Արուեստ - Մշակոյթ

Ռազմիկ Դաւոյեանի տան մէջ, ձախէն աջ, նստած` Յասմիկ Դաւոյեան, Մարի Յակոբեան, Վեհանուշ Թէքեան, Մհեր Դաւոյեան, Մարտիրոս Գուշակճեան եւ Յակոբ Յակոբեան: Ոտքի` Ռազմիկ Դաւոյեան, Նորա Յակոբեան եւ Մովսէս Հերկելեան: ՄՈՎՍԷՍ Ս. ՀԵՐԿԵԼԵԱՆ Ինչպէս ընդունիմ, որ չկաս այլեւս: Կարծես թէ երէկ էր տակաւին, երբ Լրագրողներու տան դիմաց հանդիպեցանք: Տարիներէ ի վեր չէի տեսած քեզ: Խմբագրական աշխատանքներու մէջ մխրճուած էիր: Գործի տեսակէն գոհ...

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Բ.- Քարոզիչներ, Վիպերգակներ Եւ ... Եբրայականք Ծանօթ.- Մայիս 25-ին ցուցադրուեցաւ Արսէն  Յակոբեանի «Արարատից Եւրոպա»  վաւերագրա-խաղարկային ժապաւէնը: Յօդուածին առաջին մասը կը վերաբերէր տաճարի կեդրոնագմբէթ  նախատիպի ծագումին եւ աստուածաբանական մեկնաբանութեան: Ժապաւէնը ունի առնուազն երկու տարբերակ: Ներքեւի ակնարկը կը վերաբերի աւելի երկար տարբերակին: Հիմնադրական առասպել.- Բացման տեսարանին մէջ Արարատը կը տեսնենք երկինքէն, ապա կ՛իջնենք Արարատեան դաշտ, իմա` «Երկիր Աւետեաց»: Այո՛, ժապաւէնին...

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Ա.- Մեհենական Մայիս 25-ին ցուցադրուեցաւ Արսէն Յակոբեանի (1) «Արարատից Եւրոպա»  (2010) վաւերագրա-խաղարկային ժապաւէնի կրճատուած մէկ տարբերակը: «Ազդակ» 11 յունիսի թիւով անդրադարձած էր այս ձեռնարկին (2): Իր հակիրճ բացման խօսքին մէջ բեմադրիչը յայտնեց ժապաւէնը պատրաստելու դրդապատճառն ու ներշնչման աղբիւրը: Ան ըսաւ, որ վրդոված է կարդալով ռուս գրագէտ եւ ող Ալեքսանտր Ամֆիթէաթրովի  մէկ յօդուածը, ուր հայեր ներկայացուած են որպէս առեւտրականներ...

ԴՈԿՏ. ՄԱՐԻ ՌՈԶ ԱԲՈՒՍԵՖԵԱՆ Կոմիտաս... Այս անունը ոչ միայն թանկ, այլեւ հարազատ մասնիկ է իւրաքանչիւր հայի համար, յատկապէս` իմ եւ նախորդ սերունդի: Այն շրջանառում է մեր մէջ` առանց ընդմիջման, առանց հնանալու, առանց ձանձրոյթի: Յատկապէս իմ սերունդը հասակ առաւ ու հասունացաւ հանճարեղ այս հայի ստեղծագործութիւնների ընդլայնմամբ, տարբեր գործիքաւորման դասական նոր բարձր կատարումներով, նրա կենսագրութեան ծալքերի, նրա ապրումների ու նրա անցած դժուարին...

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Ծանօթ.-  Ա. մասը կը քննէր թատրերգութեան պատմականը, բներգը, խորհրդանիշները, բեմայարդարումը, տարազները, երաժշտութիւնն ու լուսաւորումը: Տիպարներ եւ Խաղարկութիւն .- Այս հատուածը կրնար աւելի համապարփակ եւ ճշգրիտ ըլլալ, եթէ տրամադրութեանս տակ ունենայի ելոյթին տեսագրութիւնը: Ուիլի Լոման.- Ուիլի համակրելի տիպար մըն է` հակառակ իր մոլորութեան եւ թերութիւններուն: Գուցէ եւ` շնորհի՛ւ իր մոլորութեան եւ թերութիւններուն: «Lo-man» հնչողական առումով կրնայ ընկալուիլ որպէս «ցած...

