Անդրադարձ

Համազգայինի 22-րդ ուսանողական հաւաքը, որ տեղի ունեցաւ 16-30 յուլիս Երեւանի եւ Արցախի մէջ, իր շուրջ համախմբեց ուսանողներ Հայաստանէն, Արցախէն եւ սփիւռքէն` Միացեալ Նահանգներէն, Լիբանանէն, Սուրիայէն, Ռուսիայէն, Ջաւախքէն,  Ֆրանսայէն, Կիպրոսէն, Շուէտէն: Հաւաքի մասնակիցներէն ոմանք իրենց տպաւորութիւնները յանձնած են թուղթին: Ստորեւ կը ներկայացնենք երկու ֆորումականի ներաշխարհէն բխող գրութիւններ: Համազգայինի Հաւաքը Իմ Մասնակցած Ծրագիրներուս Լաւագոյնն Է Համազգայինի Արեւմտեան Ամերիկայի Շրջանային վարչութեան ուղղուած այս...

Յ. ՊԱԼԵԱՆ Հայրենասիրութիւնը զգացականութիւն է, հայրենատիրութիւնը` քաղաքական յանձնառութեան իրաւ արժէք: Այսպէս մտածելով` գրեցի այս տողերը, նոյնիսկ եթէ անոնք ոմանց քմծիծաղ պիտի պատճառեն` իրենք զիրենք նման մտմտուքներէ վեր համարող հոգիով եւ միտքով զբօսաշրջիկներու: Հայաստան աշխարհի այս տարուան հոկտեմբերի առաջին չորեքշաբթին էր: Չդիմադրեցինք կրկին Սարդարապատ երթալու ցանկութեան: Յաղթանակով հաղորդուիլը յաղթելու կամքը կ’ապրեցնէ: Արարատեան դաշտն էր, յամեցող ամրան արեւուն տակ: Մեր փոքրացած երկրին...

ԳԷՈՐԳ ԴԱՐԲԻՆԵԱՆ Երեւանում աւարտուեց ՀԱՊԿ հաւաքական անվտանգութեան խորհրդի` ի սկզբանէ բաւականին ուշագրաւ դաւադրութիւններ պարունակող նստաշրջանը: Եւ դատելով նստաշրջանի ընթացքում ստորագրուած փաստաթղթերից, արուած յայտարարութիւններից` այն գոնէ Հայաստանի համար ամփոփուել է աննպաստ, եթէ չասենք` խայտառակ արդիւնքներով: Նախ յայտնի դարձաւ, որ ՀԱՊԿ գլխաւոր քարտուղարի պաշտօնը հերթագայութեան սկզբունքով Հայաստանին փոխանցելու որոշում կրկին չի կայացուել: Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեանը նստաշրջանի արդիւնքները ներկայացնելիս նշեց, որ այդ...

Մակար Շատերու պէս, Արմենակ Կեդրոնականցին, Էլպիսը, Մակարուհին եւ ես կը ճեմէինք` օրօրուելով Երեւանի Օփերայի հրապարակին վրայ եւ շուրջ: Հիւսիսայէն պողոտայէն եկող, դարձող, հոսող ժողովուրդին մէջ էինք: - Աշունը աւետող աշնան երեկոյ է, թէեւ` դեռ ամառնային ցերեկ մը,- ըսաւ Արմենակ: Օփերայի շուրջի պուրակներէն կը բարձրանար երգի եւ նուագի բարձրախօսային աղմուկ: Օփերայի գլխաւոր մուտքի աստիճաններուն վրայ դրուած էին ելեկտրական նուագարաններ եւ բարձրախօսներու...

Յ. ԼԱՏՈՅԵԱՆ Վերամուտ: 2016-2017 տարեշրջանը սկսաւ: Լիբանանահայ բոլոր վարժարաններուն թիւը դարձեալ անկում արձանագրած է: Այն վարժարանները, որոնք թիւի խախտում չեն ունեցած, հոն սուրիահայ աշակերտներու թիւի համեմատութիւնը շատցած է: Փաստօրէն, հակառակ ամավերջի հանդէսներու կոչերուն, հակառակ պետական քննութիւններու մեր վարժարաններու ձեռք ձգած փայլուն արդիւնքներուն, հակառակ տնտեսական տագնապին` դէպի օտար վարժարաններու հոսքը անընդհատ աւելնալու ընթացքի մէջ է: Աւելի՛ն. օտար վարժարաններ յաճախող աշակերտներու ծնողները...

