Յօդուածներ

Յ. ՊԱԼԵԱՆ Հայը իր հոգեբարոյական դարպասի պահակը չէ: Իր արմատներուն դէմ նախայարձակումներ գործելը իմաստութիւն եւ գործնականութիւն կը համարէ, իր լեզուն կը զեղծէ անհատաբար եւ հաւաքաբար` այս կամ այն յաջողութեան հասնելու կրպակային պատշաճեցումներով, լաւ ապրելու համար հայրենիք կը լքէ: Դար մը առաջ, մարդորսական նկատառումներով, թրքախօս հայերը քրիստոնեայ դարձնելու համար հայերէն աղօթք, շարական եւ Ս. Գիրք  թրքերէնի կը թարգմանուէին, հայատառ կը գրուէին,...

ՎԱՐԱԳ ԳԵԹՍԵՄԱՆԵԱՆ Մայիս ամսուն տեղի ունեցած Լիբանանի թաղապետական եւ քաղաքապետական ընտրութիւններուն լիբանանահայ երեք կուսակցութիւններուն արձանագրած դրական արդիւնքները գօտեպնդող էին շատերու համար, որոնք յաջողութիւնը մեկնաբանեցին իբրեւ լիբանանահայ հաստատութենական համակարգի կենսունակութեան եւ արդիւնաւէտութեան ցուցանիշ: Յաջորդած շնորհաւորական եւ արդարացման գրութիւններուն զուգահեռ, կրկին հնչեցին համայնքային միասնականութեան անհրաժեշտութեան մասին արտայայտութիւններ` այդ միասնականութեան հրամայականը ներկայացնելով իբրեւ յաջողութեան գլխաւոր երաշխիք: Այս բոլորը հասկնալի են երկրի մը մէջ,...

ՅԱԿՈԲ ՃԱՆՊԱԶԵԱՆ Մշակութային ցեղասպանութեան գազանային նո՛ր ձեւակերպ` Ազրպէյճան կ՛ոչնչացնէ Այվազովսքիի յուշարձանը բռնագրաւեալ Արցախ հայաշխարհին մէջ: Աշխարհի գեղանկարչական ժառանգութեան անքակտելի մաս կազմող ծովանկարիչ Յովհաննէս Այվազովսքիի յուշարձանի ոչնչացումը բռնագրաւեալ Արցախի մէջ կը հանդիսանայ հերթական անմարդկային գործելաոճը ազրպէյճանական ծաւալապաշտ իշխանութիւններուն` այս անգամ մշակութային ցեղասպանութեան հետեւողական եւ ծրագրաւորուած քաղաքականութեամբ: Ազգովին կը հաւատանք, որ մշակութային ժառանգութիւնը ոչ միայն անցեալի վկայութիւնն է, այլեւ` ժողովուրդի ինքնութեան ու...

ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ Աւելի քան 25 տարի առաջ Վահէ Օշական սոյն վերնագիրով յօդուած մը կը ստորագրէր` սկսելով հետեւեալ տողերով. «Կտրատումի, երկփեղկումի չարագուշակ հովեր կը փչեն մեր ազգին վրայէն: Խորհրդաւոր ախտ մը կը կոտորակէ մեր ուժերը եւ կը սպառնայ ջլատել սփիւռքն ու Հայաստանը»: Յօդուածը կը շարունակուէր օրուան իրավիճակի վերլուծումով ու կ՛աւարտէր կարգ մը բացասական հաստատումներով` դատապարտելով Դաշնակցութեան հայաստանակեդրոն դարձած ու, ենթադրաբար, սփիւռքը անհրաժեշտ...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Ամիսներ առաջ ե-նամակի ճամբով ստացանք Խաչիկ Տէր Ղուկասեանի անդրանիկ հատորին «նկարային» (PDF) օրինակը, որ կարճ ատեն ետք լոյս տեսաւ «միս-ոսկոր»-ով, այսինքն` իբրեւ տպագիր գրքոյկ: Նախ քանի մը խօսք` ըստ ձեւի: Խորագրած է «Սահմանելի»: Անմիջապէս նշենք, որ ընթերցողը կրնայ զգալ, թէ բովանդակութեան մէջ ըստ էութեան քիչ «սահմանուած» բան կայ, այլ կայ ճիգ մը անսահմանելի բաներու համար սահմաններու որոնման: Ուրեմն`...

ՓԱՈՒԼՕ ԳԱԶԱԶԵԱՆ Կալիփոլին (Չանագգալէ) Մարմարա ծովուն վրայ, Արեւելեան Թրակիոյ մօտ թերակղզի մըն է: Մարմարա ծովը Տարտանէլ եւ Վոսփոր նեղուցներուն միջոցով իրարու կը կապէ Միջերկրական եւ Սեւ ծովերը: Այդ տարածաշրջանին մէջ կը գտնուի նաեւ Պոլիս քաղաքը: 1915 թուականին այս թերակղզիին անունը մեծ նշանակութիւն ունեցաւ, որովհետեւ 8 ամիս ամբողջ աշխարհին նիւթը դարձաւ եւ Ա. Համաշխարհային պատերազմին հիմնական, կարեւոր ու ճակատագրական նշանակութիւն ունեցաւ:...

Լ. ԱՅՎԱԶԵԱՆ Արցախեան վերջին հակամարտութիւնը հիմնովին փոխեց Հարաւային Կովկասի աշխարհաքաղաքական համայնապատկերը` ետին թողնելով մարդասիրական, քաղաքական եւ տնտեսական խոր հետեւանքներ: Պատերազմին ամէնէն ողբերգական հետեւանքը արցախահայութեան ցեղասպանութիւնն էր: Լեռնային Ղարաբաղի մէջ արձանագրուած տնտեսական ու մարդկային հսկայական կորուստներէն անկախ, արցախահայութեան զանգուածային տեղահանումը ծանր ճգնաժամ ստեղծեց Հայաստանի մէջ` մեծ բեռ մը դնելով հայկական տնտեսական, ընկերային, քաղաքական եւ զինուորական մարզերուն վրայ: Մինչ անմիջական ռազմական գործողութիւնները...

ՀԱՄԲԻԿ ՊԻԼԱԼԵԱՆ Տխուր է ըսել, որ ազգային մեր պարունակը, մանաւանդ վերջին տարիներուն, մխրճուած է հակասութիւններու տիղմին մէջ, յանձնուած` իր իսկ ստեղծած քմայքին ու այլամերժի վերաբերումներուն, որոնք տակաւ կը խորանան, կ՛այլասերեն շրջապատ մը ամբողջ, աւելի՛ն. ներազգային կեանքի մէջ թշնամական որոգայթներու պատճառ կը դառնան: Այո՛, տեսականի որոգայթներու, որոնք առաջին հերթին կը միտին պառակտել, բարոյալքել ազգը, ապա` ջլատել պետական ներուժը, որ միակ եւ...

ՅԱՐՈՒԹ ՉԷՔԻՃԵԱՆ Նախագահ Վուտրօ Ուիլսընին Իրաւարար վճիռով որոշած Հայաստանի քարտէսը, որ կը կրէ նախագահին ստորագրութիւնը եւ կնիքը, ըստ սահմանադրութեան, վերածուած է ամերիկեան օրէնքի, ինչպէս նշած էինք այս մասին նախապէս գրուած մեր յօդուածով (https://www.aztagdaily.com/archives/632532):  Ամերիկահայութիւնը իրաւատէրի կրկնակի հանգամանքով` հայ եւ ամերիկացի, մնայուն օրակարգի պէտք է վերածէ Սեւրի դաշնագիրի հետապնդումը: Այս յօդուածաշարքին մէջ անդրադարձ պիտի կատարուի նաեւ ամերիկացի ժողովուրդին եւ հանրային կարծիքին...

ՓՐՈՖ. ԱՐԱ ՍԱՅԵՂ Սուրիոյ մէջ մարտ 2011-ին սկսած ու երկիրը արիւնաքամ ընող քաղաքացիական անողորմ պատերազմի անտանելի դառնութիւնները, ապագայի հանդէպ շեշտուած անորոշութիւնները հարկադրեցին, որ ստուար թիւով սուրիահայեր, իրենց սեփական տուները ետին թողած արտագաղթեն` խաղաղ ու անվտանգ կեանքի պայմաններով ապաստաններ գտնելու, մինչեւ իսկ օտար ու պղտոր հրապոյրով հորիզոններու վրայ ապաստանելու: Անծանօթ, երբեմն չճանչցուած անուններով քաղաքներու մէջ, նոր տուներ կառուցելու մթապատ ակնկալութեամբ, աւելի...

