Պատմական

ԳԷՈՐԳ ԴԱՐԲԻՆԵԱՆ Տաւուշի մարզում արդէն երկու օր է` իրավիճակը նմանւում է պատերազմական գործողութիւնների: Երկու կողմերում էլ զոհեր ու վիրաւորներ են, նաեւ` քաղաքացիական անձանց շրջանում: Թէեւ սահմանի այդ հատուածում սրացումներ լինում են պարբերաբար, սակայն այս անգամ իրավիճակը առանձնայատուկ է երկու պատճառով: Նախ` հակառակորդի կողմից թիրախաւորուել են աննախադէպ մեծ թուով սահմանամերձ հայկական բնակավայրեր, երկրորդ` առաջին անգամ թիրախաւորուել են սահմանից բաւականաչափ հեռու գիւղեր,...

ՄՀԵՐ ՍԱՀԱԿԵԱՆ Նանճինկի համալսարանի Միջազգային յարաբերութիւնների հիմնարկի ասպիրանտ,  ՉԻՆԱՍՏԱՆ Ռուսաստանում տեղի ունեցած 1917-ի Հոկտեմբերեան յեղափոխութիւնը եւ Ռուսաստանի դուրս գալն Ա. Համաշխարհային պատերազմից, թուրքական զօրքերի առաջխաղացումը Կովկասեան ռազմաճակատում, պատճառ հանդիսացան Այսրկովկասի տարածքում 1918թ մայիսի 28-ին Առանի եւ Շիրվանի (Աղուանք) գաւառներում նոր հանրապետութեան կերտմանը, որն անուանուեց Պարսկաստանի համանուն նահանգի` Ազրպէյճան անուամբ: Պարսկաստանի կառավարութիւնը փորձեց դիւանագիտական ճանապարհով վիճարկել  հարցը, սակայն` ապարդիւն: Պարսկաստանի համանուն Ազրպէյճան...

ԳԷՈՐԳ ԴԱՐԲԻՆԵԱՆ Լաւրով Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան անկախութեան տօնի նախօրէին` սեպտեմբերի 1-ին, Հայաստանի ռազմավարական դաշնակիցը համարուող երկրի` Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար Սերկէյ Լաւրովը կարճատեւ աշխատանքային այց կատարեց Ազրպէյճան` հերթական անգամ Պաքւում յայտարարելով, որ Ազրպէյճանը հանդիսանում է Ռուսաստանի ռազմավարական գործընկերը: Միաժամանակ նոյն օրը, երբ Լաւրովը ժամանում էր Պաքու, Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեանը մեկնեց Ստեփանակերտ` մասնակցելու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան անկախութեան տօնին նուիրուած հանդիսաւոր միջոցառումներին:...

2014-էն ի վեր Սուրիոյ եւ Իրաքի մէջ սպաննուած են աւելի քան 300 ազրպէյճանցի ժիհատականներ: Ըստ «Թայմթուրք»-ի, Սուրիոյ մէջ դարձեալ ազրպէյճանցի ժիհատական մը սպաննուած է: Սուրիոյ մէջ սպաննուած ազրպէյճանցի զինեալին ծածկանունն էր` Զուպէյր Ազերի եւ սպաննուած է Ռիպաթի մէջ, օդային հարուածի մը իբրեւ հետեւանք: Սուրիոյ եւ Իրաքի մէջ կռուող Ազրպէյճանի 1500 քաղաքացիներ կան, որոնցմէ 300-ը արդէն բախումներու ընթացքին սպաննուած է:

«ՆՈՐ ՄԱՐՄԱՐԱ» «Ուաշինկթըն Փոսթ» թերթը հրապարակեց աշխարհի մէջ բռնապետական համակարգը ընտրական զեղծարարութիւններու մասին յօդուած մը, ուր յիշատակութիւն կայ նաեւ 2013-ին Ազրպէյճանի նախագահական ընտրութիւններու եւ Իլհամ Ալիեւի ընտրութիւնը ապահովելու զեղծարարութիւններու մասին: Թերթը բաղդատութիւններ կ՛ընէ Ազրպէյճանի ու հիւսիսային Քորէայի միջեւ, ուր անցեալ կիրակի քաղաքապետական ընտրութիւններ տեղի ունեցած էին, եւ ընտրողներու 99.97 տոկոսը իբր թէ մասնակցած էր ընտրութիւններուն: Ամերիկեան հեղինակաւոր թերթը այդ առնչութեամբ...

Իլիա Լոզոսքի ամերիկեան «Ֆորէյն Փոլիսի» պարբերաթերթին մէջ կը գրէ, որ տարիներով Ազրպէյճան ծածկած է իր մարդկային իրաւանց մարզի ահաւորութիւնը` ինքզինք Միացեալ Նահանգներուն ներկայացնելով իբրեւ «ահաբեկչութեան դէմ պատերազմին» մէջ հաւատարիմ գործընկեր մը, Իսրայէլի համար յանդուգն բարեկամ մը եւ ուժանիւթի կարեւոր մատակարարող մը: Աւանդական դիւանագիտութեան կողքին, անիկա այս պատգամը յառաջ կը մղէր վերլուծական կեդրոններուն, պետական օրէնսդիր մարմիններու եւ Քոնկրեսի միջանցքներուն մէջ աշխուժ...

