Անդրադարձ

Յ. Տ. ՅՈՒՍԻԿԵԱՆ Օտար երկնի տակ ծնած էր Վիգէն, Մեծացած` հեռու մայր հայրենիքէն: Երդուած էր զոհուիլ` փոքր հասակին, Բանիւ եւ գործով ծառայել ազգին: Երբոր Արցախէն կռուի փող հնչեց, Վեհ քաջին սիրտը ուժգին տրոփեց: Գերի էր Շուշին, թշնամու ձեռքին, Կը տանջուէր հոգին հերոս Վիգէնին: Վիգէն անվարան, այրող կարօտով, Հայրենի հողին անսահման սիրով, Հաճոյք, փառք վայելք իր ետին թողեց, Հայոց Արցախին օգնելու...

ԽԱՉԱՏՈՒՐ Ա. ՔՀՆՅ. ՊՕՂՈՍԵԱՆ Կարդացողը կը կարծէ, որ Հայոց ցեղասպանութեան հարիւր երկու տարի ետքի ներկայի մասին է իմ գրածս, ըսելիքս արդէն գիտէ, ի՜նչ յոգնութիւն: Անցեալին, օր մը, Ռիճֆիլտ Նիւ Ճըրզիի «Պենք օֆ Նիւ Եորք»-ի գրասեղանին վրայ կարդացածս միտք պահածս եթէ ընդօրինակած ըլլայի, հիմա զայն յիշելու ջանք պիտի չթափէի: Գրուած էր, որ հարիւր տարի ետքը մէկ պիտի չյիշէ՞ իմ ո՛ւր ծնած,...

ՊԱՐՈՅՐ ՅԱԿՈԲԵԱՆ Պաղտատի Հայ երկսեռ երիտասարդաց միութեան հիմնադիրները Պաղտատի Հայ երկսեռ երիտասարդաց միութիւնը (ՊՀԵԵ միութիւն) Սփիւռքահայ հնագոյն կազմակերպութիւններէն մին է: Այսօր անիկա արդէն 90 տարեկան երիտասարդն է: Հակառակ անոր որ երկրին մէջ տիրող աննպաստ պայմաններուն բերումով ենթակայ է բազում դժուարութիւններու, սակայն տակաւին պատնէշին վրայ կանգուն կը մնայ: Մեր ազգային ինքնութեան պահպանման նպաստող ամէնէն կարեւոր նախաձեռնութիւնն էր այս, որ իրականացաւ յետեղեռնեան...

«ԳԱՆՁԱՍԱՐ» Հայոց ցեղասպանութեան 102-ամեակը առիթ է խորհրդածելու պահանջատիրական մեր երթին եւ նոր ժամանակներու մարտահրաւէրներուն մասին: Ինչո՞ւ կ՛ոգեկոչենք Եղեռնի մեր նահատակներուն յիշատակը... Նոյնանման ձեռնարկնե՞ր կազմակերպելու, բազմիցս արտասանուած խօսքե՞ր կրկնելու: Երբե՛ք: Կ՛ոգեկոչենք` նախ նորահաս սերունդներուն մօտ վառ պահելու պահանջատիրութեան ջահը: Պահանջատիրութիւնը մեր մշտական ուղեկիցը պիտի մնայ, որքան ալ անտարբեր ըլլայ միջազգային ընտանիքը, որքան ալ Թուրքիան ու Ազրպէյճանը նենգափոխեն պատմութիւնը: Ներհայկական մակարդակով Ցեղասպանութեան...

ՊԵՏԻԿ Երկար ժամանակէ ի վեր կը փորձեմ այս երկու բառերուն մէջ հաւասարակշռութիւն մը տեսնել, սակայն չեմ յաջողիր: Աւելի պարզ` ի՛նչը նախամեծար իրականութիւն է` նախ «մարդը» ու յետո՞յ հայը, թէ՞ մենք ալ կրնանք ուրիշ ազգերու նման մտածել եւ գործել իբրեւ «հայ մարդ»: Իրողութիւնը այն է, որ մենք չենք կրնար կամ աւելի ճիշդ տակաւին իրաւունքը չունինք գործելու իբրեւ մարդ, որ հայ է:...

ՇԱՀԱՆ ԱՐՔ. ՍԱՐԳԻՍԵԱՆ Առաջնորդ Հայոց Բերիոյ Թեմին Տիրոջ ձայնով, խօսքին զօրութեամբ ստեղծուեցաւ տիեզերքը: Համաստեղութիւնները միասնաբար համանուագ մը կը ներկայացնեն, այդ իսկ պատճառով «երկինքը Աստուծոյ փառքը կը պատմէ» (Սղ 19.1): Արարչագործութիւնը կազմող բոլոր տարրերը, ըստ երեւոյթին, ձայնաւոր են: Տէրը կը լսէ Իրեն հաւատացողներուն, վստահողներուն ձայնը եւ կ՛ընդառաջէ անոնց խնդրանքներուն: Երկրաւոր կեանքի ընթացքին Տիրոջ ձայնը լսող ու Անոր հնազանդողները գերեզմանին մէջէն անգամ...

ՊՕՂՈՍ ՇԱՀՄԵԼԻՔԵԱՆ Շարժանկարի սրահի մը մէջ առաջին տեսած ժապաւէնս 50-ականներու կէսերուն էր: Դժուար է ճիշդ թուականը յիշել, սակայն նիւթը եւ սրահին վայրը յիշողութեանս մէջ թարմ մնացած են: Տակաւին հայկական Էշրեֆիէի բնակիչ էինք, եւ թաղեցիները` բոլորս, մեծ ու պզտիկ, տարեց ու երիտասարդ, խմբովին քալելով գացինք «Ազարիյէ» որբանոցէն ոչ շատ հեռու գտնուող շարժանկարի սրահ մը` դիտելու հնդկերէն ժապաւէն մը` «Մատըր Ինտիա», որ...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Պէյրութի «Սիփան» հրատարակչատունէն 2015-ին լոյս տեսաւ Յարութիւն Թորոսեանի «Անկարելի սէր (էջեր նկարիչի մը օրագիրէն)» հատորը, բաղկացած` 143 էջերէ: Հեղինակը հատորը լոյս կ՛ընծայէ Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակի ծիրին մէջ: Հեղինակը պատումը կը սկսի Անիին յայտնութեամբ, Ժտիթայի մէջ: Ան կ՛ըսէ. Կարմիր հագած աղջնակ մը` տախտակին վրայ կանգնած, ձիուն ետեւէն կը դառնար ցորենի կալին շուրջ: Անկէ քիչ մը անդին երիտասարդ մը ցորենով...

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան Անթիլիասի տպարանէն, «Ռիչըրտ եւ Թինա Գարոլան» հիմնադրամի միջոցներով 2017-ին լոյս տեսաւ Արա Արծրունիի «Ծուէնները» երեւակայածին վէպը, բաղկացած` 157 էջերէ: Հեղինակը գիրքը ձօնած է կնոջ` Ռիթայի: Խմբագիր` Արմէն Իւրնէշլեան: «Երկու խօսք»-ը գրած է Համբիկ Պիլալեան, որ կ՛ըսէ, թէ «Ծուէնները» ունի իմաստասիրական- մտախոհական կառոյց եւ ձեւով մը արտայայտութիւնն է հեղինակի ներաշխարհէն ներս առկայ ուժեղ բախումներու եւ...

Ողջո՜յն Արցախի մեր հերոս ժողովուրդին: Ողջո՜յն Արցախի անկախութիւնը կերտած մեր քաջ բանակին: 8 մայիս 1992 թուականը մեր ժողովուրդի հաւաքական յիշողութեան մէջ պիտի մնայ խորհրդանիշ Արցախի ժողովուրդի խոր հաւատքին, ամուր վճռակամութեան ու արեան գնով իր ազգային իրաւունքը պաշտպանելու գիտակից յանձնառութեան: 8 մայիս 1992 թուականը մեր ժողովուրդի հաւաքական յիշողութեան մէջ արձանագրուած պիտի մնայ իբրեւ նոր Սարդարապատ` Շուշիի ազատագրութեամբ եւ մեր հերոս տղոց...

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ Խորհրդային Միութեան արեւամուտէն առաջ, փետրուար 1988-ին պայթած Արցախի ազատագրական պայքարը առաջին օրերուն արտայայտութիւն գտաւ հրապարակային ցոյցերով ու քաղաքական քայլերով, որոնք բարձրացուցին այս հողամասին պատմականօրէն հայութեան պատկանելիութեան եւ անոր բնակիչներուն ինքնորոշման իրաւունքի դրօշները: Մինչ միլիոնաւոր հայորդիներ, Երեւանի մէջ թէ արտերկրի օճախներուն հրապարակները կ՛ողողէին` արձագանգելով Ցեղասպանութեան 50-ամեակին առիթով հնչած «Մեր հողերը, մեր հողերը» պահանջին, զուգահեռ գիծերու վրայ, Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար...

ԺԱԳ ՅԱԿՈԲԵԱՆ Անգամ մը եւս եռատօն է: Հայոց աշխարհը ընդհանրապէս եւ Արցախը մասնաւորաբար  անգամ մը եւս մեծ շուքով կը նշեն Համաշխարհային Բ. պատերազմին ընթացքին ֆաշականութեան ու նացիականութեան դէմ մղուած յաղթական պատերազմին հայ ազգին մասնակցութիւնը, նոյն շունչով ու նոյն վճռականութեամբ 8-9 մայիսին հայկական ինքնապաշտպանութեան ուժերուն կողմէ Արցախի մշակութային կեդրոն Շուշիի ազատագրումը ազրպէյճանական բռնագրաւումէն եւ ինքնապաշտպանութեան այդ ուժերուն հիման վրայ ստեղծումը Արցախի...

ՎԱՐԱՆԴ ՓԱՓԱԶԵԱՆ 1988-ին ծայր տուաւ Արցախի հայութեան ինքնորոշման պայքարը: Ազրպէյճանը հակադարձեց, եւ Շուշիի դիրքը դարձաւ փորձանք Ստեփանակերտի գլխուն: Ազրպէյճանական զօրքը իր «Կրատ» հրթիռներով անխնայ հարուածեց Լեռնային Ղարաբաղի մայրաքաղաքը եւ շրջակայքը` պատճառելով զոհեր, դժուարացնելով հասարակական կեանքը, քանդելով տնտեսութիւնը ու արգելակելով ազատագրութեան գործընթացը: Լեռնային Ղարաբաղի իշխանութեան եւ նորակազմ բանակի հրամանատարութեան համար կենսական կարեւորութիւն ունէր ազրպէյճանական զինեալ ուժերուն վնասազերծումը եւ ազրպէյճանական լուծէն ձերբազատումը:...

ՀԱՄԲԻԿ ՊԻԼԱԼԵԱՆ Դարերու ծանրութիւնը իրենց շալակին` լեռնցիները որոշեցին պատարագ մատուցել: Անոնք վարժ էին նման արարողութիւններու, գիտէին գաղտնիքը, սորված ու ապրած էին ճշմարտութիւն մը, որ յար ու նման էր իրենց կազմաւորումին, էութեան եւ կեանքը ըմբռնելու աշխարհահայեացքին: Անոնք կը հաւատային, թէ ապրելու համար կա՛մք է պէտք, տոկալու` սի՛րտ է պէտք, տէ՛ր մնալու` խե՛լք է պէտք, գոյատեւելու` շո՛ւնչ է պէտք, ստեղծագործելու` թռիչք է...

ԺԻՐԱՅՐ ՌԷՅԻՍԵԱՆ Հայոց ցեղասպանութեան 100ամեակի համահայկական հիմնախօսքը եղաւ` «Կը յիշեմ եւ կը պահանջեմ»: Բնական է` յիշելը էական է: Առանց յիշողութեան` մարդը պոկուած կ՛ըլլայ  իր արմատներէն եւ դադրած` բնական էակ ըլլալէ: Աւելի քան մէկ դար յիշեցինք ու յիշատակեցինք, կը շարունակենք ու պիտի շարունակենք յիշել, աղօթք բարձրացուցինք, բողոքեցինք ու դատապարտեցինք, անհամար ու անթիւ էջեր բազմալեզու  հրատարակութեան յանձնեցինք ու դափնեպսակը` Հայ եկեղեցւոյ նուիրապետական...

Ռուսիոյ Դաշնակցային խորհուրդի նախագահ Վալենթինա Մաթվիենքոյի հրաւէրով Սուրիոյ խորհրդարանի նախագահ դոկտ. Հատիյէ Ապպասի գլխաւորած Սուրիոյ խորհրդարանի պատուիրակութիւնը 10-15 ապրիլին այցելեց Մոսկուա: Պատուիրակութեան մաս կազմեցին երեսփոխաններ` դոկտ. Խալետ Ապուտ, դոկտ. Ամմար Ասատ, Ուսամա Մուսթաֆա, դոկտ. Ռիատ Թաուզ, դոկտ. Ռիֆաաթ Հասան, Հուսամ Քաթըրժի, Ապտուլ Մաժիտ Քաուաքիպի եւ դոկտ. Նորա Արիսեան: Այցելութեան նպատակներէն էր Ռուսիոյ եւ Սուրիոյ խորհրդարանական յարաբերութիւններու ամրապնդումը, Սուրիոյ խորհրդարանի նախագահին...

ՄԻՔԱՅԵԼ ՀԱՋԵԱՆ Քաղաքական վերլուծաբան «Ձուկը գլխից է փտում» ժողովրդական իմաստութիւնը երեւի թէ հին է այնքան, որքան մարդկութեան ողջ պատմութիւնը եւ անխտիր  վերաբերում է բոլոր հանրութիւններին` նախնադարեան-համայնականից  մինչեւ մեր օրերը, անգամ` քաղաքակիրթ պետականութեան զարգացման ներկայիս անհամեմատ բարձր մակարդակի պայմաններում, որի չափորոշիչ է համարւում արդի արեւմտեան աշխարհը, մասնաւորապէս, եւրոպական մայր ցամաքը: Ահաւասիկ` այդ վարակիչ հիւանդութեան վերջին ահազանգը, որ դամոկլեան սրի պէս կախուել...

ԵՂԻԱ ԹԱՇՃԵԱՆ Դարձեալ համայն աշխարհի նայուածքները ուղղուած են դէպի Պաղեստին` Ամերիկայի մէջ Տանըլտ Թրամփի յաղթանակէն եւ անոր նախագահ ընտրուելէն ետք. Իսրայէլի ծայրայեղական նախարարները յայտարարեցին, որ այլեւս պաղեստինեան յոյսերը մարած են: Թրամփ նոյնպէս յայտարարած էր, որ ամերիկեան դեսպանատունը Թել Աւիւէն Երուսաղէմ պիտի տեղափոխէ: Մինչեւ օրս Իսրայէլ կը շարունակէ բռնագրաւեալ հողերուն վրայ բնակեցման վայրեր կառուցելու ծրագիրները: Կազան ցամաքային եւ ծովային շրջափակման տակ...

Շուշիի ազատագրութեան 25-ամեակի նշումը կը համընկնի ապրիլեան յանկարծակի պատերազմի առաջին տարուան ամբողջացման: Հայրենական պատերազմին, Շուշիի ազատագրութեան եւ Արցախի պաշտպանութեան բանակի ստեղծման  եռատօնին հազիւ ամիսով մը կը կանխէ ապրիլեան պատերազմի յաղթանակը: Ռազմագիտական վերլուծումները, տարուան մը կտրուածքի հեռաւորութեամբ համընդհանուր կերպով կը խօսին այն համոզումին մասին, որ պարտադրուած զինադադարը արգելակեց հայկական կողմի նոր կարեւոր յառաջխաղացքը: Մինչ այդ սակայն, նման պատերազմ սանձազերծելու ազրպէյճանական կողմի...

ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ «Քալիֆորնիա Քուրիըր» թերթի հրատարակիչ եւ խմբագիր Տարիներ շարունակ Ազրպէյճանի կառավարութիւնը զանազան երկիրներու քաղաքական գործիչներուն եւ պաշտօնեաներուն թանկարժէք նուէրներ մատուցած է առատօրէն, ինչպէս` մետաքսէ գորգեր, ոսկի, արծաթ, ձկնկիթ, կանխիկ դրամ եւ բոլոր ծախսերը վճարուած ճամբորդութիւններ` յօգուտ Ազրպէյճանի, բայց` ընդդէմ Հայաստանի ու Արցախի անոնց ձայներուն դիմաց: Այս անօրինական գործունէութիւնը այնքան մեծ տարածում գտած է, որ եւրոպացիները զայն կը նկարագրեն որպէս...