50 Տարի Առաջ (23 Յունուար 1966)

Ուիլիըմ Սարոյեան
Ինք Իր Մասին

Թէեւ ես գրում եմ անգլերէն եւ թէեւ ծնունդով ամերիկացի եմ, բայց ես ինձ համարում եմ հայ գրող:

Իմ գործածած բառերը անգլերէն են:

Միջավայրը, որի մասին գրում եմ, ամերիկեան է:

Ոգին, սակայն, որ մղում է ինձ գրելու, հայկական է:

Ուստի ես հայ գրող եմ:

Ես խորապէս սիրում եմ հայ գրողների մեծ ընտանիքին պատկանելու պատիւը:

Ես հպարտ եմ հայ ժողովրդի ազնուականութեամբ, արիութեամբ, իմացականութեամբ, ուժով, պարզութեամբ, սրամտութեամբ, նրա հանճարով ու խիզախութեամբ:

Այս բարեմասնութիւնները ժառանգութիւնն են բոլոր ճշմարիտ հայերի:

Նրանք սնուցել են իմ հոգին հԷնց սկզբից, եւ ես երախտապարտ եմ:

Աշխարհ երբեք չի կարող պարտութեան մատնել մի ազնիւ ժողովուրդ:

Եթէ մենք զրկուած ենք մայրենի հողից, աշխարհը կը լինի մեզ մայրենի հող:

Եթէ մենք զրկուած ենք մեր կառավարութիւնից, հայ ոգին կը դառնայ մեր կառավարութիւնը:

Ու մի քաղաքական ուժ չի կարող դաւաճանել մեզ:

Վաստակաւոր կեանքով ապրելու տենչը հզօր է հայի մէջ: Հայաստանի ուժը թուերի մէջ չէ, այլ` մարդ անհատի սրտի մէջ: Սա է միակ իրական ուժը, որ մարդիկ, իբրեւ անհատներ, կարող են ունենալ:

Թուերի մէջ եղած ուժը ստորադաս է եւ անարժէք: Անասնական ուժ է, անարժան` քաղաքակիրթ մարդ էակի համար: Ինչ որ նա անում է, անարժէք է մարդու վայելուչ ու բարի զարգացման պատմութեան մէջ:

Գալիք տարիներին, նոյնիսկ երբ աշխարհ վայրագանայ, հայը պիտի լինի հաւատարիմ հոգեկան այն օրէնքներին, որոնք նրա ժառանգութիւնն են կազմում:

Մենք պիտի աճինք: Ոչ թէ աշխարհը անիմաստ կերպով լեցնող մարդկային էակներով: Այլ իրենք իրենց, իրենց ցեղը, իրենց ժառանգութիւնը, ազնուական ու բեղուն կեանքով ապրելու իրենց պարտականութիւնը գիտակցող անհատներով: Մենք պիտի աճինք մարդկանցով, որոնք ժամանակի վատնում չեն աշխարհի համար:

Ազնիւ ծնած մարդիկ արժանի են աւելի լաւ աշխարհի, քան թէ` այս աշխարհը:

Լաւ աշխարհը սակայն պէտք է ստեղծուի մարդկանց ձեռքով:

Հայ ոգին հզօր ոգի է: Նա չի պարտուած չար աշխարհից: Ընդհակառակը, նա պարտութեան է մատնում չար աշխարհին: Նա այդպէս է անում յայտնաբերելով այդ աշխարհը իրեն համար եւ մնալով անեղծ նրանից:

Ես հաւատում եմ մարդու բարութեան: Ես հաւատում եմ, որ մարդու ճակատագիրը ազնուական ճակատագիր է: Ես ատում եմ այն ուժերը, որոնք ձգտում են կործանել մարդու ազնուութիւնը:

Ես հայ եմ:

Ես գրող եմ:

Աշխարհի ապականուած ուժերի դէմ իմ զէնքերն են անաղարտ աչքը, պարկեշտ միտքը, մաքուր սիրտը, խանդակաթ ոգին, որոնք մղում են ինձ գրելու:

5 Սեպտ. 1939