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ Պատմական.- «Շրջուն վաճառորդի մը մահը» թատրերգութիւնը գրուած է 1949-ին: Միացեալ Նահանգներ լուծած էր 30-ականներու տնտեսական Մեծ տագնապը, դարձած էր թիւ մէկ գերուժ եւ կ’ընթանար դէպի համաշխարհային տիրակալութիւն եւ բարգաւաճում: «Ամերիկեան արժեգիները» ամրագրուած եւ սրբագործուած էին: Այս արժէքներու առաջին «տասնաբանեան» կարելի է համարել հիմնադիր հայր Պենճամին Ֆրանքլինի «Հարստութեան ճամբան» ճառը (1758), որ կը խրատէ աղքատները եւ անոնց ցոյց կու...

ՄՈՎՍԷՍ ԾԻՐԱՆԻ Հակառակ ժամանակակից նորարար մը ըլլալուն` Շարպել Աուն չի հաւատար «Արուեստը յանուն արուեստի» ըմբռնումին: Ընդհակառա՛կը, ան յանձնառու կերպարուեստագէտ մըն է ու առանց տուրք տալու մերօրեայ գեղարուեստական պահանջներուն եւ գեղագիտական ճաշակներուն` կը շարունակէ ստեղծագործել յանուն մարդու եւ իր միջավայրի` բնութեան պահպանման եւ պաշտպանութեան: Իր վերջին անհատական ցուցահանդէսը, որուն բացումը տեղի ունեցաւ 28 ապրիլի երեկոյեան «Մարք Հաշեմ» ցուցասրահին մէջ (Կեդրոնական Պէյրութ)...

ՄՈՎՍԷՍ ԾԻՐԱՆԻ Ասատուր «Նոազ Արք» ցուցասրահին մէջ - 2016 Թէեւ հելենական առասպելաբանութեան մէջ գեղեցկութեան դիցուհին` Աֆրոտիթէն կը ծնի ծովու փրփուրէն, սակայն աւելի կանուխ շրջանին հին յոյները կը հաւատային, թէ ան` «գեղեցկութիւնը» կը յառաջանայ թարախէն: Այսինքն` ցաւէն, ցաւի յոռեգոյն տեսակէն: Ասատուր աւելի կը խորանայ հարցին մէջ: Ան համամարդկային խժդժութիւններէն ծնած մորմոքն ու «բզկտուած» յիշողութիւնը որդեգրելէ ետք, կը յանձնուի ենթագիտակիցի «թելադրանքներուն» ու...

ՀՐԱՉ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ «Արեգ» մանկապատանեկան խումբի աւագ սերունդը 19-26 փետրուարի ընթացքին 4 ելոյթներով ներկայացուց Լորքայի «Պեռնարտա Ալպայի տունը»` բեմադրութեամբ Ռոպերթ Առաքելեանի: Որպէսզի ընթերցողը կարենայ աւելի լիարժէք գնահատել առաջադրանքի տարողութիւնը, կ՛ուզեմ անդրադառնալ թատերագիրին եւ թատրերգութեան, ներառեալ` այն մասերուն, որոնք զեղչուած էին ներկայ ելոյթին մէջ: Կողքի նկարին հեղինակը նոյնինքն Լորքան է: Նկատել` կնոջ ձեռքի վարդարանը: Հեղինակը եւ իր ժամանակը.- Լորքա (1898-1936) զաւակն էր...

Անցնող ամսուան ընթացքին Ասատուր արձանագրեց յատկանշական միջազգային նուաճում մը եւս: Անոր ստեղծագործութիւններէն երեքը իրենց պատուաւոր տեղը գրաւեցին «Վիքթորիա էնտ Ալպըրթ» Լոնտոնի ժամանակակից արուեստի թանգարանի հաւաքածոյին մէջ: Նմանօրինակ բազմաթիւ նուաճումներ արձանագրած եւ բազում միջազգային գնահատականներու, մրցանակներու եւ շքանշաններու արժանացած` Ասատուրի հերթական անհատական ցուցահանդէսի մը բացումը տեղի պիտի ունենայ վերանորոգուած ընդարձակ «Սըրսոք» թանգարանի ցուցասրահին մէջ, վաղը` 17 մարտի երեկոյեան ժամը 6:00-ին: Ասատուր...

Արդէն իսկ կայացած ամերիկահայ գեղանկարչուհի Սիրուն Երէցեան, հակառակ իր առողջական ոչ նախանձելի վիճակին, չէ մոռցած «Ազդակ»-ը եւ իր «Մանտալա» շարքէն գեղեցիկ մանրանկարչական գործ մը կը նուիրէ «Ազդակ»-ին: Ան այս առիթով իր մտերիմներէն մէկուն ուղղուած ե-նամակի մը մէջ կը գրէ. «Սիրելի՛ բարեկամս` Րաֆֆի, «Իմ մասիս կարդացի «Ազդակ»-ի մէջ, կարծես կը կարդայի ուրիշ անձի մը մասին: Չհաւատացի, թէ գրուածը իմ մասիս է,...

Այս օրերուն Ժմմեյզէի Կուրօ թաղամասին մէջ գտնուող` Ալֆրետ Սըրսոք Քոքրէյնի նախաձեռնութեամբ ու արուեստագէտ Նայիլա Պասիլիի զօրակցական ներդրումով  իրագործուած «392Ռմէյլ393» ցուցասրահին մէջ կը ներկայացուին երիտասարդ գեղանկարիչ Սերժ Մանուկեանի շուրջ քառասուն գեղանկարները: Մեծ, միջակ, զանազան չափերով ու գեղանկարչութեան այլազան ոճերով` ջրաներկ, իւղաներկ, քոլաժ, աքրիլիք ու գեղագիտական այլ ոճերով ներկայացող այս տաղանդաւոր երիտասարդը փորձած է արտայայտել իր ներաշխարհի ապրումները, իղձերը, մղումները: Գեղանկարչական արուեստի...

Ընդհանուր-տեսարան ՆոազԱրք-ի տաղաւարէն Յաջորդաբար երրորդ տարին ըլլալով «Նոազ Ա՛րք» ցուցասրահը հայ կերպարուեստ կը ցուցադրէ Ծայրագոյն Արեւելքի մշակոյթի կեդրոններէն` Սինկափուրի մէջ: Այս տարի ան մասնակցեցաւ «Արթ սթէյճ Սինկաֆուր»-ի վեցերորդ միջազգային փառատօնին, որուն բացումը տեղի ունեցաւ չորեքշաբթի, 20 յունուարի երեկոյեան ժամը 6:00-ին, «Մարինա Պայ Սանտց» կեդրոնին մէջ: «Նոազ Արք» կը ներկայացնէր երկու հայ գեղանկարիչներ` Եուրոզ եւ Վահրամ: Եուրոզի ստեղծագործութիւններէն անկիւն մը Եուրոզ...

Իւրաքանչիւր մշակոյթ ունի ապագայ, եթէ կ’ապրի եւ անընդհատ կը շնչէ եւ ունի միջազգային հետաքրքրութիւն, եթէ համամարդկային  արժէք է: Հայկական երաժշտութիւնը խորունկ է ու համամարդկային եւ կրնայ հանդիսանալ հինաւուրց քաղաքակրթութիւններու ընկալման կարեւոր բանալիներէն մէկը: Բոլորովին վերջերս հայութեան համար կարեւոր իրադարձութիւններէն մէկը հանդիսացաւ աշխարհի ամենահեղինակաւոր ընկերութիւններէն մէկուն` գերմանական ECMrecords-ի կողմէ հրատարակուած «Կոմիտաս» ձայնասկաւառակը` իր  30  էջնոց  բազմաբովանդակ տեղեկատուութեամբ  եւ  լուսանկարներով:  Ձայնասկաւառակի մեկնաբանութիւնը...

ՄՈՎՍԷՍ ԾԻՐԱՆԻ Թէեւ արուեստի պատմութեան մէջ կերպարուեստագէտներու օրինակները բազմաթիւ են, որոնք միաժամանակ ստեղծագործած են թէ՛ իբրեւ ճարտարապետ, թէ՛ իբրեւ քանդակագործ եւ թէ՛ իբրեւ գեղանկարիչ, սակայն շատ քիչեր են անոնք, որոնք երեք մասնագիտութիւններու մէջ ալ փայլած են հաւասարապէս: Վերածնունդի շրջանի լաւագոյն օրինակը թերեւս Միքելանճելոն է, սակայն անկէ քանի մը հարիւր տարի առաջ մենք ունեցած ենք Մոմիկ վարդապետը, որ թէ՛ ճարտարապետութեան, թէ՛...

«Բարսեղ Կանաչեան» երաժշտական քոլեճի վարիչ տնօրէն` ԱՐՄԷՆ ՃԵՆՏԵՐԵՃԵԱՆ Ռեպապ Ջութակը, ինչպէս նաեւ` ջութակային ընտանիքի միւս նուագարանները (ալթ, թաւջութակ, աւելի ուշ նաեւ քոնթրապաս), ծնունդ են առել լարային աղեղնաւոր նուագարանների զարգացման երկարատեւ ու բարդ գործընթացների արդիւնքում, որը  պայմանաւորուած էր երաժշտական կատարողական մշակոյթի եւ ընկերային պայմանների զարգացման հետ: Հնագոյն ժամանակներից մարդուն գրաւել է  որսորդական աղեղի պիրկ ձգուած լարի հնչողութիւնը, որը հետագայում հիմք պէտք...

Յ. ՊԱԼԵԱՆ Անհատը եւ ժողովուրդները միշտ ալ ուզած են տեւել մշակոյթով: Հետք ձգելով: Հաւաքական անմահութիւնը մշակոյթը եղած է: Անյիշատակ ժամանակներու մէջ ալ մարդիկ այդ ուզած են ընել քարայրներու պատերուն վրայ նկարներով: Ապա` զանազան ձեւի արձանագրութիւններով, կոթողներով: Ապագային մէջ ներկայութիւն ունենալու միտում մը: Շաւոյի քարայրը` 36 հազար տարի առաջ (Ֆրանսա) Լասքոյի քարայրը` 16 հազար տարի առաջ (Ֆրանսա) Արդի ժամանակներու անմիջականի եւ...

ԴՈԿՏ. ՄՈՎՍԷՍ ԾԻՐԱՆԻ Նոյն յաջողութեամբ այս ակնարկը կարելի է խորագրել «Այրելու փիլիսոփայութիւնը», «Այրելու ծէսը», «Այրելու կիրքը» եւ կամ թէկուզ «Այրելու հմայքը»: Այո՛, իր աւերիչ բնոյթով հանդերձ, կրակը հմայիչ է, գեղեցիկ` իր խորհրդաւորութեամբ ու կենսունակութեամբ եւ վեհ` իր ներքին ուժականութեամբ եւ ահաւորութեամբ: Արդեօք պատահակա՞ն է, որ ողջ տիեզերքը պայմանաւորուած է մշտնջենական կրակով: Կրակով պայմանաւորուած է նաեւ կեանքը Երկիր մոլորակի վրայ: Անկախ...

ՍԷՎ Իմ ապրելու ձեւն իմ գործերն են: Ստեղծագործող մարդը թերի մարդն է, ով ուզում է ամբողջականանալ: Կիսատպռատութիւնը մարդուն աւելի ստեղծագործ է դարձնում: Աշխարհը մեր մարմինն է, եւ փոխադարձ կապի ու կատարելագործման ցանկութիւնից էլ ստեղծւում է արուեստի պահանջը: Վառել եմ գրածներս, երեսուն տարեկանում` ծննդեանս օրը: Ինը տարեկանում որոշել էի դառնալ ֆանտաստ գրող: Մեծ գրքեր էի կարդում ու առաջին կարդացածս գիտական ֆանտաստիկա...

Պատրաստեց՝ ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԵՐԵԱՆ Բազմաթիւ անգամ Լիբանան այցելած Ազնաւուր տակաւին կը շարունակէ մեծ խանդավառութիւն ստեղծել հանդիսատեսին, մասնաւորաբար երիտասարդութեան մօտ` իր անմահ երգերուն շնորհիւ: Հակառակ իր յառաջացած տարիքին` Ազնաւուր երիտասարդ է աւելի քան երբեք, եւ մեզ կը հմայէ իր կենսունակութեամբ, կեանքին կառչածութեամբ: Ազնաւուր միշտ կ՛ուզէ աւելին, կ՛ուզէ աւելին ապրիլ, սորվիլ: Ան պիտի շարունակէ երգել ու հմայել, այնքան ատեն որ ողջ է: Ամբողջ...