Անդրադարձ

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Ցեղասպանութեան 100-ամեակը, զայն կանխող փուլն ու մինչեւ մեր օրերը, հայ թէ օտար գրողներու համար առիթ եղան, որպէսզի յուշագրութիւններով, վէպերով, վաւերագրական հրատարակութիւններով ու ժապաւէններով, նաեւ արուեստի արտայայտութիւններով լուսարձակի տակ բերեն հայուն ու իր հայրենիքին դէմ թուրք  պետութեան ոճիրներն ու դաժանութիւնները, հայրենախլումն ու այդ բոլորին հետեւանքները` առանց անտեսելու վերապրելու, գոյատեւելու եւ վերականգնելու մեր կամքը: Վերջերս մեր սեղանին ունեցանք արժէքաւոր գիրք...

ԲԱՐՍԵՂ ՎՐԴ. ՊԱՂՏԱՍԱՐԵԱՆ Տեսուչ` Զմմառեան Միաբանութեան Ս. Միքայէլ Ընծայարանի եւ Երանելի Իգնատիոս Մալոյեան Դպրեվանքի Այս տարի ողջ հայութիւնը համազգային մակարդակով նշեց Հայաստանի վերանկախացման 25-ամեակը: 1920-ին Հայաստանը այլընտրանք չունենալով` ընդելուզուեցաւ խորհրդային երկիրներու համակարգին մէջ, իրեն պարտադրուեցաւ դաւանիլ անաստուածութիւնը: Եւ որովհետեւ սոյն սկզբունքը խորթ էր հայուն էութեանը եւ որպէս գաղափարախօսութիւն խախուտ հիմերու վրայ դրուած էր ու կ՛երերար, շուտով խորտակեցաւ այդ նաւը` իրեն...

ՄԱՐԻԱՆԱ ՊԵՐԹԻԶԼԵԱՆ-ՂԱԶԱՐԵԱՆ Չէի գիտեր, որ երկրորդ անգամ պիտի ապրէի այն բոլոր դառն ու անուշ վայրկեանները, որոնք անցուցի հայրենիքի մէջ ուսանողութեանս տարիներուն: Օրացոյցի թերթիկներ իրարու ետեւէ արագ-արագ վար առի` առանց խղճի խայթի, առանց գիտնալու, թէ կը սպաննեմ զանոնք արագ հարուածով գնդակահարելու պէս: Ինչպէ՞ս սիրտս չպայթեցաւ իր գաղտագողի թրթիռէն, ինչո՞ւ թոյլ տուի, որ դէպի վար սահին անոնք: Ընտանեկան օճախիս կարօտն էր, որ...

ՄԵԹՐ Գ. ՏԷՐՏԷՐԵԱՆ Եղեռնագործութեան համար սիոնական թուրք Իթթիհատը ունէր «Թեշքիլաթը Մահսուսա» ընդյատակեայ կազմակերպութիւնը, իսկ այսօր` Աթաթուրքակէզ Էրտողանը ունի իր անձնական «Թեշքիլաթը», որ հրապարակային է եւ պաշտօնական-պետական, որուն առաջադրանքն է քանդել հիմքերը աթաթուրքեան պետութեան` անոր աւերակներուն վրայ հիմնելու համար էրտողանեան նորօսմանական ծաւալապաշտ պետութիւնը` Աթաթուրքեան 780 հազար քառ. քմ տարածքին աւելի լայն տարածքի մը վրայ, մերժելով «բանտուիլ» աթաթուրքեան նեղ սահմաններուն մէջ... Իր...

ԼԻՆՏԱ ԳԱՆՏԻԼԵԱՆ «Միայն Կալկաթայի մէջ չէ, որ Մայր Թերեզա կայ, Հայաստանն ալ ունի Մայր Թերեզաներ» ՖՐԱՆՉԻՍԿՈՍ ՊԱՊ Ահա այս յայտարարութեամբ բաժնուեցաւ սրբազան քահանայապետ Ֆրանչիսկոս պապը Հայաստանէն`  տեսնելէ ետք Գիւմրիի Անարատ յղութեան հայ քոյրերու միաբանութեան կատարած մարդասիրական անհաւատալի ծառայութիւնները, որոնք աւելի քան երկու տասնամեակներէ ի վեր կը ծաւալին: Հոկտեմբեր ամսուան սկիզբը քանի մը օրուան համար գաղութս այցելեց Հայաստանի Անարատ յղութեան հայ...

ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ «Քալիֆորնիա Քուրիըր» թերթի հրատարակիչ եւ խմբագիր Նոյեմբերի ընտրութիւններէն շատ չանցած, ես յօդուած մը գրած էի` առաջարկելով ամերիկահայերուն ամէն ջանք գործադրել` կապ հաստատելու համար նորընտիր նախագահ Թրամփին կամ անոր օգնականներուն հետ, մինչեւ յունուար 20-ի նախագահական երդմնակալութիւնը, որմէ ետք շատ աւելի դժուար կ՛ըլլայ կապուիլ նախագահին հետ: Ուրախ եմ յայտնելու, որ վերջերս նման յաջող կապ ստեղծուեցաւ գլխաւորաբար Ուաշինկթընի մէջ Հայաստանի դեսպան...

ՊՕՂՈՍ ՇԱՀՄԵԼԻՔԵԱՆ Միայն յեղափոխական երգերը չեն, որ իւրայատուկ են հայ երաժշտութեան մէջ: Տարբեր ազգերու երաժշտութեան մէջ, չենք հանդիպիր նաեւ աշուղական երգերու, որոնցմէ ամենանշանաւորը Սայաթ Նովան է անկասկած: Նմանապէս, զուտ հայկական բնոյթ ունին Հայոց ցեղասպանութեան նուիրուած երգերը, որոնք նախ եղած են ողբի ու սուգի երգեր. «Կոտորածն անգութ, հայերը թող լան Անապատ դարձաւ շքեղ Ատանան»: Ապա, յիսնամեակէն ետք անոնք դարձած են պահանջատիրական...

Դ. Մ. Հայաստանի Հանրապետութեան ուժանիւթային ենթակառուցուածքների եւ բնական պաշարների նախարարի գլխաւորութեամբ (Իրան-Հայաստան միջկառավարական յանձնաժողովի հայկական կողմի նախագահ) Իրան է այցելել հայաստանեան ներկայացուցչական պատուիրակութիւն, որն երէկ ու այսօր Թեհրանում հետեւողական քննարկում-բանակցութիւններ է վարել իրանցի իր գործընկերների եւ պատասխանատուների հետ: Ուժանիւթային ու տնտեսաքաղաքական, բնապահպանութեան, փոխադրամիջոցների եւ տեղեկատուական արհեստագիտութիւնների ոլորտներին առնչուող երկուստեք փոխյարաբերութիւններին նոր ու ծաւալուն ընթացք հաղորդելու Իրան-Հայաստան միջկառավարական աշխատանքները վերջին ամիսներին,...

5 դեկտեմբերին Իրանի եւ Հայաստանի միջկառավարական միացեալ յանձնաժողովի 2016 թուականը եզրափակող նիստերու աւարտին Իրանի ուժանիւթի նախարար Համիտ Չիթչեանի եւ Հայաստանի ուժանիւթի ենթակառոյցներու եւ բնական պաշարներու նախարար Աշոտ Մանուկեանի կողմէ ստորագրուած է երկու երկիրներու յարաբերութիւններուն վերաբերող նշանակալից եւ ամբողջական համաձայնագիրը: Երկու երկիրներուն միջեւ տեղի ունեցած նիստի աւարտին, որ կայացաւ Թեհրանի` ուժանիւթի նախարարութեան նիստերու դահլիճին մէջ, երկու երկիրներու նախարարները, պատասխանելով լրագրողներուն հարցումներուն,...

Յ. ՊԱԼԵԱՆ Անմիջականի սպառողական քաղաքակրթութիւնը զանգուածներուն կը պարտադրէ «ինձմէ ետք` ջրհեղեղ» եսասիրական պատշաճեցման կարճատեսութիւնը: Դադրած ենք մենք մեզի հարցնելէ, թէ ի՞նչ ապագայ կը նախատեսուի մարդատեսակին եւ ընդհանրապէս կեանքին համար: Այս ընդհանուր հրաժարումներուն մէջ, փոքրիկ ժողովուրդներն ալ, ներառեալ` հայութիւնը, չենք ուղղեր այն հարցումը, թէ ի՞նչ ապագայ կը նախատեսենք լայն առումով Հայաստանի եւ նոյնքան լայն առումով հայ ազգին համար: Ժամանակակից ընկերութիւններու մէջ...