Պատրաստեց ԱՆԱՀԻՏ ՔԱՐՏԱՇԵԱՆԸ ԺԹ. դարում «կեաւուր» Զմիւռնիան քոզմոփոլիթ քաղաք էր` իր հոյակերտ եկեղեցիներով, մզկիթներով ու սինակոկներով: Զմիւռնիայի փողոցներում, շուկաներում եւ խաներում հնչում էր ինչպէս յունարէնով, թուրքերէնով ու հայերէնով, այնպէս էլ եւրոպական լեզուներով խօսքը: Շուկաներում, խաներում ու կրպակներում կարելի էր հանդիպել տարբեր լեզուներով գովազդներ: Քոզմոփոլիթ լինելու հետ մէկտեղ Զմիւռնիան պահպանել էր օսմանեան քաղաքներին բնորոշ` ազգային-կրօնական հենքի վրայ բաժանումը: Այդ թաղամասերի շարքում...

ԱՐԱ ԱՐԾՐՈՒՆԻ Սերունդները կը բնորոշուին ժամանակակից հեղինակութիւններով: Յակոբ Կիւլոյեան իր սերունդին մաքրամաքուր խաւին պատկանող նուիրեալներէն էր: Վաթսունչորս տարի առաջ: 1952: Թալապայա, Պեքաա: Ամառ: Կիրակի: Երեք նորահաս քսանամեայ երիտասարդներ Շթորայի «Կազդուրման կայան»-ի երեխաները տարած են պտոյտի, Թալապայայի մայր ճամբուն մօտ գտնուող դաշտ մը` անոնց սորվեցնելու գիտելիքներ եւ ազգային երգեր: Մանուկները կ՛երգեն: Եւ յանկարծ մայր ճամբէն դաշտ մտնելով, հասուն երիտասարդ մը կը...

Պոլսոյ «Ժամանակ»-ի 100-ամեակի մատենաշարը ընթերցողներու սեղանին կը դնէ իր հերթական հրատարակութիւնը: Միսաք Գօչունեանի, Երուխանի ու Ռուբէն Զարդարեանի գիրքերուն կու գայ միանալ Վահան Թէքէեանի (1878-1945) «Կեսարիա. երթուդարձի եւ բնակութեան օրագիր մը» հատորը (175 էջ): Ծանօթագրութիւններով ու յատուկ անուններու ցանկով օժտեալ հատորին մաս կազմած են նաեւ Թէքէեանի այսպէս կոչուած կեսարիական գործերը` պատանեկան շրջանին գրի առած «Կաղանդը Կեսարիոյ մէջ»-ը եւ «Ս. Կարապետ Կեսարիոյ»...

Ռ. Հ. Անցեալ օր մէկը կը հարցնէր հրապարակաւ... - Սէրը որքա՞ն կը տեւէ: Հարցումը անհանգստացուց զիս, չսիրեցի հարցումին եղանակը, որովհետեւ այդ հարցումը իր մէջ անձայն կերպով կը պարունակէր նաեւ այն հաստատումը, թէ սէրը օր մը կը վերջանայ: Սէրը օր մը կը վերջանայ. բայց վերջանալէ առաջ որքա՞ն կը տեւէ, կը հարցնէր ան: Բոլոր անոնց համար, որոնք սիրոյ վեհութեան կը հաւատան, դժուար...

ՄԱՐԳԱՐ ՇԱՐԱՊԽԱՆԵԱՆ     Մեր միակ փրկութիւնը Հայաստանի ուժին մէջն է: Կեանքդ յաւերժ իմաստ կ՛առնէ, երբ դուն ապրիս հայրենիքիդ: Հայրենիքիդ հողին ապրիլ` բաղձանքներուդ գերբնականն է, որ կապ չունի ամենեւին ուրիշ ոչ մէկ սին բաղձանքի, որոնք կը զգաս, բայց կ՛անհետին, կը կորսուին, կը նուազին` կեանքիդ իմաստ մը չտալով: Մնայունը ան կը մնայ` յաւերժական ու հոգեթով: Ներաշխարհիդ կանչն է ան, որ հոգիէդ դուրս կը...

1915 թ. վերաբերեալ Մուրատ Պարտաքչըի դիրքորոշումը իւրօրինակ է: Պարտաքչըն իր բազմաթիւ յօդուածներում առանց թաքցնելու գրել է հայերի նկատմամբ կիրառուած բռնութեան մասին, սակայն, չնայած այս ամէնին, պաշտպանում է այն տեսակէտը, համաձայն որի, կատարուածը հայերին ոչնչացնելու նպատակ չի հետապնդել, իսկ տեղահանութեան որոշումը որակում է որպէս ինքնապաշտպանութիւն: Այս յօդուածը մարդկանց մրոտելու նպատակով չեմ գրում: Մուրատ Պարտաքչըն, անկասկած, Թուրքիայի պատմութեան վերաբերեալ հրատարակած աշխատութիւններով յայտնի բազմաթիւ...

ԹԱՄԱՐԱ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ Բերձորէն 45 քմ հեռաւորութեան վրայ գտնուող Հերիկ գիւղի աշակերտները արդէն նորակառոյց դպրոց կը յաճախեն: «Հայրենասէր» կազմակերպութեան ջանքերով կառուցուած դպրոցը նպաստած է գիւղին մէջ նոր ընտանիքներու վերաբնակեցման որոշում տալուն: «Արմէնփրես» ներկայացուցած արցախաբնակ Թամարա Գրիգորեանի յօդուածը` գիւղի անցուդարձին մասին: Ստորեւ` յօդուածը: Գիւղին մասին Հերիկ գիւղը Մոշաթաղ եւ Բերդիկ գիւղերուն հետ կը մտնէ Մոշաթաղծ համայնքին մէջ: Հերիկը կը գտնուի Քաշաթաղի շրջանային...

«Եու քոմ» հաստատութեան եւ «Ուորլտ վիժըն»-ի Հայաստանի մասնաճիւղի միացեալ ջանքերով կազմակերպուած «Պահենք երեխաները ընտանիքին մէջ» բարեգործական նախագիծին շնորհիւ` «Եու քոմ»-ի բաժանորդները անցեալ ամիս եւս աջակցեցան մէկ ընտանիքի` կայուն եկամուտի աղբիւր ստեղծելու գործին մէջ: Այս անգամ աջակցութիւնը տրամադրուեցաւ Արագածոտնի մարզի գիւղական համայնքներէն մէկուն մէջ բնակող երկու զաւակներու տէր` Սերոբի եւ Ծաղիկի ընտանիքին: Ինչպէս կը հաղորդէ «Արմէնփրես»-ը, ընտանիքը տեղափոխուած է համայնք, մէկ...

ԴԵՐԵՆԻԿ ՄԵԼԻՔԵԱՆ «Ալիք» օրաթերթի գլխաւոր խմբագիր Ամերիկացի-հրեայ հանրայայտ արտադրիչ Ուոլթ Տիզնին հաստատապէս չէր էլ պատկերացնի, որ իր «Լէյտի էնտ Թրամփ» շարժուն գծանկարը տասնամեակներ անց կարող է իրական կերպարանք ստանալ, այն էլ` Միացեալ Նահանգների նախագահական ընտրութիւնների մակարդակով, երբ դեմոկրատ «Լէյտի»-ին (Հիլըրի Քլինթըն) դէմ-յանդիման է կանգնել հանրապետական Թրամփին: Եւ այսպէս` ամիսներից ի վեր Միացեալ Նահանգների ընտրազանգուածների առօրեայում յիշեալ երկու կերպարներն են նախագահական...

ՎԱՀՐԱՄ ԷՄՄԻԵԱՆ Թրքական «Հիւրրիյէթ» օրաթերթը հաղորդեց, որ Եոզկաթ նահանգի Սարըքայա շրջանի գիւղերէն մէկուն թուրք իմամը լրջօրէն կը զբաղի այդտեղ գտնուող հայկական եկեղեցւոյ մաքրութեամբ եւ պահպանութեամբ: Մեթին Հալըճը անունով իսլամ կրօնաւորին երեւոյթը տեղւոյն բնակչութեան ու թրքական լրատուամիջոցներուն մօտ զարմանք եւ հետաքրքրութիւն յառաջացուցած է, սակայն ոչ տողերուս հեղինակին մօտ: Արդարեւ, բազմաթիւ վկայութիւններ գոյութիւն ունին 1915-1923 թուականներուն Հայոց ցեղասպանութեան մեղսակից ըլլալ մերժած եւ...

Ն. ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ 10 հոկտեմբերի այս օրը, 61 տարի առաջ, քաղաքամայր Երեւանի մէջ յիսուն տարեկանին մահացաւ արդի հայ գրականութեան կանացի եւ հայաշո՛ւնչ ձայներէն արձակագիր Լիւսի Թարգիւլ: Քսաներորդ դարու 30-ականներէն մինչեւ 50-ականներու կէսը հայրենի գրականութեան անդաստանէն ներս ստեղծագործական ու հրապարակագրական բեղուն վարուցան կատարած տաղանդաւոր գրագիտուհին է Լիւսի Թարգիւլ, որ իր ժամանակին հայ ազգային արժէքներու եւ հայեցի շունչի երախտաշատ քարոզիչ մը եղաւ: Յատկապէս...

ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ Ամէն անգամ, երբ կը խոստովանինք, մեր մեղանչումներու շարքին կը յիշենք «եօթը մահացու մեղքերը»` հպարտութիւն, նախանձ, բարկութիւն, ծուլութիւն, ագահութիւն, որկրամոլութիւն եւ պղծասիրութիւն: Անցեալ երկուշաբթի երեկոյեան, հալէպահայութեան զօրակցութեան հաւաքին ընթացքին, առաջնորդ Յովնան արք. Տէրտէրեան, մէջբերելով երջանկայիշատակ Գարեգին Ա. վեհափառին խօսքերը, յայտարարեց, որ այս եօթը մեղքերուն վրայ պէտք է աւելցնել նաեւ անտարբերութիւնը: Վերեւը թուարկուած եօթը մեղքերն ալ, անշո՛ւշտ, անմիջականօրէն մահ չեն...

ԳՐԻՇ ԴԱՒԹԵԱՆ Խաւար էր իջել աշխարհի վրայ, Խաւար էր իջել եւ հոգիներին, Լոյս չկար, անգամ գունատ, հեռակայ, Հսկայ անդունդ էր բացւում ահագին: Անդունդի եզրին կանգնել էր դողդոջ Մի ողջ ազգ, երկրով բաժան ու տկար, Եւ չկար յոյսի ոչ մի քար, թէ խոչ, Որին յենուելով չընկնէր փոս ու դար: Արեւն էր ծագում` ուրիշի համար... Մեր դէմ խաւարն էր խաւարին պատում, Ու աշխարհային խաւարից խաւար` Հոգու խաւարն էր ազգին թրատում: Եւ նա էլ քուն էր խաւարում այն մութ, Ու խաւար կեանքով յղփանում էր նա, Բայց ընդոստ ծնուեց բոցով մի կապոյտ Մի անմահ երազ մեծ սրտում նրա... Մի երազ ծնուեց հրով սրբազան, Ու վառեց այն ինչ խաւար էր ու սեւ, Եւ այն երազում գոյներ զանազան Իրար մերուեցին ու դարձան արեւ... Ա... արեւ՜, արեւ... նա ձեռքը մեկնեց, Մութը ճեղքելով բռնեց արեւին, Արեւին բռնեց... ա... աղաղակե՜ց... Ու ա քանդակեց երկնքի դէմքի՜ն... Ա... ա՜յբ, նա գոչեց... արեւ ու աստուած... Ա... աշխարհարար, ա... անմահութիւն... Ա... աղբիւր կեանքի ամենատարած... Ա... արդարութիւն, ա... ազատութիւն... Տառ... տառ ծնւում էր հրաշքն անպատում, Ու մի կուռ բերդ էր յառնում բառ առ բառ... Երկաթագրով հիմքն էր ամրանում, Յարկն էր կամարւում երկաթաբարբառ... Ամէն մի քիւը եւ սիւնը կայուն Տաճար էր դառնում սրբազան ուխտի, Մատաղ սերունդն էր դպրութեամբ սնւում, Բացում ակօսը ապագայ բախտի... Կայծը ընկել էր խաւարի շեղջին, Ու մէկից շեղջը բռնկուեց հրո՛վ, Որ լափեց նոյնիսկ հոգու խաւարչտին Գիտութեան լոյսի ազգային բառով:    

ՄԱՐԻԱՆԱ ՊԵՐԹԻԶԼԵԱՆ-ՂԱԶԱՐԵԱՆ Ամէն անգամ  քաղաքամայր Երեւանէն  Հալէպ վերադարձիս, հետս անպայման հարազատներուս  համար յուշանուէրներու  կապոց մը կ՛ունենամ: Այս անգամ չեմ գիտեր ինչո՛ւ ձեռքս չգնաց  պատահական յուշանուէրներ  գնելու: Ըստ երեւոյթին, հալէպցիներս ենթագիտակցօրէն սկսանք հասկնալ, թէ մեր ինչքերուն Հալէպի մէջ կուտակումը այլեւս կասկածելի կը դառնար ոչ միայն սփիւռքի այս տառապող շերտին մէջ, այլ`  երկրային գանձերու կուտակումը  որեւէ տեղ, նոյնիսկ ամէնէն ապահով  կարծուած վայրին...

Այնքան ատեն որ ներդրող մը, օտար թէ տեղացի, վստահ ու քաջատեղեակ է, որ իր սեփականութեան իրաւունքը երաշխաւորուած ու պաշտպանուած է Հայաստանի մէջ եւ ունի բացարձակ պաշտպանութիւն, այդ պարագային բնական է, որ մեծաքանակ հոսք պիտի կատարուի Հայաստանի տնտեսական կեանքին մէջ: Այս խիստ անհրաժեշտ եւ այժմէական նիւթին շուրջ «Հայաստան. ներդրումային համաժողով»-ին մասնակցեցաւ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսեան Նիւ Եորքի մէջ եւ խօսք առաւ`...