ՄԻԵԴ-ը Պատմութեան Մէջ Ամենասխալ Վճիռն Է Կայացրել, Որը Դիւրին Կը Դարձնի Մարդկայնութեան Դէմ Յանցագործութիւնները

ԱԼԻ ԷՐԹԵՄ

Եւրոպական պետութիւնների ամենապատկառելի դատական հաստատութիւնը` Մարդու իրաւունքների եւրոպական դատարանը (ՄԻԵԴ), որը ժամանակին Փոքր Ասիայի եւ Արեւելեան Թրակիայի եզիտիների կոտորածների նկատմամբ զուտ դիտորդի կարգավիճակ որդեգրելով` դրանց յանցակիցը դարձաւ, ճանաչեց «Թուրքական յատուկ պատերազմի» ցեղամոլ սադրիչ Տողու Փերինչեքի` ցեղասպանութեան ենթարկուած ժողովուրդների դէմ հրապարակային վիրաւորանքների, զրպարտութիւնների, վերջիններիս գերիշխող հասարակութեան թիրախը դարձնելու «ազատութիւնը»: Սոյն որոշումը այսուհետ, յանուն «մտքի ազատութեան», ոչ միայն Թուրքիայում, այլեւ համայն աշխարհում աւելի հեշտ ցեղապաշտական ոտնձգութիւնների թիրախ կը դարձնի առանց այդ էլ Թուրքիայում ամէն օր, ամէն ժամ թշնամանքի ու ատելութեան, անմիտ զրպարտութիւնների, փաստացի յարձակումների ենթարկուող, կոտորուող, ցեղասպանութեան զոհ եղող ժողովուրդներին: Թուրքիայում, որտեղ գրեթէ իւրաքանչիւր օր մարդկայնութեան դէմ ուղղուած նոր յանցանք է գործւում, թուրքական յատուկ պատերազմի կողմից ուղղորդուող այնպիսի քրէական յանցագործ ցանցեր, ինչպիսիք են «Թալէաթ փաշա կոմիտէն»,  «ԱՍԻՄՏԵՐ»-ը, «Մոճահետները» եւ այլն, յանուն «մտքի ազատութեան» այլեւս «իրաւունք» են ունենալու հանգիստ վիրաւորել, զրպարտել եւ թիրախաւորել ցեղասպանութեան զոհ ժողովուրդներին, ճիշդ այնպէս, ինչպէս եղաւ Հրանդ Տինքի սպանութեան դէպքում:

Յանուն «մտքի ազատութեան» ընդունուած այս որոշումը ստեղծուած իրավիճակում, երբ հակասեմական մարդասպանութիւնների աճ է գրանցուել, երբ օտար թշնամու նկատմամբ յարձակումները սարսափեցնող չափերի են հասել, որեւէ այլ բան չի նշանակում, քան հետզհետէ ցեղապաշտական դարձող աջակողմեան Եւրոպայի դռները բացել Ողջակիզումը ժխտելու, այն ներելու «քննարկումների» եւ արդիւնքում նաեւ ժխտողականութեան համար:

Այս պատճառով ՄԻԵԴ-ը կայացրել եւ անմիջապէս կիրառութեան մէջ է դրել պատմութեան ամենասխալ վճիռներից մէկը, որը դիւրին կը դարձնի մարդկայնութեան դէմ ուղղուած յանցագործութիւնների իրագործումը:

Գերմանիայի խորհրդարանում այս ամիս քննարկուելու եւ վերջնական որոշում էր կայացուելու 1915 թ. Հայոց ցեղասպանութեան օրինագծի վերաբերեալ, որով Գերմանիան ընդունելու էր նաեւ իր պատասխանատուութիւնը. մինչդեռ այս օրերին, երբ օրակարգում փախստականների խնդիրն է, «Թուրքիային անտեղի չնեղացնելու» հիմնաւորմամբ այն անյայտ ժամանակով յետաձգուեց:

«Ռէալ Փոլիթիք»-ը, այլ կերպ ասած` երկերեսանի պատեհապաշտութիւնը` անսկզբունքայնութիւնը, ինչպէս երէկ էր, այսօր եւս շարունակում է քաղաքականութեամբ զբաղուողների միսն ուտել: Որպէս Ցեղասպանութեանը դէմ կանգնողների միութիւն (ՑԴԿՄ)` խստօրէն մեր բողոքն ենք յայտնում այս գայթակղութիւն եւ  քաղաքականութեան դէմ, որն արդարութիւնը զոհաբերում է իր առօրեայ շահերին:

ցեղասպանութեան 100-րդ տարում ցեղասպանութեան յանցաւորներին հետեւող ժխտողական հասարակութիւնը (իր իշխանութեան եւ «Ընդդիմութեան» հետ մէկտեղ) ՄԻԵԴ-ի որոշումը որպէս Թուրքիայի համար հազուագիւտ ,յաղթանակէ է ընկալում, իսկ Տողու Փերինչեքի նման ցեղամոլ սադրիչին` նուաճուած ,յաղթանակիէ հրամանատարին, մինչեւ երկինք բարձրացնում: Ստացւում է, որ Թհ-ն ձեռք բերեց Մուսթաֆա Քեմալից յետոյ երկրորդ «քարիզմաթիք» առաջնորդին, որին տասնեակ տարիներ է, ինչ փնտռում էր: Ըստ էութեան նրան հէնց դա էլ սազում է:

«Հիւրրիյէթ» թերթը չի զլացել լսելի դարձնել Փերինչեքի հետեւեալ արտայայտութիւնը, թէ «Թուրքիան թուրքերինն է». «Ամբողջ աշխարհը պէտք է իմանայ, որ Թուրքիան որեւէ ճնշման ներքոյ գլուխ չի խոնարհելու: Որեւէ մէկն այնքան հզօր չէ, որ կարողանայ մասնատել Թուրքիան: ՄԻԵԴ-ի նկատմամբ մեր վստահութիւնն ամրապնդուել է: ՄԻԵԴ-ի այս որոշումը նուիրում ենք սիրելի Մեհմեթին, ով այս պահին պայքարում է Թուրքիայի միասնութեան եւ ամբողջականութեան համար»: Վաստակաւոր սադրիչն ակամայ յաղթանակի արբունքի ազդեցութեամբ չկարողացաւ ինքն իր համար ընդունել, թէ պարաններն ինչին են կապուած: Թէեւ անուղղակիօրէն, բայց ցեղասպանութիւնը ժխտողն ընդունեց, որ իր թիկունքում հիմնականում Թուրքիայի զինուած ուժերն են կանգնած: Յայտնեց նաեւ, թէ ճիշդ իր նման բոլոր վաստակաւոր սադրիչներն ու դատական գործընթացի բոլոր փուլերում իրեն աջակցութիւն ցուցաբերած իշխանութիւնները եւ «ընդդիմութիւնը» որտեղից են հրաման ստանում եւ ղեկավարւում:

Գլխաւոր ընդդիմադիր Քեմալ Քըլըճտարօղլուն Փերինչեքի առնչութեամբ ՄԻԵԴ-ի կայացրած որոշման վերաբերեալ իր գոհունակութիւնն արտայայտեց` մասնաւորապէս նշելով. «Չափազանց գոհ եմ: Շնորհաւորում եմ յարգարժան Տողու Փերինչեքին: Շատ կարեւոր գործ արեց եւ շատ կարեւոր յաջողութեան հասաւ: Թուրքիան պարտական է իրեն»:

Իշխող կուսակցութեան (ԱԲԿ) Չանաքքալէի (Կալիփոլի) պատգամաւոր Պիւլենթ Թուրանը եւս նման տեսակէտ յայտնեց: Հարկ է ընդգծել, որ էական տարբերութիւն չկայ Տողու Փերինչեքի եւ «ընդդիմութեան» այնպիսի առաջնորդի միջեւ, ով ստորանում է այնքան, որ շնորհաւորում է Թուրքական յատուկ պատերազմի սադրիչ, ԹՈՒՐՔ ԱԶԳԱՅՆԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐՎԱՐԱԿԱՆ Տողու Փերինչեքի` ցեղասպանութեան զոհ ժողովուրդների նկատմամբ ԱՏԵԼՈՒԹԻՒՆ ու ԹՇՆԱՄԱՆՔ առաջացնելու, ԹԻՐԱԽ ԴԱՐՁՆԵԼՈՒ «ազատութիւնը», ում մատը խառն է բազմաթիւ անմեղ մարդկանց հետապնդումների, խոշտանգումների ու սպանութիւնների մէջ: Որեւէ կասկած չկայ, որ երկուսն էլ կողմնակից են ցեղասպանութեան ժխտմանը, ցեղասպան վարչակարգը կենսունակ պահելու համար ցեղասպանութիւնը շարունակելուն: Այս առումով Փերինչեքի «Հայրենիքի կուսակցութեան» եւ Քըլըճտարօղլուի Հանրապետական ժողովրդի կուսակցութեան, Էրտողանի Արդարութիւն եւ բարգաւաճում կուսակցութեան միջեւ որեւէ տարբերութիւն չկայ:

Այլեւս արմատաւորուած իրողութիւն է այն, որ Թուրքիայում ցեղասպանութիւնը ժխտողների, նրանց անդամակցած կառոյցների ու կազմակերպութիւնների պէս` ե՛ւ Տողու Փերինչեքը, ե՛ւ Քեմալ Քըլըճտարօղլուն, միեւնոյն ժամանակ նաեւ նրանց ներկայացրած կուսակցութիւնները ցեղասպանութեան զոհերին (հայ, յոյն, ասորի, եզտի), այս պահին ցեղասպանութեան թիրախ դարձած ժողովուրդներին (քիւրտ եւ ալեւի հաւատքի տէր ժողովուրդներ), ճնշուող դասերին ու խաւերին որպէս ԹՇՆԱՄԻ են դիտարկում:

Կարելի՞ է արդեօք նման քաղաքական անձանցից ու իրենց ներկայացրած կուսակցութիւններից մեր ժողովրդի շահերից բխող ընդդիմադիր շարժում ակնկալել: 1915 թ. ցեղասպանութեան ժխտման դէմ դիրքորոշումը ԻՐԱԿԱՆ ԸՆԴԴԻՄՈՒԹԵԱՆ համար ԼԱԿՄՈՒՍԻ թղթի դեր է կատարելու: Երբ քաղաքական գործիչը, «ես մարդ եմ» ասող ԹՀ-ի քաղաքացին չի ընդունում 1915 թ. ցեղասպանութիւնը, խուսափում է նրա հետ առերեսումից, սակայն իր համար «ժողովրդավարի» կերպար է ստեղծում, սա զուտ սրիկայութիւն է: Բոլորս պէտք է իմանանք մեր ամենախոցող իրականութիւնը, մասնաւորապէս այն, որ Թուրքիան մարդկայնութեան դէմ ուղղուած յանցագործութիւն է գործել (ներառեալ նաեւ ամենավերջինը` Անգարայի խաղաղ ցոյցն արեամբ հեղեղելու բարբարոսութիւնը), որ Թուրքիան ցեղասպանութեան մէջ մեղադրուող գերիշխան կառոյցը կանգուն պահելու անհրաժեշտութիւն ունի, եւ «ընդդիմութիւնը», որ չի կարողանում հասարակութեանը ճշմարտութիւնն ասել, ի սկզբանէ պարտութեան էր դատապարտուած:

Մենք որպէս մարդկութեան պարտականութիւն ենք դիտարկում կառուցողական քննադատութիւններով հանդերձ մեր աջակցութիւնը ստացած յեղափոխական ընդդիմութիւնը գլխաւորող ՀԺԿ-ին արուած բարեկամական նախազգուշացումը, որ յանուն «մտքի ազատութեան»` այլեւս երբեք պէտք չէ խրախուսել Ցեղասպանութեան ժխտումը:

Ճնշուած դասերի ու խաւերի յեղափոխական ընդդիմութիւնը, վերջիններիս ուղղորդող արհեստակցական կազմակերպութիւններն ու յեղափոխական կուսակցութիւնները պէտք չէ թոյլ տան, որ մեր հոգուն, արեանը ծարաւած ցեղասպան ԹՀ-ի գոյութիւնը ցեղասպանութեան զոհերի դիակների վրայով շարունակուի: Այս երկրի յեղափոխական ընդդիմութիւնը երբեւէ պէտք չէ ընդունի, որ «նոր կեանքը» կառուցուի գերեզմանազուրկ հանգուցեալների վրայ: Ցեղասպանութիւնն ընդունելու համար ամբողջ ոգով պայքարը, մեր պատմութեան արիւնոտ, մութ էջերի հետ ազնուօրէն առերեսուելը նոր ցեղասպանութիւնների կանխարգելման երաշխիքն է լինելու:

Ճնշուած ժողովուրդների, դասերի ու խաւերի թշնամի ԹՀ պետութիւնը վերջ ի վերջոյ կորչելու է, եւ մարդկութեան դէմ գործած իւրաքանչիւր յանցանք նրան մէկ քայլով աւելի է մօտեցնում իր ոչնչացմանը:

Մարդկային արժանապատուութեանը յարիր ապագան այն իրական յեղափոխական ընդդիմութեանն է լինելու, որը բարոյական խիզախութիւն է ունենալու առերեսուելու մարդկայնութեան դէմ գործած յանցանքների հետ, ճիշդ դասեր է քաղելու անցեալում Ցեղասպանութեան յանցակից դարձած յանցաւոր համաձայնութիւններից, սովորելու է Ցեղասպանութեան վէրքերը կապելու համար չխուսափել որեւէ անձնազոհութիւնից:

Ցեղասպանութեանը դէմ
կանգնողների միութիւն (ՑԴԿՄ)

Թարգմանեց` ԱՆԱՀԻՏ ՔԱՐՏԱՇԵԱՆԸ

«Ակունք»