Անդրադարձ

ՍԵԴՕ ՊՈՅԱՃԵԱՆ Հայկական սփիւռքը միաձոյլ եւ մէկ ամբողջութիւն չէ եղած եւ չի կրնար ըլլալ: Ենթակայ ըլլալով տուեալ երկրի շրջապատէն պարտադրուած իրավիճակներու` սփիւռքի իւրաքանչիւր գաղթօճախ զարգացուցած է իր սեփական նկարագրային եւ ոճային յատկութիւնները: Այս կացութիւնը, անշուշտ, արդիւնք է բնական հոլովոյթի, որ անխուսափելի է որեւէ հայկական գաղութի պարագային: Սակայն իր նպատակային կեցութեան մէջ հայկական սփիւռքը զարգացուցած է միաձոյլ եւ մէկ ամբողջութիւն կազմող...

«Հոգու պարտք» հասարակական կազմակերպութեան եւ Հայկական ճարտարապետութիւնը ուսումնասիրող հիմնադրամին պատրաստած «Արցախ քարտէսագիրք»-ը վերջերս հանրութեան ներկայացուած է: Այս բացառիկ աշխատութիւնը եռալեզու է` հայերէն, անգլերէն եւ ռուսերէն: Անիկա նաեւ համակարգչային տարբերակով Հայկական ճարտարապետութիւն ուսումնասիրող հիմնադրամի կայքին մէջ տեղադրուած է: Ասիկա Արցախին վերաբերող խնդիրները գիտական, սակայն աւելի հակիրճ ձեւաչափով ներկայացնող աշխատանք մըն է, որուն մէջ գտնուող իւրաքանչիւր քարտէս կը ներկայացնէ Արցախի (ներառեալ` Արցախի...

Բնականաբար Արցախի զարգացման միտուած օժանդակութիւնները այս տարի պիտի կեդրոնանային ապրիլեան պատերազմի պատճառով աւերուած շրջաններու վերականգնման վրայ: Պատերազմը, թէկուզ քառօրեայ, հսկայական հետեւանքներ կ՛ունենայ տարբեր առումներով: «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամը եւս ընթացիկ տարուան հանգանակութիւններու նպատակը միացուցած է այս առաջնահերթութեան, եւ հայկական աշխարհը իր լուման կը ներդնէ առաջնային այս գործին: Պատերազմի առաջին օրը ամբողջ հայութիւնը արտակարգ տարողութեամբ, արագութեամբ եւ ընդառաջումի չափով միասնականութեան գագաթ նուաճեց...

Խ. ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ 2000 թուականի օգոստոսին Թորոնթոյի Եորք համալսարանն էի յատուկ ծրագրով մը, որ մէկտեղած էր Լատինական Ամերիկայի երկիրներէն ընտրուած 25 գիտաշխատողներ եւ ակադեմականներ` միասնաբար քննարկելու համար տարածաշրջանի հիմնախնդիրները երրորդ հազարամեակին: Խումբին մաս կը կազմէր Քուպայէն գործընկեր մը` Սանթիակօ անունով, որ ուշագրաւ էր իր ուրախ տրամադրութեամբ եւ կատակաբանութեամբ: Դժուար տասնամեակ մըն էր քարայիպեան կղզիին համար: Խորհրդային Միութեան փլուզումէն ետք Միացեալ...

ՎԱՉԷ ԲՐՈՒՏԵԱՆ Օրը նոր, գայթակղութիւնը` նոր: Վերջինը կ՛առնչուի Հայաստանի բնապահպանութեան նախարար Արծուիկ Մինասեանի Լիւքսամպուրկ ճամբորդութեան: Բնածին հակադաշնակցականութեամբ օժտուածները յուսախաբ ընելու համար անմիջապէս ըսեմ, որ նշեալ գայթակղութեան բուն հերոսը ոչ թէ նախարարն է, այլ...«մամուլ»-ի ներկայացուցիչ մը (իր նոյնքան չակերտեալ «լրագրող»-ով): Այսպէս, Հայաստանի մէջ գործող լրատուամիջոց մը (անունը շատ ալ կարեւոր չէ) քանի մը օր առաջ քաջ-նազարական ոճով հաղորդած էր, որ բնապահպանութեան...

ՄԱՐԻԱՆԱ ՊԵՐԹԻԶԼԵԱՆ-ՂԱԶԱՐԵԱՆ Լսելն ու ականատես ըլլալը որքա՜ն տարբեր բաներ են:Աբովեան քաղաքի նորակառոյց Սուրբ Յովհաննէս  եկեղեցւոյ մասին հիասքանչ արտայայտութիւններ լսած էի` թէ՛ կառոյցի, խաչքարային քանդակներու եւ թէ՛ սրբապատկերներու եւ գմբէթի պատկերազարդ «ներկայութեան» մասին: Անցեալ  տարուան մայիսեան  տօնական օրերուն, երբ հայրենիքի մէջ կը գտնուէի, այցելեցի նաեւ Աբովեան քաղաք` տեսնելու համար հրաշափառ տաճարը... Առաջին իսկ հայեացքով գմբէթը վերածուեցաւ գերերկրային ներկայութեան: Երկնակամարը, իրօք, պահ...

ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ «Քալիֆորնիա Քուրիըր» թերթի հրատարակիչ եւ խմբագիր Ուրախութեամբ իմացայ, որ Հայաստանի Հանրապետութիւնը վերջապէս որոշած է հակազդել Փաքիստանի վարած ազրպէյճանամէտ, թրքամէտ եւ հակահայկական շարունակական քաղաքականութեան: Անցեալ շաբաթ «Ազատութիւն» ձայնասփիւռի կայանը հաղորդեց, որ Հայաստան արգելք դրած է  Փաքիստանի` Հաւաքական անվտանգութեան պայմանագիրի կազմակերպութեան (ՀԱՊԿ) խորհրդարանական վեհաժողովին մէջ դիտորդի կարգավիճակ ստանալու խնդրանքին դէմ` ի պատասխան Փաքիստանի հակաարցախեան դիրքորոշման: Հայաստան բացատրած է, որ «Փաքիստան...

«Ռուսական ռուլեթ»-ին մէկ տարբերակն է «Պիելոռուսական ռուլեթ»-ը: Տարբերակ ըսելով` իսկապէս կը տարբերի ռուսական նախատիպէն: Տարբերութիւնն ալ, իր կարգին, ունի երկու բոլորովին տարբերակներ. առաջինը` շրջահարին փամփուշտի բոլոր սենեակներն ալ կը պարունակեն փամփուշտներ, իսկ երկրորդը` անոնք բոլորովին դատարկ են: Այսինքն այս տարբերակները ցոյց կու տան, որ բոլորովին անյոյս է այդ խաղին մասնակցողը, եւ միայն ճակատագիրն է, որ կը տարբերի... Այս բացատրականը լաւապէս...

ԳԷՈՐԳ ԴԱՐԲԻՆԵԱՆ Պիելոռուսիայի նախագահ Ալեքսանտր Լուքաշենքոն Ազրպէյճան կատարած երկօրեայ պաշտօնական այցի շրջանակում այսօր Ազրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի հետ համատեղ յայտարարութիւն է ընդունել ԼՂ հիմնահարցի կարգաւորման վերաբերեալ: Յայտարարութեան մէջ մասնաւորապէս նշւում է. «Կողմերը կարեւորում են ԼՂ խնդրի կարգաւորումը, որը պէտք է համապատասխանի միջազգային իրաւունքի կանոններին, առաջին հերթին` ինքնիշխանութեան ապահովման, տարածքային ամբողջականութեան եւ պետութեան սահմանների անխախտելիութեան սկզբունքներին, ինչպէս նաեւ` ՄԱԿ-ի Անվտանգութեան խորհրդի...

ՊՕՂՈՍ ՇԱՀՄԵԼԻՔԵԱՆ Հայերէն մանկական երգերու եւ մեկնաբանողներու չգոյութեան պատճառով երկար տարիներ հայ երեխան ձեւով մը «անտեսուած» էր երաժշտական բնագաւառէն ներս: Հայ մանուկին ականջը կը լեցուէր այն տեսակի երաժշտութեամբ, որ կ՛ունկնդրուէր իր տան մէջ: Շատ մը փոքրիկներ, հասակ առած են դասական երաժշտութեան մթնոլորտին մէջ, ուրիշներ` եւրոպական երգերով: Եղած են նաեւ թրքերէն երգեր ունկնդրող ընտանիքի զաւակներ, եւ անոնք խելահաս տարիքի հասնելէ ետքն...

ՎԱՀՐԱՄ ԷՄՄԻԵԱՆ Թուրքիոյ նախագահ Ռեճեփ Թայիփ Էրտողանի մեծամտութեան չափն ու սահմանը այնքան անցած է, որ վերջերս անոր կատարած յայտարարութիւնները սկսած են անմտութիւն բուրել եւ վկայել հոգեբանական վատառողջութեան մասին: Այդ յայտարարութիւններէն մէկն էր Սուրիա գտնուող թրքական զինեալ ուժերու նպատակին մասին անոր կատարած ձախաւեր յայտարարութիւնը, որ գայթակղութիւն յառաջացուց եւ քիչ մնաց, որ տակաւին երէկ բնականոնացած ռուս-թրքական յարաբերութիւններուն լուրջ վնաս պատճառէր: Էրտողան այլ...

Սիրելի՛ Կիւվտէր, Առաջին անգամ ըլլալով քու ներկայութեամբ հաւաքուած ենք եւ քու բարձրաթռիչ ձայնդ, համակող զգացումներդ եւ յուզումներդ, անհանգիստ շարժումներդ ու աչքերէդ փայլատակող յուզումի եւ ուժականութեան անխառն զգացումները չենք լսեր ու տեսներ: Յոգնատանջ մարմինդ կը հանգչի այսօր: Եկած ենք վերջին հրաժեշտ տալու քեզի, վարձքդ կատար ըսելու եւ հաստատելու, որ մեր հաւաքական կեանքին մէջ մեծ տառերով դրոշմեցիր քու ներկայութիւնդ: Եկած ենք սակայն...

ՎԱՀԷ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Կիւվտէր, բուն անունով Ճոն Կիւվտէրէլեան,   հօրաքրոջս տղան կ՛ըլլայ: Հօրաքրոջս ընտանիքը եւ մենք ամառ մը Լիբանանի մէջ Պհամտուն գիւղը բարձրացած էինք, այդ օրերուն Կիւվտէր Փարիզէն կը վերադառնար հետը բերելով տետրակներ, զանազան տեսակի մատիտներ, եւ այլն: Մեզ` փոքրիկներս, կը նստեցնէր, որպէսզի մեր դիմանկարները գծէ: Յաջորդաբար կը գծէր ու մեզի կ՛ըսէր` «Ասոնք ուսումնասիրութիւններ են` étude-ներ»: Հինգ տարեկան էի, եւ Կիւվտէր արուեստին...

  Թարգամանեց՝ ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԷՐԵԱՆ Այսօր մութ օր մըն է, շատ մութ, արուեստի, «Ալպա»-ի, Կիւվտէրի ընտանիքին, աշակերտներուն, ուսանողներուն եւ բարեկամներուն համար: Շատ յուզուած եմ եւ տխուր` կանգնելով այստեղ, ձեր առջեւ, արտասանելու համար այս խօսքերը ի պատիւ այս իւրայատուկ մարդուն, որուն գործընկերը, ապա բարեկամը եղած եմ: Ան «Ալպա» կը հասնի 1980-ին, ճակատը արդէն իսկ զարդարուած շքեղ դափնեպսակներով, սրընթաց կը ձեռնարկէ իր նախասիրած...

ԹԱՄԱՐ ՅՈՎՀԱՆՆԻՍԵԱՆ Արուեստագիտութեան դոկտոր Օրերս Երեւանում նշւում է անուանի արձակագիր, հրապարակագիր Ալիս Յովհաննիսեանի ծննդեան 70-ամեակը: Ալիս Յովհաննիսեանը երկար տասնամեակներ իր բազմաբեղուն (արձակագիր, հրապարակագիր, մշակութաբան, մանկավարժ, Հայաստանի Գրողների միութեան արձակի բաժանմունքի վարիչ) ազգանուէր գործունէութեամբ իր ուրոյն տեղն ունի ներկայիս հայ մշակութային կեանքում: Հայաստանի Գրողների միութիւնում կայացած յոբելենական միջոցառման ուշադրութեան կենտրոնում էր նաեւ Ալիս Յովհաննիսեանի վերջերս հրատարակուած «Ամենակարգին մարդիկ եւ ագռաւները» ժողովածուն,...

ՄԱՐՔ ՅԱՐՈՒԹԻՒՆԵԱՆ Ազգայնամոլ եւ կրօնամոլ ամբոխին կռթնած, հաշուեյարդարի ենթարկելէ ետք բարենորոգչական ամէն կարգի ընդդիմութիւն, Թուրքիոյ նախագահը կը սպառնայ: Սպառնալիքներ: Եթէ Եւրոմիութիւնը փակ պահէ իր դռները Թուրքիոյ առջեւ, Ռեճեփ Թայիփ Էրտողան  կը յայտարարէ, որ երկրի խորհրդարանը եթէ ընդունի մահապատիժի օրէնքը, ինք անմիջապէս պիտի վաւերացնէ` ձեռնոց նետելով Եւրոմիութեան: Ինչպէ՞ս կը հակազդէ Եւրոմիութիւնը: Եթէ Եւրոմիութիւնը կը շարունակէ ըսել, որ Թուրքիան տեղ չունի իր...

ԼԵՒՈՆ ՇԱՌՈՅԵԱՆ Յառաջադէմ երկիրներու մէջ` Եւրոպայէն մինչեւ Ամերիկաներ, ամէնէն շատ սպառող ու սիրուած մսեղէններէն մին է խոզի միսը: Միւս կողմէ, սակայն, զարմանալի է, որ այսքան սիրուած մսեղէնը հայթայթող անասունը` խոզը, ենթակայ է անարգանքի, նուաստացումի: «Խոզ» բառը, որ հնչիւնային տեսակէտէ ալ սիրուն կազմութիւն մը չունի արդէն, մեր բերնին մէջ կը գործածուի բացառաբար ժխտական իմաստով ու երանգներով. - Խոզի պէս մարդ մըն...

Սուրիոյ տնտեսական մայրաքաղաք Հալէպը վերջին չորս տարիներուն պատերազմի դառնագոյն հետեւանքները կրեց: Զինեալ ահաբեկչական խմբաւորումներուն Հալէպ թափանցումով քաղաքի բոլոր շրջանները ենթարկուեցան անխնայ հրթիռակոծումներու: Ահաբեկիչներ մարդասպանութիւնն ու քանդումը իբրեւ միջոց օգտագործելով` ո՛չ մարդոց կեանքին խնայեցին, ո՛չ անոնց բնակարաններուն, ո՛չ դպրոցներուն, ո՛չ հիւանդանոցներուն եւ ո՛չ ալ քաղաքացիներուն ապրուստի հիմնական ազդակներուն` աշխատավայրերուն ու արհեստանոցներուն: Նպատակը մէկ էր` ամայացնել Սուրիոյ տնտեսական մայրաքաղաքը, տարտղնել ու տարհանել...

ՏՕՆԻԿ Տ. Կամաւորը անուն չունի, անոր վեհութիւնը կ՛ընդգրկէ բոլոր անունները: Յաճախ խօսուած է «կամաւոր»-ի գործի արժէքին մասին, այդ գործին արդիւնքին, չափին մասին, թէ կամաւոր աշխատանք մը որքանո՞վ եւ ի՞նչ տարողութեամբ իր ազդեցութիւնը ձգած է անհատի մը, հաւաքականութեան մը, կամ նոյնիսկ համամարդկային արժէքի մը վրայ: Շրջենք պատկերը: Կամաւոր աշխատանքով մը որքա՞ն ճիգ թափուած է ազդեցութիւն մը, կամ փոփոխութիւն մը կատարելու: Ճի՞շդ...

ՀՐԱԿ Թ. ԱՒԵՏԱՆԵԱՆ Կամաւոր աշխատանքը ազնուական եւ առողջ ընկերութեան մը ազդանշանն է: Այն ընկերութիւնը, որ ունի իրենց անձնական կեանքերը, շահերը, փառքերը եւ հաշիւները մէկդի դրած անդամներ, որոնք կը լծուին միութենական եւ կամաւոր աշխատանքի, կ՛ապացուցէ հաւաքականութեան մը պատուական ըլլալը: Միութենական աշխատանքը անշուշտ ինքնանպատակ չ՛ըլլար: Կը ձգտի աւելի լաւ, արդար եւ հաւասար ընկերութեան մը: Աւելի՛ն. միութենական կեանքը կրնայ ռազմավարական կարեւորութիւն ունենալ: Պահ...