Զաւարեանական

ՆԱՆՕՐ ՀԷՅՊԷԼԵԱՆ Ուքրանիոյ եւ Ռուսիոյ պատերազմը անտանելի հետեւանքներ ստեղծեց ամբողջ աշխարհին համար: 24 փետրուար 2022-ին Ռուսիան կը ներխուժէ Ուքրանիա, եւ այսպիսով կը սկսի պատերազմը: Մօտաւորապէս 13 միլիոն ուքրանացիներ կը տեղափոխուին, եւ մինչեւ այսօր կայ առնուազն 46.000 մահ: Երկու երկիրները` ըլլալով համաշխարհային ուժեր, անոնց միջեւ պատերազմը ազդեց ամբողջ աշխարհի տնտեսութեան վրայ, մանաւանդ` Լիբանանի: Հետեւաբար այս յօդուածին մէջ պիտի վերլուծենք ռուս-ուքրանական պատերազմին...

ԲԱԳՐԱՏ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ Լիբանանի տնտեսական իրավիճակն ու քաղաքական անկայունութիւնը իրենց ողբալի հետեւանքները ունեցան ժողովուրդին ներքինին ու արտաքինին, ապրելակերպին, ինչպէս նաեւ ընկերային կեանքին վրայ` զրկելով բոլորը անցեալի պարզ ու համեստ վայելքներէն: Այս տագնապի հետեւանքները կրեցին բոլորը` իւրաքանչիւր դասակարգի եւ տարիքային բաժանմունքներու պատկանողները, չխնայելով մեր գաղութի անմեղ ու բարեսիրտ երեխաները: Այդ նոր հասակ առած մանուկները, մոռնալով իրենց ապրած դժուարութիւնները, կեանքի ամէնէն հաճելի պահերը...

ՅՈՎԻԿ ՃԷՀԻԶԵԱՆ Վերջերս աշխարհի մէջ պատահած դէպքերը կը յիշեցնեն գրագէտ Ժորժ Օրուէլի 1945-ին լոյս տեսած «Animal Farm» վիպակը («Անիմըլ Ֆարմ»), որ կը պատմէ ագարակի մը անասուններու մասին, որոնք կեանքի վատ պայմաններէ ազատելու նպատակով կ՛ապստամբին իրենց անպատասխանատու ագարակապանին դէմ: Ապստամբութիւնը կը կատարուի խոզերուն առաջնորդութեամբ, որովհետեւ գրել ու կարդալ գիտցող միակ անասուններն էին եւ ապստամբութենէն ետք պատասխանատու կ՛ըլլային ագարակին անասուններուն եւ անոնց...

«Զաւարեանական էջ»-ը հետեւեալ հարցազրոյցը կատարեց հայկական ճարտարապետութիւնը ուսումնասիրող հիմնադրամի փոխտնօրէն Րաֆֆի Քորթոշեանին հետ: ԶՈՄ.- Խնդրեմ` հակիրճ ձեւով ներկայացուցէք ձեր կենսագրականը: ՐԱՖՖԻ ՔՈՐԹՈՇԵԱՆ.- Ծնած եմ Սուրիոյ Հալէպ քաղաքը, 1979-ին, արմատներով Խարբերդի Եղէգի գիւղէն սերած ընտանիքի մը յարկին տակ: Յաճախած եմ ծննդավայրիս Ազգային Հայկազեան վարժարանը, ապա` Ազգային Քարէն Եփփէ ճեմարան: Մասնագիտական ուսումս ստացած եմ Հալէպի պետական համալսարանէն: Մասնագիտութեամբ ճարտարագէտ եմ: Հայկական յուշարձաններու...

ՎԱՀԱՆ ՍԱՂՏՃԵԱՆ Կեանքի առաջին տարիները հսկայական ազդեցութիւն ունին իւրաքանչիւր երեխայի ապագային վրայ` անոր ուղեղի զարգացման, առողջութեան, երջանկութեան, դպրոցի մէջ սորվելու կարողութեան եւ կեանքի տարբեր յաջողութիւններուն հասնելու: Արցախի երեխաները այսօր բոլորովին տարբեր աչքով կը դիտեն կեանքը. անոնք այսօր արագ կը մեծնան զիրենք շրջապատող իրականութեան գիտակցութեան եւ ընկալման պատճառներով: Արցախեան պատերազմին երեխաները ունեցան զանազան տեսակի կորուստներ: Ոմանք կորսնցուցին հարազատ ընտանիքի անդամներ, ոմանք`...