ԱՀԱՐՈՆ ՇԽՐՏԸՄԵԱՆ Հայաստանի Հանրապետութիւնը այսօր կը գտնուի ճակատագրական խաչմերուկներու առջեւ։ ժողովրդավարութիւն, արդարութիւն եւ բարեկարգումներ խոստացող  Թաւշեայ  յեղափոխութիւնը երկիրը  մխրճած է  խոր ճգնաժամի  մէջ: Դարեր  շարունակ   իր հողին վրայ ապրած Արցախի հայ բնակչութիւնը, տեղահանուեցաւ՝ իշխանութիւններուն ապիկարութեան հետեւանքով։ « Արցախի հարց գոյութիւն չունի այլեւս» կը յայտարարեն։  Արցախը ներկայ չէ մեր պաշտօնական քաղաքական օրակարգին վրայ։ Այս ցաւալի արտայայտութիւնը կը  բացայայտէ պետական մտածողութեան մէջ...

ՅԱԿՈԲ ԼԱՏՈՅԵԱՆ Սկզբունքով առաջնորդուիլը ընդհանրապէս լաւ բան է: Սկզբունք ունեցողը յաճախ ժամանակաւորապէս վնասով դուրս կու գայ: Կը կարծուի, թէ ժամանակաւոր ձեռքբերումները նուաճումներ են, սակայն բնականաբար ժամանակը ցոյց կու տայ, որ կարկտան լուծումները ի շահ որո՛ւ են: Այդպէս է միջազգային քաղաքականութեան մէջ. Միացեալ Նահանգներու նախագահ Թրամփի ամբողջ պահուածքը սկզբունքային ոչ մէկ հիմք ունի: Առաջին օրէն, տակաւին չընտրուած, յայտնեց, որ Ռուսիա-Ուքրանիա պատերազմի...

Երկու օրուան լռութենէ ետք Հայաստան հաստատեց 8 օգոստոսին Միացեալ Նահանգներու մէջ Հայաստանի վարչապետին եւ Ազրպէյճանի նախագահին ունենալիք հանդիպումները նախ Միացեալ Նահանգներու նախագահին հետ, ապա` եռակողմանի: Յօդուածը գրուած է անկէ առաջ: «Ա.» Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Եթէ կ՛ուզէք, անակնկալ սեպեցէք, թէեւ անախորժ անակնկալները սովորական դարձած են հայուն համար: Երեւանի լրատու մէկ աղբիւրը երկուշաբթի, 4 օգոստոսին հաղորդեց լուր մը, թէ չորս օր ետք, ուրբաթ,...

ՐԱՖՖԻ ԱՐՏԱԼՃԵԱՆ Դարեր շարունակ պետականութեան բացակայութիւնը, պատմական ցաւալի փորձառութիւնները եւ կայուն ու յարատեւ քաղաքական կազմակերպութեան չգոյութիւնը խորապէս ձեւաւորած են հայ քաղաքական միտքը: Այս փորձառութիւնները յաճախ աղաւաղած են ազգի, պետութեան եւ ինքնիշխանութեան սահմանները` դժուարացնելով հայ ազգի բարոյական ինքնութեան համադրումը ժամանակակից պետականութեան աշխարհաքաղաքական իրողութիւններուն հետ: Լարուածութիւնը շարունակաբար անորոշութիւն կը յառաջացնէ` թէ ի՛նչ կը նշանակէ ըլլալ ազգ, պետութիւն, կամ երկուքը միաժամանակ,  յատկապէս երբ...

Պատրաստեց՝ ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԷՐԵԱՆ Լիբանանեան երաժշտական կուռքերու որդին ինքն ալ, իր կարգին, դարձաւ կուռք` իր երկրի սխալ ընթացքի երգիծական քննադատութիւններով, որոնք միահիւսեցին արաբական եւ արեւմտեան երաժշտութիւնը: Զիատ Ռահպանի 2014 թուականին Սայտայի մէջ «Կազայի համար» խորագիրով համերգին ընթացքին Լիբանանցի թատերագիր եւ երաժիշտ Զիատ Ռահպանի, որ  բնութագրեց ժամանակաշրջան մը, եւ որուն երգերը նոր հնչեղութիւն ստեղծեցին արաբական աշխարհին համար, իսկ անոր թատերախաղերը սուր քննադատութիւններ էին...

