեամբ մը հանդէս կու գայ` հայութեան ամէնէն հրատապ խնդիրին շուրջ շատ կարեւոր նախանշում կատարելով: 4 յունուար 2015 ստորագրութիւնը կրող Մոնթեվիտէոյի յայտարարութիւնը բառացիօրէն կ՛ըսէ. «Արտաքին գործոց նախարարը այսօր հանդիպում մը ունեցաւ Հայ դատի յանձնախումբի միջազգային եւ ուրուկուէյեան ներկայացուցիչներու...