ՎԱՉԷ ԲՐՈՒՏԵԱՆ
Մինասը ո՞վ է` չե՛մ գիտեր, բայց գիտեմ, որ մեր հոգեբանութեան վրայ ծանր կերպով նստած աներեւոյթ կերպար մըն է, որմէ անհրաժեշտ է ձերբազատիլ: Որքան շուտ, այնքան լաւ:
Քանի մը օր առաջ Եւրոպայի խորհրդարանական վեհաժողովի (ԵԽԽՎ) քաղաքական յանձնաժողովի սեղանին դրուած ու որդեգրուած էր զեկուցում մը` «Բռնութեան մագլցումը ԼՂՀ-ի եւ Ազրպէյճանի գրաւեալ այլ տարածքներուն մէջ» խորագիրով:
Զեկուցումը պատրաստուած է ԵԽԽՎ-ի բրիտանացի անդամ Ռապըրթ Ուոլթըր:
Արաբերէն առածը կ՛ըսէ` «Նամակին բովանդակութիւնը իր հասցէով կը ճանչցուի»: Հիմա այս զեկուցումն է. բովանդակութիւնը յայտնի է… խորագիրէն: Երբ կ՛ըսուի` «ԼՂՀ-ի եւ Ազրպէյճանի գրաւեալ այլ տարածքներուն», սա կը նշանակէ երկու բան`
Ա) Ըստ զեկուցաբերին (եւ յանձնաժողովին), Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութիւնը ազրպէյճանական հող է, որ «գրաւուած» է եւ,
Բ) Կան նաեւ «այլ» գրաւեալ տարածքներ ու այս շրջաններուն մէջ (ԼՂՀ եւ «այլ») լարուածութիւն կայ, որ հետզհետէ կը սրի (լարուածութիւն ըսուածն ալ ինքնիրեն չի սրիր. մէկը պէտք է սրէ: Բայց այդ ալ ուրիշ խնդիր է):
Աւելորդ է ըսելը, որ մեզի համար կան միայն ու միայն ազատագրուած հայկական տարածքներ: Վե՛րջ: Բայց միջազգային քաղաքական կառոյցները այս տրամաբանութեամբ չեն շարժիր, մեղա՜յ, կարգ կայ, կանոն կայ, օրէնք կայ… Եւ ուրեմն, միջազգային միականի օրէնքով, քանի որ նախկին ԼՂԻՄ-ը մաս կը կազմէր Ազրպէյճանին եւ քանի որ անոր իրաւայաջորդ ԼՂՀ-ն չէ ճանչցուած իբրեւ անկախ պետական միաւոր, հետեւաբար կը շարունակէ մնալ «ազրպէյճանական տարածք», որ սակայն, ներկայ դրութեամբ, կը մնայ «գրաւուած»:
Միականի ըսինք, որովհետեւ այդ օրէնքին կառչողները չեն ուզեր տեսնել, որ ԼՂԻՄ-ը իր անկախութիւնը հռչակած է Խ. Միութեան օրէնսդրութեան տրամադրութիւններուն հիման վրայ եւ անօրինական ոչինչ կար այդ քայլին մէջ: Վսիօ՛…
Իսկ մեծ ուժերը միջազգային օրէնքը յառաջ կը քաշեն միայն ա՛յն ատեն, երբ իրենց համար նպաստաւոր է. իսկ աղբանոց կը նետեն այն ատեն, երբ իրենց համար աննպաստ է: Նորութիւն չկայ մեր այս միտքին մէջ. պարզապէս վերյիշեցում է: Աշխարհի կարգը այսպէս է, սիրենք կամ չսիրենք: Սա իրականութիւն է, եւ ինչպէս այս յօդուածագիրը յաճախ կրկնած է, պէտք է հաշուի առնել միայն չոր իրականութիւնները:
Ուրեմն, հարցին էութիւնը, կամ տրամաբանութիւնը, պէտք է դիտել քաղաքական բնագաւառէն ներս:
Երկու օր առաջ, ԵԽԽՎ-ի քաղաքական յանձնաժողովին կողմէ այս զեկուցումին որդեգրումին մասին արտայայտուած է Հայաստանի արտաքին գործոց փոխնախարար Շաւարշ Քոչարեան: Ան յիշեցուցած է, թէ Ռապըրթ Ուոլթըր նոյն այն անձն է, որ 2013-ին ղեկավարած է եւրոպացի դէտերու առաքելութիւնը Ազրպէյճանի խայտառակ նախագահական ընտրութիւններուն, որոնք նոյն այդ առաքելութեան զեկուցումին մէջ որակուած էին «փայլուն»: Այս զեկուցումէն ետք, շարունակած է Քոչարեան, բրիտանական «Տը Կարտիըն» թերթը հաղորդած է, թէ Ուոլթըր եւ իր ընկերները նախ արքայավայել ընդունելութեան արժանացած են Պաքուի մէջ, ուրկէ վերադարձած են արժէքաւոր նուէրներով` «խմիչքներ, խաւիար, մետաքսեայ գորգեր ու գումարներ»:
Շաւարշ Քոչարեան ապա յայտարարած է. «Եւ ստացւում է, որ Եւրոպայի խորհուրդը հասել է այն աստիճանի, որ Ազրպէյճանի պատուիրակութեան ղեկավարը կարող է հրապարակային յայտարարել. «Եւրոպայի խորհուրդը մերն է»: Պատկերացնո՞ւմ էք` բռնատիրական Ազրպէյճանի ձեռքում է գտնւում Եւրոպայի խորհուրդը», որ սկզբունքով պէտք է յառաջ մղէ մարդկային իրաւունքները, ժողովրդավարութիւնը, խօսքի ազատութիւնը, այլակարծութիւնը եւ նման իտէալական արժէքային համակարգ մը ամբողջ:
Պարզ է, որ Ազրպէյճան եւրոպական կառոյցներուն մէջ առատօրէն կը գործածէ իր քարիւղատոլարները: Ծուռ նստինք, շիտակ խօսինք` իսկ ինչո՞ւ չգործածէ: Կաշառքը զէնք է, որ ամէնուրեք կարելի է գործածել քաղաքական դաշտէն ներս: Տկարութեան նշան է, երբ ամէն պատեհ առիթի հրապարակաւ կը դժգոհինք, որ Պաքուի իշխանութիւնները կը կաշառեն եւրոպացի դիւանագէտները:
Եթէ կրնանք Պաքուի կաշառատուութիւնը եւ եւրոպացի պաշտօնատարներու կաշառակերութիւնը քարոզչական ամէն միջոցներով բացայայտել ու զանոնք խայտառակել համաշխարհային հանրային կարծիքին մօտ, ընե՛նք:
Եթէ մենք եւս կրնանք գտնել ու շահագործել այս կամ այն օտար պաշտօնատարին թոյլ կողմերը, ա՛յդ ալ ընենք: Բայց ի սէր Աստուծոյ, լալկան Մինաս չըլլանք:
5 նոյեմբեր, 2015