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Յօդուածին առաջին մասը կը վերաբերէր գլխաւորաբար 1920-50-ական թուականներուն: «Արա Գեղեցիկ»` Արմէն Եանըքեանի բեմադրութեամբ: Նայիրի Զարեան 1943-ին` Համաշխարհային Բ. պատերազմի դժնդակ օրերուն յօրինած է գործը թերեւս ալ պետական պատուէրով, որպէսզի հայրենիքի պահպանման ի խնդիր զոհողութեան ոգի, թերեւս եւ անկաշառելի վեհ ղեկավարի (գիտցա՞ք, թէ ով) հանդէպ ակնածանք ներշնչելու առաջադրանքով: Յիշենք, որ նոյն օրերուն Համօ Բէկնազարեանի արտօնուեցաւ ազգային (թապու) այլ գործի...

ՐԱՖՖԻ ԱՐՏԱԼՃԵԱՆ Ի՞նչ կը նշանակէ պետութիւն չունեցող ժողովուրդի մը համար քաղաքականապէս գործել: Հայերուն համար ասիկա վերացական հարց չէ, այլ ապրուած իրականութիւն մըն է: Աւելի քան մէկ դար հայկական սփիւռքը գոյութիւն ունեցած է վեսթֆալական ինքնիշխանութեան մը սահմաններէն դուրս, սակայն պահպանած է իր յատուկ քաղաքական ներկայութիւնը` կառավարութիւններու մօտ շահեր պաշտպանելով (lobbying), մշակութային կեանք շարունակելով եւ իր քաղաքական ինքնութիւնը համաշխարհային բեմերուն վրայ արտայայտելով:...

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Վաստակաշատ բեմադրիչ եւ դերասան Յարութ Գնդունիի երկար սպասուած «Լիբանահայ թատրոնը (1920-2020)» ծաւալուն աշխատութիւնը շնորհակալ եւ եզակի աշխատանք մըն է: Այս մասին երկու կարծիք չկայ: Հրատարակուած են շարք մը դրուատական ակնարկներ. փառս արժանաւորաց: Շա՛տ բարի: Գիրքին տրամադրած վաւերագրական լայն տեղեկութիւնները ունին անգնահատելի  կարեւորութիւն: Ինչպէս հեղինակը վերջաբանին մէջ կը նշէ` «Կրնան ծառայել հետագայ ուսումնասիրութիւններու հիմք»: Այո՛, անկասկած որ` անփոխարինելի, հաւաստի...

Պատրաստեց՝ ՄԱՐԱԼ ՄԽՍԵԱՆ Քանատա Սարգիս Զէյթլեանի Կիսանդրիի Տեղադրման Արարողութիւն Կազմակերպութեամբ ՀՅԴ Լաւալի «Սարգիս Զէյթլեան» կոմիտէին եւ մասնակցութեամբ շրջանի եկեղեցւոյ հոգաբարձութեան ու Լաւալի Հայ կեդրոնին մէջ գործող բոլոր քոյր ուղեկից կազմակերպութիւններուն, կիրակի, 3 օգոստոս 2025-ին, Ս. Գէորգ եկեղեցւոյ մէջ, յաւարտ սուրբ պատարագի, հոգեհանգստեան արարողութիւն կատարուեցաւ Լիզպոնի 5-ին նահատակութեան 42-ամեակին առիթով: ՀՅԴ «Սարգիս Զէյթլեան» կոմիտէին կողմէ ծաղկեպսակը դէպի խորան առաջնորդեցին ՀՅԴ Քանատայի երիտասարդական...

ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ Օգոստոսի աւանդաբար արձակուրդային ամիսը ունեցաւ փառաւոր սկիզբ մը. Հայաստան այցելեց, իր մեծաթիւ խումբով, համաշխարհային աստղ համարուած Ճենիֆեր Լոփեսը եւ ելոյթ ունեցաւ Վազգէն Սարգսեանի անուան հանրապետական մարզադաշտին մէջ, 30.000 հանդիսատեսներու առջեւ: Այս մեծ «իվենթին», այսինքն դէպքին համար իշխանութիւնները տրամադրած էին վեց միլիոն ամերիկեան տոլար: Նպատակը` բարձրացնել Հայաստանի համաշխարհային ճանաչելիութիւնը եւ խթանել զբօսաշրջութիւնը: Արդիական արհեստագիտութեան օգտագործումով գեղեցիկ համերգ մը հրամցուած...