Անսակարկ ծառայութեան մարմնացումն էր. ոչինչէն շատ բաներ կերտեց եւ բարի յիշատակներով հեռացաւ, սիրեց ու սիրուեցաւ բոլորէն: 15 ապրիլ 2015-ին, գարնանային օր մը, յաւերժականի ուղեւոր դարձաւ սիրելի եւ յարգելի անձ մը` Ովսաննա Տիք Խորոզեանը: Ճիշդ է, թէ իւրաքանչիւր սկիզբ ունի իր վախճանը, բայց մարդկային կեանքի մէջ այդ անխուսափելի պահը` հրաժեշտի պահը, խորհրդաւոր էր, որովհետեւ ամբողջ կեանք մը կանգ կ՛առնէ: Այսօր մեր...

ՌՈՒԶԱՆ ԻՇԽԱՆԵԱՆ Ուքրանիական ճգնաժամի կարգաւորման շուրջ Եւրոպա-Ռուսաստան երկխօսութիւնը, որը հնարաւոր դարձաւ Ֆրանսուա Հոլլանտի եւ Անկելա Մերքելի անմիջական նախաձեռնութեամբ, հիմքում ունէր նաեւ տնտեսական գործօնը. Ուժանիւթակիրների խնդիրը շարունակում է մնալ Եւրամիութեան արտաքին քաղաքական օրակարգի առաջնահերթութիւններից մէկը: «Քաղաքականութիւնը  տնտեսութեան շարունակութիւնն է» արտայայտութիւնն այս պարագայում  կարելի է ներկայացնել փոքր-ինչ ձեւափոխուած. եւրոպական քաղաքականութիւնը պտտւում է ասիական ուժանիւթակիրների շուրջը: Այն պահին, երբ Մինսքում «նորմանտական քառեակը» քննարկում...

Ազրպէյճանի մէջ կ՛աճի Միացեալ Նահանգներու նկատմամբ թշնամութիւնը: «Նիւ Եորք Թայմզ»-ի մէջ այս նիւթին մասին լոյս տեսած յօդուածին մէջ կը նշէ ամերիկացի լրագրող Ճոշուա Քուչերա` վերլուծելով այդ երկրին մէջ տիրող իրավիճակը: յօդուածագիրը անդրադարձ կատարելով  Միացեալ Նահանգների կողմէ գանձատրուող «Ազատութիւն» ձայնասփիւռի նախ լրագրողուհիին` Խատիժա Իսմայլովայի կեղծ պատճառաբանութիւններով ձերբակալութեան, ապա դեկտեմբեր 26-ին ազրպէյճանական ոստիկանութեան կողմէ նոյն ձայնասփիւռի Պաքուի գրասենեակին շատ բիրտ խուզարկութեան, կ՛ըսէ՛...

ՀԱՄՕ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ «Պատերազմէն առաջ, (Համաշխարհային Ա.  պատերազմ, Հ. Պ.) Բրիտանիան շահագրգռուած էր հայկական երկրամասով եւ վճռական էր, թէ որեւէ գնով պէտք չէր, որ իյնար ան ռուսական ազդեցութեան տակ: Պատերազմի ընթացքին ան շահագրգռուեցաւ հայ ժողովուրդով, բայց` ոչ անոր երկրամասով, որուն համար ինք յօժար չէր որեւէ նիւթական կամ մարդկային զոհողութիւն յանձն առնել: «Ուրեմն, հակառակ մեծ չափով անկեղծ համակրանքի, բրիտանական քաղաքականութիւնը երբեք չեղաւ...

ՌՈՒԶԱՆ ԻՇԽԱՆԵԱՆ Թուրքալեզու պետութիւնները հանդէս կը գան նոր ռազմավարութեամբ Ազրպէյճանի նախագահի հովանաւորութեամբ գործող «Հաքքըն.ազ» կայքէջն օրերս հրապարակեց իր հերթական խմբագրականը, որը քիչ է ասել, թէ արժանի է ուշադրութեան: Աւելի ճիշդ` ազրպէյճանցիներն իրենք են խնդրում, որ ուշադրութիւն դարձնենք այդ հրապարակմանը: Թէ ինչու են ձգտում դրան, դժուար չէ կռահել. ազրպէյճանական իշխանութիւնները, հետեւելով աւագ եղբօր` Թուրքիայի օրինակին, ամէն ինչ անում են` ցուցադրելու իրենց...