ԽԱԺԱԿ ԹԱՊԱԳԵԱՆ Ի՞նչ է անձնասիրութիւնը: Անձնասէր կը համարուի այն անձը, որ մնայուն կերպով մտաhոգուած եւ հետաքրքրուած է միայն իր սեփական շահերով` առանց հաշուի առնելու ուրիշները: Ան նարսիսականութեան տեսակ մըն է, որ կը յառաջանայ եւ կը զարգանայ կա՛մ ծննդականօրէն (genetically) եւ/կամ անձին ապրած պայմաններուն ու անոր շրջապատին ազդեցութիւններուն իբրեւ հետեւանք: Բոլորս ալ կը ճանչնանք անձնասէր մարդիկ: Չէ՞: Ո՛ւր որ ալ երթանք,...

ՔՐԻՍՏ ԻՍԿԷՆՏԷՐԵԱՆ Այսօր` իբրեւ ցեղասպանուած ժողովուրդի մը զաւակները, պատմական հայրենիքին հետ մեր բնական կապը  բռնի կերպով խզուած է: Պապենական տուն, հող, ազգապատկան եւ պատմական կառոյցներ` բոլորը խլուած են եւ իւրացուած: Խլուած են նիւթեղէնները, սակայն հայրենիքէն ի սփիւռս աշխարհի իւրաքանչիւր հայու հետ փոխադրուած եւ վերապրեցուած է անգին ժառանգութիւն մը, որ փուլ առ փուլ կերտած է այդ հայրենիքը. այդ ժառանգութիւնն է` մշակոյթը:...

Աւանդական կուսակցութիւններու, անոնց ծնունդին, առաքելութեան, յատկապէս ՀՅԴ-ի եւ անոր ծաւալած գործելաոճին մասին «Զաւարեանական էջ»-ը հետեւեալ հարցազրոյցը ունեցաւ Խաչիկ Տէր Ղուկասեանին հետ:  ԶՈՄ.- Ի՞նչ կը հասկնանք «աւանդական կուսակցութիւն» սահմանումով: Որո՞նք են աւանդական կուսակցութիւնները, եւ ի՞նչն է, որ զանոնք կը դարձնէ աւանդական: ԽԱՉԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ.- «Աւանդական» եզրոյթը պէտք է յստակացնել: Այս պարագային, եւ որպէսզի մնանք քաղաքագիտութեան ոլորտին մէջ, «աւանդական»-ը պէտք է հասկնալ...

Մ. Պ. Թ. Այս յօդուածով կ՛ուզեմ ձեզի հետ բաժնեկցիլ ինծի հետ պատահած դէպք մը, որ զարմանալի եւ տարօրինակ մտահոգութիւն պատճառեց ինծի: Որովհետեւ կ՛ապրինք Լիբանան, մեր առօրեան մեզ կը ստիպէ հաւատարիմ ու մտերմիկ բարեկամական կապ հաստատել լիբանանցի տեղացի անձերու հետ: Ինչպէս շատ մը լիբանանահայեր, ես ալ, իմ կարգիս, երբ համալսարան սկսայ յաճախել, ունեցայ շատ մը տեղացի բարեկամուհիներ, որոնցմէ քանի մը հատին...

Կառոյցի մը, հաստատութեան մը կամ ընկերութեան մը գոյատեւումը երաշխաւորող ամէնէն հիմնական կռուաններէն մէկը ժամանակին հետ քայլ պահելն է, ռազմավարութիւնն ու աշխատելակերպի յարմարագոյն ձեւակերպումը որդեգրելը: Դարերու պատմութիւն եւ տասնամեակներու ձեւակերպման կեանք ունեցող Հայ դատը յարատեւ այդ մարտահրաւէրին դէմ յանդիման կը գտնուի: Այսօր, երբ չորս դին ախորժակներ կը սրուին եւ քուլիսներու ետին ու բացայայտօրէն նոր քարտէզագրումներ ու սահմանագծումներ տեղի կ՛ունենան, աւելի քան...

ՆԱՅԻՐԱ ՊԱՂՏԱՍԱՐԵԱՆ Մանկապարտէզն էք. այնտեղ քեզի կու տան տուփ մը` լեցուն գունաւոր ներկերով, դատարկ ու սպիտակ էջ մը եւ այդ բոլորը կը յանձնեն քու լայն ու խորունկ երեւակայութեանդ: Այժմ կրնաս գծել եւ գունաւորել այն, ինչ կուզես կամ կը փափաքիս: Սա իրավիճակ մըն է, երբ դուն առիթ կ՛ունենաս քու ստեղծարար ոգիիդ փորձարկման: Ամէն ինչ կը սկսի այն ազատութեամբ, որով դուն կը...

Գ. Ն. Ինչպէս բոլորին ծանօթ է, առողջ սննդականոնը շատ կարեւոր է մանուկներու ճիշդ եւ լաւ աճման համար: Առողջ սննդականոնը կրնայ կանխել տարբեր տեսակի հիւանդութիւններ, օրինակի համար` շաքարախտը, որ արգելք կը դառնայ երեխայի ուղեղին բնականոն կազմութեան:  Վերջապէս, փոքրիկները պէտք ունին տարբեր տեսակի սնուցիչներու, որոնք կը գտնուին առողջապահական ուտելիքներու մէջ: Ստորեւ հիմնական գիտելիքներ` փոքրիկներու առողջ սնունդի վերաբերեալ. Երբ փոքրիկը նոր ծնի, անհրաժեշտ...

9. Եթէ ծրագիրներդ չազդուին արտաքին գործօններէ, ե՞րբ կը մտածես արտագաղթել: Ինչպէս արդէն նշած էինք, մասնակցողներուն 272-ը կը մտածեն Լիբանանէն արտագաղթելու մասին: Ուրեմն, հեռանկար մը ունենալու համար, պէտք է հասկնալ, թէ ի՛նչ են նուազագոյն եւ առաւելագոյն ժամանակահատուածները, որոնց ընթացքին արտագաղթելու մասին մտածող ուսանողութիւնը կը մտածէ իսկապէս արտագաղթելու մասին: Արտագաղթելու մասին մտածող անձերէն 80-ը (29 առ հարիւր) կը նախատեսէ արտագաղթել յառաջիկայ մէկէն...

Զաւարեան ուսանողական միութիւնը ողջունելի եւ գնահատելի նախաձեռնութեամբ մը 18 ապրիլէն 30 յունիս 2020 կատարած է հարցախոյզ մը` պարզաբանելու, որ լիբանանահայ ուսանողութիւնը ի՞նչ կը մտածէ արտագաղթի մասին, ի՞նչ ուղղութիւններ ի մտի ունի, ապագան ինչպէ՞ս կը տեսնէ եւ այլն: Թիւերով ու տուեալներով հարուստ այս հարցախոյզը խմբագրութեանս ուղարկուեցաւ օգոստոս 2020¬ին, սակայն թերթի էջաթիւին սահմանափակ ըլլալը, առօրեայ դէպքերուն սրընթաց փոփոխութիւնն ու անոնց արձագանգելու հրատապութիւնը...

ԹՈՎՄԱՍԵԱՆ ՄԱԿԱԼԻ Շատ հաւանական է, որ` գտնուելով օտար երկրի մը մէջ, իբրեւ սփիւռքահայ երիտասարդ, հանդիպինք ծագումով ոչ հայ լիբանանցիի մը, որուն հետ Արցախի ներկայ իրավիճակին մասին երկխօսութիւն մը ունենանք: Ասիկա բնական է, որովհետեւ մեծամասնութիւնս ընկերային կամ գործի բերումով յաճախ կը գտնուինք ոչ հայկական հաստատութիւններու կամ միջավայրերու մէջ: Քանի մը օր առաջ համալսարանական մարզումիս ժամանակ, երբ հանդիպեցայ դասախօսիս գրասենեակը, ան ինծի...

ՍԱՆԱՆ ԹԱՊԱԳԵԱՆ - Կրնա՞յ ըլլալ, որ մարդ չսիրէ իր ծննդավայրը` Լիբանանը. մանաւա՛նդ Լիբանանը, ուր ծնած ու տարիներ շարունակ մեծցած ենք անոր հիւրասէր ու տաքուկ գիրկին մէջ: - Կրնա՞յ ըլլալ, որ նախընտրես լքել ընտանիքդ եւ ընկերներդ: - Շուարած ենք... Ի՞նչ ընենք: - Լսեցի՞ք, Ս-ն ալ պիտի ճամբորդէ գործ փնտռելու նպատակով: Այսօրուան երիտասարդութեան խօսակցութեան հարազատ պատկերն է ասիկա: Համալսարանաւարտ երիտասարդներ, որոնք հպարտ...

ՆԱՐՕՏ ՔԷՉԷՊԱՇԵԱՆ Քանի մը ամիսէ ի վեր մտահոգ ենք Հայաստանի իրադարձութիւններով` հայ-ազերիական սահմանին վրայ անկայուն վիճակ, քաղաքական անլուծելի խնդիրներ եւ այլն... Այս հարցերը սկիզբ առին յուլիս 10-ին,  Թուրքիոյ նախագահին ստորագրութեամբ Այա Սոֆիայի պատմական եկեղեցին ու թանգարանը մզկիթի վերածելու վերաբերող որոշումով: Այս արտօնագիրը ճակատագրական էր` տրուած ըլլալով, որ այդ եկեղեցին պատմութեան մէջ մշակութային մեծ դեր խաղացած է, ինչպէս նաեւ կարեւոր դեր...

ԹՈՄԱՍԵԱՆ ՄԱԿԱԼԻ Շատ յաճախ մեր շրջանակին մէջ կը լսենք, թէ այս կամ այն մանուկը ծնած է սահմանափակ կարողութիւններով, ինչպէս նաեւ կը լսենք այլ փոքրիկներու մասին, որոնք իրենց դպրոցական կեանքին մէջ որոշ նիւթերու մէջ տկարութիւններ կը ցուցաբերեն: Եւ այսպէս, մեծ թիւով ծնողներ կ՛որոշեն իրենց զաւակները դպրոց չղրկել` պատճառաբանելով անոնց ուղեղային կամ ֆիզիքական տկարութիւնը: Պարզ բառերով  անոնք կ՛ըսեն . «Դպրոցը իր տեղը...

ԳԷՈՐԳ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ Միացեալ Նահանգներ-Չինաստան լարուածութիւնը,  անկասկած, կը նկատուի ժամանակակից ամէնէն մտահոգիչ ռազմաքաղաքական վտանգը` Խորհրդային Միութեան փլուզումէն ետք հաստատուած համաշխարհային Ամերիկեան միաբեւեռ համակարգին համար: Հակառակ այն համոզումին որ Միացեալ Նահանգներու նախագահ Տանըլտ Թրամփի «Ամերիկան առաջ» քաղաքականութիւնը ծնունդ տուած է այս ծայրայեղ լարուածութեան, կրնանք վստահութեամբ հաւատալ, որ Ուաշինկթընի եւ Պէյճինկի միջեւ խնդիրները սկսան շատ աւելի առաջ: 2007 թուականին Չինաստան 18 առ հարիւրով...

ԼԻԼԻԹ ՆԱԼՊԱՆՏԵԱՆ Միշտ հետաքրքրական եղած են «մաֆիա»-ներու պատմութիւնները. անոնք շատ մեծ տեղ գրաւած են ֆիլմերու եւ ֆիլմաշարերու մէջ՝ սկսելով «Ալ Փաչինօ»-ի «Սքարֆէյս»-էն եւ «Տը Կատֆատըր»-ի օրերէն, հասնելով այսօրուան նշանաւոր՝ «Լա Քասա Տէ Փափէլ»-ին եւ «Փիքի Պլայնտրզ»-ին: Շատ աւելի հետաքրքրական պիտի ըլլան անոնք, երբ իսկական գետնի վրայ, Լիբանանի մէջ, անդրադառնանք վերջին ամիսներու ընթացքին տեղ գտած կարգ մը անհրաժեշտ վաճառանիւթերու գտանելիութեան դժուարութեան...