Խմբագրական

Միջինարեւելեան տարածաշրջանին մէջ շրջադարձային իրադրութիւններ տնտեսաքաղաքական գործընթացներուն նոր հունաւորումներ կ՛ապահովեն: Անշուշտ, առաջին զգայացունց իրադարձութիւնը Չինաստանի միջնորդութեամբ Փեքինի մէջ կայացած Ռիատ-Թեհրան համաձայնութիւնն էր` դիւանագիտական յարաբերութիւններու հաստատման վերաբերեալ: Անհետեւանք պիտի չմնար անշուշտ այս համաձայնութիւնը: Հետագայ գործողութիւնները փաստօրէն կը ստանան արագակշռոյթ ընթացք: Շաբաթ մը անց արդէն,  սէուտցի թագաւորը հրաւէր կ՛ուղարկէ Իրանի նախագահին` զինք Ռիատ հրաւիրելով: Ողջունելով երկու եղբայրական երկիրներուն միջեւ ձեռք բերուած համաձայնութիւնը`...

Յոբելենական տարեթիւերու նշումը տօնակատարութեան առընթեր, պահ է արժեւորումի եւ մանաւանդ յառաջիկայի ընելիքները ուղենշելու: Խորքին մէջ ա՛յս է հիմնական առաջադրանքը` գործին շարունակականութիւնը ապահովելու, ո՛չ միայն պահպանման սկզբունքով, այլեւ ծաւալման ու զարգացման նպատակով: Պահպանումը գոյավիճակային հասկացողութիւն է եւ կրնայ նահանջի իմաստ ստանալ, եթէ անոր հիման վրայ չկայանայ կարեւորագոյն առաջադրանքը` զարգացումը: Ժառանգութեան պահպանում եւ անոր հիման վրայ նորի կերտում: Կարելի է ըսել, որ...

Փեքինի միջնորդութեամբ կայացած Իրան-Սէուտական Արաբիա դիւանագիտական յարաբերութիւններու հաստատման որոշումը նոր շրջափուլի մեկնարկ կը նկատուի Միջին Արեւելքի մէջ: Եմէնի պատերազմի աւարտը կամ դադրեցումը խորքին մէջ կայանալիք համաձայնութեան ցուցանիշ էր: Լարուածութիւնը երկու երկիրներուն մէջ կը դրսեւորուէր տարբեր եղանակներով: Պահրէյնէն մինչեւ Սուրիա, անցնելով Լիբանանէն երկու երկիրները կ՛առճակատէին ուղղակի եւ անուղղակի: Այս համաձայնութենէն հիմնական դժգոհը տարածաշրջանին մէջ Թել Աւիւն է, որուն համար Իրանը կը...

Իրան- Սէուտական Արաբիա դիւանագիտական յարաբերութիւններ վերահաստատելու որոշումը նոր գործընթացներու միտումներ կը նախանշէ: Նախ անմիջապէս պէտք է անդրադառնալ, որ համաձայնագիրը ստորագրուած է Փեքինի մէջ, ինչ որ Չինաստանի միջնորդութեան մասին կը խօսի: Ոչ միայն միջնորդութիւն, այլ նաեւ քաջալերանք կ՛ենթադրէ ստորագրութեան վայրը: Չինաստանը նոր աշխարհակարգի ձեւաւորման գործընթացին մէջ առ այս պահը տնտեսական բեւեռի կարգավճակ ունի: Տակաւին ռազմաքաղաքական առումով բեւեռայնացումի քայլեր չեն երեւիր մոլորակի...

«Ազդակ»-ի համար արդէն գրեթէ աւանդութեան վերածուեցաւ Կիներու միջազգային եւ Ուսուցչաց տօներուն համատեղումը: Տօներուն միջեւ միայն ժամանակի առումով անմիջական իրերայաջորդականութիւն չէ այս պարագային, որ նոյն խմբագրականի սիւնակներով կ՛անդրադառնայ երկու երեւոյթներուն եւ խորհուրդներուն: Կը թուի, որ իրաւունքներու պաշտպանութեան հասարակաց խորհուրդն է, որ երկու տօները կը համատեղէ. եւ այս իրականութիւնը աւելի կը շեշտուի, եթէ նկատի ունենանք մանկավարժական ասպարէզին հետզհետէ միասեռ դիմագիծը: Կանայք են,...

Բերձորի միջանցքը փակ պահելով, դէպի Արցախ ներթափանցման գործողութիւններ իրականացնելով, Ստեփանակերտէն դէպի Հին Շէն եւ Մեծ Շէն ծառայութիւն կատարող ոստիկանական մեքենան կրակահերթի տակ առնելով, գիւղատնտեսական աշխատանքներ տանող Արցախի քաղաքացիներուն վրայ կրակելով Պաքուն անմիջականօրէն կը հետապնդէ որոշ առաջադրանքներ: Ա.- Հարթել Նախիջեւան-Ազրպէյճան Սիւնիքի վրայով ճանապարհը, ոչ անպայման նոյեմբեր 9-ի հրադադարի յայտարարութեան 9-րդ կէտի սահմանած եղանակներով: Բ.- «Միջանցք-միջանցքի դիմաց» կարգախօսի եզրաբանութեան վերափոխումով, անցքերու կարգավիճակներու...

Գերմանիոյ վարչապետին կատարած յայտարարութիւնը  գրաւած է բոլոր լուսարձակները: Երկար ատենէ ի վեր միջազգային նման մակարդակէ  ազգերու ինքնորոշման իրաւունքի իրաւադրոյթը չէր հնչած. յատկապէս` 44-օրեայ պատերազմէն ետք: Ինքնորոշման իրաւունքի սկզբունքի բարձրաձայնումը եւ զայն հաւասարազօր նկատելը` տարածքային ամբողջականութեան հիմնադրոյթին, ըստ էութեան ԵԱՀԿ-ի Հելսինքեան եզրափակիչ աքթի հիմնարար սկզբունքներու կարեւորագոյն եռակէտին կ՛անդրադառնայ: Աւելի մասնակի` մատրիտեան սկզբունքներուն, ուր փոխզիջման առանցքային բանաձեւը հիմնուած էր կարգավիճակ` տարածքներու դիմաց...

Լիբանանեան դրամանիշի անսանձ  գահավիժումի իւրաքանչիւր նոր փուլ իր  քաղաքական բացատրութիւնները ունի: Ներլիբանանեան անհամաձայնութիւններ, հակոտնեայ դիրքորոշումներ, հրաժարեալ կառավարութեան լիազօրութիւններէն դուրս քայլերու անօրինականութեան հետ կապուած հարցեր, քրիստոնեայ համայնքներու հոգեւոր պետերու անարձագանգ մնացող կոչեր` հանրապետութեան նախագահ ընտրելու, եւ ընդհանրապէս ճգնաժամէն դուրս գալու համար տարբեր կողմերու միջեւ երկխօսութեան բացակայութիւն: Զուգահեռ սակայն, Ընդհանուր ապահովութեան կառոյցի ընդհանուր տնօրէնի հանգստեան կոչում, Պեքաայի եւ Պաալպեքի մէջ թմրեցուցիչի դէմ...

Միջազգային դատարանի միջանկեալ որոշումը` Պաքուին պարտաւորեցնելու Բերձորի միջանցքով քաղաքացիներու եւ բեռներու երկու ուղղութեամբ ազատ տեղաշարժը ապահովելու, կարելի է իրաւական հարթութեան վրայ առաւել նկատել հայկական կողմին համար: Մանաւանդ որ միաժամանակ մերժուած է Ազրպէյճանի դիմումը նոյն դատարանին, ուր Հայաստանը կը մեղադրուէր Արցախն ու յարակից տարածքները ականապատելու յանցանքով: Այս պահանջը ըստ էութեան կը հիմնաւորէր Ազրպէյճանի կողմէ միջանցքի փակման գործողութիւնները: Անհրաժեշտ է ընդունիլ, որ...

Սումկայիթեան եղեռնագործութեան ոգեկոչումը Լիբանանի մէջ կը կատարուի միացեալ: Հայ քաղաքական կուսակցութիւնները հանրութեան կը ներկայանան միասին` նոյն պահանջներով եւ առաջադրանքներով, պայքարը շարունակելու եւ զոհերուն արդար հատուցում պահանջելու նոյն մօտեցումներով: Լիբանանցի քաղաքացին այսօր հեռու է մարդկութեան դէմ գործադրուած ոճիրներու նկատմամբ զգայնութիւն ցոյց տալու, հակազդելու եւ արդար պայքարին իր զօրակցութիւնը յայտնելու սկզբունքներէն: Ան կը տուայտի տնտեսական տագնապի ծանրագոյն հետեւանքները կրելու դժնդակ պայմաններու մէջ...

Շրջափակուած Արցախը կը նշէ իր իրագործած ազատամարտի սկզբնաւորութեան 35-ամեակը: Պարզ է բոլորին համար, որ շրջափակումը որեւէ ձեւով բնապահպանական շարժառիթներու հետ կապուած չէ: Ո՛չ ալ հանքերու շահարկման օրակարգին հետ կապ ունի: Պաքուն կը ճնշէ, որպէսզի իրականութիւն դառնայ թուրանական կամուրջը, իր նախընտրած քարտէսներուն հիման վրայ սահմանազատուի եւ սահմանագծուի Հայաստան-Ազրպէյճան սահմանը: Այս բոլորին ուղղութեամբ գործնական աշխատանքներու փուլի անցնելու համաձայնութիւնն է, որ կրնայ ապաշրջափակել...

Երկրաշարժային դիւանագիտութեան հետեւող իրադարձութիւնները փոխօղակուած ըլլալու տպաւորութիւնը կը ձգեն: Հայաստանի եւ Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարարներու հանդիպումին ուշագրաւ բաժինը, առաւելաբար թուրք առաջին դիւանագէտին կատարած յայտարարութիւններն էին: Մասնաւորաբար` հետեւեալ բաժինը. «Հարաւային Կովկասի մէջ կը շարունակուի յարաբերութիւններու բնականոնացման հոլովոյթը: Համոզուած ենք, որ այս օրերուն տեղի ունեցած համագործակցութիւնը պիտի նպաստէ այս հոլովոյթին: Հայաստանի, Թուրքիոյ եւ Ազրպէյճանի միջեւ բնականոնացման հոլովոյթները, կը կարծեմ, պիտի նպաստեն մեր...

Վարդանանցի նշումը մեր համազգային դիմադրողականութեան վերարժեւորման առիթ է ամէն բանէ առաջ: Վարդանանցը հաւատքի, ազգային արժէքներու, սկզբունքներու հանդէպ մեր ժողովուրդի արմատացուցած դիմադրողականութիւնն է: Մեր գոյաբանական խնդիրը ըստ ամենայնի, որովհետեւ իբրեւ ինքնուրոյն ազգ ապրելու եւ արարելու իրաւունքէն չէինք ուզած զիջիլ: Իսկ այստեղ արդէն անտեղիտալիութեան սկզբունքն է: Այն պահն է, երբ դադրած են մարտավարական խուսանաւումները, երբ գոյութեան սպառնալիքը համոզած է իր անխուսափելիութիւնը, երբ...

Թուրքիան եւ Սուրիան ցնցած երկրաշարժին առընթեր արձանագրուած որոշ քաղաքական երեւոյթներ պէտք է լուսարձակի տակ առնել եւ որոշ ընդգծումներ ընել: Նախ այն, որ մարդասիրականն ու քաղաքականը դժուար տարանջատելի եղան, յատկապէս երբ Սուրիոյ պարագային տարբեր երկիրներու օժանդակութիւն ապահովող օդանաւերը չհատեցին սուրիական օդային տարածքը: Աղէտեալ ժողովուրդը շարունակեց մնալ պատժամիջոցներու ենթակայ: Ուշացումով, Միացեալ Նահանգները ժամանակաւորապէս վերցուցին արգելքը, սակայն մինչ այժմ չուղարկեցին որեւէ օժանդակութիւն: Պարզ...

Մարոնի պատրիարքին այցելութիւնը Անթիլիաս հերթական շրջայցի շարքին մէջ չէր տեղաւորուեր: Յատուկ այցելութիւն էր վեհափառ հայրապետին եւ ունէր մէկ օրակարգ` Լիբանանի նախագահի ընտրութիւն: Այս հանգոյցը հիմնական օրակարգ էր նաեւ անցնող ամիս դէպի Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւն արձանագրուած դիւանագիտական եռուզեռին ընթացքին: Արդարեւ, Միացեալ Նահանգներէն մինչեւ Քաթար, անցնելով Սէուտական Արաբիայէն եւ Իրանէն, Լիբանանի մէջ գործող դիւանագիտական ներկայացուցիչները խորհրդակցած էին վեհափառ հայրապետին հետ հիմնականին...

Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարարին հրապարակած «Թրանս Կովկաս»-ի նախագիծը կը թուի, որ Անգարայի նոր նախաձեռնութիւնն է: Չաւուշօղլուն, անդրադառնալով տարածաշրջանին մէջ հեռահաղորդակցութիւններու զարգացման հարցերուն, նշած է, որ Թուրքիան, Ազրպէյճանը, Վրաստանը եւ Իրանը եռակողմ եւ քառակողմ ձեւաչափերով կ՛աշխատին օգտագործել այդ կարելիութիւնները: «Թրանս Կովկաս» անուանուող ծրագիրին մասին խօսելով Չաւուշօղլուն յոյս յայտնած է, որ Հայաստանը եւս կը միանայ: Նախքան Հայաստանի միացման ակնկալութիւնը քննելը, նախ նկատենք,...

Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարարի յայտարարութիւնները Իրանի մէջ ազրպէյճանական դեսպանատան դէմ իրականացուած յարձակումին առիթով լուսարձակներ կը բանան որոշ դիտարկումներու վրայ: Անգարան  կը ստանձնէ Պաքուի դերը` Իրանէն պարզաբանումներ պահանջելու: Երբ ներքին կարգով չէ այդ պահանջը, այլ հրապարակային, կ՛ենթադրէ ուրեմն, որ Թեհրանին ուղղելով հարցումները, Անգարան նաեւ կ՛ուզէ բացայայտել առնուազն դէպի լարուածութիւն գացող յարաբերութիւններու այսօրուան պատկերը: Պաշտօնական Թեհրանին բացատրութիւնները, թէ միջադէպը կենցաղային հիմքի վրայ...

Լիբանանեան քաղաքական-արդարադատական-ֆինանսական ուղղութիւններուն վրայ արձանագրուող իրադարձութիւնները անտեսանելի թելերով իրարու հետ ագուցուած ըլլալու տպաւորութիւնը կը ձգեն: Նաւահանգիստի պայթումի թղթածրարի քննութեան առկախումը, մետասաներորդ պահուն դատական ընթացքի վերագործարկումը, արդարադատութեան ոլորտին մէջ տիրող պառակտուածութիւնն ու համակարգի անդամալուծումը, առընթեր` քաղաքացիական շարժումներու վերայառնումի փորձերը, զուգորդուած լիբանանեան դրամանիշի անկումի կտրուկ արագակշռոյթ մրցանիշներ գրանցելով` քաոսի խորացման նոր ուղենիշներ կը փոխանցեն: Այս բոլորին զուգահեռ Լիբանան կը ժամանէ Կեդրոնական դրամատան...

18 եւ 19 յունուարին յաջորդաբար, Եւրոպական խորհրդարանը երկու աւելի քան ուշագրաւ բանաձեւեր որդեգրեց թէ՛ Հայաստան-Ազրպէյճան,  թէ՛ Արցախ-Ազրպէյճան յարաբերակցութիւններուն վերաբերեալ: Բանաձեւերը աննախընթացօրէն հայանպաստ են թէ՛ հայաստանեան ինքնիշխան տարածքներէն ազրպէյճանական զօրքերը հեռացնելու, թէ՛ Բերձորի միջանցքը բանալու,  թէ՛ ռազմագերիներու վերադարձը պահանջելու եւ մանաւանդ հելսինքեան հռչակագիրի նշումով` ազգերու ինքնորոշման իրաւունքի հիմնադրոյթը ընդգծելու առումով: Տակաւին կան ածանցեալ այլ սկզբունքներու նշումներ, որոնք կը համատեղուին հայկական կողմի...

2022 թուականին ռուսական դիւանագիտութեան գործունէութեան արդիւնքներուն նուիրուած մամլոյ ասուլիսի ընթացքին Ռուսիոյ դաշնութեան արտաքին գործոց նախարարը յատուկ տեղ յատկացուցած է Բերձորի միջանցքի հարցին եւ ընդհանրապէս հայ-ազրպէյճանական սահմանին: Ամէնէն ուշագրաւ բացայայտումը այն է, որ Ստեփանակերտի եւ Պաքուի ներկայացուցիչները հանդիպած են ռուս խաղաղապահ առաքելութեան ղեկավարութեան միջնորդութեամբ: Այս տեղեկութեան հրապարակայնացումէն անմիջապէս ետք Լաւրով յայտնած է, որ իր համոզումով` Բերձորի միջանցքը կը վերաբացուի շուտով: Երբ...