ՀԱՅԿԱՐԱՄ ՆԱՀԱՊԵՏԵԱՆ Անդրադառնանք Պաքուի կողմից որպէս ականաւոր ազրպէյճանցիներ ներկայացուող մի քանի անունների` Նիզամիից մինչեւ Մուսլիմ Մակոմայեւ: Անիրազեկ անձին թիւրիմացութեան մէջ գցելու համար բանաստեղծ Նիզամի Գեանջեւիի (1141-1209) ազրպէյճանցի լինելն «ապացուցելու» միակ «փաստարկ» կարող է ծառայել այն, որ նա ապրել է Գեանջա-գանձակում, որը ներկայիս Ազրպէյճանի Հանրապետութեան տարածքում է: Բայց այդ նոյն տրամաբանութեամբ որպէս ազրպէյճանցի կարող են գրանցել նոյն վայրում ու մօտաւորապէս նոյն...

ՀԱՅԿԱՐԱՄ ՆԱՀԱՊԵՏԵԱՆ Մերօրեայ Ազրպէյճանը «խաւիարային դիւանագիտութեան» նմանութեամբ զարգացնում է նաեւ «խաւիարային գիտութիւն»` ոչ միայն Ազրպէյճանում, այլեւ արտասահմանում պատուիրելով «հետազօտութիւններ», որոնք ժամանակակից Ազրպէյճանի Հանրապետութեան տարածքը, ինչպէս նաեւ Արցախը, Զանգեզուրն ու Երեւանը ներկայացնում են որպէս հազարամեակների ազրպէյճանական հայրենիք: Յետին թուով Պաքուն որպէս աղուանական է հռչակում նշուած տարածքների կամ հայկական միւս բնակավայրերի քրիստոնէական կոթողները: Անգամ եթէ դրանք աղուանական լինէին, ապա նոյնիսկ այդ դէպքում...

«ՏԻՓԼՈՄԱԹ» Ամերիկեան «Տը Նիւ Եորք Թայմզ» պարբերականը հանդէս է եկել Ազրպէյճանի առաջնորդ Իլհամ Ալիեւի բռնատիրական իշխանութիւնը քննադատող ծաւալուն յօդուածով: «Ազրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը վարպետօրէն խաղում է քաղաքական Ճեքըլին եւ Հայտին: Պաքւում Միացեալ Նահանգների դեսպանն իր հաղորդագրութիւններում, որոնք բացայայտուեցին Ուիքիլիքսի միջոցով, նկարագրում է նրան որպէս Մայքլ Քորլէոնէ եւ Սանի Քորլէոնէ` համեմատելով մաֆիայի մասին պատմող «Կնքահայր» (Տը կատֆատըր) շարժապատկերի սառնասիրտ հաշուարկով եւ...

ՆԱՅԻՐԻ ՀՈԽԻԿԵԱՆ Ֆրանսայում տեղի ունեցած ահաբեկչութիւնները դատապարտելու համար յունուարի 11-ին Փարիզում տեղի ունեցած միասնութեան միլիոնների երթին մօտ 50 երկրի առաջնորդների հետ Ֆրանսուա Հոլանտի կողքին կանգնել է նաեւ Թուրքիայի վարչապետը: Ահմեթ Տաւութօղլուն, սակայն, Փարիզ էր գնացել ոչ այնքան ահաբեկչութեան դէմ խօսելու, որքան Եւրոպային «իսլամոֆոպիա»-յի համար մեղադրելու: Թուրքիայի դաշնակից Ազրպէյճանի նախագահն էլ նեղութիւն չի կրել գնալ Ֆրանսա: Մօտ 3 միլիոն մարդ Փարիզում...

ՎՌԱՄ ԽՈՋԱԳՈՐԵԱՆ Ռազմինֆոն ամփոփում է Ազրպէյճանի ցամաքային զօրքերի, ռազմաօդային ու ռազմածովային ուժերի, պետական սահմանապահ ծառայութեան, ներքին զօրքերի, պետական պահպանութեան յատուկ ծառայութեան, զօրաշարժի ու զօրակոչի պետական ծառայութեան կորուստները 2014-ի յունուարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ն ընկած ժամանակահատուածում: Ազրպէյճանի Զինեալ ուժերի զինծառայողների զինուորական երդման արարողութիւն Ազրպէյճանի Զինեալ ուժերի զինծառայողների զինուորական երդման արարողութիւն Արձանագրուած մահերը ներկայացնում ենք «մարտական» եւ «ոչ մարտական» բաժանումով: Մարտական կորուստների թւում...

ԼԷՈՆԻՏ ՄԱՐՏԻՐՈՍԵԱՆ Արդէն առաջին տարին չէ, եւ յատկապէս` վերջին ամիսներին, Ազրպէյճանի իշխանութիւնները միջազգային կառոյցների խիստ քննադատութեանն են ենթարկւում մարդու իրաւունքների աննախադէպ համապարփակ խախտման եւ այլախոհների հետապնդման համար: Միացեալ Նահանգների արտաքին գործերի նախարարութիւնը, Եւրամիութիւնը, Եւրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովը (ԵԽԽՎ), մի շարք եւրոպական իրաւապաշտպան կազմակերպութիւններ բազմիցս հանդէս են եկել Պաքուի կառավարող վարչաձեւի` հակառակորդներին ճնշելու ուղղութեամբ Ազրպէյճանի ղեկավարութեան գործողութիւնները դատապարտող յայտարարութիւններով: Մասնաւորապէս, համեմատաբար...