ՅԱՐՈՒԹ ՉԷՔԻՃԵԱՆ Յորդանանի մէջ հռչակ շահած էր այս մարզախաղը, քանի որ Հիւսէյն թագաւոր, որ զանազան արկածախնդրական մարզախաղերու եւ արագ ինքնաշարժներու սիրահար մըն էր, 1955-ին, գահակալութեան առաջին օրէն, արդէն սկսած էր մասնակցիլ բլուրներու վրայ արագութեան միջազգային մրցումներու: 1956-ին  Լիբանանի մէջ Ռապիյէ-Այն Աար ռելիին առաջնութիւնը շահեցաւ ան (*) եւ 5 անգամ առաջնութիւն նուաճած է Յորդանանի Ժարաշ պատմական քաղաքի Ռըմման բլուրի միջազգային ռելիին:...

Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի ամէնէն ուշագրաւ եւ քաղաքական նշանակութիւն ունեցող նախաձեռնութիւններէն մէկը ՄԱԿ-ի կողմէ Ցեղասպանութիւններու զոհերու յիշատակի օրուան որդեգրումն է: Պաշտօնական Երեւանի եւ համահեղինակ 83 այլ պետութիւններու կողմէ ներկայացուած բանաձեւը դեկտեմբեր 9-ը կը հռչակէ իբրեւ «Ցեղասպանութեան յանցագործութեան զոհերու յիշատակի եւ արժանապատուութեան եւ այդ յանցագործութեան կանխարգիլման միջազգային օր»: Օրուան ընտրութիւնը պատահական չէ անշուշտ: Դեկտեմբեր 9-ը, 1948-ին, Ցեղասպանութեան յանցագործութեան կանխարգիլման եւ պատիժի...

ՖԵԼԻՔՍ ԲԱԽՉԻՆԵԱՆ Սպարտակ Ղարաբաղցեան` «Արեւի բնակավայր»: Սկսում եմ կարդալ` «Բազմալեզու մի մեծ ընտանիք էր յիշեցնում մեր Հին թաղը...»: Կանգ առնել այլեւս հնարաւոր չէ, ոչ էլ` արագ-արագ շրջել էջերը, առաւել եւս` փակել այն իր երեսի վրայ: Շարունակում եմ կարդալ` առանց կանգ առնելու, սրտխփոցի արագացումով, կարդում եմ մինչեւ վերջ ու լռում: Լռութիւնս երկարում է: Մտաբերում եմ իմաստուն խօսքը` «Ջուրը մտնողը թրջուելուց պէտք...

Պէյրութահայ, Օքսֆորտ համալսարանի շրջանաւարտ Հրակ Փափազեան քանի մը ամիսէ ի վեր կամաւոր Պոլսոյ մէջ Տէրսիմի հայերուն արեւմտահայերէնի անվճար դասընթացք կը կազմակերպէ` հասարակական, մշակութային, կրթական, պատմական եւ կրօնի հարցերով ուսումնասիրութեամբ ու խորհրդատուութեամբ զբաղող «Հայ Դեր» եւ «Սեբաստիոյ հայերն ու անոնց բարեկամները» միութիւններու միատեղ ջանքերով: Շաբաթներ առաջ «Հրանդ Տինք» հիմնադրամի եւ Համազգայինի հայ կրթական եւ մշակութային միութեան միացեալ ջանքերով Պոլսոյ մէջ կազմակերպուած...

ԹՈՐՈՍ ԹՈՐԱՆԵԱՆ Սպարտակ Ղարաբաղցեանը իր պատմուածքներու այս թանգարանը անուանած է իրաւամբ «Արեւի բնակավայր»: Այս անուանումը յիշեցուց ինծի, որ ատենին Փարիզի մէջ ես ալ հրատարակեցի գիրք մը, զոր կոչեցի «Արեւ ես խմած դարերով»: Այս երկու գիրքերն ալ Հայաստանի մասին են, հայ մարդու մասին, ՄԱՐԴՈՒ մասին, զի ոեւէ գրող ինչ նիւթ ալ ներկայացնէ, գրած պիտի ըլլայ մարդու մասին: Հայ գրողը հայ մարդու...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Բանաստեղծ, արձակագիր եւ հասարակական գործիչ Իսահակեանը ծնած է 30 հոկտեմբեր 1875-ին, Ալեքսանդրապոլ գաւառի Ղազարապատ գիւղը, որ ներկայիս կը կրէ բանաստեղծին անունը` Իսահակեան: 81 տարեկանին մահացած Իսահակեանը թաղուած է Երեւանի Կոմիտասի անուան պանթէոնին մէջ: 1945-ին մեծ բանաստեղծին ծննդեան 70-ամեակին առիթով Հայաստանի  կառավարութիւնը առանձնատուն մը կը նուիրէ Իսահակեանին: Շէնքը կը կառուցուի ճարտապետ Պերճանոյշ Մսըրեանի նախագիծով եւ Իսահակեանի ցանկութեամբ` սրբատաշ...

Սպիտակ-Գիւմրի երկրաշարժի քաղաքական հետեւանքները տակաւին վերլուծման առարկայ պիտի շարունակեն ըլլալ: Մեր երկրի կարեւոր մէկ հատուածը աւերած երկրաշարժին գրաւած համաշխարհային ուշադրութիւնը արտակարգ է իր տարողութեամբ: Չմոռնանք, որ երկրաշարժը կը պատահէր այնպիսի ժամանակահատուածի մը, երբ տակաւին Երկաթէ վարագոյրը չէր վերցուած Խորհրդային Միութենէն եւ, ըստ էութեան, աշխարհի տարբեր երկիրներու այս տարողութեամբ եւ այս արագութեամբ առաջին թափանցումն էր ուղղակի խորհրդային հանրապետութիւն մը: Երկրաշարժը եթէ...

Ն. ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ Դեկտեմբեր 7-ին, 28 տարի առաջ, Հայաստանի հետ ամբողջ աշխարհը զարհուրանքով դիտեց ու ճարահատ անդրադարձաւ, թէ մարդն ու մարդկային քաղաքակրթութիւնը տակաւին որքա՜ն անզօր են բնութեան դէմ: Դեկտեմբեր 1988-ի այս օրը, ժամը ճիշդ 11:41-ին, տակաւին խորհրդային լուծի տակ ապրող Հայաստանի հիւսիսային շրջանները` ընդհանրապէս Գիւմրին եւ մասնաւորապէս Սպիտակը բառին պարզ, բայց արհաւրալի իմաստով... փուլ եկան: Կործանարար երկրաշարժը քարուքանդ աւերեց ամբողջ շէներ,...

ՍՊԱՐՏԱԿ ՄԱԹՈՍԵԱՆ 88-ի աշխարհացունց երկրաշարժն ի՜նչ արժէքներ խլեց մեզանից: Յաճախակի մտածելով այն օրերի մարդկային անասելի տառապանքների ու զրկանքների մասին, սիրտս մղկտում է անհուն մի ցաւից ու ափսոսանքից... ... Իմ տան փլատակների տակ ես չգտայ 11-ամեայ աղջնակիս նոտատետրերից եւ ոչ մէկը: Մինչ զբաղուած էի ընտանիքիս վեց անդամներից ահաւոր վնասուածքներով փրկուած որդուս եւ կնոջս ապաքինումով, փրկարարներն արդէն ամբողջովին մաքրել, տեղափոխել էին մեր...

Իրանի խորհրդարանի հայ երեսփոխան Կարէն Խանլարեան «Թերթ»-ի թղթակից Հռիփսիմէ Յովհաննիսի հետ զրուցած է եւ հաստատած, որ Իրանի նախագահական ընտրութիւններէն եւ թեկնածուներէն իրանահայութեան ակնկալութիւնները մնացած են նոյնը` Ցեղասպանութեան ճանաչում եւ դատապարտում: Ան դիտել տուած է, որ կը խուսափին Ղարաբաղի տագնապի հարցը Իրանի մէջ բարձրացնելէ: «Որովհետեւ, եթէ այդ մասին խօսիս, կարելիութիւն ու առիթ կը ստեղծես Ազրպէյճանին համար: Եթէ մենք պահանջները ներկայացնենք, ապա...