Խմբագրական

Լիբանանի հերթական անկախութեան տօնը այս տարի բոլոր նախադրեալներն ու պատճառները ունէր արժանավայել շուքով եւ համարժէք տարողութեամբ նշուելու: Երկիրը երկար ոդիսականներէ ետք վերադարձած էր բնականոն ընթացակարգային հուն  եւ ըստ այնմ նաեւ կ՛իրականացնէր անընդհատ ձգձգուող, յամեցող, սառեցուած թնճուկներու քայլ առ քայլ լուծումը: Իսլամական պետութեան շիջումին անմիջապէս կը յաջորդէր տարածաշրջանային մակարդակով քաղաքական նոր ճգնաժամի հասունացումը, երբ Ռիատը շեշտակիօրէն նոր սրութիւն կու տար հակաիրանեան...

Պաշտօնական Ռիատի առած քայլին հետեւանքները կը թուի, որ երկարատեւ դրոյթ ունին: Օրերու թաւալումը աւելիով կը համոզէ, որ տասը օր առաջ հրաժարական ներկայացուցած Լիբանանի վարչապետին տունդարձը, հակառակ յայտարարութիւններուն եւ պահանջներուն, մօտալուտ չէ, ինչ որ իր հերթին դուռ կը բանայ անմիջական պատասխաններ սպասող հարցադրումներու: Քաղաքական հետեւեալ բեմագրութիւններուն կրնանք ականատես ըլլալ: Առաջին. վարչապետը, հիմնուելով իր կեանքի սպառնալիքի գոյութեան մասին կատարած յայտարարութեան վրայ, կ՛առկախէ...

Ներսէուտական իրադարձութիւնները, Լիբանանի վարչապետին Ռիատ կանչուիլն ու այնտեղէն հնչած յանկարծակի հրաժարականով Լիբանանի մէջ ստեղծուած իրավիճակը ստացած են ո՛չ միայն շրջանային, այլ նաեւ միջազգային հնչեղութիւն: Բացի այն իրողութենէն, որ այս նիւթերու մասին մեկնաբանական լրատուութիւնները արդէն քանի օրէ ի վեր կը զբաղեցնեն համաշխարհային լրատուամիջոցներու լուրերու առաջին հորիզոնականները, մէկ առ մէկ գերտէրութիւններու ներկայացուցիչները ստեղծուած ճգնաժամի շուտափոյթ լուծումի առաջադրանքը կը շեշտեն, հիմնականին մէջ գոնէ...

Ներսէուտական մագլցողականութեամբ յատկանշուող իրադարձութիւնները, եմէնական դիրքերէ դէպի Ռիատ կատարուած հրթիռակոծումը, Լիբանանի վարչապետին յանկարծակի հրաժարականի յայտարարութեան մէջ աննախադէպ հակաիրանական հռետորաբանութեան օգտագործումը տարածաշրջանին մակարդակով նոր օրակարգի հասունացման մասին ընդգծումներ տեսանելի կը դարձնեն: Եթէ նաեւ անմիջապէս մտաբերենք ՏԱՀԵՇ-ի դէմ պատերազմի վերջին փուլի անցումին առընթեր Միացեալ Նահանգներու կատարած վերյիշեցումը` Հըզպալլայի երեւոյթին նկատմամբ վերաբերում ճշդելու անհրաժեշտութեան հրապարակումը, կը սկսինք տեսանելի նկատել սիւննի-շիի լարուածութեան նոր հարթութեան...

Վարչապետ Հարիրիի հրաժարականը յանկարծակիութեան գործօնով անակնկալի բերաւ ո՛չ միայն լիբանանեան պետական-քաղաքական-հասարակական դաշտը, այլ նաեւ շրջանային թէ միջազգային մակարդակի վրայ տարատեսակ վերլուծումներու առաջնորդող մեկնաբանութիւններու դուռ բացաւ: Յառաջիկայ օրերը աւելի լոյս կը սփռեն առնուած քայլին բուն դրդապատճառներուն վրայ եւ այդ առումով աճապարանքով բացարձակ հաստատումներու, ուղղակի վերագրումներու եւ ամրագրուող եզրայանգումներու պէտք չէ տեղի տալ: Լիբանանեան մակարդակի վրայ կան նախադրեալներ` չխախտելու համալիբանանեան ընդհանուր համաձայնական...

Միացեալ Նահանգներու արտաքին գործոց նախարարի Հարաւային Կովկասի հարցերով նախկին օգնական, Ազրպէյճանի մէջ Միացեալ Նահանգներու նախկին դեսպան, ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակի ամերիկացի նախկին համանախագահ, Թալինի մէջ Պաշտպանական հետազօտութիւններու միջազգային կեդրոնի տնօրէն Մեթիու Պրայզան «168 ժամ»-ի հետ ունեցած զրոյցի ընթացքին կատարած է հետեւեալ յայտարարութիւնը. «Հիմնուելով իմ փորձառութեան վրայ` կարող եմ ասել, որ սովորաբար ծայրաստիճան բարդ է որոշել, թէ ո՛ր կողմն է սկսել հրաձգութիւնն...

Քաթալոնիոյ խորհրդարանը ընթացակարգային երկրորդ քայլը առաւ` քուէարկելով Սպանիայէն անջատուելու եւ անկախութիւն հռչակելու բանաձեւին օգտին: Սպասուածը այժմ պաշտօնական Մատրիտի դիրքորոշումն է, որուն ուղղութեամբ արդէն նախապէս սպանական իշխանութիւնները կատարած էին յայտարարութիւններ: Այստեղ դժուար թէ իրաւականօրէն համատեղուին տարածքային ամբողջականութեան եւ ինքնորոշման իրաւունքի միջազգային սկզբունքները: Կան իրաւական արդարացում փնտռող խնդիրներ, թէ` անկախութեան ի նպաստ հանրաքուէին քաթալոնացիներուն մեծամասնութիւնը չէ մասնակցած. կամ նաեւ պատմական առումով Քաթալոնիոյ...

Պաշտպանական անվտանգութեան հետազօտական համալսարանին մէջ ուսանողներուն տուած դասախօսութեան ընթացքին նախագահ Սարգսեան կատարեց հետեւեալ հաստատումը. «Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութիւնը, իսկապէս, չունի ռազմական լուծում: Ուստի, հնարաւոր չէ մէկ ձեռքով կրակել, իսկ միւսով բանակցել այդ լուծումը գտնելու նպատակով: Կա՛մ բանակցում ենք, կա՛մ էլ` կրակում: Երկուսին էլ մենք պատրաստ ենք»: Այս հաստատակամ բովանդակութեան համահունչ յայտարարութիւն կատարեց ՀՅԴ Բիւրոյի քաղաքական ներկայացուցիչ եւ Հայաստանի Ազգային ժողովի ՀՅԴ...

Կիպրոսի մէջ կայացած Հայաստանի Հանրապետութիւն-Յունաստան-Կիպրոս` երեք երկիրներու սփիւռքի հարցերով զբաղող պետական պատասխանատուներու հանդիպումը ունի կարեւոր ենթահող, անցած որոշակի ուղի եւ մանաւանդ ռազմավարական հեռանկարայնութիւն: Հանդիպումը հաստատեց պաշտօնական երկխօսութիւն եւ յատկանշուեցաւ հայ, կիպրացի եւ յոյն ժողովուրդներուն միջեւ  պատմական բարեկամական յարաբերութիւններուն ամրապնդումով եւ, միացեալ ծրագիրներու միջոցով, միջկառավարական երկխօսութեան զուգահեռ, անոնց միջեւ մշակութային, կրօնական եւ տնտեսական ամուր կապերը իբրեւ երեք երկիրներ` իրենց սփիւռքեան համայնքներուն...

ՏԱՀԵՇ-ի մայրաքաղաք Ռաքքայի ազատագրումի հանգամանքները որոշակի առումներով լոյս կը սփռեն տարածաշրջանային ռազմաքաղաքական իրադարձութիւններուն վրայ: Թէ՛ Իրաքի եւ թէ՛ Սուրիոյ մէջ ահաբեկչազերծումի գործողութիւնները կ՛ընթանան հաստատ կշռոյթներով: Երկու տարածքներուն վրայ ալ գործողութիւններուն աշխուժօրէն կը մասնակցին քրտական զինեալ խմբաւորումները: Մաքրազտման այս գործողութիւնները հիմնական շրջանները մաքրելով հանդերձ շատ արագ թայմաութներ կ՛առնեն: Միակտուր եւ համընդհանուր ահաբեկչութեան արմատախլման եւ վերջնական մաքրումին չեն յանգիր: Չէ բացառուած, որ...

