Երկրի Տնտեսական Զարգացման ՀՅԴ Հայեցակարգային Ուղենիշները*

ՀՅԴ Բիւրոյի քաղաքական ներկայացուցիչ
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ

Նպատակը`

Շրջափակման եւ դէպի ծով ելք չունենալու պայմաններում ապահովել Հայաստանի եւ Արցախի տնտեսական անվտանգութիւնը, կայուն եւ առաջանցիկ զարգացումը

Այս նպատակին համապատասխանող տնտեսակարգի հիմնական սկզբունքներն ու մօտեցումները

ՀՀ տնտեսական կարգի հիմքը սահմանադրութեան 11-րդ յօդուածով ամրագրուած ընկերային շուկայական տնտեսութիւնն է:

Դաշնակցութիւնը, լինելով ընկերային-դեմոկրտական արժէքներով առաջնորդուող կուսակցութիւն, նախ եւ առաջ պէտք է այդ գաղափարախօսութեան տեսանկիւնից յստակեցնի իր պատկերացումը ընկերային շուկայական տնտեսութեան վերաբերեալ: Ըստ այդմ, սահմանադրութեան 11-րդ յօդուածի պահանջներին համապատասխան, հիմնուելով մասնաւոր սեփականութեան, տնտեսական մրցակցութեան վրայ, անհրաժեշտ է առաջարկել այնպիսի պետական քաղաքականութեան հայեցակարգ, որը առաւելագոյնս կ՛ապահովի ընդհանուր տնտեսական բարեկեցութիւնը, ընկերային արդարութիւնը եւ համահունչ կը լինի դրուած վերոնշեալ նպատակին:

Այսպիսի հայեցակարգի առկայութիւնը կը խթանի օգտակար եւ առարկայական բանավէճ ընկերային-դեմոկրատական արժէքներով չառաջնորդուող եւ դասական այլ գաղափարախօսութեան կողմնակից  քաղաքական ուժերի հետ:

Առ այդ, ընկերային-դեմոկրատական արժեհամակարգից բխող եւ բերուած նպատակին ծառայող մեր հիմնական կռուաններն ու հաստատումներն ըստ իս հետեւեալն են.

ա.- Ազգային եւ ընկերային պետութեան հիմքը համերաշխութիւնը, արդարութիւնն ու ազատութիւնն են: Տնտեսական համակարգը պէտք է, ամրապնդելով այս հիմքը, առաջացնի զարգացման նոր հնարաւորութիւններ:

Ներազգային համերաշխութեան, արդարութեան եւ ազատութեան գաղափարների համադրումով ու փոխլրացմամբ համազգային ներուժի բազմապատկման աղբիւրը հանրային եկամուտների ու բարիքների ստեղծման ազատութեան եւ դրանց բաշխման արդարութեան մէջ է:

Աւելի՛ն. հասարկութեան մէջ այդ բարիքների սպառման անարդար համամասնութիւնների առաջացումը տնտեսութեան կայուն զարգացման գլխաւոր սպառնալիքն է:

բ.- Տնտեսական զարգացման հայեցակարգը, ի տարբերութիւն ազատական մօտեցումների, յենւում է ոչ թէ «առաջարկի», այլ «պահանջարկի» խրախուսման սկզբունքի վրայ: Քանզի առաջարկը մարդկանց պահանջարկը բաւարարելու համար է, այլ ոչ թէ հակառակը: Չպաշտպանելով եւ չզարգացնելով պահանջարկը` կորչում է առաջարկի իմաստը:

Հետեւաբար առաջընթացը ապահովւում է, երբ պահանջարկը բաւարարելով` զարգանում է առաջարկը:

գ.- Իրապէս ընկերային շուկայական տնտեսութիւնը ենթադրում է շուկայի կարգաւորում: Այդպիսի լիարժէք եւ անկողմնակալ գործառոյթ ամենարդիւնաւէտ  իրականացնողը պետութիւնն է:

Որքան ցածր է պետութեան հեղինակութիւնն ու իշխանութիւնը, այնքան անպաշտպան է հասարակութիւնը` այլ կազմակերպուած ուժերի եւ կառոյցների հանդէպ:

Պետութեան ներկայութիւնը պէտք է բաւարար լինի այնպիսի ծառայութիւններ մատուցելուն, որոնք չի կարող տրամադրել անվերահսկելի «ազատ շուկան», ինչպիսիք են, օրինակ, կարգուկանոնը, պաշտպանութիւնը, կարիքաւորների ապահովութիւնը, առողջապահութիւնը, գիտութիւնը, կրթութիւնը եւ այլն:

Պետութիւնն է, որ կարող է կեանքի կոչել արդիւնաւէտ հակաճգնաժամային եւ զարգացման ծրագրեր` իրականացնելով անհրաժեշտ մաքրոտնտեսական կարգաւորում:

Պետութիւնն է, որ պարտաւոր է ձեւաւորել սեփական ռազմավարական պաշարները` ապահովագրելու համար իր քաղաքացիներին տարաբնոյթ աղէտներից եւ ընկերային-տնտեսական ռիսքերից:

դ.- Ստեղծուած պատերազմական եւ փոխադրամիջոցների-հաղորդակցութեան սահմանափակութեան պայմաններում օրհասական խնդիր է ունենալ ինքնաբաւութեան մակարդակի հետեւողական բարձրացմանն ու ինքնարժէքի հետեւողական նուազեցմանն ուղղուած տնտեսութիւն: Ինչը ենթադրում է պետական պարտաւորութեան ստանձնում` տեղական արտադրութեան թռիչքաձեւ զարգացման համար անհրաժեշտ միջավայր ստեղծելու, ներմուծուող ապրանքատեսակները տեղականով փոխարինելու եւ տնտեսութիւնն արդիականցնելու գործում:

Աւելի՛ն. պէտք է ձերբազատուել «չկան միջոցներ չեն կարող լինել բարեփոխումներ» ձեւակերպումից եւ առաջնորդուել նրանով, որ հէնց բարեփոխումներն են առաջացնում նոր միջոցներ:

Այսպիսի քաղաքականութիւնը հնարաւորութիւն կը տայ երկրով մէկ ձեւաւորել բազմակեդրոն տնտեսական զարգացման օջախներ եւ սասանել սակաւապետական տնտեսական կառոյցների մենաշնորհային դիրքերը:

Այսպիսով, մեր կողմից պաշտպանուող տնտեսակարգը յենւում է այն համոզման վրայ, որ իրաւական եւ ժողովրդավարական պետութիւնը, ապահովելով բնակչութեան լրիւ եւ ամբողջական զբաղուածութիւն եւ արդիւնաւէտ պահանջարկի աճ, ընդունակ է հասնել վերոնշեալ նպատակի իրագործմանը եւ համազգային խնդիրների լուծմանը:

Հետեւաբար  անհրաժեշտ է ինքնահոս եւ անկառավարելի զարգացման հայեցակէտից վերջնականապէս հրաժարուելով` որդեգրել տնտեսական  զարգացման ծրագրաւորման ռազմավարութիւն: Ինչը ոչ թէ հակադրւում է ազատ զարգացմանը, այլ հէնց երաշխաւորում է դրա ազատութիւնը եւ ապահովագրում այդ գործընթացը` ձեւաւորելով անհրաժեշտ միջոցներ:

Աղուերան, 16-17 սեպտեմբեր 2017թ.

* «ՀՀ տնտեսութեան ներկայ վիճակի ախտորոշումը, առկայ մարտահրաւէրները եւ զարգացման հայեցակարգային տեսլականը» թեմայով խորհրդաժողովին արտասանուած զեկուցում: