Լենին Երազեց` Ստալին Իրագործեց
Խորհրդային Կայսերապաշտութիւնը
Չեխոսլովաքիոյ այժմու քաղաքական ղեկավարներէն փրոֆ. Էտուար Կոլտըշթոկըր, պատասխանելով արաբ լրագրող Ապտիւլ Քերիմ Ապու Նասըրի հարցումներուն, ըրած է հետեւեալ յայտարարութիւնները.-
Խորհրդային քաղաքականութիւնը կը շարունակէ մնալ ստալինեան, հակառակ անոր որ 12 տարի անցած է ստալինեան հետքերուն ջնջուելէն ի վեր: Մոսկուայի լեզուն տակաւին ստալինեան է: Մոսկուան ընկերվարական երկիրներուն չ՛ըսեր, որ հաւատարիմ պիտի մնաք ընկերվարութեան, այլ կ՛ըսէ` հաւատարիմ պէտք է մնաք Խորհրդային Միութեան, ինչ որ կը նշանակէ, թէ ընկերվարութիւնը Մոսկուան է: Կը նշանակէ նաեւ, որ Չեխոսլովաքիոյ շահերը, ամէն բանէ առաջ, Խորհրդային Միութեան շահերն են:
Մեր միջեւ յառաջացած տագնապը տեսակէտի եւ մտածելակերպի անկախութեան տագնապն է խորքին մէջ:
Խորհրդային Միութիւնը չէ՛ յեղափոխական այն երկիրը որմէ յեղափոխութիւն կը տարածուի արար աշխարհին, ինչպէս կ՛ենթադրէր Լենինը: Այլ կայսերապաշտութիւնը կը տիրէ հոն, որ սկսաւ Լենինով եւ արմատացաւ Ստալինով: Կայսերապաշտական այս ոգին Խորհրդային Միութեան մէջ սպաննեց յեղափոխութիւնը: Քրեմլինի իշխանաւորները կը կարծեն, թէ «Մարքսեան աւետարանին» ժառանգորդներն են, եւ իրենք են միայն անոր հաւատարիմ պահակները:
Ընկերվարական երկիրներու միջեւ անկախ կարծիք ունենալը Մոսկուայի համար ընդունելի չէ: Չեն կրնար երեւակայել, որ իրենց չափ ընկերվարութեան կը ծառայեն Թիթոն, Տիւպչեքը եւ Կեւարան: Խորհրդային Միութիւնը ինքզինք մեծ կը տեսնէ, կայսերակա՛ն է իր ոգիով: Ահա այս է բարդոյթը` ինքնիր հետ եւ ուրիշներուն հետ:
Լենինի Երազը
Լենին իր ուղեղին մէջ ունէր խորհրդային կայսրութեան երազը: Սակայն ան նախ հետեւեցաւ ներքին կայսրութեան հաստատումին, որովհետեւ պոլշեւիկնեան յեղափոխութեան առաջին տարիները արտաքին ծաւալումին ձեռնտու չէին: Ասով հանդերձ, ներքին կայսրութեան աշխատանքներուն կողքին, Լենին չմոռցաւ նաեւ արտաքինը: Անոր արտաքին ռազմավարութեան հիմնական երկու սիւներն էին.
