«Գիտեմ Մահը Բոլորին Է, Բայց Կարծեցի Զիս Պիտի Շրջանցէ»
Ուիլիըմ Սարոյեան
Վերջին հրաժեշտով քառասուն օր առաջ հողին յանձնուեցաւ մարմինը Հռիփսիմէին, որուն համար անհրաժեշտը իր սիրած ու պատկանած ընտանիքին համար զոհաբերուիլն էր:
1 օգոստոս 2018-ին, ամառնային օր մը, յաւերժականի ուղեւոր դարձաւ սիրելի եւ յարգելի անձ մը` Հռիփսիմէ Մկրեան Խաչատուրեանը:
Երբ մահը արդէն դարձած է ամէնօրեայ ներկայութիւն, հարազատի մը մահագոյժը կը յուշէ մեզի, որ մահը անբաժան ստուեր մը ըլլալէ աւելի կը դառնայ մեր ուղեկից:
Այսօր մեր յիշողութեան մէջ կը պատկերուի բարի ու ժպտադէմ, տարիներու բեռան տակ կքած, շէնշող բնաւորութեամբ, մնայուն ժպիտով, հայ մօր ամրակուռ հաւատքով, անանձնական սիրոյ ապրումներով եւ ապագայի հանդէպ միշտ վառ յոյսերով լի անձ մը, որ կեանքի թոհուբոհին մէջ չշփոթեցաւ, այլ մնաց միշտ հեզ ու բարի:
1945-ին Հռիփսիմէ Մկրեան կ՛ամուսնանայ Մանուէլ Խաչատուրեանի հետ, ապա անոնք կը կազմեն իրենց բոյնը: Ամենակարողը անոնց կը շնորհէ չորս զաւակներ` Զարմինէ, Վիոլէթ, Գէորգ եւ Սեդա:
Մեծ ուրախութեամբ կատարեց մայրական-ընտանեկան պարտականութիւնները: Մնաց համեստ, աննուաճ աշխատող, անտեսեց բարձր պաշտօններու տիրացումը, ձեռք երկարեց բոլոր անոնց, որոնք կարիքը ունէին իր ծառայութեան:
Չորս զաւակներու մայր, կը բաւարարուէր առողջ դաստիարակութիւն ջամբելով իր զաւակներուն: Տարիներ ամբողջ ընտանեկան այս ուրախ մթնոլորտը յանկարծ գեհէնի կը վերածուի, երբ 1976-ին Լիբանանի եղբայրասպան պատերազմին իր մէկ հատիկ մանչ զաւակը` Գէորգը, կը զոհուի կոյր փամփուշտի մը հարուածով:
Անսակարկ ծառայութեան մարմնացում` ոչինչէն շատ բաներ կերտեց եւ բարի յիշատակներով հեռացաւ, սիրեց եւ սիրուեցաւ:
Որքա՞ն դժուար եղաւ այս տողերը գրել, հակառակ քառասուն օրերու թաւալումին, երբ վերջին հրաժեշտով լքեց այս աշխարհը` անդենականին մէջ ապահովելու անկիւն մը` արժանի յաւիտենական լոյսին ու խաղաղութեան:
Կարծես երէկ էր, անկողնին մէջ գամուած կ՛ուզէր արտաբերել հազիւ լսելի նախադասութիւն մը` «ես պիտի մեռնիմ», եւ աւելցուց ըսելով` «առողջութիւն եւ համերաշխութիւն կը մաղթեմ բոլորիդ»: Ան վերահաս էր իր վախճանին անխուսափելիութեան, եւ այդպէս ալ եղաւ:
Դուստրերը, Զարմիկը եւ Սեդան ոչ մէկ գուրգուրանք զլացան` հաւատալով, որ քանի մը շաբաթէն ոտքի ելլելով պիտի ուրախացնէր բոլոր զինք սիրողները:
Գալով իր ընտանեկան կեանքին, ապրեցաւ սիրով լեցուն օրեր ամուսնոյն եւ զաւակներուն հետ, մայրական անսահման զգացումներով ուրախացաւ:
Դիւրին չեղաւ դիմագրաւած վերջին տարիները, սակայն լուռ պայքարեցաւ` միշտ աղօթելով Աստուծոյ: Իր այդ վիճակին մէջ, երախտապարտ, շնորհակալ զգացումները կը փոխանցէր շուրջիններուն, որոնք անխնայ իրեն հետ էին:
Նկարագրելով անոր յատկութիւններն ու շեշտուած հայրենասիրութիւնը, պէտք է նկատի առնել ու ընդգծել Հռիփին անբասիր շաղուածքը, բարի, հիւրասէր եւ հայրենասէր ոգին, հարցերը իրենց յատուկ եղանակային բարեմասնութեան դիտելու կերտուածքը, գաղտնապահ ու եսասիրութենէ եւ ինքնագովութենէ հեռու մնալու հայուհիի կերպարը: Իր պարկեշտութեամբ, անսակարկ նուիրումով ան եղաւ իր շրջապատին մէջ սիրելի մայրը:
Երկար տարիներ եղաւ վարչական անդամ Էյպեզի հայրենակցական միութեան տիկնանց յանձնախումբին, ինչպէս նաեւ ծառայութիւններ մատուցեց ԼՕԽ-ի մէջ` իր փոքր ընտանիքին կողքին իր սէրն ու գուրգուրանքը մատուցելով նաեւ հայկական միջավայրին:
Այո՛, դրացիները յարմար առիթներով յաճախ կ՛այցելէին իրեն, իբրեւ մտերիմներ, ուր տեղի կ՛ունենային փոխադարձ սիրոյ ու բարեկամական զրոյցներ եւ այնքան հետաքրքրական կը դառնային անոնք, որ կը մոռնային ժամանակին սահիլը:
Մեկնումէն քառասուն օր ետք, երբ հանդարտ կերպով պիտի նայինք անցեալին, դառնօրէն պիտի զգանք Հռիփին բացակայութիւնը: Ճիշդ է բնութեան օրէնքը` արժէքները իրենց բացակայութեան կը զգացուին: Թերեւս մտածողներ եղան, որ անոր կատարածը մեծ բան չէր, բայց ոչ ոք կրնար մտածել եւ ըսել, որ անոր ներկայութիւնը անհրաժեշտութիւն չէր:
Ամենակարող Արարիչը երկինքի արքայութեան յաւիտենական լոյսին ու հոգիի խաղաղութեան արժանի ընէ:
Վարձքդ կատա՛ր, շատ սիրելի հաւատաւոր Հռիփ, հողը թեթեւ ըլլայ վրադ:
Ակնածանքով եւ երախտագիտութեամբ պիտի յիշենք քեզ, հանգիստ ու խաղաղ ննջէ:
Խունկ ու մոմ անթառամ յիշատակիդ:
«ՅԻՇԱՏԱԿՆ ԱՐԴԱՐՈՑ ՕՐՀՆՈՒԹԵԱՄԲ ԵՂԻՑԻ»:
ՀԱՐԱԶԱՏ ՄԸ
