Յօդուածներ

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Նարեկայ վանք Հայ եկեղեցին տարին երկու անգամ կը տօնէ թարգմանիչներու տօնը: Անոնք են` Տօն սրբոց թարգմանչացն մերոց Սահակայ եւ Մեսրովբայ, որ կը տօնուի Հոգեգալստեան տօնի չորրորդ կիրակիին յաջորդող հինգշաբթի օրը, եւ Տօն սրբոց թարգմանչաց վարդապետացն մերոց, որ կը տօնուի Խաչվերացի չորրորդ կիրակիին յաջորդող շաբաթ  օրը: Թարգմանչաց տօնը կը խորհրդանշէ հայերէն գիրերու գիւտը, Աստուածաշունչի հայերէն առաջին թարգմանութիւնը, թարգմանչաց շարժումը...

Հինգշաբթի, 9 հոկտեմբերին, երեկոյեան ժամը 8:00-էն սկսեալ, «Յակոբ Տէր Մելքոնեան» թատերասրահին մէջ տեղի ունեցաւ Համազգայինի «Գասպար Իփէկեան» թատերախումբի «Մարդը Աթլանթիսէն» թատերախաղին վերջին փորձը` ներկայութեամբ քուլիսային ու վարչական աշխատանքներ իրականացնող թատրոնի սպասաւորներուն: Թատերախաղի բեմադրիչն է Յակոբ Տէր Ղուկասեանը, իսկ հեղինակը` Վաչէ Ատրունին: Տեւողութիւն` մէկ ժամ եւ 15 վայրկեան: «Մարդը Աթլանթիսէն» թատերախաղը «աղբանոց»-ին մէջ ապրող մարդոց երազներու եւ ձգտումներու պատկերներու հոգեհարազատ ներկայացումն...

Յ. ՊԱԼԵԱՆ Հողակտոր, Հայրենիք, Patria, Fatherland... Պատմութեան գիրքերը կ՛ըսեն, որ Արարատ լերան շուրջ կար ազգ մը` իր Հայաստան-Armenia կոչուած հայրենիքով: Գիտունները եւ կապոյտ մոլորակի մեծ ու պզտիկ ղեկավարները, եթէ իրենց գովաբանած արդարութեան արեւի լոյսով փնտռէին ՀԱՅ կոչուած ազգը եւ անոր ՀԱՅԱՍՏԱՆ կոչուած հայրենիքը, այսօր ի՞նչ պիտի գտնէին եւ ի՞նչ ընէին: Դեռ ՀԱՅՈՒԹԻՒՆ անորոշութիւն դարձած անուան տակ եղող համաշխարհայնացած մարդիկ, մեծեր...

Պատրաստեց՝ ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԷՐԵԱՆ Տեղեկատուական ոլորտի սեփականատէրերը իսկապէս կայսրութիւն կը կառուցեն, յաճախ իրենց հակակշիռին տակ առնելով քաղաքական կեանքը եւ անձնաւորութիւններ: «Ուաշինկթըն Փոսթ» այս բնաբանով հրապարակած է յօդուած մը: Ն. Լարի եւ Տէյվիտ Էլիսըններու բաժնետոմսերը կ՛ընդգրկեն շարժապատկերներ, պատկերասփիւռի կայաններ, «Սի. Պի. Էս.»-ը (CBS) եւ  շուտով նաեւ «ԹիքԹոք»-ի բաժնեմասը` արմատական նոր ուղի բացող եւ հսկայական ազդեցութեամբ թղթածրար մը: Լուրերու «Սի. Պի. Էս.» կայանի լրագրողները...

ԿԱՐՕ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍԵԱՆ Գ) «Ազատամարտ» օրաթերթ (Պոլիս) 10 յունիս 1909-ին ՀՅԴ Բիւրոն կը ձեռնարկէ «Ազատամարտ»-ի հրատարակութեան, որուն խմբագրապետութեան կը հրաւիրէ Ռուբէն Զարդարեանը: «Ազատամարտ»-ի տարիները եղան Զարդարեանի համար հրապարակագրութեան ամէնէն արդիւնաւէտ շրջանը: Արդարեւ, Զարդարեան արժանաւորապէս եւ առանց ընկրկումի վարեց ՀՅԴ Պոլսոյ Կեդր. կոմիտէի պաշտօնաթերթ «Ազատամարտ»-ի խմբագրութիւնը` 1909-1915, այսինքն` անոր հիմնումէն մինչեւ դադրեցումը: Նոյն ատեն ան գործուն դեր կատարեց ազգային եւ կուսակցական կեանքին...

ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ Ինքնութեան մասին յաճախ կը խօսուի: Մշակոյթին մասին` նոյնպէս: Կ՛արժէ, սակայն, մտմտալ անոնց կապակցութեան ալ մասին, մանաւանդ` այս օրերուն, երբ այնքան կը խօսինք ու կը խօսինք թէ՛ ինքնութեան եւ թէ՛ մշակոյթի խաթարման ու կորուստին մասին: Խաթարմա՞ն, թէ՞... զարգացմա՜ն: Ինքնութիւն. ինչպէ՞ս սահմանել զայն, ինչպէ՞ս բանաձեւել, հասկնալ ու հասկցնել: Ինքնութիւնը առաջին հերթին առնչուած է անունիդ-մականունիդ ու անոնցմո՛վ կ՛արտայայտուի: Ընդհանրապէս անունէդ կը գիտցուի...

ՍՕՍԷ ՓԻԼԱՒՃԵԱՆ 1913, Հռոմ. Իգնատիոս Մալոյեան` վարէն երկրորդ շարքին ձախէն երկրորդը: Քրիստոնէական աշխարհի պատմութեան մէջ համաշխարհային սուրբերուն մեծ մասը կը պատկանի Կաթողիկէ եկեղեցւոյ պարզ այն պատճառով, որ Կաթողիկէ եկեղեցին իր կեդրոնական կառոյցով եւ համաշխարհային ներկայութեամբ կարողացած է սուրբերու պաշտամունքը տարածել եւ ամրագրել ամբողջ աշխարհին մէջ, որուն իբրեւ արդիւնք ալ կաթողիկէ սուրբերը յաճախ համաշխարհային ճանաչում եւ հնչեղութիւն կը վայելեն: Արդ հարց`...

Արցախի ցեղային զտումէն (5000 զոհ, 120.000 գաղթական) երկու տարիներ եւ Ազրպէյճանի ներխուժումէն 5 տարիներ ետք Փարիզի սրտին` Հանրապետութեան հրապարակին վրայ (Place de la République) բացուած է ազրպէյճանական անթոյլատրելի լուսանկարչական բացօթեայ ցուցահանդէս մը, որ հայերը կ՛ամբաստանէ «ականային պատերազմ» մղած ըլլալու մեղադրանքով: Ինչպէս ազրպէյճանական այսպիսի այլ նախաձեռնութիւնները, այս մէկը եւս մաս կը կազմէ այն քարոզչութեան, որ կը միտի «ճերմկցնել» Ալիեւի ցեղասպան վարչակարգը:...

Պատրաստեց՝ ՄԱՐԱԼ ՄԽՍԵԱՆ Սուրիա Համազգայինի «Աւետիս Ահարոնեան» Մասնաճիւղին Կազմակերպած Հայոց Լեզուի Ուսուցման Սեմինար Հովանաւորութեամբ Բերիոյ հայոց թեմի Ճեզիրէի առաջնորդական փոխանորդ Լեւոն վրդ. Եղիայեանի, կազմակերպութեամբ Համազգայինի «Աւետիս Ահարոնեան» մասնաճիւղի վարչութեան, ներկայութեամբ Համազգայինի Սուրիոյ Շրջանային վարչութեան անդամ Եւա Մանուկեան-Սելիմեանի, Ազգային վարժարաններու հոգաբարձութեան, Հալէպէն ժամանած Հայագիտական հիմնարկի տնօրէն Սիլվա Ճապաղջուրեանի, Հայագիտական հիմնարկի դասախօս մեթր Մարիա Գաբրիէլեանի, Համազգայինի վարչութեան եւ վարժարաններու ուսուցչաց կազմին, 11 սեպտեմբերին...

ԿԱՐՕ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍԵԱՆ Հրապարակագիրը Ռուբէն Զարդարեան գրական-ստեղծագործական, հրապարակագրական, գրականագիտական եւ ուսումնասիրական գրութիւններով աշխատակցած է հետեւեալ թերթերուն. «Մասիս», «Ծաղիկ», «Անահիտ», «Լոյս» «Արեւելք», «Դրօշակ», «Տարեցոյց Նշան Պապիկեանի», «Գաւառին Տարեցոյցը», «Ամէնուն տարեցոյցը», «Նաւասարդ Տարեգիրք», «Բիւրակն», «Երկունք», «Հայրենիք», «Արեւելեան Մամուլ», «Շիրակ», «Բամբեր» եւ «Ժամանակ»: Խմբագրած է «Ռազմիկ» եռօրեան եւ «Ազատամարտ» օրաթերթը: Ա) «Ռազմիկ» եռօրեայ (Ֆիլիպէ, Պուլկարիա) Զարդարեան «Ռազմիկ» եռօրեան խմբագրած է 15/28 Հոկտեմբեր 1905-էն մինչեւ...

Կազմակերպութեամբ Քուէյթի պատկան մարմինին, ուրբաթ, 3 հոկտեմբեր 2025-ին «Ներսէս Շնորհալի» սրահին մէջ տեղի ունեցաւ Հայ յեղափոխական դաշնակցութեան հիմնադրութեան 135-ամեակի նշումը: Ձեռնարկը ընթացք առաւ Հայաստանի, Արցախի եւ Դաշնակցութեան քայլերգներով: Բացման խօսքով ներկաներուն բարի գալուստ մաղթեց Շանթ Թաթոյեան: Ապա խօսք առաւ Քուէյթի պատկան մարմինի ներկայացուցիչ Յակոբ Մելիքսեթեան, որ դիտել տուաւ, թէ Դաշնակցութիւնը ծնունդ առած է ժողովուրդէն` գործելու ժողովուրդին համար, եւ այսօր նոյն...

ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ Հայաստանի Հանրապետութեան մէջ գործող քաղաքական ուժերը, իշխանութիւն եւ ընդդիմութիւն որդեգրած են, Ազգային ժողովի ընթացիկ ընտրութեան ժամկէտէն ինը ամիսներ առաջ, ընտրական օրակարգի տրամաբանութիւնը: Ժամկէտէն առաջ իշխանութիւնը փոխելու յաջորդական փորձերու ձախողումէն ետք, ընդդիմադիրները համոզուած են, որ յունիս 2026-ի ընտրութիւնը առիթ պիտի հանդիսանայ վերջապէս ձերբազատուելու ազգային բոլոր սրբութիւնները առանց աճուրդի վաճառող իշխանութիւններէն: Իշխանութիւնը, որ Ազգային ժողովին մէջ ունի աւելի քան երկու-երրորդի...

Լ. ԱՅՎԱԶԵԱՆ Միջազգային իրադարձութիւններն ու անոնց հետեւանքները սեւ-մութ ամպերու նման կը շարունակեն արագօրէն կուտակուիլ մեր տարածաշրջանի երկնակամարին վրայ: Հայաստանի հարաւային դարպասը` Սիւնիքը, այսօր դարձած է մեր գոյութեան եւ ապագայի առանցքային հարցերէն մէկը: Սիւնիքը ոչ միայն Հայաստանի տարածքային ամբողջականութեան երաշխիքն է, այլ նաեւ կենսական ուղի մը` Հայաստանէն դէպի Իրան, դէպի Պարսից ծոց եւ անուղղակիօրէն` դէպի Միջին Արեւելք: Սիւնիքը պահելով է, որ...

ԿԱՐՕ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍԵԱՆ Ռուբէն Զարդարեան (1874-1915) կը պատկանի արեւմտահայ գրականութեան գեղապաշտ կամ արուեստագէտ սերունդին: Բացառիկ մշակողներէն է ան հեքիաթին, որ գրականութեան դժուարագոյն սեռերէն մէկն է. կարելի է ըսել նոյնիսկ, որ հեքիաթին անմրցելի վարպետն է: Հեքիաթներու կողքին, ստորագրած է պատմուածքներ, պատկերներ եւ վիպակներ: Անոր լաւագոյն գրութիւնները լոյս տեսան 1910-ին, Պոլիս, «Ցայգալոյս» խորագրեալ հատորին մէջ, որ հետագային արժանացած է հինգէ աւելի հրատարակութիւններու` Հայաստանի...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Ազրպէյճանի իշխանութիւնները սանձարձակ կերպով կը բռնադատէին Լեռնային Ղարաբաղի հայութեան մարդկային տարրական իրաւունքները: Անոնք փակած էին հայկական բոլոր եկեղեցիները եւ բիրտ ճնշումներ կը կիրարկէին հայ դպրոցին ու մշակոյթին նկատմամբ: Միաժամանակ Պաքու մարզը հայաթափելու, թրքացնելու հետեւողական քաղաքականութիւն կը վարէր: Ազրպէյճանի իշխանութիւններու հակահայ բռնութիւններուն դէմ պայքարելու համար տարբեր կուսակցութիւններու պատկանող արցախահայեր հիմնեցին «Ղարաբաղը Հայաստանին» միութիւնը: Միութեան անդամ էին նաեւ շարք մը...

ՇԱՀԱՆ ԳԱՆՏԱՀԱՐԵԱՆ Սիրելի ընկերոջ մը մահուան 10-ամեակին համախմբուած ենք «Մարուխեան» կոմիտէի յարկին տակ, ի՛ր անունով կոչելու համար աշխատանքային սենեակ մը, որ պիտի ծառայէ մեր գաղափարներու տարածման,մեր ուժականութեան հաստատման ու մեր երիտասարդներու բոլորուելուն` իր սիրած գաղափարներուն, աշխատանքներուն եւ ծրագիրներուն շուրջ: Յիշատակի յարգում` առաջին հերթին, բայց նաեւ` անկէ անդին, յանձնառութիւն մը Սարգիս Կիրակոսեանի եւ իր նման այս աշխարհէն մեկնած բոլոր ընկերներուն հաւատացած...

 ԱՂԱՒՆԻ ՍԱՐԵԱՆ Որոշած էի այլեւս «Բաց նամակ» չգրել, որովհետեւ շատ կծու էին գրածներս` ազգային արժէքներէ զուրկ Փաշինեանին մասին, ուստի մամուլը հասկնալի պատճառներով, իր քաղաքականութենէն մեկնած, կը դժուարանար տպել գրածներս: Թէեւ այդ գրութիւնները կու գային Փաշինեանն ու անոր կատարածը չհանդուրժող հայորդիներէ: Սակայն այս անգամ եւս չկրցայ զսպել ես զիս, որովհետեւ անոր կատարած ազգաքանդ քաղաքականութիւնը կը շարունակուի: Յատկապէս Հայոց ցեղասպանութեան վերաբերող անոր...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Կար ծանօթ հեքիաթ մը, ուր չար աղջիկ մը կ՛անիծուի, եւ ամէն անգամ որ բերանը բանայ, անկէ զեռուններ դուրս կը ցատկեն: Այս հեքիաթը ունի նոր տարբերակ մը. ամէն անգամ, երբ Փաշինեան (եւ ՔՊ-ական ուսապարկեր) բերան բանան, Հայաստանի ու ընդհանրապէս մեր ժողովուրդին ու Դատին վնասող արտայայտութիւններ դուրս կը թռչին (հապա սուտե՞րը): Նորագոյն ապացոյցը տեսանք եւրոխորհրդարանին բեմէն Փաշինեանի երեքշաբթիի (30 սեպտեմբերի)...

ՊՕՂՈՍ ԳՈՒԲԵԼԵԱՆ Եթէ Նիկոլ Փաշինեանին բաց նամակ մը գրելու ըլլայի, անոր խորագիրը վերոնշեալը պիտի ըլլար: Այո՛, պարո՛ն վարչապետ, ձեր` իշխանութեան գալէն ի վեր, բարեկամ եւ ընդդիմադիր` ցաւով եւ սոսկումով վկան ու ականատեսը կը դառնան հաշիւ չտալու ձեր անբացատրելի կեցուածքին եւ ամէն կերպով թշնամիին հաճելի դառնալու ու անոր կամքը կատարելու ձեր պատրաստակամութեան: Սկսած Արցախը ազրպէյճանցիներուն անտրտունջ կերպով յանձնելէն եւ հալալ ընելէն,...

ՃԷՅՍՈՆ ԹԱԽԹԱՃԵԱՆ Ֆրեզնոյի մէջ Հայաստանի պատուոյ հիւպատոսութիւնը դէպի Հայաստան կատարուած 15-րդ բժշկական առաքելութիւնը կը նկատէ բարձր մակարդակի նախաձեռնութիւն։ Սեպտեմբեր 19-էն մինչեւ հոկտեմբեր 4 պատուոյ հիւպատոս Պերճ Աբգարեան, բժշկական մասնագէտներու միջազգային խումբի մը հետ, այցելեց Հայաստան՝ մարդասիրական եւ մասնագիտական առաքելութեամբ։ Ծրագիրին հիմնական նպատակը ամերիկացի եւ հայ բժիշկներու միջեւ ամուր ու մնայուն կապերու հաստատումն է՝ առողջապահութեան ոլորտին մէջ գիտելիքներու փոխանակման եւ մարդկային...