ա) Դրամատիրական երկիրներուն հետ երկերեսանի քաղաքականութիւն: Մէկ կողմէ ան հաստատեց «Քոմինթերն»-ը, որուն ծրագիրն էր տապալել դրամատիրական կառավարութիւնները, միւս կողմէ` հաստատեց «Նարքօ Մենտել»-ը, որուն գործն էր առեւտրական կապեր հաստատել դրամատիրական երիրներուն հետ:
բ) Յեղափոխական կառավարութեան ապահովութեան համար Լենին որդեգրեց հակառակորդ եւ թշնամի երկիրներու մէջ խառնակչութիւններ եւ հակառակութիւններ ստեղծելու սկզբունքը:
(Այս սկզբունքին հետեւեցան յեղափոխական երկիրներուն մեծ մասը, նոյնպէս` արաբական երկիրները):
Այս երկու հիմնական ուղեգիծերու վրայ, արտաքին քաղաքականութեան մէջ, Լենին ռազմավարութիւններ կատարեց: Ստեղծեց խորհրդային քաղաքականութեան համար քարոզչական մեքենայ մը` արտաքնապէս ցոյց տալու համար, որ Խորհրդային Միութիւնը խաղաղասէր է եւ կը բաղձայ միա՛յն խաղաղութիւն:
Լենին մեծ ուժ տուաւ դիւանագիտութեան եւ զայն գործածեց իբրեւ շլացուցիչ պատկեր եւ խնդացող դիմակ մը: Այս ժպտուն դիմակը` պէտք էր խորհրդային կայսրութեան, բայց ո՛չ` խորհրդային յեղափոխութեան: Լենին իր ժամանակին մէկ կարեւոր մասը յատկացուց կազմակերպելու համար խորհրդային դիւանագիտական մեքենան: Ան ճարտարօրէն կրցած էր ուսումնասիրել եւ վերահասու ըլլալ ցարական իշխանութեան, թշնամի երկիրներու հետ ստորագրած գաղտնի դաշնագրերուն:
Դիւանագիտութեան զէնքին նկատմամբ Թրոցքին շատ խանդավառ չէր: Երբ արտաքին գործոց նախարար էր, աւելի հաւատք ունէր յեղափոխութեան վրայ:
Կայսերապաշտութիւնը Լենինին հետապնդած երազն էր, որ իրականացաւ Ստալինի ձեռամբ:
Լենինի մահէն ետք (1924) Ստալին սպասեց յարմար առիթի` կայսերապաշտական ծրագրին գործադրութեան համար:
Արդարեւ, այդ առիթը ներկայացաւ, երբ պայթեցաւ Բ. Աշխարհամարտը: Հիթլերի հետ կնքած զինակցութեան դաշինքը իրեն համար դիւանագիտական պաշտպանողական մը չէր, այլ` յարձակողական: Չձախողեցաւ ծրագիրը, եւ իրականացաւ ծաւալապաշտական ծրագիրը, որ երազն էր Լենինին:
Հիթլերի դէմ յաղթանակը շահելէ ետք, 1945-ին, հանդէսի մը մէջ, Ստալին երբ կը խմէր խորհրդային արտաքին գործոց նախարարին կենացը, ըսաւ անոր. «Մի՛ մոռնար, որ արտաքին քաղաքականութիւնդ երբ յաջող է, այդ աւելի կ՛արժէ, քան` ճակատի վրայի երկու կամ երեք զօրաբաժինները»:
Ստալին 4 փետրուար 1945-ի Եալթայի ժողովին մեծապէս օգտուեցաւ դիւանագիտական խաղերէն: Յաջողեցաւ Եւրոպայի մէջ տիրանալ ազդեցութեան ընդարձակ գօտիի մը:
Ենթակայ երկիրներու մէջ Ստալին գործածեց նացիական բառարանը: Ստալինի համար շատ հաճելի էր գերմաներէն Gleichschaltung բառը, որ կը նշանակէ` յաղթականը կը պարտադրէ իր օրէնքը:
Արեւելեան Եւրոպայի երկիրներուն տիրելէ ետք Ստալին անոնցմէ պահանջեց, որ հաւատան միա՛յն Խորհրդային Միութեան, պահանջեց նաեւ տեսակ մը պաշտամունք` հանդէպ Խորհրդային Միութեան: Պահանջեց, որ Արեւելեան Եւրոպան ըլլայ իր հնազանդ ստրուկը, գործադրէ իր հրահանգները եւ քմահաճ կարգադրութիւնները: Ինք միայն, մինակը կը տեսնէր ճիշդը, իրաւը, արդարը եւ ուղիղ ճամբան: Եւրոպայի մէջ իրեն ընդդիմացաւ միայն Թիթոն, որ մերժեց պաշտել Խորհրդային Միութիւնը, մերժեց անձի պաշտամունքը:
Ստալին զոհ չեղաւ բնաւ: Օր մը, ան ըսաւ Խրուշչովին. «Ճկոյթ մատս, որ շարժեմ, կը փոշիացնեմ, ինչ որ Թիթօ կը կոչուի: Վար պիտի առնեմ այդ մարդը»:
Ստուգիւ, Ստալին փորձեց վար առնել Թիթոն եւ Եուկոսլաւիան վերածել իրեն հլու արբանեակ: 1948-ին փորձեց զինուորական յեղաշրջում մը, բայց ձախողեցաւ: Գործադրեց ճնշումներ, ինչպէս` սահմանային խռովութիւններ եւ քարոզչական յարձակումներ: Ամբաստանեց Թիթոն թէ Հիթլերի գործակալ է, ըսաւ, որ թրոցքիստ է, եւ ըրաւ այլ զրպարտութիւններ: Փորձեց տնտեսական պաշարում, այդ ալ ձախողեցաւ: Բոլոր դաւերը յօդս ցնդեցան: Գնաց Ստալին, մնաց Թիթոն:
ԹԱՐԳՄ. Ն. ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ
