Իսլամական համագործակցութեան կազմակերպութիւնը երէկ Պոլսոյ մէջ 48 պետութիւններու ղեկավարներու, որոնց շարքին նախագահի, թագաւորի եւ իշխանի մակարդակով 16 ղեկավարներու մասնակցութեամբ, գումարեց արտակարգ վեհաժողով մը` քննարկելու համար Միացեալ Նահանգներու նախագահ Տանըլտ Թրամփի` Երուսաղէմը Իսրայէլի մայրաքաղաք ճանչցող որոշումը:
Վեհաժողովի հաղորդագրութեան նախագիծը նշեց, որ կազմակերպութեան անդամ երկիրները կառչած կը մնան Արեւելեան Երուսաղէմը իբրեւ Պաղեստինի մայրաքաղաք ճանչնալուն, ինչպէս նաեւ Պաղեստինեան դատի եւ Երուսաղէմի հարցին կեդրոնական ըլլալու իրողութեան:
Հաղորդագրութեան նախագիծը նաեւ յայտնեց, որ անդամ երկիրները կառչած կը մնան երկու պետութիւններու հիմամբ պաղեստինեւիսրայէլեան տագնապի արդար եւ համապարփակ լուծումին` նշելով, որ Թրամփի որոշումը կը խանգարէ խաղաղութեան հաստատման ջանքերը եւ ի նպաստ ծայրայեղականութեան ու ահաբեկչութեան է:
Հաղորդագրութիւնը նաեւ միջազգային ընտանիքին կոչ ուղղեց ազդու եւ լուրջ կերպով գործելու` իրականացնելու համար երկու պետութիւններու սկզբունքին հիմամբ լուծումը` ամերիկեան վարչակազմը նկատելով Թրամփի Երուսաղէմի վերաբերեալ որոշումի հետեւանքներուն ամբողջական պատասխանատուն:
Հաղորդագրութիւնը նշեց, որ Թրամփի որոշումը կ’ոտնահարէ պաղեստինցի ժողովուրդին իրաւունքը եւ կոչ ուղղեց մերժելու Երուսաղէմի վերաբերեալ ամերիկեան որոշումը` զայն նկատելով միակողմանի եւ ապօրինի:
Իսլամական համագործակցութեան կազմակերպութեան անդամները ՄԱԿ-ի Ապահովութեան խորհուրդին կոչ ուղղեցին անմիջապէս տէր կանգնելու իր պատասխանատուութեան եւ հաստատելու Երուսաղէմի օրինական կարգավիճակը, ինչպէս նաեւ աշխատանք տանելու պաղեստինեան հողամասերուն իսրայէլեան բռնագրաւումին վերջ տալու:
Հաղորդագրութիւնը անդամ բոլոր պետութիւններուն կոչ կ’ուղղէ ամէն տեսակի աջակցութիւն ցուցաբերելու պաղեստինցի ժողովուրդին ու պաղեստինեան պետութեան
Թուրքիոյ նախագահ Ռեճեփ Թայիփ Էրտողան ժողովի աւարտին յայտնեց, որ Երուսաղէմը առանձին չէ` նշելով, որ անհրաժեշտ է քննարկել, թէ Իսրայէլի եւ Պաղեստինի միջեւ յաջորդ միջնորդը ո՛վ պիտի ըլլայ:
Էրտողան նշեց, որ Միացեալ Նահանգներու նախագահ Տանըլտ Թրամփ Իսրայէլին կ’օժանդակէ` գործադրելու համար պաղեստինեան բռնագրաւեալ հողերուն վրայ իր բոլոր ծրագիրները, ներառեալ ապօրինի բնակեցման գործողութիւններու շարունակումը:
Էրտողան ըսաւ, որ Երուսաղէմի վերաբերեալ Թրամփի որոշումը կ՛ոտնահարէ իսլամներուն եւ քրիստոնեաներուն իրաւունքները:
Թուրքիոյ նախագահը նշեց, որ Իսլամական համագործակցութեան կազմակերպութեան վեհաժողովը կրցաւ հակադարձել Երուսաղէմի վերաբերեալ Թրամփի որոշումին` շեշտելով պաղեստինեան պետութիւնն ու անոր մայրաքաղաք Երուսաղէմը ճանչնալու կարեւորութիւնը` կոչ ուղղելով մնացեալ երկիրներուն այդ մէկը ճանչնալու:
Էրտողան վեհաժողովի բացման նիստին ընթացքին յայտնած էր. «1947-ի քարտէսները ցոյց կու տան, որ Իսրայէլ բռնագրաւումի եւ ահաբեկչութեան պետութիւն է»:
«Թրամփի որոշումը ոչինչ պիտի փոխէ, որովհետեւ Երուսաղէմը կքած է իսրայէլեան բռնագրաւումին տակ: Միացեալ Նահանգներ ուժը ունին, սակայն տկար են, որովհետեւ իրաւունքը իրենց կողքին չէ», ըսած էր ան:
Էրտողան յայտնած է, որ Թրամփի որոշումը պատմութեան եւ բարոյականութեան առջեւ ոչինչ է եւ պաղեստինցիներուն դէմ պատիժ մըն է` աւելցնելով. «Շրջանին ու աշխարհին մէջ խաղաղութեան մասին կարելի չէ խօսիլ, եթէ պաղեստինեան դատը չլուծուի»:
«Թրամփ Իսրայէլը վարձատրեց, հակառակ անոր ոճիրներուն, եւ աշխարհի վրայ գոյութիւն ունին 196 պետութիւններ, որոնք կը մերժեն այդ որոշումը», ըսած էր ան:
Պաղեստինեան իշխանութեան նախագահ Մահմուտ Ապպաս Վեհաժողովի աւարտին յայտնեց, որ Երուսաղէմի վերաբերեալ Թրամփի որոշումը կը հակասէ ՄԱԿ-ի եւ անոր Ապահովութեան խորհուրդի որոշումներուն` նշելով, որ աշխարհի գրեթէ բոլոր պետութիւնները ժխտական կեցուածք որդեգրեցին Երուսաղէմի վերաբերեալ Թրամփի որոշումին նկատմամբ:
«Ամերիկան դադրեցաւ Միջին Արեւելքի մէջ պարկեշտ միջնորդ մը ըլլալէ», ընդգծեց ան` աւելցնելով. «Պիտի դիմենք ՄԱԿ-ին` բողոքարկելու համար Իսրայէլի անդամակցութիւնը, որ արդէն սկիզբէն հակաօրինական է»:
Իրանի նախագահ Հասան Ռուհանի ժողովի ընթացքին իր արտասանած խօսքին մէջ իր կարգին նշեց. «Միացեալ Նահանգներ երբեք ալ պարկեշտ եւ անկեղծ միջնորդ մը չեն եղած, եւ ապագային ալ պիտի չըլլան»:
«Ամերիկան փաստեց, որ միայն Իսրայէլի շահերուն մասին կը մտածէ եւ չի յարգեր պաղեստինցիներուն արդար պահանջները», ըսաւ ան` աւելցնելով. «Երուսաղէմը պաշտպանելու հարցին մէջ պէտք չէ տարակարծութիւն ըլլայ» եւ «իսլամական միասնականութիւնը միակ ուղին է աջակցելու իսլամ ժողովուրդի իրաւունքներուն ձեռքբերման եւ Երուսաղէմին աջակցութեան»:
