Մեր Ընթերցողները Կը Գրեն. Հա՞յը Թէ՞ Մարդը

ՊԵՏԻԿ

Երկար ժամանակէ ի վեր կը փորձեմ այս երկու բառերուն մէջ հաւասարակշռութիւն մը տեսնել, սակայն չեմ յաջողիր: Աւելի պարզ` ի՛նչը նախամեծար իրականութիւն է` նախ «մարդը» ու յետո՞յ հայը, թէ՞ մենք ալ կրնանք ուրիշ ազգերու նման մտածել եւ գործել իբրեւ «հայ մարդ»: Իրողութիւնը այն է, որ մենք չենք կրնար կամ աւելի ճիշդ տակաւին իրաւունքը չունինք գործելու իբրեւ մարդ, որ հայ է:

Մենք Նախ Հայ Ենք, Յետոյ Մարդ:

Փորձեմ աւելի պարզ ըլլալ. անշուշտ բոլորիս համար անվիճելի իրողութիւն է, որ Եղեռնը մեզ թէ՛ արմատախիլ ըրաւ մեր հողերէն ու տուներէն, եւ թէ փորձեց բնաջնջել մեզ իբրեւ ազգ:

Եթէ կ՛ուզէք ողբերգական իրականութիւնը տեսնել թիւերով, ահաւասիկ. 1914-ին Թուրքիոյ մէջ կ՛ապրէր 1.914.620 հայ, իսկ 2011-ին` 60.000 հայ, 1914-ին ունէինք 2538 եկեղեցի եւ վանք, իսկ 2011-ին` 34, եւ դպրոցներու թիւը 1914-ին եղած է 1996, իսկ 2011-ին` 18…:

Այսօրուան մեր պայքարը պէտք է ըլլայ հայ ապրելու եւ հայ մնալու պայքար, այլ խօսքով, այսօր մենք նախ հայ ենք եւ ներելի չէ մեզի «մարդը» գերադասել: Մենք չենք կրնար միայն որոշ առիթներու յայտարարել, թէ մենք հայ ենք:

Հայապահպանման մեր թիւ մէկ թշնամին ալ մեր մէջ տուն գտած օտարամոլութիւնն է: Օրինակ մեր երեխաներուն կու տանք օտար անուններ, ինչպէս` Քէվըն, Լիւք, Լէա, Էլսա, Ճիան-Քարլօ… (շարքը շատ երկար է), երբ մենք ունինք այնքան քաղցր անուններ` Մեղրի, Մեղեդի, Նարեկ, Կարէն, Վարագ… կը մտածեմ, արդեօք այդ օտար անուն կրող փոքրիկները երբ մեծնան ու դառնան գիտակից պատանիներ ու երիտասարդներ, հարց պիտի չտան, թէ ինչո՛ւ իրենք այս տարօրինակ անունները կը կրեն… արդեօք անոնց ծնողները կը յուսան, որ այդ օտար անունով տղան աւելի դիւրի՞ն վիզա կրնայ առնել…:

Ունինք ուրիշ ախտ մը, մեր սովորական խօսակցութեան ընթացքին կը գործածենք NO փոխան ՈՉ-ի կամ BONJOUR փոխան ԲԱՐԵՒ-ի… չեմ ուզեր ծայրայեղ ըլլալ, սակայն իրականութիւն է, որ անոնցմէ շատեր bonjour-էն ետք ֆրանսերէնով նախադասութիւն մը իսկ չեն կրնար կազմել:

Աւելի՛ն. թրքական հեռատեսիլի սիրահարները կը հիանան ցուցադրուած հագուստի մը վրայ, երբ մենք Լիբանանի մէջ ունինք նորաձեւութեան միջազգային իշխաններ, որոնց արտադրութիւնները կը հագնին Հոլիվուտի աշխարհահռչակ դերասանուհիներ:

Մերժենք ինչ որ օտար է, գնահատենք ինչ որ հայկական է: Մեզի համար տակաւին չէ հասած ժամը մտածելու իբրեւ մարդ, երբ տակաւին մեր զգացումներն ու գիտակցութիւնը դէպի հայն ու հայկականը չեն բիւրեղացած:

Իսկ օտար դպրոց յաճախող փոքրիկներու ծնողները թերեւս կը խորհին, թէ կեանքի մէջ յաջողելու նախապայման է այդ ուղին, երբ հայկական դպրոցներու տարեվերջի պետական քննութիւններուն յաջողութեան տոկոսը իսկապէս փայլուն է:

Մենք ունինք պարտականութիւնը եւ պարտաւորութիւնը մենք մեզ «մարդ» պահելէ առաջ «հայ» պահելու: Տակաւին ունինք լուրջ աշխատանք տանելիք մեր տուներուն եւ ակումբներուն մէջ: Գիտնանք հայ մնալ, հայ ապրիլ ու գործել, այնքան ատեն որ սփիւռքահայութիւնը ցրուած կը ներկայացնէ աւելի մեծ թիւ, քան հայրենիքը եւ ըլլանք նախ հայ, ապա մարդ:

Պէյրութ