Թուրքիոյ նախագահը յայտարարեց, որ քրտական Քերքուք նահանգին տիրանալու համար Իրաքի քրտական ինքնավարութիւնը որեւէ իրաւունք չունի: Քիւրտերը պէտք է մնան այնտեղ, ուր կը գործէ հիւսիսային Իրաքի վարչակազմը: Էրտողանի այս յայտարարութիւնը փաստօրէն հարազատ դրսեւորումն է պաշտօնական Անգարայի` Իրաքի Քրտական ինքնավար մարզին ուղղութեամբ կիրարկած քաղաքականութեան: Քրտական ինքնավար մարզին հետ որեւէ խնդիր չունէր Անգարան. նոյնիսկ սերտ յարաբերութիւններ զարգացած էին Էրպիլի եւ Անգարայի միջեւ, յատկապէս...

Պրիւքսել-Երեւան խոր եւ համապարփակ համաձայնագիրի ստորագրութեան արարողութեան յետհաշուարկը սկսած է: Ամիս մը ետք տեղի ունենալիք գագաթնաաժողովին, բոլոր նախադրեալները պատրաստ են, որ ստորագրութիւնը կայանայ: Նկատելի շրջանառութիւն գտած էր այն մտավախութիւնը, որ Վիլնիւսի նման, մետասաներորդ պահուն տնտեսական եւ քաղաքական բաղադրիչներ ներառած փաստաթուղթի ստորագրութենէն հրաժարելու նման, այս մէկը եւս քաղաքական որոշ ճնշումներով չեղեալ նկատուի: Նախադրեալները այդպէս չեն սակայն. առարկայական դիտարկում կատարելու փորձով պէտք...

Լիբանանը դժուար հանգոյցներու լուծման հերթական արարն է, որ կ՛ապրի: Պահանջներ, քննարկումներ, առկախումներ, Սահմանադրական դատարանի դիմում, կասեցում եւ ընթացակարգի վերամեկնարկ` այս բոլորը ոդիսական ուղեւորութիւններու տպաւորութիւնը կը ձգեն, այնուամենայնիւ ժողովրդավարական հասարակարգերու մէջ խաղի ընդունուած կանոններ են: Կարեւորը այն է, որ Լիբանանի պարագային կը յարգուին պետական հաստատութիւնները, եւ ամէն մէկը իր գործառոյթը կատարելու դերին մէջ է: Կառավարութեան ծրագիր, խորհրդարանական վաւերացում, նախագահական ստորագրութիւն, կայացում...

ԵԼՔ խմբակցութեան նախաձեռնութիւնը խորհրդարանին մէջ քննարկելու Հայաստանի Հանրապետութեան` Եւրասիական տնտեսական միութենէն (ԵՏՄ) դուրս գալու առաջարկի ճակատագիրը կանխորոշուած էր: Պարզ էր, որ խորհրդարանական մեծամասնութիւնը համաձայն պիտի չըլլար այս քայլին, հիմնականին մէջ ռազմավարական կտրուկ շրջադարձ կատարելու պատճառներու եւ հետեւանքներու ուսումնասիրութեան, ինչպէս եւ հակառակը հիմնաւորող փաստարկներու դէմ հակափաստարկներու բացակայութեան պատճառով: Առաջարկի քննարկման եւ եզրակացութեան կանխորոշուածութեան մասին իրազեկ էր նաեւ ԵԼՔ-ը բնականաբար: Խնդիրը սակայն...

Օտարերկրացի դէմքերու Արցախ այցելութիւններէն  մինչ այժմ ամէնէն հզօր հարուածը Պաքուին` Թուրքիոյ քաղաքացի մտաւորականներու ներկայութիւնն էր Ստեփանակերտ: Հայաստանի Հանրապետութեան տարածքով Արցախ այցելած գրող Սայիթ Չեթինօղլուի, քաղաքական գործիչ Ուֆուք Ուրասի, լրագրողներ Ալի Պայրամօղլուի եւ Էրոլ Քաթըրճըօղլուի քայլը «դաւաճանութիւն է ո՛չ միայն եղբայրական Ազրպէյճանի, այլեւ Թուրքիոյ նկատմամբ»: Նման յայտարարութիւն կատարած է Ազրպէյճանի խորհրդարանի պատգամաւոր Այտըն Հուսէյնով: Հուսէյնով ցանկութիւն յայտնած է, որ թուրք մտաւորականները...

Իրաքեան Քիւրտիստանի մէջ կայացած հանրաքուէն ակնկալուած կարգով կը նկատուի տարածաշրջանային կարեւորագոյն իրադարձութիւններէն մէկը, որ ստացած էր արդէն աշխարհաքաղաքական տարողութիւն: Տարածաշրջանին մէջ, անկախ ժողովրդագրական պատկերներու կտրուկ եւ յարափոփոխ միտումներէն, ըստ էութեան աշխարհագրական առաջին քարտէսավերագծումի մեկնարկին նախադրեալներն են, որ կը փոխանցուին: Այս չի նշանակեր անշուշտ, որ հանրաքուէն իրաւական անկախութիւն է կամ ճանչցուած հանրապետութեան կայացում: Հանրաքուէն այդ ճամբուն վրայ առնուած առաջին քայլն է,...

Լիբանանահայ բազմահազար աշակերտներ, հարիւրաւոր հայ ուսուցիչներ, կրթական պատասխանատուներ  դէպի աղբիւրը լոյսին կ՛ուղղեն իրենց քայլերը 2017-2018 կրթական տարեշրջանին ընդառաջ սորվելու, բայց նաեւ սորվեցնելու, հմտանալու, բայց նաեւ այդ հմտութիւնները յայտնաբերելու, յաջողելու, բայց նաեւ յաջողութեան գաղտնիքները փոխանցելու, բայց մանաւանդ մարդկօրէն ու հայօրէն կազմաւորուելու եւ կազմաւորելու համար: Ամէնէն նուիրական առաքելութեան կը լծուին այս ոլորտի գործիչները եւ իրենց կենսագրութեան ամէնէն հիմնական փուլը կը թեւակոխեն մեր...

Անկախութիւնը բացարձակ արժէք ըլլալով իր բացարձակութեան մէջ կիրարկելիութեան խնդիր ունի: Անկախը այս պարագային կախեալութեան հականիշ է բառացիօրէն, սակայն քաղաքական-քաղաքագիտական տրամաբանութեամբ միեւնոյն իմաստը կրնայ չունենալ: Անկախ պետութիւնները իրաւական նշանակութիւն ունին նախ եւ առաջ, իբրեւ պետական զատ միաւոր ճանչցուած, աշխարհագրական որոշ տարածքի վրայ գործող, սահմաններ պաշտպանող եւ ժողովուրդ ղեկավարող գոյութիւն: Անկախ պետութիւնն է միայն, որ իբրեւ լիիրաւ անդամ մաս կրնայ կազմել միջազգային...

Համաեւրոպական մակարդակի վրայ Պաքուի ուղղութեամբ բացասական մթնոլորտի տարածման միտումները թափով զարգանալու նախադրեալներ կը փոխանցեն: Խաւիարային դիւանագիտութեան ծալքերու բացայայտման դրսեւորումները, ամբողջացման կարգով արձանագրած են Փարիզի մէջ պաշտօնական Պաքուի բացած դատը երկու լրագրողներու դէմ, որոնք ալիեւեան իշխանութիւնը որակած էին բռնատիրութիւն. պուլկարական մամուլին կատարած բացայայտումները ազրպէյճանական զինամթերքի ահաբեկչութեան տրամադրումին մասին, ինչպէս նաեւ Պուտափեշթ-Պաքու արտայանձնման գործարքային գործողութիւնը իրականացնելու համար միլիոնաւոր տոլարներու յատկացման փաստի շրջանառութիւնը...

Ահաբեկչութեան դէմ պատերազմող լիբանանեան բանակի նահատակ զինուորներու աճիւններու ծինային համապատասխանելիութեան արդիւնքներու պաշտօնական յայտարարութիւնը ցաւի համընդհանուր մթնոլորտին առընթեր տեղի տուաւ նաեւ քաղաքական բեմի վրայ ամբաստանութիւններու, մեղադրանքներու եւ հետաքննութիւններու պահանջի: Լիբանանեան բանակի եւ Դիմադրութեան յաղթարշաւի ընթացքին իսկ քաղաքականացուած վերլուծումները, ահաբեկիչներու յանձնման գործողութեան համաձայնութեան տարատեսակ մեկնաբանութիւնները, ներլիբանանեան հարթութեան վրայ կասկածանքի մթնոլորտի զարգացումը սկսան երկրորդական կարեւորութիւն տալ աշխարհաքաղաքական նշանակութիւն ունեցող ռազմական գործողութեան յաջողութիւններուն: Հիմա,...