Մայիս ամիս, կամ` յոյսի ամիս, երբ հայ ժողովուրդի` իր անկախ պետականութիւնը վերականգնելու դարաւոր երազանքը իրականացաւ 28 մայիս 1918-ին: Սարդարապատի, Ղարաքիլիսէի եւ Բաշ Ապարանի մէջ ցուցաբերուած ոչ յանձնուողական մտայնութիւնը մեզի տուաւ իրաւունքը վերականգնելու հայկական անկախ պետականութիւնը` հռչակելով Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան ծնունդը: Այս պետականութիւնը վերականգնեցաւ ծանր ժամանակաշրջանի մը ընթացքին, միջազգային բարդագոյն իրադրութեան պայմաններուն տակ, երբ տակաւին չէր աւարտած Համաշխարհային Ա. պատերազմը, որուն ճակատներէն մէկն էր նաեւ Հայաստանը:
Վերականգնում, որովհետեւ գոյութիւն ունէր սկզբնական համոզումը յաղթելու եւ ազգային համախմբուածութեան: Անհրաժեշտ է անցեալէն դասեր քաղել եւ այդ դասերը իրականացնել որեւէ ժամանակաշրջանի մը մէջ, բայց մանաւանդ` այսօր:
Այսօր նախ պէ՛տք է համախմբուիլ` արմատական յստակ գիծեր հաստատելու ու վերարժեւորելու մեր նպատակները եւ համոզուած ըլլալ ճշդուած նպատակներով գործելու: Ինչպէս նաեւ պէտք է ապրիլ եւ գործել հայրենիքի համար, կամ ընդհանրապէս չգործել: Ներկայ իրավիճակը այս կը պարտադրէ. կա՛մ սեւ, կա՛մ ալ սպիտակ, միջին մը գտնելու օրերը անցած են…
Քաղաքակրթուած հայ երիտասարդը եւ ուսանողը լաւ գիտեն, որ պէտք է յառաջդիմել զէնքով, բայց` պահել գաղափարական արմատական սկզբունքները: Աւելի՛ն. պէտք է ընդունիլ նաեւ, որ նոյնանման աշխատանքներով նոր արդիւնքներ դուրս չեն գար:
Հայրենասէր երիտասարդը չի կրնար հանգիստ խիղճով ապրիլ, երբ ազգը զոհած է աւելի քան հինգ հազար մատղաշ կեանքեր, երբ իւրաքանչիւր հողակտորի համար արիւն թափուեցաւ, պէտք չէ՛ սովորական` հարեւանցիօրէն անցնիլ: Հերոսներու յարգանգի տուրքը կը մատուցուի միայն ետ բերելով այն հողերը, որոնց համար անոնք նահատակուեցան:
