ԱՆԺԵԼԱ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄԵԱՆ
Լիբանանի Այնճար գիւղը ծնած, մեծացած եւ կրթութիւն ստացած երգիչ Գէորգ Հաճեանը Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան եւ մայիսեան հերոսամարտերու 100-ամեակին առիթով լոյս ընծայած է «Ղօղանջ անկախութեան» ձայնասկաւառակը: Երկու խտասալիկէ բաղկացած ալպոմին մէջ ներառուած են հանրութեան քաջ յայտնի ռազմահայրենասիրական այնպիսի երգեր, ինչպիսիք են` «Գինի լից», «Անդրանիկին», «Ելի՛ր, Գէորգ, ելի՛ր», «Սերոբ փաշային երգը» եւ այլ ստեղծագործութիւններ: Ձայներիզի շնորհանդէսը տեղի ունեցաւ մայիս 29-ին Մուսա լերան յուշահամալիրին մէջ:
«Արմէնփրես»-ի թղթակիցի հետ զրոյցի ընթացքին Գէորգ Հաճեանը պատմեց Հայաստանի եւ արտերկրի մէջ ծաւալած գործունէութեան, իր նպատակներուն եւ սկաւառակի մասին:
ՀԱՐՑՈՒՄ.- Պարո՛ն Հաճեան, ինչպէ՞ս սկսաւ ձեր ստեղծագործական ուղին:
ՊԱՏԱՍԽԱՆ.- Երբ դեռ փոքր էի եւ կ՛ապրէի իմ հայրական տունը, աշխուժօրէն կը մասնակցէի գիւղին, դպրոցին, եկեղեցիին մէջ իրականացուող բազմաբնոյթ ձեռնարկներուն: Այնուհետեւ դարձայ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան դպրեվանքի սան: Այնտեղ ութ տարի սորվեցայ եւ դպրեվանքին մէջ դրուեցան հոգեւոր, ազգային երգերու ուսուցման եւ կայացման հիմքերը: Այդ ժամանակ հասկցայ, որ Աստուծմէ ինծի տրուած տաղանդը պէտք է աւելի մաքրեմ, փայլեցնեմ, հետեւաբար Լիբանանի Բարսեղ Կանաչեանի անուան երաժշտական քոլեճին մէջ խմբավարական դասընթացքներ եւ անհատական պարապմունքներ ստացայ:
Ընդգծեմ, որ տասը տարի ապրած եմ Քուէյթ: Այնտեղի ազգային վարժարանին մէջ մանկապատանեկան եւ չափահասներու երգչախումբեր ղեկավարած եմ: Անոնք տարբեր մրցոյթներու մետալներու արժանացած են:
Հ.- Բաւական երկար ժամանակ է, որ ձեր ընտանիքին հետ հաստատուած էք Հայաստան: Ինչո՞ւ որոշեցիք գալ հայրենիք:
Պ.- Հայաստանի մէջ կը սկսի իմ մասնագիտական երկրորդ փուլը: Կինս` Ֆրիտան, բանասէր է: 2004-ին երկուքիս համար առիթ ստեղծուեցաւ գալ այստեղ եւ աւելի կատարելագործել մեր մասնագիտութիւնները. թէեւ 1993-ին իմ ծննդավայրին մէջ արդէն մենահամերգ ունեցած էի: Այդ ալ ինծի աւելի պատասխանատու դարձուց, եւ ես աւելի բծախնդիր եղայ ինքս իմ հանդէպ: Երբ եկայ Հայաստան, ընդունուեցայ Կոմիտասի անուան պետական երաժշտանոց, ուր դարձեալ սորվեցայ խմբավարական բաժինը, բայց ատոր զուգահեռ նաեւ անհատական պարապմունքներու մասնակցեցայ հանրայայտ օփերային երգիչ Բարսեղ Թումանեանի քով: Հետագային «շարական» երգչախումբի մեներգիչ դարձայ, այնուհետեւ սկսայ երգել Մենակատարներու արական համոյթին մէջ (խմբավար` Դանիէլ Երաժիշտ, գեղարուեստական ղեկավար` Մհեր Նաւոյեան): 2007 թուականին մենահամերգ ունեցայ: Ամէն տարի Երեւանի մէջ համերգներ կու տամ: Այս տարի յունիս 29-ին Կոմիտասի անուան սենեկային երաժշտութեան տան մէջ տեղի կ՛ունենայ իմ մենահամերգը` նուիրուած Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան 100-ամեակին:
Ընդգծեմ, որ մենահամերգներով հանդէս եկած եմ աշխարհի բոլոր հայկական համայնքներուն մէջ, ինծի նուագակցած են տարբեր ազգերու ներկայացուցիչներ` հնդիկ, չին, ֆրանսացի, հրեայ, ռուս եւ այլք:
Հ.- Համերգային տարբեր ծրագիրներու մէջ ի՞նչ ստեղծագործութիւններ կը ներկայացնէք:
Պ.- Կը կատարեմ Կոմիտասի գործերը, ազգային, հոգեւոր երաժշտութիւն, ազգագրական, ժողովրդական, ռազմահայրենասիրական ստեղծագործութիւններ: Ինչպէս ըսած է Կոմիտասը. «Հոգեւոր երաժշտութիւնը եւ ազգային երաժշտութիւնը նոյն ակունքներէն կը բխին: Ես երկուքն ալ կը հնչեցեմ. անոր զինուորն եմ, այդ երգի ջատագովն եմ, ատիկա հանապազօրեայ հացի եւ ազգի յաւերժացման գաղտնիքն է, բանալին է, որ ես գտած ու տեսած եմ: Այդ երգերուն հզօրութիւնն ու ազդեցիկութիւնը կը զգամ ոչ միայն հայ, այլեւ օտարազգի երաժշտասէրին համար երգած պահուս: Կոմիտաս կատարելու ժամանակ դահլիճին մէջ ներկայ օտարազգի հանդիսատեսին 80 տոկոսը այնպէս կը զմայլի այդ երաժշտութեամբ, ինչպէս պիտի հիանար` ադամանդեայ քար տեսնելով: Կոմիտասի գործերը բազմաշերտ են, տարբեր նրբերանգներով եւ վաղուց համաշխարհային արժէք ունին:
Այդ երգերու ոգին կը զգամ նաեւ բանակին մէջ: Երբ կ՛երգեմ բանակայիններուն համար. կը ցանկամ անոնց ըսել, որ իրենց հետն եմ, անոնց մասնիկն եմ: կ՛ուզեմ ցոյց տալ, որ անոնք եւ մշակութային գործիչները նոյն հարթակի վրայ կը գտնուին, երկուքն ալ ազգային անվտանգութիւնը կը պահպանեն, քանի որ մշակոյթը, երկիրը, հողը, հայրենիքը ամբողջութիւն են:
Հ.- Կը ներկայացնէի՞ք Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան եւ մայիսեան հերոսամարտերու կապակցութեամբ հրապարակած ձեր նոր ձայնասկաւառակը…
Պ.- Շեշտեմ, որ Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակին ձայնասկաւառակ հրապարակած եմ, որուն մէջ այդ ոճիրին զոհ դարձած մտաւորականներու` Սիամանթոյի, Ռուբէն Սեւակի, Դանիէլ Վարուժանի եւ այլոց ստեղծագործութիւններու հիման վրայ գրուած երգեր զետեղուած են: Անոնց երաժշտութիւնը մշակած է Դանիէլ Երաժիշտը:
Ինչ կը վերաբերի «Ղօղանջ անկախութեան» խտասալիկին, ապա ըսեմ, որ «ղօղանջ» բառը կը խորհրդանշէ Սարդարապատի յուշարձանի զանգերը, անկախութիւնը: Սկաւառակին մէջ ներառուած երգերը կը հնչեն այնպէս, ինչպէս` անկախութեան պատգամը: Ընդգրկուած են այն բոլոր երգերը, որոնք դարձան ոգի, որոնք կերտեցին հարիւրամեայ պետականութիւնը, որ պէտք է անմահացնենք: Երգերը իւրայատուկ հնչեղութիւն ունին. զանոնք գործիքաւորած է Գարիկ Առաքելեանը: Մենք պատմական նշանակալի իրադարձութիւններով հարուստ ժողովուրդ ենք եւ յաճախ կարեւոր տօներ կը նշենք:
Ձայնասկաւառակը բանալով` կարելի է տեսնել Արամ Մանուկեանի, Աղբիւր Սերոբի, Բաբգէն Սիւնիի եւ 1918 թուականին պետականութեան ստեղծման գործին մէջ մեծ դերակատարութիւն ունեցած այլ անձերու նկարները: Այդպէս ցանկացած եմ իմ երախտագիտութիւնը յայտնել անոնց:
